Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần tổng hợp linh sang

BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH

--------

ĐỒNG THU PHƯƠNG
BT 21.21.01

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI:
KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ
KINH DOANH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN TỔNG HỢP LINH SANG

Chuyên ngành : Kế toán doanh nghiệp
Mã Số : 21

Giảng viên hướng dẫn : Ths. Hồ Mai Ly

HÀ NỘI – 2023

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân em, được thực hiện
dưới sự hướng dẫn khoa học của Ths. Hồ Mai Ly. Các số liệu, những kết luận
nghiên cứu được trình bày trong luận văn này dựa trên số liệu thực tế của
Công ty cổ phần Tổng Hợp Linh Sang. Em xin chịu hồn tồn trách nhiệm
nếu có sự khơng trung thực trong thơng tin sử dụng trong cơng trình nghiên
cứu này.

Tác giả luận văn tốt nghiệp

ĐỒNG THU PHƯƠNG

Đồng Thu Phương i BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................................i
MỤC LỤC.................................................................................................................ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT...........................................................................v
DANH MỤC SƠ ĐỒ................................................................................................vi
MỞ ĐẦU...................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài......................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu...........................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu.....................................................................................3
5. Kết cấu chính của luận văn.................................................................................4
CHƯƠNG 1...............................................................................................................5
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ
VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP CUNG
CẤP DỊCH VỤ..........................................................................................................5
1.1. Khái quát chung về kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh 5
1.1.1 Khái niệm về doanh thu, chi phí, xác định kết quả kinh doanh....................5
1.1.2 Phương thức thanh toán................................................................................6
1.1.3 Yêu cầu của kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh......6
1.1.4 Vai trị của kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh........7

1.1.5 Nhiệm vụ của kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh...8
1.2. Nội dung cơ bản của kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh

trong doanh nghiệp cung cấp dịch vụ..................................................................8
1.2.1. Các nguyên tắc cơ bản và chuẩn mực kế toán chi phối đến kế toán doanh
thu, chi phí, xác định kết quả kinh doanh..................................................................8
1.2.2. Kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh.......................13
1.2.3. Sổ kế tốn sử dụng và trình bày thơng tin trong báo cáo tài chính.............27

Đồng Thu Phương ii BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

1.2.4. Kế toán doanh thu, chi phi và xác định kết quả kinh doanh trong điều kiện
áp dụng phần mềm kế toán......................................................................................29
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1........................................................................................31
CHƯƠNG 2.............................................................................................................32
THỰC TRẠNG KẾ TỐN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ
KINH DOANH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN TỔNG HỢP LINH SANG.................32
2.1 . Tổng quan về công ty cổ phần Tổng Hợp Linh Sang......................................32
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển công ty cổ phần Tổng Hợp Linh Sang..32
2.1.2. Đặc điểm tổ chức kinh doanh tại công ty.......................................................34
2.1.3. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý tại công ty................................................35
2.1.4. Đặc điểm tổ chức cơng tác kế tốn tại cơng ty...............................................37
2.2. Thực trạng kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại công

ty cổ phần Tổng Hợp Linh Sang.......................................................................39
2.2.1. Phương thức thanh toán và các loại dịch vụ mà công ty cung cấp..............40
2.2.2. Kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại công t y cổ
phần Tổng Hợp Linh Sang.......................................................................................40

2.2.3. Trình bày thơng tin về kế tốn doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh trên
báo cáo tài chính......................................................................................................66
2.3. Đánh giá thực trạng cơng tác kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả

kinh doanh tại công ty cổ phần Tổng Hợp Linh Sang.......................................68
2.3.1. Ưu điểm......................................................................................................68
2.3.2. Hạn chế......................................................................................................69
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2........................................................................................71
CHƯƠNG 3...............................................................................................................72
MỘT SỐ GIẢI PHÁP HỒN THIỆN KẾ TỐN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH
KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CƠNG TY CỔ PHẦN TỔNG HỢP LINH SANG............72
3.1. Yêu cầu và nguyên tắc hồn thiện kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết

quả kinh doanh tại công ty cổ phần Tổng Hợp Linh Sang.................................72

Đồng Thu Phương iii BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

3.2. Nội dung hồn thiện kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh
tại công ty cổ phần Tổng Hợp Linh Sang..........................................................73

3.3. Điều kiện thực hiện giải pháp kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả
kinh doanh tại công ty cổ phần Tổng Hợp Linh Sang.......................................74

3.3.1. Về phía Cơng ty.........................................................................................74
3.3.2. Về phía Nhà nước.......................................................................................75
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3........................................................................................77
KẾT LUẬN.............................................................................................................78
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................79

Đồng Thu Phương iv BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Ký hiệu viết tắt Nội dung

1. BHTN Bảo hiểm thất nghiệp

2. BHXH Bảo hiểm xã hội

3. BHYT Bảo hiểm y tế

4. CCDC Công cụ dụng cụ

5. CCDV Cung cấp dịch vụ

6. CN Chi nhánh

7. CPBH Chi phí bán hàng

8. CPQLDN Chi phí quản lý doanh nghiệp

9. DNTM Doanh nghiệp thương mại

10. DTBH Doanh thu bán hàng

11. DTT Doanh thu thuần

12. GTGT Giá trị gia tăng

13. GVHB Giá vốn hàng bán

14. HTK Hàng tồn kho

15. KKTX Kê khai thường xuyên

16. KPCĐ Kinh phí cơng đồn

17. KQKD Kết quả kinh doanh

18. LNST Lợi nhuận sau thuế

19. MST Mã số thuế

20. MTV Một thành viên

21. NKC Nhật ký chung

22. TK Tài khoản

23. TNDN Thu nhập doanh nghiệp

Đồng Thu Phương DANH MỤC SƠ ĐỒ BT21.21.01

v

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

Sơ đồ 1.1: Trình tự kế tốn doanh thu cung cấp dịch vụ.................................15
Sơ đồ 1.2: Trình tự kế tốn doanh thu tài chính..............................................17
Sơ đồ 1.3: Trình tự kế tốn thu nhập khác......................................................18
Sơ đồ 1.4. Trình tự kế tốn giá vốn hàng bán.................................................19
Sơ đồ 1.5: Trình tự kế tốn chi phí bán hàng..................................................21
Sơ đồ 1.6: Trình tự kế tốn chi phí quản lý doanh nghiệp..............................22
Sơ đồ 1.7: Trình tự kế tốn chi phí tài chính...................................................24
Sơ đồ 1.8: Trình tự kế tốn chi phí khác.........................................................25
Sơ đồ 1.9: Trình tự kế tốn chi phí thuế TNDN..............................................25
Sơ đồ 1.10. Trình tự kế toán xác định kết quả kinh doanh..............................26
Sơ đồ 1.11. Quy trình xử lý thơng tin kế tốn...............................................30
Sơ đồ 2.1: Tổ chức bộ máy quản lý tại Công ty..............................................35
Sơ đồ 2.2: Sơ đồ bộ máy kế tốn tại cơng ty...................................................37
Sơ đồ 2.3. Quy trình kế tốn doanh thu bán hàng...........................................41
Sơ đồ 2.4. Quy trình ghi sổ giá vốn hàng bán.................................................48

Đồng Thu Phương vi BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong nền kinh tế thị trường, mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận trong ngắn
hạn và tối đa hóa giá trị doanh nghiệp trong dài hạn luôn là mục tiêu mà các
doanh nghiệp muốn đạt được. Vì vậy, mục tiêu bao trùm và lâu dài của mọi
doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh là mối quan hệ tỷ lệ nghịch giữa
chi phí và lợi nhuận. Trong bối cảnh nền kinh tế cịn nhiều khó khăn, thách
thức như hiện nay, doanh nghiệp không chỉ cạnh tranh với các doanh nghiệp

trong nước mà đồng thời còn phải cạnh tranh với doanh nghiệp nước ngoài
khi những hiệp định thương mại khu vực và quốc tế bắt đầu có hiệu lực khiến
cho hàng hóa nhập khẩu hưởng các mức thuế ưu đãi. Điều này khiến cho các
doanh nghiệp trong nước muốn tồn tại và phát triển phải có cách nhìn mới,
phương thức sản xuất kinh doanh linh hoạt, cách quản lý phù hợp, kịp thời và
có biện pháp sử dụng nguồn nhân lực hợp lý, hướng cho các hoạt động của
doanh nghiệp đạt được mục tiêu tốt nhất.

Để làm được điều này trước tiên các doanh nghiệp các phải xác định
đúng phương hướng đầu tư, quy mô sản xuất, nhu cầu và khả năng của mình
về các điều kiện sản xuất kinh doanh để đưa ra quyết định đúng đắn. Việc tổ
chức, quản lý và hạch toán kế toán phục vụ nhu cầu nắm bắt, thu thập và xử
lý các thông tin để đánh giá kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh là yêu cầu
tất yếu, giúp các đơn vị kinh tế thấy được quy mô, cách thức kinh doanh cũng
như khả năng phát triển hay suy thoái của doanh nghiệp, đưa ra cách quyết
định trong tương lai.

Công ty cổ phần Tổng Hợp Linh Sang hiểu rằng bên cạnh việc tìm ra các
biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh thì việc tổ chức và
quản lý hạch toán kế toán cùng là một nhu cầu thiết yếu. Đặc biệt thông tin về
kết quả kinh doanh và cung cấp dịch vụ chiếm vai trị quan trọng trong thơng
tin kế tốn, những thơng tin này luôn được doanh nghiệp và các nhà đầu tư

Đồng Thu Phương 1 BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

quan tâm. Hơn bao giờ hết, hoàn thiện kế tốn doanh thu, chi phí và xác định
kết quả kinh doanh đang là vấn đề thường xuyên đặt ra đối với mỗi doanh
nghiệp. Việc hồn thiện kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh

doanh sẽ góp phần tăng tính cạnh tranh, nâng cao chất lượng các quyết định
của doanh nghiệp, tăng sự minh bạch thông tin tài chính.

Trong thời gian thực tập tại Công ty cổ phần Tổng Hợp Linh Sang, em
đã được tiếp cận thực tế với quy trình kinh doanh và bộ máy kế tốn tại cơng
ty, đặc biệt là cơng tác kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh
doanh. Cùng với sự chỉ bảo, hướng dẫn tận tình của giáo viên hướng dẫn –
Ths. Hồ Mai Ly và phịng kế tốn của cơng ty, em đã có những hiểu biết nhất
định về cơng ty và cơng tác kế tốn tại cơng ty. Ý thức được tầm quan trọng
của cơng tác kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại
cơng ty nên sau qua trình thực tập tại công ty, em quyết định chọn đề tài
nghiên cứu để viết luận văn cuối khóa của mình là: “Kế tốn doanh thu, chi
phí và xác định kết quả kinh doanh tại cơng ty cổ phần Tổng Hợp Linh
Sang”.
2. Mục đích nghiên cứu
- Hệ thống và làm rõ về các vấn đề lý luận cơ bản về tài nghiên cứu.
- Nghiên cứu và mơ tả thực trạng về kế tốn doanh thu, chi phí và xác định

kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Tổng Hợp Linh Sang.
- Phân tích, đánh giá và đề xuất một số ý kiến hồn thiện kế tốn doanh thu,

chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Tổng Hợp Linh
Sang.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu : Nghiên cứu về lý luận và thực trạng kế tốn doanh
thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Tổng Hợp

Đồng Thu Phương 2 BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

Linh Sang (cách thức luân chuyển chứng từ, phương pháp kế tốn doanh thu,
chi phí và xác định kết quả hoạt động kinh doanh…)
- Phạm vi nghiên cứu :
+ Về nội dung: Tập trung nghiên cứu thực trạng kế tốn doanh thu, chi phí và
xác định kết quả kinh doanh tại Cơng ty trên giác độ kế tốn tài chính. Nghiên
cứu lý luận trên cơ sở chuẩn mực kế toán về HTK, doanh thu và thu nhập
khác, thuế TNDN… Theo chế độ kế toán ban hành theo TT 133/2016/TT -
BTC Ngày 26/08/2016 của Bộ trưởng Bộ Tài Chính.

+ Về khơng gian: Nghiên cứu thực trạng kế tốn doanh thu, chi phí và xác
định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần Tổng Hợp Linh Sang.

+ Về thời gian: Nghiên cứu các vấn đề lý luận và khảo sát tài liệu thực tế tại
Công ty trong quý III năm 2022.

4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận: Hạch toán kế toán là khoa học kinh tế, với đối

tượng nghiên cứu ở đây là kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh
doanh. Do vậy phương pháp nghiên cứu dựa trên chủ nghĩa duy vật biện
chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử.

Các phương pháp nghiên cứu cụ thể: Để nghiên cứu và trính bày kết
quả nghiên cứu, em vận dụng kết hợp các phương pháp về nghiên cứu lý
thuyết, khảo sát thực tế, phỏng vấn, tham khảo ý kiến kế toán, thống kê số
liệu, phân tích, so sánh…để thu thập và xử lý tài liệu:

Thu thập tài liệu thứ cấp: Thực hiện nghiên cứu vấn đề kế tốn doanh
thu, chi phí và xác định kết quả hoạt động kinh doanh thông qua việc tham

khảo các giáo trình, sách báo, thơng tư, nghị định…Quan sát, nghiên cứu về
chứng từ sổ sách kế toán, báo cáo tài chính tại Cơng ty năm 2022 và thơng tin
trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Đồng Thu Phương 3 BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

Thu thập tài liệu sơ cấp: Thực hiện phỏng vấn, xin ý kiến trực tiếp các
cán bộ kế toán và các nhân viên khác tại công ty….và xin ý kiến của giảng
viên hướng dẫn.

Tổng hợp xử lý tài liệu thu thập được làm luận chứng cho kết quả
nghiên cứu: Sử dụng phương pháp thống kê mơ tả, phân tích định tính và so
sánh giữa thực trạng và cơ sở lý luận để suy diễn, quy nạp và trình bày kết
quả.
5. Kết cấu chính của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn của em gồm 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về Kế tốn doanh thu, chi phí và xác

định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp cung cấp dịch vụ.
Chương 2: Thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh

doanh tại công ty Công ty cổ phần Tổng Hợp Linh Sang.
Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện về kế tốn doanh thu, chi phí và xác

định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Tổng Hợp Linh Sang.

Đồng Thu Phương 4 BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KẾ TỐN DOANH THU,
CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DOANH

NGHIỆP CUNG CẤP DỊCH VỤ

1.1. Khái quát chung về kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả
kinh doanh

1.1.1 Khái niệm về doanh thu, chi phí, xác định kết quả kinh doanh
 Khái niệm doanh thu

Theo Chuẩn mực kế toán số 14 “Doanh thu và thu nhập khác”: “Doanh thu
là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán,
phát sinh từ các hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh
nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu, nhưng khơng bao gồm các khoản
góp vốn của các chủ sở hữu”.

Các khoản doanh thu và thu nhập khác phát sinh từ các giao dịch và
nghiệp vụ bao gồm:

(a) Bán hàng: Bán sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra và bán hàng
hóa đã mua;

(b) Cung cấp dịch vụ: Thực hiện công việc đã thỏa thuận theo hợp đồng
trong một hoặc nhiều kỳ kế toán;

(c) Tiền lãi, tiền bản quyền, cổ tức và lợi nhuận được chia.

 Khái niệm chi phí
Theo Chuẩn mực kế tốn số 01 “Chuẩn mực chung”: “Chi phí là tổng giá
trị các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế tốn dưới hình thức các
khoản tiền chi ra, các khoản khấu trừ tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ
dẫn đến làm giảm vốn chủ sở hữu, không bao gồm khoản phân phối cho cổ
đông hoặc chủ sở hữu”.

Đồng Thu Phương 5 BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

 Khái niệm xác định kết quả kinh doanh:
Xác định kết quả kinh doanh là việc so sánh giữa chi phí kinh doanh đã bỏ ra
và thu nhập từ kinh doanh đã thu về trong kỳ. Nếu thu nhập lớn hơn chi phí
nghĩa là kết quả cung cấp dịch vụ có lãi, nếu thu nhập nhỏ hơn chi phí nghĩa
là kết quả cung cấp dịch vụ bị lỗ.Việc xác định kết quả kinh doanh thường
được tiến hành vào cuối kỳ (cuối tháng, cuối quý, cuối năm) tùy thuộc vào
đặc điểm và yêu cầu quản lý của doanh nghiệp.
Cung cấp dịch vụ và xác định kết quả có mối quan hệ hữu cơ với nhau. Cung
cấp dịch vụ là khâu cuối cùng trong quá trình hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp, mặt khác, xác định kết quả kinh doanh lại là căn cứ quan trọng
để đơn vị quyết định có tiếp tục cung cấp dịch vụ ra thị trường nữa hay
không. Như vậy, kết quả kinh doanh là mục đích cuối cùng cịn cung cấp dịch
vụ là phương tiện trực tiếp để đạt được mục đích đó.
1.1.2 Phương thức thanh toán
Thanh toán ngay bằng tiền:
- Thanh toán bằng tiền mặt: Sau khi cung cấp dịch vụ, nhân viên kinh doanh
có thể trực tiếp thay mặt cơng ty để thu tiền theo hợp đồng đã ký.
- Thanh toán bằng chuyển khoản qua ngân hàng: Khách hàng thanh toán qua
chuyển khoản ngân hàng, thông báo cho công ty khi đã thực hiện xong giao

dịch.
Phương thức thanh toán chậm trả: Doanh nghiệp đã cung cấp dịch vụ
nhưng bên mua chưa thanh toán tiền cho người bán. Việc thanh toán chậm trả
có thể thực hiện theo điều kiện tín dụng ưu đãi theo thoả thuận giữa 2 bên
công ty về thời gian thanh tốn. Kế tốn cơng ty theo dõi chi tiết cơng nợ
khách hàng để đảm bảo q trình thanh tốn.
1.1.3 u cầu của kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh
doanh

Đồng Thu Phương 6 BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

Doanh thu và chi phí có vai trị rất quan trọng đối với việc xác định kết quả
hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy, việc quản lý doanh thu, chi
phí và xác định kết quả kinh doanh phải tuân theo một số yêu cầu sau:

- Quản lý sự vận động của từng mặt hàng trong quá trình xuất – nhập –
tồn kho trên các chỉ tiêu số lượng, chất lượng và giá trị. Xác định đúng thời
điểm hàng hóa được coi là đã tiêu thụ để kịp thời lập báo cáo bán hàng.

- Thường xuyên báo cáo tình hình bán hàng và thanh toán, nhằm giám
sát chặt chẽ hàng hóa bán ra về cả số lượng, chủng loại. Đơn đốc thanh toán,
thu hồi đầy đủ tiền hàng.

- Tổ chức luân chuyển hệ thống chứng từ khoa học, hợp lý, tránh sự
trùng lặp hoặc bỏ sót, không quá phức tạp nhưng vẫn đảm bảo yêu cầu và
hiệu quả. Hình thức sổ sách kế tốn sử dụng cũng cần phù hợp, tối ưu nhất
với đặc điểm ngành nghề kinh doanh.

- Tính tốn, xác định đúng đắn chi phí, doanh thu, kết quả của từng loại
hoạt động và thực hiện nghiêm túc cơ chế phân phối lợi nhuận.

- Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với Nhà nước theo chế độ quy định.
1.1.4 Vai trị của kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh
doanh

Kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh giữ vai trò
rất quan trọng đối với bản thân doanh nghiệp nói riêng và với nền kinh tế nói
chung. Xét về phía doanh nghiệp, chỉ khi bán được hàng doanh nghiệp mới có
thu nhập để bù đắp các chi phí đã bỏ ra, phần lợi nhuận thu được có thể sử
dụng để mở rộng hoạt động kinh doanh, tăng quy mô, nâng cao đời sống, thu
nhập cho người lao động, tạo nguồn tích lũy cho nền kinh tế.

Việc xác định chính xác kết quả kinh doanh là cơ sở xác định chính xác
hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp đối với Nhà nước thông qua việc
nộp thuế, phí, lệ phí, xác định cơ cấu chi phí hợp lý và sử dụng có hiệu quả

Đồng Thu Phương 7 BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

cao số lợi nhuận thu được, giải quyết hài hịa các lợi ích kinh tế giữa: Nhà
nước, tập thể và các cá nhân người lao động.
1.1.5 Nhiệm vụ của kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh
doanh

Để phát huy vai trị quan trọng của cơng tác kế tốn trong quản lý hoạt
động sản xuất kinh doanh, kế toán doanh thu, chi phí, kết quả cần thực hiện
tốt những nhiệm vụ sau đây:

- Tính tốn, phản ánh đúng đắn, kịp thời, chi tiết doanh thu bán hàng,
cung cấp dịch vụ, thường xuyên đôn đốc, bảo đảm thu hồi đủ và kịp thời tiền
bán hàng, tránh bị chiếm dụng vốn bất hợp lý.

- Cung cấp thơng tin trung thực, chính xác, lập quyết toán đầy đủ kịp
thời, đánh giá và phản ánh đúng tình hình kinh doanh, tình hình thực hiện
nghĩa vụ với Nhà nước.

Việc thực hiện tốt các nhiệm vụ nêu trên giúp cho việc quản lý chặt chẽ
hàng hóa và kết quả bán hàng. Để thực hiện tốt các nhiệm vụ này, kế tốn cần
nắm vững nội dung cơng việc trong tổ chức cơng tác kế tốn và phải đảm bảo
các u cầu đã nêu trên.
1.2. Nội dung cơ bản của kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả

kinh doanh trong doanh nghiệp cung cấp dịch vụ.
1.2.1. Các nguyên tắc cơ bản và chuẩn mực kế toán chi phối đến kế toán

doanh thu, chi phí, xác định kết quả kinh doanh
1.2.1.1. Các nguyên tắc cơ bản

 Nguyên tắc cơ sở dồn tích:
Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính của doanh nghiệp liên quan đến tài sản, nợ
phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu, doanh thu, chi phí phải được ghi sổ kế tốn
vào thời điểm phát sinh, không căn cứ vào thời điểm thực tế thu hoặc thực tế

Đồng Thu Phương 8 BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

chi tiền hoặc tương đương tiền. Báo cáo tài chính lập trên cơ sở dồn tích phản
ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp trong quá khứ, hiện tại và tương lai.
Cụ thể như:
Trong trường hợp cung cấp dịch vụ cho khách hàng nợ lại tiền hàng sang kỳ
sau mới thu tiền, doanh thu sẽ được ghi nhận ngay trong kỳ hiện tại khi doanh
nghiệp kết thúc nghĩa vụ với bên mua dịch vụ ( đã cung cấp dịch vụ) và bên
mua chấp nhận thanh tốn mà khơng cần căn cứ vào thời điểm thực thu tiền.
Đối với các khoản tiền khách hàng ứng trước tiền mua dịch vụ theo nguyên
tắc cơ sở dồn tích doanh nghiệp chỉ được ghi nhận doanh thu khi đã cung cấp
dịch vụ cho khách hàng và bên khách hàng chấp nhận thanh toán mà không
căn cứ vào thời điểm nhận trước tiền của khách hàng.

 Nguyên tắc hoạt động liên tục:
Nguyên tắc hoạt động liên tục cho phép lập báo cáo tài chính trên cơ sở giá
gốc, Tồn bộ tài sản,nợ phải trả, Vốn chủ sở hữu… sẽ được ghi nhận và phản
ánh trên báo cáo tài chính theo giá gốc ban đầu.
Tài sản cố định trong trường hợp doanh nghiệp hoạt động liên tục được ghi
nhận theo giá gốc, việc tính tốn và phân bổ khấu hao được tính dựa trên cơ
sở giá gốc của TS tại thời điểm tồn tại trong doanh nghiệp ( Nguyên Giá) mà
không cần điều chỉnh theo giá thị trường.
Còn nếu trong trường hợp doanh nghiệp chuẩn bị ngừng hoạt động sản xuất
kinh doanh thì phải đánh giá lại tồn bộ tài sản và các khoản nợ phải thu, nợ
phải trả theo giá trị thi trường.

 Nguyên tắc nhất quán:
Nguyên tắc này được áp dụng khi tính giá xuất kho, doanh nghiệp cần áp
dụng nhất quán phương pháp tính giá xuất kho trong suốt các niên độ kế toán,
để đảm bảo tính thống nhất và so sánh được giữa các kỳ. Việc lựa chọn thống
nhất phương pháp tính giá xuất kho sẽ ảnh hưởng đến giá vốn của hàng bán.

Đồng Thu Phương 9 BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

Khi lựa chọn phương pháp tính khấu hao TSCĐ doanh nghiệp cũng cần áp
dụng thống nhất phương pháp tính khấu hao, vì giá trị khấu hao TSCĐ sẽ ảnh
hưởng đến chi phí của các bộ phận sử dụng TSCĐ.

 Nguyên tắc giá gốc:
Vận dụng nguyên tắc giá gốc để ghi nhận và phản ánh các loại tài sản theo trị
giá vốn thực tế tại các thời điểm khác nhau như đối với tài sản mua ngồi thì
giá gốc thực tế bằng giá mua cộng các chi phí mua.

 Nguyên tắc phù hợp:
Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với nhau, khi ghi nhận một
khoản doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tương ứng có liên quan
đến việc tạo ra doanh thu đó. Chi phí tương ứng với doanh thu gồm chi phí
của kỳ tạo ra doanh thu, chi phí của các kỳ trước hoặc chi phí phải trả nhưng
liên quan đến doanh thu của kỳ đó.
Nguyên tắc được vận dụng đối với các nghiệp vụ cung cấp dịch vụ khi ghi
nhận doanh thu thì tương ứng phải xác định và ghi nhận phần chi phí đã tạo ra
doanh thu đó.

 Nguyên tắc thận trọng:
Thận trọng là việc xem xét, cân nhắc, phán đốn cần thiết để thiết lập các ước
tính kế tốn trong điều kiện khơng chắc chắn. Ngun tắc này địi hỏi:
Phải lập các khoản dự phịng nhưng khơng lập q lớn;
Không đánh giá cao hơn giá trị của các tài sản và các khoản thu nhập;
không đánh giá thấp hơn giá trị các khoản nợ phải trả và chi phí;
Doanh thu và thu nhập chỉ được ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về khả

năng thu được lợi ích kinh tế. Chi phí phải được ghi nhận khi có bằng chứng
về khả năng phát sinh chi phí.

 Nguyên tắc trọng yếu:

Đồng Thu Phương 10 BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

Thông tin được coi là trọng yếu trong trường hợp nếu thiếu thơng tin hoặc
thơng tin thiếu chính xác có thể làm sai lệch đáng kể báo cáo tài chính, làm
ảnh hưởng đến quyết định kinh tế của người sử dụng báo cáo tài chính.
Nguyên tắc trọng yếu được vận dụng khi phát hiện sai sót trong quá trình ghi
chép, nếu sai sót được coi là khơng trọng yếu thì cho phép ghi nhận tồn bộ
ảnh hưởng của sai sót vào kỳ kế tốn phát hiện ra sai sót mà khơng cần điều
chỉnh lại báo cáo tài chính, cịn nếu sai sót là trọng yếu thì phải thực hiện điều
chỉnh hồi tố và không được ghi nhận ảnh hưởng của sai sót vào kỳ kế tốn
hiện tại.
1.2.1.2. Các chuẩn mực kế toán chi phối đến kế toán doanh thu, chi phí,

xác định kết quả

Các chuẩn mực kế toán Việt Nam chi phối đến kế toán doanh thu, chi phí và
xác định kết quả kinh doanh gồm có:

 Chuẩn mực kế toán VAS 01: Chuẩn mực kế toán chung
Chuẩn mực này quy định, hướng dẫn các nguyên tắc và yêu cầu kế toán cơ
bản, các yếu tố và ghi nhận các yếu tố trên báo cáo tài chính của doanh
nghiệp, nhằm: Làm cơ sở xây dựng và hồn thiện các chuẩn mực kế tốn và
chế độ kế tốn cụ thể theo khn mẫu thống nhất, giúp cho doanh nghiệp ghi

chép kế toán và lập báo cáo tài chính theo các chuẩn mực kế tốn và chế độ
kế toán đã ban hành một cách thống nhất và xử lý các vấn đề chưa được quy
định cụ thể nhằm đảm bảo cho các thông tin trên báo cáo tài chính phản ánh
trung thực và hợp lý, giúp cho kiểm toán viên và người kiểm tra kế toán đưa
ra ý kiến về sự phù hợp của báo cáo tài chính với chuẩn mực kế tốn và chế
độ kế tốn, giúp người sử dụng báo cáo tài chính hiểu và đánh giá thơng tin
tài chính được lập phù hợp với các chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán.
Các nguyên tắc kế toán cơ bản bao gồm: Cơ sở dồn tích, hoạt động liên tục,
giá gốc, phù hợp, nhất quán, thận trọng, trọng yếu.

Đồng Thu Phương 11 BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

Các yêu cầu cơ bản đối với kế toán: Trung thực, khách quan, đầy đủ, kịp thời,
dễ hiểu, có thể so sánh.
Các yếu tố của báo cáo tài chính: Tài sản, nợ phải trả, vốn chủ sở hữu, doanh
thu và thu nhập khác, chi phí.

 Chuẩn mực kế toán VAS 02: Hàng tồn kho
Chuẩn mực VAS 02 ảnh hưởng tới việc xác định giá trị hàng tồn kho, giá trị
thuần của hàng tồn kho để từ đó trích lập các khoản dự phịng. Mục đích của
chuẩn mực này là quy định và hướng dẫn các nguyên tắc và phương pháp kế
toán hàng tồn kho, gồm: Xác định giá trị và kế toán hàng tồn kho vào chi phí,
ghi giảm giá hàng tồn kho cho phù hợp với giá trị thuần có thể thực hiện được
và phương pháp tính giá trị hàng tồn kho làm cơ sở ghi sổ kế tốn và lập báo
cáo tài chính.

 Chuẩn mực kế toán VAS 14: Doanh thu và thu nhập khác
Mục đích của chuẩn mực này là quy định và hướng dẫn các nguyên tắc và

phương pháp kế toán doanh thu và thu nhập khác, gồm: Các loại doanh thu,
thời điểm ghi nhận doanh thu, phương pháp kế toán doanh thu và thu nhập
khác làm cơ sở ghi sổ kế toán và lập báo cáo tài chính.

 Chuẩn mực kế tốn VAS 17: Thuế thu nhập doanh nghiệp.
Mục đích của chuẩn mực này là quy định và hướng dẫn các nguyên tắc,
phương pháp kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp. Kế toán thuế thu nhập
doanh nghiệp là kế toán những nghiệp vụ do ảnh hưởng của thuế thu nhập
doanh nghiệp trong năm hiện hành và trong tương lai của: Việc thu hồi hoặc
thanh toán trong tương lai giá trị ghi sổ của các khoản mục tài sản hoặc nợ
phải trả đã được ghi nhận trong bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp, các
giao dịch và sự kiện khác trong năm hiện tại đã được ghi nhận trong báo cáo
kết quả kinh doanh.

Đồng Thu Phương 12 BT21.21.01

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH Luận văn tốt nghiệp

Chuẩn mực này yêu cầu doanh nghiệp phải kế toán các nghiệp vụ kinh tế phát
sinh do ảnh hưởng về thuế thu nhập doanh nghiệp của các giao dịch và các sự
kiện theo cùng phương pháp hạch toán cho chính các giao dịch và các sự kiện
đó. Nếu các giao dịch và các sự kiện được ghi nhận trong Báo cáo kết quả
hoạt động kinh doanh thì tất cả các nghiệp vụ phát sinh do ảnh hưởng của
thuế thu nhập doanh nghiệp có liên quan cũng được ghi nhận vào Báo cáo kết
quả hoạt động kinh doanh. Nếu các giao dịch và các sự kiện được ghi nhận
trực tiếp vào vốn chủ sở hữu thì tất cả các nghiệp vụ phát sinh do ảnh hưởng
thuế thu nhập doanh nghiệp có liên quan cũng được ghi nhận trực tiếp vào
vốn chủ sở hữu.
Chuẩn mực này còn đề cập đến việc ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại
phát sinh từ các khoản lỗ tính thuế chưa sử dụng hoặc từ các ưu đãi về thuế

thu nhập doanh nghiệp chưa sử dụng; việc trình bày thuế thu nhập doanh
nghiệp trong báo cáo tài chính và việc giải trình các thông tin liên quan tới
thuế thu nhập doanh nghiệp.
1.2.2. Kế tốn doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh
1.2.2.1. Kế toán doanh thu, thu nhập

 Kế toán doanh thu bán hàng và các khoản giảm trừ doanh thu:

Doanh thu là tổng các lợi ích kinh tế mà doanh nghiệp thu được trong kì hạch
tốn, phát sinh từ hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh
nghiệp góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu.
Với việc cung cấp dịch vụ thì doanh thu cung cấp dịch vụ được ghi nhận khi
đảm bảo các yêu cầu sau:

- Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn.
- Doanh nghiệp đã hay sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch cung cấp
dịch vụ đó.

Đồng Thu Phương 13 BT21.21.01