Mất ngủ trong chăm sóc ban đầu

Mất ngủ trong
chăm sóc ban đầu

ThS.BS. Nguyễn Đào Uyên Trang
1

Nội dung trình bày 02

01 Tiếp cận

Tổng quan về mất ngủ Tiếp cận mất ngủ trong chăm
sóc ban đầu
Sinh lý giấc ngủ
Dịch tễ mất ngủ 04

03 Điều trị không dùng thuốc

Điều trị dùng thuốc CBT-i

2

Giới thiệu!

Mất ngủ là một trong những vấn đề phổ biến. Mất
ngủ gây ra các vấn đề về sức khoẻ và ảnh

hưởng nhiều đến cuộc sống. Nhiều yếu tố có
thể góp phần gây ra mất ngủ, bao gồm căng
thẳng, thuốc, thói quen và môi trường ngủ..

3

01

Tổng quan về mất ngủ

• Sinh lý giấc ngủ
• Dich tễ học về giấc ngủ

4

Những chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến giấc ngủ

5

Các giai đoạn giấc ngủ

• Phân loại dựa vào Rechtschaffen & Kales: Stage I, Stage II, Stage III, Stage IV, REM
• Phân loại dựa vào AASM: N1, N2, N3, REM
Moser D, Anderer P, Gruber G, Parapatics S, Loretz E, Boeck M, Kloesch G, Heller E, Schmidt A, Danker-Hopfe H, Saletu B, Zeitlhofer J, Dorffner G. Sleep classification according to AASM 6

and Rechtschaffen & Kales: effects on sleep scoring parameters. Sleep. 2009 Feb;32(2):139-49

Các giai đoạn giấc ngủ

Chokroverty, S., & Ferini-Strambi, L. (Eds.). (2017). Oxford textbook of sleep disorders. Oxford University Press. 7

Mối liên quan giữa giấc ngủ và hormone

Clinical Manual for the Evaluation and Treatment of Sleep Disorders. Washington, DC, American Psychiatric Publishing, 2009, p. 39 8

NGỦ BAO NHIÊU LÀ ĐỦ?

● 14-17 giờ cho trẻ sơ sinh
● 12-15 giờ cho trẻ nhũ nhi
● 11-14 giờ cho trẻ mới biết đi
● 10-13 giờ cho trẻ mẫu giáo
● 09-11 giờ cho trẻ trong độ tuổi đi học
● 08-10 giờ cho thanh thiếu niên.
● 07-09 tiếng người trưởng thành
● 07-08 tiếng người lớn tuổi

Hirshkowitz, M., Whiton, K., Albert, S. M., Alessi, C., Bruni, O., DonCarlos, L., … Ware, J. C. (2015). National Sleep Foundation’s updated sleep duration 9

recommendations: final report. Sleep Health, 1(4), 233–243.

Mất ngủ và ngủ ít

Mất ngủ Ngủ ít

Rối loạn chức năng ban ngày, gây Khơng rối loạn chức năng ban
khó chịu đến người bệnh ngày và khơng gây khó chịu

American Psychiatric Association D, Association AP. Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5: American psychiatric association Washington, DC; 2013. 10

Định nghĩa mất ngủ

American Psychiatric Association D, Association AP. Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5: American psychiatric association Washington, DC; 2013. 11

Rosenberg RP, Benca R, Doghramji P, et al. A 2023 update on managing insomnia in primary care: insights from an expert consensus group. Prim Care Companion CNS Disord. 2023;25(1):22nr03385.

10 – 50%

Bệnh nhân trong chăm sóc ban đầu gặp tình
trạng mất ngủ

12

50% Bệnh nhân có mất ngủ

30% Trong những người mất ngủ,
30% đề cập mất ngủ

6% Trong những người mất ngủ,
6% được điều trị mất ngủ
Rosenberg RP, Benca R, Doghramji P, et al. A 2023 update on managing insomnia in primary care: insights from an expert consensus group. Prim Care Companion CNS Disord. 13

2023;25(1):22nr03385.

Yếu tố nguy cơ F1 Gia đình F1 có người Tiền căn mất ngủ
trong quá khứ
Nữ giới, đặc biệt là mất ngủ
mãn kinh

Công việc

Bất ổn tâm lý (tính Bất ổn sinh học: vd Làm việc theo ca

cách hay lo âu) cường giáp

Rosenberg RP, Benca R, Doghramji P, et al. A 2023 update on managing insomnia in primary care: insights from an expert consensus group. Prim Care Companion CNS Disord. 14

2023;25(1):22nr03385.

Mơ hình 3P - predisposing, precipitating, perpetuating

In so m n i a In so m n i a life-stressors Subst ance use/ misuse
severit y t hreshold
precipit at ing Chronic physical

emotional and health problems i l l n ess

perpet uat ing

p r ed i sp o si n g Genet ic vulnerabilit y Family medical hist ory ruminat ive personalit y

Ti m e

Rosenberg RP, Benca R, Doghramji P, et al. A 2023 update on managing insomnia in primary care: insights from an expert consensus group. Prim Care Companion CNS Disord. 15

2023;25(1):22nr03385.

Diễn tiến tự nhiên của mất ngủ

Perlis ML, Vargas I, Ellis JG, Grandner MA, Morales KH, Gencarelli A, Khader W, Kloss JD, Gooneratne NS, Thase ME. The Natural History of Insomnia: the incidence of acute 16

insomnia and subsequent progression to chronic insomnia or recovery in good sleeper subjects. Sleep. 2020 Jun 15;43(6):zsz299.

Hậu quả của mất ngủ

17

Stahl, S. M. (2021). Stahl's essential psychopharmacology: neuroscientific basis and practical applications. Cambridge university press.

02

Tiếp cận mất ngủ

Theo nguyên lý Y học Gia đình

18

Tiếp cận BN mất ngủ

Bước 1 Bước 2 Bước 3 Bước 4

Xác định than phiền Đánh giá là mất ngủ Tìm nguyên nhân mất Điều trị
mất ngủ cấp hay mất ngủ mạn ngủ 1. Điều trị nguyên

nhân
2. Điều trị triệu

chứng mất ngủ

Rosenberg RP, Benca R, Doghramji P, et al. A 2023 update on managing insomnia in primary care: insights from an expert consensus group. Prim Care Companion CNS Disord. 19

2023;25(1):22nr03385.

Xác định than phiền

- Tất cả bệnh nhân nên được khám sàng lọc giấc ngủ

- Đặc biệt những BN tâm thần và BN có bệnh đồng mắc với TLGN như: ADHD, bệnh lý
tim mạch, THA, ĐTĐ, trầm cảm…

1. Có hài lịng với giấc ngủ của mình khơng?
2. Có cảm thấy mệt mỏi vào ban ngày khơng?
3. Đã có ai phàn nàn về giấc ngủ của bạn khơng? Ví dụ bạn

ngáy to, có những hành vi bất thường lúc ngủ
=> Nếu có có thể gợi ý đến OSA, rối loạn giấc ngủ REM như
mộng du, ngủ rũ

Rosenberg RP, Benca R, Doghramji P, et al. A 2023 update on managing insomnia in primary care: insights from an expert consensus group. Prim Care Companion CNS Disord. 20
2023;25(1):22nr03385.