Hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay bất động sản đối với khách hàng cá nhân tại ngân hàng tmcp ngoại thương việt nam (vietcombank) chi nhánh đà nẵng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN

VÕ NGỌC TRÚC LINH

HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
TRONG CHO VAY BẤT ĐỘNG SẢN ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG

CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG
VIỆT NAM (VIETCOMBANK) - CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Đà Nẵng, Năm 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN

VÕ NGỌC TRÚC LINH

HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
TRONG CHO VAY BẤT ĐỘNG SẢN ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG

CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG
VIỆT NAM (VIETCOMBANK) - CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG

Chuyên ngành: Quản trị - Kinh doanh
Mã số: 8340101

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. PHAN THANH HẢI

Đà Nẵng, Năm 2022

i

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, em xin gửi lời cảm ơn và biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Phan
Thanh Hải – Trường Đại Học Duy Tân người đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo,
giúp đỡ em trong suốt thời gian em nghiên cứu khóa luận và cũng là người
đưa ra những ý tưởng, kiểm tra sự phù hợp của luận văn.

Em xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu cùng tồn thể các thầy cơ giáo
Trường Đại học Duy Tân đã tận tình giảng dạy, và tạo điều kiện cho em trong
quá trình học tập và nhờ đó có được những kiến thức để thực hiện luận văn.

Xin cảm ơn những đồng nghiệp, bạn bè tại Ngân hàng TMCP Ngoại
thương Việt Nam - Chi nhánh Đà Nẵng đã hỗ trợ, cung cấp, chia sẽ thông tin,
số liệu cho luận văn.

Do kiến thức, kinh nghiệm cịn hạn chế, mặc dù đã có nhiều cố gắng để
hồn thiện luận văn nhưng khơng tránh khỏi những thiếu sót, kính mong nhận
được sự cảm thơng và đóng góp q báu của q thầy cơ và tồn thể các bạn.

Đà Nẵng, ngày tháng năm 2022
Học viên

Võ Ngọc Trúc Linh

ii

LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan đây là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu khoa
học của riêng tơi, dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Phan Thanh Hải.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ
ràng và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Đà Nẵng, ngày tháng năm 2022
Tác giả

Võ Ngọc Trúc Linh

iii

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài...........................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.....................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................3
4. Phương pháp nghiên cứu sử dụng trong luận văn.........................................3
5. Bố cục của luận văn......................................................................................4
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu.......................................................................4
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CƠNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO
TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI CÁC NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI...................................................................................6
1.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ
SẢN PHẨM CHO VAY BẤT ĐỘNG SẢN TẠI CÁC NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI................................................................................................6

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại. 6
1.1.2. Mục tiêu và vai trị của quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại. 8
1.1.3. Các sản phẩm trong cho vay tại các ngân hàng thương mại...................9
1.1.4. Đặc điểm sản phẩm cho vay bất động sản tại các ngân hàng thương mại 11
1.2. NỘI DUNG CỦA CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
TRONG CHO VAY BẤT ĐỘNG SẢN ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG CÁ
NHÂN.............................................................................................................14
1.2.1. Nhận dạng rủi ro....................................................................................14
1.2.2. Đánh giá và đo lường rủi ro..................................................................17
1.2.3. Kiểm soát rủi ro tín dụng.......................................................................25
1.2.4. Tài trợ rủi ro tín dụng............................................................................26

iv

1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI
RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY BẤT ĐỘNG SẢN ĐỐI VỚI
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN.........................................................................27
1.3.1. Nhân tố bên trong Ngân hàng Thương mại...........................................27
1.3.2. Nhân tố bên ngoài Ngân hàng thương mại............................................29
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..............................................................................31
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN
DỤNG TRONG CHO VAY BẤT ĐỘNG SẢN ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG
CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM –
CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG..............................................................................32
2.1. GIỚI THIỆU VỀ NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT
NAM – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG................................................................32
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển............................................................32
2.1.2. Cơ cấu bộ máy quản lý..........................................................................33
2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh giai đoạn 2019 – 2021.......................36
2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG

TRONG CHO VAY BẤT ĐỘNG SẢN ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG CÁ
NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI
NHÁNH ĐÀ NẴNG......................................................................................42
2.2.1. Thực trạng công tác nhận dạng rủi ro tín dụng.....................................42
2.2.2. Thực trạng cơng tác đo lường rủi ro tín dụng.......................................46
2.2.3. Thực trạng cơng tác kiểm sốt rủi ro tín dụng......................................49
2.2.4. Thực trạng cơng tác tài trợ rủi ro tín dụng............................................61
2.3. ĐÁNH GIÁ CƠNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG
CHO VAY BẤT ĐỘNG SẢN ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI
NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH
ĐÀ NẴNG......................................................................................................66
2.3.1. Ưu điểm.................................................................................................66

v

2.3.2. Hạn chế..................................................................................................69
2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế.....................................................................74
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.............................................................................76
CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI
RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY BẤT ĐỘNG SẢN ĐỐI VỚI
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI
THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG..................................77
3.1. ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN CỦA NGÂN HÀNG
TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG.......77
3.1.1. Định hướng phát triển...........................................................................77
3.1.2. Mục tiêu phát triển................................................................................78
3.2. GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC CƠNG TÁC QUẢN TRỊ
RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY BẤT ĐỘNG SẢN ĐỐI VỚI
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI
THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG..................................79

3.2.1. Giải pháp hồn thiện về cơng tác nhận dạng rủi ro...............................79
3.2.2. Giải pháp hồn thiện về cơng tác đo lường rủi ro.................................81
3.2.3. Giải pháp hồn thiện về cơng tác kiểm sốt rủi ro................................82
3.2.4. Giải pháp hồn thiện về cơng tác tài trợ rủi ro......................................84
3.2.5. Giải pháp bổ trợ khác............................................................................89
3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ...........................................................................91
3.3.1. Kiến nghị với Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam.................91
3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh
Đà Nẵng...........................................................................................................98
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3............................................................................100
KẾT LUẬN..................................................................................................101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI (Bản sao)

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Từ viết Nguyên văn
tắt
Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam
VCB Trụ sở chính Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam
VCB TSC Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi Nhánh Đà
Nẵng
VCB ĐN Bất động sản
Cán bộ quan hệ khách hàng
BĐS Cán bộ thẩm định
CBQHKH Khách hàng bán lẻ
CBTĐ Khách hàng cá nhân
KHBL Ngân hàng Nhà nước

KHCN Ngân hàng thương mại
NHNN Quản lý nợ
NHTM Rủi ro tín dụng
QLN Doanh nghiệp vừa và nhỏ
RRTD Tổ chức tín dụng
SMEs Thương mại cổ phần
TCTD Tài sản bảo đảm
TMCP Việt Nam Đồng
TSBĐ Xếp hạng tín dụng
VND Xếp hạng tín dụng nội bộ
XHTD
XHTDNB

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu Tên bảng Trang
bảng
2.1. Một số chỉ tiêu kết quả kinh doanh của chi nhánh năm 36

2.2. 2019 - 2021 38
2.3. Nguồn vốn huy động của VCB TBD năm 2019-2021 40
Tình hình cho vay tại VCB Đà Nẵng từ năm 2019 đến
2.4. 42
năm 2021
2.5. Tình hình cho vay KHCN tại Chi nhánh Đà Nẵng trong 47
2.6. 50
2.7. giai đoạn 2019 - 2021 51
Quy định về việc xếp hạng tín dụng của VCB

2.8. Thẩm quyền phê duyệt tín dụng KHCN 51
2.9. Tiêu chí phân nhóm thẩm quyền của Lãnh đạo Phòng giao 58

2.10. dịch và Phòng khách hàng bán lẻ 61
Thẩm quyền phê duyệt tín dụng KHCN tại VCB TBD
2.11. Giá trị tổng tài sản bảo đảm cho các khoản vay mua bất 63

động sản tại Tân Bình Dương đến ngày 31/12/2021
Tình hình trích lập dự phịng rủi ro tín dụng trong cho vay

mua bất động sản của Chi nhánh Tân Bình Dương trong

các năm 2019-2021
Tỉ lệ trích lập dự phòng rủi ro trong cho vay mua bất động

sản tại VCB Đà Nẵng trong những năm 2019-2021

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Số hiệu Tên hình Trang
hình
Sơ đồ cơ cấu các phòng ban, tổ chức của Ngân hàng 34
2.1 TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Đà Nẵng 53
Quy trình tín dụng đối với cho vay mua BĐS tại VCB 80
2.2 Mơ hình nhận diện rủi ro tín dụng
3.1

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Hoạt động tín dụng giữ một vai trị quan trọng trong hoạt động của

Ngân hàng thương mại cũng như nền kinh tế, là thu nhập chính của Ngân
hàng thương mại, nhưng cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Một trong những rủi ro
cơ bản nhất, có ảnh hưởng quan trọng đến hoạt động của ngân hàng và nền
kinh tế là rủi ro tín dụng; đây là rủi ro mà bất cứ một khoản cấp tín dụng nào
cũng đều phải đối mặt và có thể gây ra những tổn thất về vật chất, uy tín cũng
như thương hiệu của ngân hàng, trong nhiều trường hợp còn gây ảnh hưởng
nghiêm trọng đến sự ổn định và phát triển của nền kinh tế. Do vậy, cơng tác
kiểm sốt rủi ro tín dụng ngày càng được các Ngân hàng thương mại chú
trọng và trở thành vấn đề cấp thiết. Đặc biệt, đối với cho vay khách hàng cá
nhân, nhất là cho vay bất động sản, với đặc thù bất động sản là hàng hoá đặc
biệt, có giá trị lớn và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống kinh tế - xã hội và
chứa đựng nhiều rủi ro tiềm ẩn, mức độ rủi ro phụ thuộc nhiều vào sự biến
động giá cả trên thị trường bất động sản nên cơng tác kiểm sốt rủi ro tín dụng
gặp rất nhiều khó khăn.

Đối với các ngân hàng thương mại trên thế giới, cho vay trong lĩnh vực
bất động sản hoặc cho vay thế chấp bằng bất động sản, nhìn chung là nghiệp
vụ phổ biến. Ở Việt Nam, do thị trường tài chính chưa phát triển nên nguồn
vốn trong thị trường bất động sản phụ thuộc hoàn toàn vào hệ thống ngân
hàng thương mại. Tỷ trọng dư nợ tín dụng đối với cho vay trong lĩnh vực bất
động sản và cho vay có bảo đảm bằng tài sản là bất động sản chiếm đa số
trong nghiệp vụ tín dụng của ngân hàng thương mại. Do đó tác động của thị
trường bất động sản có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của các ngân hàng
thương mại.

2

Hiện nay, tại VCB nói chung và VCB Chi nhánh Đà Nẵng nói riêng
hầu như chỉ tập trung vào cho vay bất động sản mục đích dùng để ở. Hạn chế
hoặc từ chối các khách hàng cấp tín dụng cho mục đích dùng để đầu tư hoặc
kinh doanh. Theo xu hướng đó, hoạt động cho vay bất động sản dùng để ở tại
VCB Chi nhánh Đà Nẵng đã góp một vai trị quan trọng, địi hỏi phải tiến
hành phân tích các khía cạnh khác nhau, nhằm tiếp tục hoàn thiện hoạt động
này, để đạt được các mục tiêu đề ra về quy mô, chất lượng và hiệu quả thì
việc quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay bất động sản là vấn đề luôn đi song
hành, cần được quân tâm và chú trọng.

Do đó, cơng tác quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng có ý nghĩa rất quan
trọng đối với sự phát triển của ngân hàng. Vì vậy việc chọn đề tài: “Hồn thiện
cơng tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay bất động sản đối với khách
hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam
(Vietcombank) - Chi Nhánh Đà Nẵng” làm luận văn tốt nghiệp, với mong
muốn hồn thiện lý luận chun mơn của bản thân, tiếp cận nghiên cứu thực
trạng quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay bất động sản và bước đầu
đề xuất một số giải pháp hồn thiện chính sách quản trị rủi ro tín dụng đối với
cho vay bất động sản đối với khách hàng cá nhân tại VCB Chi nhánh Đà Nẵng.
2. Mục đích nghiên cứu

- Góp phần hệ thống hóa những vấn đề lý luận có liên quan về rủi ro tín
dụng cho vay bất động sản đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương
mại

- Phân tích, đánh giá về thực trạng cơng tác quản trị rủi ro tín dụng trong
cho vay bất động sản đối với khách hàng cá nhân tại VCB Chi nhánh Đà Nẵng.

- Đề xuất một số giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác quản trị rủi ro tín
dụng trong cho vay bất động sản đối với khách hàng cá nhân tại VCB Chi
nhánh Đà Nẵng.

3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Là công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho

vay bất động sản đối với khách hàng cá nhân tại VCB Chi nhánh Đà Nẵng.
- Phạm vi nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản trị

rủi ro tín dụng trong cho vay bất động sản đối với khách hàng cá nhân tại
VCB Chi nhánh Đà Nẵng từ năm 2019 đến năm 2021.
4. Phương pháp nghiên cứu sử dụng trong luận văn

Trong q trình nghiên cứu, hồn thiện luận văn tác giả dựa trên cơ sở
vận dụng các phương pháp như:

- Phương pháp nghiên cứu duy vật biện chứng: xem xét sự vật trong
trạng thái động và trong mối quan hệ với các sự vật khác.

- Phương pháp thu nhập dữ liệu: Để đạt được mục tiêu nghên cứu đề ra,
tác giả đã thực hiện phân tích định tính. Tiến hành thu thập dữ liệu từ nhiều
nguồn thông tin khác nhau.

- Phương pháp thống kê: Sau khi thu thập dữ liệu có liên quan đến đề
tài nghiên cứu tác giả sử dụng phương pháp thống kê mô tả, thu thập và xử lý
thơng tin từ các nguồn tìm kiếm làm cơ sở cho việc phân tích, đánh giá thực

trạng cơng tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay bất động sản đối với
khách hàng cá nhân tại VCB Chi nhánh Đà Nẵng.

Phương pháp phân tích và tổng hợp: Sau khi sử dụng phương pháp
thống kê để tổng hợp các số liệu liên quan đến đề tài, tác giả sử dụng phương
pháp phân tích, tổng hợp để đúc kết từ thực tiễn kết hợp với lý luận để đánh
giá công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay bất động sản đối với khách
hàng cá nhân tại VCB Chi nhánh Đà Nẵng giai đoạn 2019 - 2021 và đưa ra
các giải pháp, kiến nghị cho vấn đề này tại Chi nhánh.

- Đồng thời cũng vận dụng kết quả nghiên cứu của các cơng trình khoa
học liên quan để làm phong phú và sâu sắc hơn các cơ sở lý luận và thực tiễn
của đề tài.

4

5. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, danh mục

chữ cái viết tắt, danh mục các bảng biểu, nội dung của luận văn gồm 3
chương chính sau:

Chương 1. Cơ sở lý luận về cơng tác quản trị rủi ro tín dụng đối với
khách hàng cá nhân tại các Ngân hàng thương mại.

Chương 2. Thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay bất
động sản đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương
Việt Nam - Chi nhánh Đà Nẵng.

Chương 3. Giải pháp hoàn thiện cơng tác quản trị rủi ro tín dụng trong

cho vay bất động sản đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Ngoại
thương Việt Nam - Chi nhánh Đà Nẵng.
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu

Trong quá trình thực hiện đề tài quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay bất
động sản đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương
Việt Nam - Chi nhánh Đà Nẵng, tác giả đã tham khảo nhiều tài liệu có liên
quan làm nền tảng cho q trình hồn thành luận văn, cụ thể:

- Nghiên cứu của tác giả Bùi Bích Qn về Kiểm sốt rủi ro tín dụng
trong cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi
nhánh Đà Nẵng (2019). Nghiên cứu đã khái quát được cơ sở lý thuyết về cho
vay, RRTD và kiểm soát RRTD trong cho vay. Tác giả cũng đã phân tích khá
cụ thể về thực trạng tình hình hoạt động kinh doanh nói chung và hoạt động
cho vay tiêu dùng nói riêng của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam -
Chi nhánh Đà Nẵng. Trong phần thực trạng kiểm soát RRTD trong cho vay
doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam- Chi nhánh Đà
Nẵng, tác giả đã phân tích, đưa ra những đánh giá, nhận xét về thực trạng
kiểm soát RRTD và đề xuất các khuyến nghị hồn thiện cơng tác kiểm sốt
RRTD tại chi nhánh.

5

- Nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Thảo Nguyên về Hoàn thiện hoạt
động cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi
nhánh Đà Nẵng (2020). Nghiên cứu đã trình bày khá rõ ràng những nội dung
cơ bản về cho vay nói chung và cho vay tiêu dùng nói riêng, RRTD, kiểm soát
RRTD. Về thực trạng kiểm soát RRTD trong cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng
TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Đà Nẵng, tác giả đã phân tích
được những biện pháp kiểm soát RRTD mà Chi nhánh đã và đang thực hiện.

- Nghiên cứu của tác giả Trinh Thị Huệ về Quản trị rủi ro tín dụng trong
cho vay cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt
Nam Chi nhánh Huyện Eah’leo Bắc Đăk Lăk (2019). Nghiên cứu đã phân
tích, đánh giá thực trạng cơng tác quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân
tại Agribank chi nhánh Huyện EaH’leo Bắc Đăk Lăk để xác định được những
hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế nhằm tìm giải pháp khắc phục.

- Nghiên cứu của tác giả Lê Văn Thạnh về Quản trị rủi ro tín dụng trong cho
vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
Việt Nam Chi nhánh Huyện Mộ Đức Quảng Ngãi (2019). Nghiên cứu đã đánh
giá, thẩm định và quản lý tốt các khoản cho vay, các khoản dự định giải ngân
sẽ hạn chế những RRTD mà ngân hàng sẽ gặp phải, giảm bớt nợ xấu, đảm bảo
cho sự tồn tại, phát triển một cách an toàn, hiệu quả và bền vững cho ngân
hàng. Việc xây dựng hệ thống quản trị nói chung và quản trị RRTD trong cho
vay khách hàng cá nhân nói riêng, đưa ra các giải pháp, kiến nghị nhằm quản
trị RRTD tại các ngân hàng thương mại là một điều vô cùng cấp thiết nhằm
đảm bảo an toàn vốn cũng như ổn định hoạt động Chi nhánh trong dài hạn.

Tuy nhiên, việc nghiên cứu một cách thống nhất toàn diện, đặc biệt là
đề tài quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay bất động sản đối với khách hàng
cá nhân tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Đà Nẵng
chưa có một cơng trình nào đề cập đến.

6

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG

ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI CÁC NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI

1.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ
SẢN PHẨM CHO VAY BẤT ĐỘNG SẢN TẠI CÁC NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng
thương mại

Khái niệm
Trong hoạt động kinh doanh ngân hàng, tín dụng là hoạt động chủ yếu
của Ngân hàng thương mại. Nguồn thu từ hoạt động tín dụng ln chiếm một
tỷ lệ lớn trong tổng thu nghiệp vụ ngân hàng và đem lại phần lớn lợi nhuận
cho Ngân hàng. Tuy nhiên, hoạt động tín dụng lại là hoạt động có nhiều rủi ro
và phức tạp nhất. Hoạt động tín dụng liên quan chặt chẽ đến mọi lĩnh vực của
nền kinh tế. Mỗi rủi ro trong các lĩnh vực này đều tiềm ẩn rủi ro trong hoạt
động tín dụng của Ngân hàng thương mại. Trong hoạt động tín dụng, Ngân
hàng thương mại ln đặt ra mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, đồng thời tối thiểu
hóa rủi ro. Để đặt được mục tiêu đó địi hỏi Ngân hàng thương mại phải có
những giải pháp thích hợp để quản lý và phịng ngừa rủi ro tín dụng.

Theo Luật các tổ chức tín dụng số: 47/2010/QH12 ngày 16/06/2010 và
Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 của Ngân hàng Nhà nước
định nghĩa: “Cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó tổ chức tín dụng giao
hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích
xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với ngun tắc có
hồn trả cả gốc và lãi”.

7

Tín dụng là một phạm trù kinh tế phản ánh mối quan hệ giao dịch giữa

hai bên, trong đó một bên chuyển giao một lượng giá trị sang bên kia sử dụng
trong một thời gian nhất định, đồng thời bên nhận được phải cam kết trả với
một lượng giá trị lớn hơn theo thời hạn đã thỏa thuận (Lê Duy Trường, 2020;
Dương Thị Hoàn, 2019). Khi xem xét bảng cân đối kế toán của các Ngân
hàng thương mại, chúng ta có thể thấy rằng, cho vay ln luôn là khoảng mục
chiếm tỷ lệ lớn nhất, chiếm hơn 50% giá trị tổng tài sản của Ngân hàng và là
khoản mục đem lại doanh thu và lợi nhuận cao nhất cho Ngân hàng.

Theo Khoản 1, Điều 3 Quy định về phân loại tài sản có, mức trích,
phương pháp trích lập dự phịng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi
ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngồi ban
hành kèm theo Thơng tư số 11/2021/TT-NHNN ngày 30/07/2021 của Thống
đốc Ngân hàng Nhà nước thì: “Rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng
(sau đây gọi tắt là rủi ro) là khả năng xảy ra tổn thất đối với nợ của tổ chức
tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngồi do khách hàng khơng có khả năng
trả nợ được một phần hoặc tồn bộ nợ của mình theo hợp đồng hoặc thỏa
thuận (sau đây gọi chung là thỏa thuận) với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân
hàng nước ngoài ” [6].

Như vậy, có thể hiểu rủi ro tín dụng là những tổn thất tiềm năng có thể
xảy ra trong q trình cấp tín dụng của ngân hàng, do khách hàng vay không
thực hiện nghĩa vụ trả nợ được một phần hoặc tồn bộ nợ của mình (bao gồm
lãi vay và gốc) hoặc trả nợ không đúng hạn cho ngân hàng như đã cam kết
trong hợp đồng. Đây là rủi ro gắn liền với hoạt động tín dụng, dẫn đến tổn
thất tài chính.

Đặc điểm
- Tính tất yếu: Rủi ro tín dụng ln tồn tại và gắn liền với hoạt động tín
dụng, điều này có ngun nhân từ việc thông tin bất cân xứng giữa bên đi vay

8

và bên cho vay, dẫn đến việc người cho vay không thể nắm bắt được các dấu
hiệu rủi ro một các toàn diện, kịp thời và hiệu quả.

- Tính gián tiếp: Trong chu trình tín dụng, đồng vốn ra khỏi két ngân
hàng khi tiến hành giải ngân và chuyển giao quyền sử dụng cho khách hàng,
chu trình kết thúc khi đồng vốn quay trở lại két, rủi ro thực tế chỉ xảy ra ở giai
đoạn sử dụng vốn khi khách hàng gặp rủi ro trong quá trình kinh doanh, khi
đó rủi ro từ phía khách hàng gián tiếp tác động đến ngân hàng.

- Tính phức tạp và đa dạng: Sự đa dạng thể hiện ở mức độ phức tạp về
nguyên nhân, hình thức và hậu quả của rủi ro tín dụng do tính chất trung gian
tài chính của ngành ngân hàng.
1.1.2. Mục tiêu và vai trị của quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng
thương mại

Mục tiêu:
- Mục tiêu của quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay là để tối đa hóa lợi
nhuận trên cơ sở giữ mức độ rủi ro hoặc tổn thât tín dụng trong cho vay ở
mức ngân hàng có thể châp nhận được và trong phạm vi nguồn lực tài chính
của ngân hàng.
- Hoạch định phương hướng, kế hoạch phịng chống rủi ro. Dự đốn rủi
ro có thể xảy ra đến đâu, trong điều kiện nào, nguyên nhân và hậu quả ra
sao,...Đồng thời, tổ chức phòng chống rủi ro một cách khoa học nhằm chỉ ra
những mục tiêu cụ thể cần đạt được, ngưỡng an toàn, mức độ sai sót có thể
kiểm sốt được.
- Xây dựng các chương trình nghiệp vụ, cơ câu kiểm sốt phịng chống
rủi ro, phân quyền hạn và trách nhiệm cho từng thành viên, lựa chọn những
công cụ kỹ thuật phòng chống rủi ro, xử lý rủi ro và giải quyết hậu quả do rủi

ro gây ra một cách nghiêm túc.
- Kiểm tra, kiểm soát để đảm bảo việc thực hiện theo đúng kế hoạch

9

phòng chống rủi ro đã hoạch định, phát hiện các rủi ro tiềm ẩn, các sai sót khi
thực hiện giao dịch, trên cơ sở đó kiến nghị các biện pháp điều chỉnh và bổ
sung nhằm hoàn thiện hệ thống quản trị rủi ro.

Vai trò:
Trong hoạt động kinh doanh ngân hàng, tín dụng là hoạt động kinh
doanh mang lại lợi nhuận chủ yếu của ngân hàng nhưng cũng là nghiệp vụ
tiềm ẩn rủi ro rất lớn. Cho nên kinh doanh ngân hàng là kinh doanh rủi ro,
theo đuổi lợi nhuận với rủi ro chấp nhận được là bản chất ngân hàng.
Vì vậy, cơng tác quản trị rủi ro tín dụng đóng vai trị rất quan trọng, giúp
ngân hàng nhận diện, đo lường đánh giá, quản lý và kiểm soát rủi ro hiệu quả,
giúp ngăn ngừa và hạn chế những tổn thất, mất mát do rủi ro tín dụng gây ra.
Bên cạnh đó, quản trị rủi ro tín dụng tốt sẽ tạo điều kiện cho ngân hàng sàng
lọc được những khách hàng có năng lực tài chính vững mạnh, phương án kinh
doanh tốt, nhằm giúp cho việc tài trợ vốn của ngân hàng thực sự hiệu quả,
đúng đối tượng và đóng góp vào sự tăng trưởng của nền kinh tế đất nước.
1.1.3. Các sản phẩm trong cho vay tại các ngân hàng thương mại
Cho vay là hình thức cấp tín dụng và là hoạt động chủ yếu của NHTM.
Theo đó, bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền
để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa
thuận với nguyên tắc hoàn trả cả gốc và lãi.
Nguyên tắc cho vay
- Sử dụng vốn vay đúng mục đích đã thỏa thuận trong hợp đồng tín
dụng và có hiệu quả.
- Vốn vay phải được hoàn trả đầy đủ cả vốn gốc và lãi vay theo đúng

thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng
Phân loại hoạt động cho vay của NHTM