Dạy bé sống bền vững (tập 3) bé yêu hành tinh xanh

LESSON NGÔ THỊ THANH TIÊN.

BÉ HỌC SỐNG BỀN VỮNG

CHILDREN LEARN SUSTAINABLE LIVING

TAP 3: BE YEU HANH TINH XANH

3: CHILDREN LOVE THE GREEN PLANET

Người dịch: Nguyễn Thị Tâm Thỉ

Minh họa: Võ Ngọc Quỳnh Như:

NGÔ THỊ THANH TIÊN
BÉ HỌC SỐNG BỀN VỮNG.
CHILDREN LEARN SUSTAINABLE LIVING

TẬI lÉ YÊU HÀNH TINH XANH

LESSON 3: CHILDREN LOVE THE GREEN PLANET

ria nn “The person in charge of publication
‘lim ae “Tên Bên Dire~Edcitotr-ion-crhief
‘betray novel We ĐINH THỊ THANH THUY
tiên tực ĐÀO THỊ THOY NORA Editor: DRO THI THUY NGAN
Trình bồ: TỒN HÃY Mi LLaycoTRuANtHAeIrN:AM.
nh học Võ Ngọc QUỲNH NẠ IllustVO rNGaỌCtiQUYoNEnN:U
Ngôi đợi NGUYÊN TH TÂM TH “TeanNGeUYlENaTtHỊoTArM:TH

NHÀ XUẤT BẤN TỔNG HOP THANE PHO HỒ CHÍ MIN+ HO GI MINH CITY GENERAL PUBLISHING HOUSE

62 Nguyễn Thị Mãnh Khd, Quận 1, Thành phỡ Hồ Chí Mãnh {62 Ngeyen Thi Mich Khai, District 1, HEME
'Đ: 028 38225340 - 028.38296764 =028.3824225 - 028 38256713 “a: 028.38225340 - 028 38296764 - 028.28247225 - 028.28256713

NHÀ SỐCH TỔNG HỢP 1 GENERAL BOOKSTORE I
4# Ngoễn Thị Mh khd, Quận 1, Thành phỡ Hỗ ch Mnh - ĐT. 028.3825680 {62 Nguyen Thi Minh Khal, District 1, HOMC - Ti: 028 38256304,

NHÀ sha TỔNHỢGP 2 (GENERAL BOOKSTORE IL
$6 - 8 Nguyễn Tất Thành, Quận 4, Thành phố Cí ảnh ~ BT 02839433868 {86 ~ 88 Nguyen Tat Thanh, District 4, HOMC - Tel: 028.39433868

XNDKXB s6: 3506-2021/CXBIPH/03-251/THTPHCM
QDXB sé: 67/QĐ-THTPHCM-EBOOK2021 ngày 12/10/2021

ISBN: 978-604-335-370-9. Luu chiéu nam 2021

ISBN: 978-604-335-370-9

° |Ílll

LỜI NGỔ

Các con thương mến!

Môi †rường sống của chúng †a hiện nay đang bị ô nhiễm nghiêm trọng, làm
dnh hưởng đến sức khỏe, làm giảm chất luợng cuộc sống của chúng †a và làm
biến đổi các đặc điểm của hệ sinh thái trên Trái Đất.
Gánh nặng phát triển kinh tế - xã hội đã thúc đẩy con người tạo ra rất

nhiều sản phẩm phục vụ cho nhu cầu của con người. Chính việc sản xuất, khai

thác ngày càng nhiều ấy đã làm cho đôi vai của Mẹ thiên nhiên mệt mởi. Đã

c6 rất nhiều hiện tượng thiên nhiên đáng báo động diễn ra trên thế giới như

mưa đá, mưu axit, tầng ozon bị thủng, băng tan, mực nước biển dâng cao, tài

nguyên rùng, tài nguyên nước cạn kiệt, bão lũ hồnh hành... Tuy nhiên, điều
đáng lo ngại là cịn rất nhiều nguồi trong chúng †a không ý thức được sự
nguy hiểm đang kề cận lồi nguời, khơng nhận thức được răng môi trường ô
nhiễm đang đần đần hủy hoại cuộc sống cửa chúng †a, nên chúng †a bàng

quan trước những biến đổi ngày càng tiêu cục của khí hậu, bằng quan trước

những lời kêu cúu từ những nhà hoạt động môi trường.
Bằng bộ sách này, cô muôn các con thay đổi thái độ và nhận thức †rong
hành động, mở rộng †ãm lòng để quan tâm đến thế giới chúng †a đang sống
và yêu thường Mẹ thiên nhiên nhïều hơn. Những hành động nhổ nhưng tích
cục mà các con thực hiện hàng ngày như hạn chế sử dụng túi ni-léng, han
chế mua sắm vật dụng cá nhân, khơng lãng phí thức ăn, tiết kiệm điện, nước,
yêu thường, bảo vệ động vật, trồng cây xanh... sẽ giúp Mẹ thiên nhiên phần

nào đó hàn gắn những vết thương do chính con người chúng †a gây ra, để

rồi Mẹ lại bảo vệ và ban tăng chúng †a những thứ quý giá mà thiếu những

†hứ ấy chúng †a không thể †ồn tại được.

Gieo hành động tốt sẽ gặt được thói quen tốt. Hãy trở thành những người
bạn yêu quý của thiên nhiên các con nhét
Trân quý.

PREFACE

Dear beloved children!
Our environment is seriously polluted, which affects our health,
reduces our quality of life, and changes the characteristics of
ecosystems on Earth.
Due to socio-economic development, we have to produce a lot of
products to serve human needs. This production and exploitation
have destroyed Mother Nature. More and more natural disasters
occur as hail, acid rain, ozone depletion, melting ice, sea-level
rise, forest shortages, water shortages... However, it is alarming
that many people are not aware of environmental pollution while
gradually destroying our lives. Therefore, they have ignored bad
climate changes and many appeals of environmentalists.
With this series of books, we hope you can change your attitudes
and actions, be interested in our environment and love Mother
Nature more. Your small daily activities such as reducing plastic
bags, reducing shopping, not wasting food, saving electricity and
water, protecting animals, planting green trees... are appreciated.
It will help Mother Nature to heal the wounds caused by humans.
She will protect and give us all precious things without which we

cannot survive.

You reap what you sow. Let's be friends with nature!

Warm Regards,
Writer

Quê hương: Việt Nam
tác giả của hai bộ truyện tranh thiếu nh:
T NA ng he,

Y C

luan, Vietnam
or of two children's books: 5
SKILLS FOR CHILDREN
CHILDREN HOW TO MANAGE MONEY (
by Ho Chi Minh City General Publishing House

Sở Sơ

Và một bộ sách sắp phát hành...

And a series coming soon...

FY BÉ HỌC KỸ NĂNG SONG TY’ LAP
HOW TO LIVE INDEPENDENTLY a

Dea Nag aaah Như; 10 tuổi, hiện là học
sinh lớp 5 TrườngTiểu học Chu Văn An, quận Bình Thạnh,

Thành phỡ Hồ Chí Minh. Mình có sở thích là đi du lịch,
đọc truyện tranh và ăn kem malchd. Ước mơ của mình

là trở thành nguời bảo vệ sinh vật biển, đặc biệt là bảo

Khi nhận được lời đề nghị là người vẽ tập 3 bộ sách này.
từ cơ Tiên, mình rất phấn khích và bất tay vào vẽ ngay,
“le gpl cheapo

4 My name is Vo Ngoc Quynh Nhu. I'm 10 years old, a

5th grader at Chu Van An Primary School, Binh
Thanh District Ho Chỉ Minh Cily. My hobbies are
†raveling, reading mangd and edting mat†cha
Dã“ een ed
X DU N2 0M

When I received an offer to draw Lesson 3 of this series
from Ms. Tien, I was very excited and s†arted drawing
righ† away, because I am very interested in protecting the
environment. When 1 travel, 1 see that the sea of Vietnam
a eo cu ee ee
beach. 1 hope †hỉs series wilL reach many families, and
Sea MC eee aon)
becomes greener, cleaner and more beautiful. 5

TG Anh va me vita đi chợ về, trời hôm nay rất nắng. Tú Anh cảm thấy cổ họng mình khơ rát, em nói

với mẹ:

After shopping, Tu Anh and her mom just come back. It’s very sunny today. Tu Anh feels her throat
dry, she tells mom:

Con nồng và khát quá me of, minh lam nước chanh.

ưỡng đi mẹ.

I'm so hot and thirsty, Mommy. Let's make lemonade.

¥, con réa tay va chuẩn bị nguyên liệu đi, mẹ con

mình cùng làm cho nhanh.

OK, wash your hands and prepare the ingredients.
We'll do it together.

Trong khi phụ mẹ pha nước chanh, Tú Anh hổi me:

'While making lemonade, Tu Anh asks mom:

Sao trời càng ngày càng nóng vậy hở mẹ?

Why is it getting hotter, Mommy?

Trai ngay cang n&ng nóng là do nhiệt độ Trái Đất
ngày càng cao đó con. Các nhà nghiên cứu cho

g trung bình mỗi năm nhiệt độ trên tồn cầu

đã Tăng từ 0,5 - O,6*C, và sẽ còn tăng nữa.
Because the global temperature is higher. The
researchers find that it has increased from 0.5°C
to 0.6°C each year, and will increase even more.

Tú Anh hổi me:

Tu Anh asks mom:

Si Đất ngày càng nóng lên, nhưng

những nhà khoa học chia thành

hoi loại nguyên nhân, đố là

ÿ nguyên nhân tự nhiên và nguyên
nhân nhân †ạo.

There are many causes of global

warming, but the scientists

divided into two kinof dcausses:

natural causes and human causes

Tại sao nhiệt độ TrĐá ất ingày càng cao hở mẹ?

Why is the Earth getting warmer, Mommy?

Nguyên nhân tự nhiên là do hiện tượng băng tan vào mùa hè ở biển Bắc Cực và Nam Cực lam cho hang

trăm triệu tấn khí mêtan (loại khí nhà kính giữ nhiệt) đang bị nhốt dưới †8ng đóng băng vĩnh cửu phát
thdi vào khí quyển, dẫn đến sự biến đổi khí hậu nghiêm trọng trên toàn cầu. Ngoài ra, băng tan sẽ lầm
lộ ra fềng đất bị đóng băng vĩnh củu. Tổng đất này, theo nghiên cứu của các nhà khoa học, chứu tới
1.672 tỷ tấn khí cacbonic (CO). Khi tfng đất này lộ ra cũng là lúc khí CO: được giải phóng, khiến cho
tượng CO: trên Trái Đất tăng lên đột biến, trong khi cây xanh trên Trái Đất ngày càng ít đi, dẫn đến
việc khơng đủ lượng khí oxy (Oa để điều hịa lượng khí CO:.. Đây cũng là ngun nhân tự nhiên lầm cho
Trái Đất nóng càng thêm nóng.
The natural cause is from melting ice in the Arctic and Antarctic in the summer. It releases hundreds
of millions of tons of methane CH, (a heat-trapping gas under the permafrost) into the atmosphere. It
leads to global climate change. Besides, the melting of ice will expose permafrost. According to
scientist's research, permafrost contains up to 1.672 billion tons of carbon dioxide (CO:). When it is

exposed, CO; is also released. It causes a rapidly increasing level of CO: on the Earth. On the other
hand, trees are getting less and less, which leads to the lack of oxygen (O:) to regulate CO. It is the
reason why the Earth is getting hotter and hotter.

Một nguyên nhân tự nhiên khác là núi lửa phun trào mang theo hằng tấn tro bụi khiến nhiệt độ
Trái Đất nồng lên.

The other natural cause is volcanic eruption with tons of dust.

Cồn nguyên nhân nhân †qo là những nguyên nhân do con nguời gây ra. Nhiều nhà máy công nghiệp đã
phun khí thải, chất thải ra mơi trường làm cho lượng khí CO: bị giữ lại ở bầu khí quyển nhiều vơ kể.

Khi khí CO: bị giữ lại ở bầu khí quyển gặp ánh nắng mặt trời sẽ làm tăng nhiệt độ của Trái Đất.

The human causes are from people. Many industrial factories have released exhaust gas and waste
into the environment. It causes an enormous amount of CO: trapped in the atmosphere. When CO:
traps heat from the sunlight, the temperature on the Earth will increase.

Trong sinh hoạt, chúng ta dùng các phường tiện xe cộ. Các loại phương tiện này hầu hết dùng
nguyên liệu là xăng đầu. Khi phương tiện di chuyển, chúng thải ra khí CO..

In our daily lives, we use vehicles (car, bus, motorbike...) for transportation. They use fuel and
release CO:.

Rùng bị tần phá ngày càng nhiều làm cho ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp xưỡng mặt đất mà khơng

có fầng lá xanh của cây chặn lại nên hình thành những vùng đất khô cần, hoang mạc. Việc mất rùng,

cũng như mất đi lá phối, khơng cịn đủ cây xanh để quang hợp, tái tạo O: và phân giải CO: nên Trái

'Đất ngày càng nóng. Thiếu rùng đồng nghĩa với việc thiếu hàng rào che chắn và bảo vệ Trái Đất, dẫn
đến các thẩm họa xói mồn và lũ lụt vào mùa mưu và hạn hán vào mùa khô ngày một nghiêm trọng.
The sunshine falls directly on the ground without the green leaves of trees by deforestation. It leads
to more and more lands become deserts. The loss of forests is known as the loss of lungs. Trees are
not enough to produce O: and absorb CO: during photosynthesis, so the Earth is getting hotter and
hotter. The loss of forests is known as the loss of fences to protect the Earth. It leads to soil erosion
and floods in the rainy season, droughts in the dry season.

Đại dương bị ô nhiễm do con người. Như con biết, đại dương được ví như một cỗ máy điều hòa nhiệt độ

khổng T6 cho Trái Đất cũng như sản sinh ra khí oxy ni duỡng sự sỡng của con người. Đại dương còn
là nơi chứa đụng ngưồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, cung cấp thục phẩm cho con ngồi. Tuy
nhiên, đại dương đang bị ô nhiễm nặng rlề do con nguồi khai thác thủy hổi sản quá mức đến cạn kiệt.
Các tàu đánh bắt cá được trang bị các thiết bị dị tìm hiện đại, các loại chất nổ và những tấm lưới

khổng [ồ có thể vét hết cá lớn lẫn cá bé và các loài sinh vật khác. Điều này dẫn đến hệ sinh thái biển

bị ô nhiễm, khí oxy sụt giẩm, góp phần làm cho Trái Đất nóng lên.

The ocean is polluted by humans. As you know, the ocean is known as a giant air-conditioner for the

Earth and producing oxygen (0). The ocean also contains lots of natural resources and provides

seafood for us. However, the ocean is being seriously polluted due to our overexploitation of seafood.

Fishing vessels are equipped with modern equipment, dynamite, big nets to catch all fish and other

creatures. It leads to marine pollution, O reduction and global warming.

Rác thải nhựn giết chết hàng triệu sinh vật biển. Những sinh vật biển có thể chết do ăn phổi nhựa.

hoặc bị thiếu thức ăn do nhụa đã giết chết các sinh vật trong chuỗi thức ăn của chúng. Theo théng

kê của Tổ chức Bảo vệ môi trường biển (Ocean Conservancy) của Mỹ thì mỗi năm con người thải khoảng

8 triệu tấn nhụa ra biển. Họ còn dự báo là tới năm 2025, cứ 3 tấn cá sẽ có 1 tấn rác thải nhựn. Ngày.
16 tháng 3 năm 2019, nguời dân tại đổo Mindanao, Philippines đã nhìn thấy một chú cá voi con mom

khoằm chết vì nuốt phổi 4Okg rác thổi nhựa.

Plastic kills millions of marine creatures. They die from eating plastic, lacking of food. According to the
USA Ocean Conservancy, there is about 8 million tons of plastic is dumped into the ocean each year.
It is estimated that by 2025, there will be 1 ton of plastic for every 3 tons of fish. On 16 March
2019, in Mindanao Island ~ Philippines, a sperm whale died from eating 40kg of plastic bag!

Oooo2, rMée6IeNAM Ÿ

& po ¬^R+

ÙỪ, vậy nên mẹ luôn nhắc nhở con hằnngàgy là phổi giảm rác

thê che để cứu lấy biển cũng như cứu lấy mơi trường sống của.

chính mình.
That's why I always remind you to reduce plastic every day.

Let's save the ocean and environment.

Con biết không, rác thải nhựa khi bị thải ra môi truờng theo thời gian sẽ bị phân rã thành
các hạt vi nhụa. Những hạt vi nhựa này sẽ bị hịa lẫn vào khơng khí, đốt, nuớc... làm cho.

các sinh vật biển, các loài chim... ăn phổi vì chúng khơng phân biệt đầu là thức ăn đâu là

hạt vi nhựa. Sau đó con nguời ăn những sinh vật này và đưa hạt vi nhụn vào cơ thể mình.

Điều này cực kỳ nguy hại vì chỉ cần một hạt vi nhựa trong cơ thể bị vỡ ra thì đã sản sinh
ra vô số các độc chất gây hại cho cơ thể.

m l1, Ƒ You know, after being thrown into the environment for a long time, plastic waste will break
into microplastics. Microplastics will mix into the air, soil, water. Sea creatures and birds
can eat microplastics by mistake because they cannot distinguish plastic from food. Then,
we unintentionally put microplastics into our bodies by eating seafood and meat. When
microbrpeal k, a it s is t veriy c hars mful to our bodies.

ti