GIỚI THIỆU VỀ
GIỚI THIỆU VỀ
TẾ BÀO GỐC
TẾ BÀO GỐC
STEM CELL
Tế bào gốc là gì???
Tế bào gốc là những tế bào không
chuyên hóa trong cơ thể, có khả năng
trở thành các tế bào chuyên hóa, mỗi tế
bào với các chức năng riêng biệt mới.
Ví dụ: Các tế bào gốc tủy xương là các tế bào
chưa chuyên hóa, chúng có thể biệt hóa thành
các tế bào máu chuyên hóa như tế bào bạch cầu,
tế bào hồng cầu và những kiểu tế bào mới này có
các chức năng chuyên biệt, như có khả năng sản
xuất kháng thể, vận chuyển các chất khí
Hai đặc tính tế bào gốc
Hai đặc tính tế bào gốc
- Tự làm mới (self-renewal): có khả năng
- Tự làm mới (self-renewal): có khả năng
tiến hành một số lượng lớn chu kì phân
tiến hành một số lượng lớn chu kì phân
bào mà vẫn duy trì trạng thái không biệt
bào mà vẫn duy trì trạng thái không biệt
hóa.
hóa.
- Tiềm năng không giới hạn (unlimited
- Tiềm năng không giới hạn (unlimited
potency): khả năng biệt hóa thành bất kì
potency): khả năng biệt hóa thành bất kì
kiểu tế bào trưởng thành nào.
kiểu tế bào trưởng thành nào.
Trên thực tế, đặc tính này chỉ đúng với tế bào gốc hoặc toàn
Trên thực tế, đặc tính này chỉ đúng với tế bào gốc hoặc toàn
năng hoặc vạn năng, tuy nhiên một tế bào gốc đa năng hay
năng hoặc vạn năng, tuy nhiên một tế bào gốc đa năng hay
tế bào tiền thân cũng thỉnh thoảng được gọi là tế bào gốc.
tế bào tiền thân cũng thỉnh thoảng được gọi là tế bào gốc.
Phân loại tế bào gốc
Phân loại tế bào gốc
- Tế bào gốc phôi (thu từ phôi)
- Tế bào gốc phôi (thu từ phôi)
- Tế bào gốc nhũ nhi (thu từ thai,
- Tế bào gốc nhũ nhi (thu từ thai,
cuống rốn, máu cuống rốn)
cuống rốn, máu cuống rốn)
- Tế bào gốc trưởng thành (thu từ cơ
- Tế bào gốc trưởng thành (thu từ cơ
thể trưởng thành)
thể trưởng thành)
- Tế bào gốc ung thư
- Tế bào gốc ung thư
- Tế bào gốc nhân tạo (tế bào gốc
- Tế bào gốc nhân tạo (tế bào gốc
vạn năng cảm ứng)
vạn năng cảm ứng)
Day 1
Fertilized egg
Day 2
2-cell embryo
Day 3-4
Multi-cell embryo
Day 5-6
Blastocyst
Day 11-14
Tissue Differentiation
Isolate inner cell mass
(destroys embryo)
Heart muscleKidney
“Special sauce”
(largely unknown)
Day 5-6
Blastocyst
Inner cells
(forms fetus)
Outer cells
(forms placenta)
Heart
repaired
Culture cells
Gọi tên tế bào gốc (1)
Gọi tên tế bào gốc (1)
- Theo tiềm năng biệt hóa:
- Theo tiềm năng biệt hóa:
tế bào gốc toàn năng,
tế bào gốc toàn năng,
tế bào gốc vạn năng,
tế bào gốc vạn năng,
tế bào gốc đa năng…
tế bào gốc đa năng…
Tế bào gốc vài tiềm năng
Tế bào gốc vài tiềm năng
…
…
.
.
Gọi tên tế bào gốc (2)
Gọi tên tế bào gốc (2)
Theo vị trí thu nhận:
Theo vị trí thu nhận:
Tế bào gốc phôi
Tế bào gốc phôi
Tế bào mầm
Tế bào mầm
Tế bào gốc ung thư biểu mô
Tế bào gốc ung thư biểu mô
Tế bào gốc trưởng thành
Tế bào gốc trưởng thành
Tế bào gốc gan
Tế bào gốc gan
Tế bào gốc tuyến tụy
Tế bào gốc tuyến tụy
Gọi tên tế bào gốc (3)
Gọi tên tế bào gốc (3)
Theo kiểu tế bào biệt hóa
Theo kiểu tế bào biệt hóa
Tế bào gốc tạo mỡ
Tế bào gốc tạo mỡ
Tế bào gốc cơ xương
Tế bào gốc cơ xương
Tế bào gốc tạo máu
Tế bào gốc tạo máu
…
…
.
.
Tiềm năng ứng dụng tế bào gốc (1)
Tiềm năng ứng dụng tế bào gốc (1)
Cấy ghép tế bào gốc
Cấy ghép tế bào gốc
–
Những bệnh có thể được
Những bệnh có thể được
điều trị bằng cấy ghép tế
điều trị bằng cấy ghép tế
bào ES người đã được ghi
bào ES người đã được ghi
nhận bao gồm:
nhận bao gồm:
bệnh Parkinson,
bệnh Parkinson,
tiểu đường,
tiểu đường,
chấn thương cột sống,
chấn thương cột sống,
sự suy thoái tế bào purkinje
sự suy thoái tế bào purkinje
(degeneration),
(degeneration),
loạn dưỡng cơ Duchenne’s,
loạn dưỡng cơ Duchenne’s,
Tim
Tim
tạo xương
tạo xương
Cord Lining Stem Cells
CLMC-SoloSite
CLMC-SoloSite
Transplantation on Diabetic Wound
Transplantation on Diabetic Wound
Diabetic Patient 62 yo Female
Diabetic Patient 62 yo Female
Cord Lining Stem Cells
CLMC-SoloSite
CLMC-SoloSite
Transplantation on Wound (Donor Site of
Transplantation on Wound (Donor Site of
Skin Flap Failure in Diabetic Patient 62 yo Female
Skin Flap Failure in Diabetic Patient 62 yo Female
Tiềm năng ứng dụng tế bào gốc (2)
Tiềm năng ứng dụng tế bào gốc (2)
Các tế bào gốc trưởng thành được sử dụng
Các tế bào gốc trưởng thành được sử dụng
cho cấy ghép có thể sử dụng ở dạng tế bào
cho cấy ghép có thể sử dụng ở dạng tế bào
gốc hay dạng tế bào đã biệt hóa từ tế bào
gốc hay dạng tế bào đã biệt hóa từ tế bào
gốc trưởng thành. Khi cấy ghép các tế bào
gốc trưởng thành. Khi cấy ghép các tế bào
gốc, chúng phải được thu nhận và làm giàu
gốc, chúng phải được thu nhận và làm giàu
thông qua nuôi cấy hay các phương pháp
thông qua nuôi cấy hay các phương pháp
khác để sau đó đưa vào cơ thể bệnh nhân.
khác để sau đó đưa vào cơ thể bệnh nhân.
Trong cơ thể bệnh nhân, các tế bào gốc
Trong cơ thể bệnh nhân, các tế bào gốc
này sẽ biệt hóa và khôi phục lại những tổn
này sẽ biệt hóa và khôi phục lại những tổn
thương, mất mát trong bệnh nhân. Cấy
thương, mất mát trong bệnh nhân. Cấy
ghép máu cuống rốn, cấy ghép tủy xương,
ghép máu cuống rốn, cấy ghép tủy xương,
cấy ghép rìa giác mạc là thuộc dạng này.
cấy ghép rìa giác mạc là thuộc dạng này.
Công nghệ mô và cấy ghép cơ quan
Công nghệ mô và cấy ghép cơ quan
–
Những mô tạo ra bằng cách sử dụng các tế bào
Những mô tạo ra bằng cách sử dụng các tế bào
gốc có một phạm vi đa dạng từ các bề mặt
gốc có một phạm vi đa dạng từ các bề mặt
biểu bì (da, giác mạc và các màng nhầy) đến
biểu bì (da, giác mạc và các màng nhầy) đến
các mô xương.
các mô xương.
–
Hai ứng dụng của các tế bào gốc dễ thấy nhất
Hai ứng dụng của các tế bào gốc dễ thấy nhất
trong công nghệ mô là tái tạo da mà liên quan
trong công nghệ mô là tái tạo da mà liên quan
đến sự hình thành cấu trúc của các phiến hai
đến sự hình thành cấu trúc của các phiến hai
chiều, thứ hai là sự hình thành xương, mà liên
chiều, thứ hai là sự hình thành xương, mà liên
quan đến quá trình tái cấu trúc của các cấu
quan đến quá trình tái cấu trúc của các cấu
trúc bên trong kiến trúc và hình dạng 3 chiều.
trúc bên trong kiến trúc và hình dạng 3 chiều.
Tiềm năng ứng dụng tế bào gốc (3)
Tiềm năng ứng dụng tế bào gốc (3)
Experimental Methods 2006 24