Tiểu luận chủ nghĩa mác lênin trong thời đại ngày nay

TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI
BỘ MÔN MÁC – LÊ NIN

**************

TIỂU LUẬN

TIỂU LUẬN CHỦ NGHĨA MÁC LÊNIN TRONG THỜI ĐẠI
NGÀY NAY

Họ và tên học viên : Lê Hoàng Đức

Lớp : Tổ 3 – Cao học 25

Hà Nội, 2020

TIỂU LUẬN CHỦ NGHĨA MÁC LÊNIN TRONG THỜI ĐẠI NGÀY
NAY

1. Tình hình nước ta sau đổi mới
Sau gần 35 năm Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới, phát triển đất nước,
Việt Nam từ một trong những nước nghèo nhất thế giới đã vươn lên trở thành quốc gia có
thu nhập trung bình thấp với tăng trưởng kinh tế đạt 7,02%, thu nhập bình quân đầu người
đạt gần 2.800 USD trong năm 2019; vai trò và vị thế của đất nước khơng ngừng được nâng
cao. Nước ta đã có những thay đổi to lớn trong sự phát triển kinh tế, và được sự nể phục và
có vị thế trong mối quan hệ quốc tế. Kết quả đó là nhờ sự nỗ lực khơng mệt mỏi, sự chung
sức, đồng lịng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác -
Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.

2. Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh cung cấp thế giới quan,
phương pháp luận khoa học cho sự nghiệp đổi mới của Đảng

Xét về tổng thể, chủ nghĩa Mác - Lênin là thành tựu tư tưởng vĩ đại của nhân loại do C. Mác
và Ph. Ăngghen đặt nền móng vào đầu thế kỷ XIX, được V.I. Lênin kế tục, phát triển từ cuối
thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Chủ nghĩa Mác - Lênin phơi bày bản chất sâu xa nhất, những
mâu thuẫn cố hữu nhất tồn tại trong chế độ tư bản chủ nghĩa và dự đốn chính xác xu hướng
vận động của các hình thái kinh tế - xã hội để đi đến khẳng định tương lai của nhân loại là
chế độ cộng sản chủ nghĩa. Vì vậy, đây là học thuyết khoa học, cách mạng và nhân văn duy

nhất đề ra mục tiêu giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội, giải phóng con người và chỉ rõ
lực lượng, con đường, phương thức nhằm đạt được mục tiêu đó.

Nhờ có chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Mác đã lý giải một cách khoa học
và khách quan các quy luật phát triển của xã hội lồi người thơng qua sự vận động và phát
triển của nền sản xuất xã hội; đồng thời, tìm ra quy luật giá trị thặng dư, chỉ rõ bản chất, hình
thức và cách thức mà nhà tư bản bóc lột người công nhân và nhân dân lao động. Với chủ
nghĩa xã hội khoa học, C. Mác khẳng định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là lật đổ
sự thống trị của giai cấp tư sản, đứng lên giải phóng chính mình để xây dựng một chế độ xã
hội khơng cịn người bóc lột người, biến chủ nghĩa xã hội từ không tưởng trở thành khoa
học, như Lênin nhận định: “đem khoa học thay thế cho mộng tưởng”. Học thuyết Mác đã trở
thành một vũ khí lý luận, tư tưởng sắc bén trong cuộc đấu tranh chống lại mọi áp bức, bóc
lột và bất cơng trong xã hội.

Đầu thế kỷ XX, chủ nghĩa tư bản trên thế giới chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, sự
phát triển không đồng đều giữa các nước khiến mâu thuẫn gia tăng và chiến tranh xảy ra là
điều tất yếu, trong khi phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân các nước thuộc
địa và phụ thuộc diễn ra mạnh mẽ. Vì vậy, Lênin đã vận dụng và phát triển sáng tạo học
thuyết Mác để giải quyết những vấn đề phát sinh trong thời đại của mình. Ơng chỉ ra khả
năng thắng lợi của cách mạng vô sản; làm rõ mối quan hệ giữa cách mạng vô sản với cách
mạng giải phóng dân tộc; sáng lập học thuyết đảng kiểu mới của giai cấp công nhân và lãnh
đạo thành công cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga, đưa Đảng Cộng sản lần đầu tiên trở

thành đảng cầm quyền tại nước Nga Xơviết. Cũng chính Lênin là người kiến tạo mơ hình

phát triển mới của chủ nghĩa xã hội với “Chính sách kinh tế mới” cùng nhiều biện pháp cụ
thể để hiện thực hóa xã hội xã hội chủ nghĩa từ thực tiễn của nước Nga. Sự phát triển sáng
tạo học thuyết Mác của Lênin đã làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin trở thành hệ thống lý luận
thống nhất của giai cấp công nhân và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới.

Kế thừa những thành tựu lý luận vĩ đại của C. Mác, Ph. Ăngghen và V.I. Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh là hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng
Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều
kiện cụ thể của nước ta, trên cơ sở kế thừa và phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp của
dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại.

Ngay khi được tiếp cận Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề
thuộc địa của Lênin, Nguyễn Ái Quốc đã khẳng định: khơng có con đường nào khác con
đường cách mạng vơ sản. Hồ Chí Minh đã sớm nhận ra, độc lập dân tộc là điều kiện tiên
quyết để đi lên chủ nghĩa xã hội và ngược lại, chỉ có chủ nghĩa xã hội mới có thể bảo vệ
vững chắc độc lập dân tộc. Nhờ giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã
hội, Hồ Chí Minh đã giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa dân tộc và giai cấp, giữa quốc
gia và quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại để lãnh đạo Nhân dân ta
giành được những thắng lợi to lớn trên các mặt trận quân sự, chính trị, kinh tế, xã hội, đối
ngoại, đưa nước ta từ một nước thuộc địa nửa phong kiến trở thành quốc gia độc lập, tự chủ,
hịa bình, thống nhất và phát triển.

Để thực hiện được các mục tiêu, nhiệm vụ trên, Hồ Chí Minh đã sáng tạo phương pháp cách
mạng hết sức triệt để và khoa học, đó là phát huy sức mạnh tổng hợp, kết hợp bạo lực chính
trị với bạo lực vũ trang, giữa sức mạnh truyền thống và hiện đại, dân tộc và quốc tế... Hệ
thống quan điểm về lực lượng cách mạng và xây dựng các tổ chức cách mạng được hình
thành trong tư tưởng Hồ Chí Minh trên tinh thần bao trùm là “nước lấy dân làm gốc”4, lịch
sử do quần chúng nhân dân sáng tạo ra và nhân dân là lực lượng quyết định mọi thắng lợi

của cách mạng.

Về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, từ sự phân tích kỹ lưỡng điều kiện cụ thể của nước ta
là một nước nghèo với nền sản xuất nông nghiệp lạc hậu, muốn bỏ qua giai đoạn phát triển
tư bản chủ nghĩa để đi lên chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh khẳng định: “Nhiệm vụ quan
trọng bậc nhất của chúng ta hiện nay là phát triển sản xuất, để nâng cao đời sống vật chất và
văn hóa của nhân dân. Muốn có chủ nghĩa xã hội thì khơng có cách nào khác là phải dốc lực
lượng của mọi người ra để sản xuất”5. Người chỉ ra yêu cầu cấp bách phải xây dựng nền
tảng vật chất - kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội với những con người mới xã hội chủ nghĩa. Từ
đó, từng bước thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kháng chiến và kiến quốc.

Cho đến nay, chủ nghĩa Mác - Lênin cùng những chỉ dẫn quý báu của Hồ Chí Minh vẫn giữ
vai trị quyết định tới q trình Đảng lãnh đạo cách mạng xã hội chủ nghĩa và công cuộc đổi
mới tại Việt Nam bởi nó tiếp tục soi sáng những vấn đề lý luận để giải quyết kịp thời các vấn
đề thực tiễn đặt ra, đưa nước ta thực hiện thành công công cuộc đổi mới, tiến vững chắc lên
chủ nghĩa xã hội.

3. Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh soi sáng con đường đổi mới ở
Việt Nam hiện nay

Thấm nhuần lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Chúng ta phải nâng cao sự tu dưỡng về
chủ nghĩa Mác - Lênin để dùng lập trường, quan điểm, phương pháp chủ nghĩa Mác - Lênin
mà tổng kết những kinh nghiệm của Đảng ta, phân tích một cách đúng đắn những đặc điểm
của nước ta. Có như thế, chúng ta mới có thể dần dần hiểu được quy luật phát triển của cách
mạng Việt Nam, định ra được những đường lối, phương châm, bước đi cụ thể của cách mạng
xã hội chủ nghĩa thích hợp với tình hình nước ta”6, từ việc khẳng định chủ nghĩa Mác -
Lênin là “cái cốt của Đảng”, “cái gốc của Đảng” trở thành “nền tảng tư tưởng và kim chỉ
nam cho mọi hành động của Đảng”, đến khẳng định: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động”7. Đây là bước phát
triển quan trọng trong tư duy lý luận của Đảng, làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ

Chí Minh giữ vai trị chủ đạo trong đời sống xã hội.

Từ khi ra đời đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn là đội tiên phong và là đại biểu trung
thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam; đồng
thời, góp phần thúc đẩy phong trào cách mạng và tiến bộ trên thế giới. Đây cũng chính là
mục tiêu cốt lõi được thể hiện trong chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh mà
Người đã nhiều lần khẳng định: “Về phần chúng tôi, chính là do cố gắng vận dụng những lời
dạy của Lênin, nhưng vận dụng một cách sáng tạo, phù hợp với thực tế Việt Nam ngày nay,
mà chúng tôi đã chiến đấu và giành được những thắng lợi to lớn… chúng tơi giành được
những thắng lợi đó trước hết là nhờ cái vũ khí khơng gì thay thế được là chủ nghĩa Mác -

Lênin”8. Dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, dân tộc ta đã
giành được độc lập, thống nhất đất nước và tiến hành công cuộc đổi mới, thu được những
thành tựu làm thay đổi căn bản đời sống xã hội, được nhân dân và bạn bè quốc tế ghi nhận,
đánh giá cao.

Từ thực tiễn thế giới và những thành tựu, kinh nghiệm lịch sử của các nước xã hội chủ nghĩa
trong thế kỷ XX, có thể thấy cuộc cách mạng khoa học và cơng nghệ hiện đại với kinh tế tri
thức chi phối không làm thay đổi giá trị vĩ đại mà chủ nghĩa xã hội hiện thực đem lại cho
con người. Nhờ có chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng có được cơng cụ
khách quan và khoa học để phân tích, đánh giá và giải quyết đúng đắn những vấn đề đặt ra
trong thời đại mới. Đảng yêu cầu toàn Đảng và mỗi cán bộ, đảng viên phải: “Kiên định chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng sáng tạo và phát triển phù hợp với thực
tiễn Việt Nam”9. Trên phương diện lý luận, công cuộc đổi mới ở nước ta là sự kế thừa và
phát triển sáng tạo bản chất tư tưởng cách mạng và khoa học của Mác, Lênin và Chủ tịch Hồ
Chí Minh, đặc biệt là hệ thống quan điểm lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường quá độ
lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; tư duy trong xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa; đại đoàn kết toàn dân tộc; xây dựng nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa... Nhờ có đổi mới mà nền kinh tế đất nước phát triển năng động với
mức tăng trưởng khá; môi trường chính trị, văn hóa, xã hội ổn định và phát triển; quốc

phòng, an ninh được giữ vững và tăng cường; quan hệ đối ngoại ngày càng mở rộng… Đó là
những minh chứng sinh động, khẳng định sự kiên định và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác
- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt
Nam.

Trước bối cảnh trong nước và quốc tế có những diễn biến phức tạp khó lường, các thế lực
thù địch, phản động đang ra sức tấn công nền tảng tư tưởng của Đảng trên mọi phương diện
và bằng nhiều biện pháp, đã đặt ra cho Đảng, Nhà nước những yêu cầu, nhiệm vụ bức thiết
cần phải tiếp tục khẳng định, bảo vệ, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới. Muốn vậy, cần nhận thức đúng và chú trọng một
số vấn đề cụ thể sau:

Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức, ý thức và trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính
quyền, của tồn Đảng, tồn qn và tồn dân về vai trị của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh trong cơng cuộc đổi mới đất nước hiện nay. Quán triệt và thực hiện tốt Chỉ thị
số 23-CT/TW, ngày 09/02/2018 của Ban Bí thư về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng,
hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh trong tình hình mới, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt
Nam xã hội chủ nghĩa. Kiên định và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh trên cơ sở trung thành với nguyên tắc cách mạng, khoa học và nhân văn, đồng thời vận
dụng sáng tạo, phát triển phù hợp lý luận mác xít với thực tiễn cách mạng Việt Nam và xu
thế của thời đại. Đây là đòi hỏi khách quan, là u cầu có tính ngun tắc, giữ vai trị nền
tảng, then chốt đối với sự nghiệp đổi mới đất nước hiện nay.

Hai là, tăng cường nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn để vận dụng phù hợp vào tình
hình thực tiễn đất nước. Tiếp tục nghiên cứu các học thuyết xã hội hiện đại, những vấn đề lý
luận và thực tiễn mới của thời đại để tiếp thu tinh hoa văn hóa, trí tuệ của nhân loại, bổ sung

và làm giàu thêm hệ giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin; đồng thời, đấu tranh không khoan
nhượng với mọi quan điểm thù địch, bảo vệ bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn của

chủ nghĩa Mác - Lênin, góp phần thúc đẩy khoa học và thực tiễn phát triển đúng hướng.

Bên cạnh đó, cần nhận thức một cách tồn diện, sâu sắc về q trình xây dựng chủ nghĩa xã
hội ở Việt Nam; phân tích, đánh giá, tăng cường các hoạt động trao đổi cả về mặt lý luận và
thực tiễn với các đảng cộng sản và công nhân trên thế giới, kịp thời dự báo xu hướng vận
động của xã hội xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới nhằm rút ra những bài học thực tiễn,
tránh sai lầm trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Tăng cường nhận thức về cuộc cách mạng
khoa học - cơng nghệ hiện đại và q trình tồn cầu hóa hiện nay nhằm đánh giá, nhận định
đúng tình hình, đưa ra những giải pháp phù hợp đổi mới và phát triển đất nước.

Ba là, đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục lý luận chính trị trong
cán bộ, đảng viên và Nhân dân, nhất là đối với thế hệ trẻ. Cần làm cho chủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm của Đảng giữ vai trò chủ đạo trong
đời sống xã hội, bảo đảm thế hệ trẻ Việt Nam luôn trung thành với mục tiêu, lý tưởng của
Đảng và với chế độ. Việc học tập lý luận chính trị phải được tiến hành thường xuyên, trở
thành nhu cầu, nguyện vọng của mỗi cán bộ, đảng viên trong quá trình cơng tác.

Bốn là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, kiên quyết đấu tranh phòng, chống âm mưu “diễn
biến hịa bình” và các quan điểm sai trái, thù địch nhằm bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng
của Đảng. Cần phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, bằng nhiều hình thức
và biện pháp phù hợp, sáng tạo; đấu tranh trên cơ sở bảo đảm tính khoa học, tính lý luận và

giàu sức thuyết phục. Muốn vậy, phải đào tạo, rèn luyện đội ngũ chun gia, cán bộ có năng
lực, trình độ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra.

Chủ nghĩa Mác - Lênin là học thuyết phát triển, do đó cần có sự đổi mới và sáng tạo liên tục
để phù hợp với sự phát triển của thực tiễn đời sống xã hội. Ph. Ăngghen đã chỉ rõ: “Lý luận
của chúng tôi là lý luận của sự phát triển, chứ không phải là một giáo điều mà người ta phải
học thuộc lịng và lắp lại một cách máy móc”10. Sau này, Lênin cũng khẳng định và nhấn
mạnh: “Chúng ta không hề coi lý luận của Mác như là một cái gì đã xong xi hẳn và bất

khả xâm phạm; trái lại, chúng ta tin rằng lý luận đó chỉ đặt nền móng cho mơn khoa học mà
những người xã hội chủ nghĩa cần phải phát triển hơn nữa về mọi mặt, nếu họ không muốn
trở thành lạc hậu đối với cuộc sống”11. Điều này rất đúng và phù hợp với tư duy đổi mới mà
Đảng đã khởi xướng và lãnh đạo cách mạng Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Nhiệm kỳ Đại hội XIII đang tới gần, để thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ, giải
pháp nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng đã đề ra, hơn lúc nào hết, toàn Đảng, toàn dân ta cần
kiên định mục tiêu, nền tảng tư tưởng, đồng thời vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong q trình tổ chức thực hiện đường lối đổi mới đáp
ứng yêu cầu của thời đại.

Hiểu được bản chất và ý nghĩa của chủ nghĩa Mác – Lê Nin để có hướng đi đúng đắn trong
thời đại:

Một là, học thuyết triết học Mác – Lênin là tinh hoa trí tuệ nhân loại được C.Mác và

Ph.Ăngghen, V.I.Lênin xây dựng, phát triển trên cơ sở những thành tựu cao nhất của tư
tưởng nhân loại, của khoa học tự nhiên hiện đại và của kinh nghiệm thực tiễn xã hội loài
người. Những nguyên lý, khái niệm, phạm trù, quy luật và phương pháp luận cơ bản của nó
mang tính phổ biến và phổ qt. Chúng bao qt, tác động, chi phối cả giới tự nhiên, đời
sống xã hội và tư duy, trí tuệ nhân loại ở tất cả các chế độ xã hội và trong mọi giai đoạn lịch
sử. Vì vậy, triết học Mác – Lênin trở thành thế giới quan và phương pháp luận khoa học
cho hoạt động của con người và nhân loại tiến bộ. Từ khi chủ nghĩa duy vật biện chứng
ra đời cho đến nay, nhân loại đã chứng kiến những biến đổi lớn lao trong khoa học và thực
tiễn xã hội; nhất là trong cuộc cách mạng khoa học – công nghệ hiện đại, q trình tồn cầu
hóa và phát triển kinh tế tri thức... Tất cả những biến đổi đó khơng đối lập và mâu thuẫn với
những kết luận của triết học duy vật biện chứng với tư cách là thế giới quan và phương pháp
luận của hoạt động người, mà chúng càng chứng minh tính đúng đắn, cách mạng, sáng tạo
của triết học duy vật biện chứng, càng làm sâu sắc và sinh động hơn tính biện chứng
của thế giới vật chất; đồng thời nó tạo ra những điều kiện mới cho việc tiếp tục nghiên cứu

khái quát và bổ sung, phát triển triết học duy vật biện chứng. Đúng như Ph.Ăngghen nhận
xét, mỗi khi có phát minh lớn trong khoa học tự nhiên thì chủ nghĩa duy vật sẽ phải thay đổi
hình thức của mình. Chủ nghĩa duy vật lịch sử, mà cốt lõi là lý luận hình thái kinh tế - xã
hội, đã và đang định hướng cho việc xây dựng, đổi mới, bổ sung và phát triển xã hội hiện đại
theo hướng văn minh và tiến bộ. Trong xã hội hiện đại, sản xuất vật chất (kinh tế) vẫn là nền
tảng của đời sống xã hội; nhân tố quyết định lịch sử, xét đến cùng, là sản xuất và tái sản xuất
ra đời sống xã hội; nguồn gốc và động lực phát triển xã hội là nhu cầu, lợi ích của con người
(giai cấp, quốc gia, dân tộc, nhân loại), là sự tác động biện chứng giữa lực lượng sản xuất và
quan hệ sản xuất, giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng của xã hội; sự phát triển của xã

hội từ hình thái kinh tế - xã hội này sang hình thái kinh tế - xã hội khác là q trình lịch sử tự

nhiên, khơng phụ thuộc vào ý thức, ý chí của con người, các giai cấp, quốc gia dân tộc và

nhân loại. Nói một cách khái quát, quan điểm của chủ nghĩa duy vật lịch sử về hình thái kinh

tế - xã hội, về nhu cầu lợi ích của con người, về đấu tranh giai cấp, cách mạng xã hội và nhà

nước, về vấn đề con người... vẫn đã, đang và tiếp tục là cơ sở khoa học cho việc xem xét,

giải quyết đúng đắn những vấn đề cơ bản và cấp bách của xã hội hiện đại. Hai là, lý luận

kinh tế chính trị học Mác – Lênin là kết tinh những thành tựu của kinh tế chính trị học nhân

loại được C.Mác, Ăngghen, V.I.Lênin xây dựng, phát triển lên đỉnh cao với học thuyết giá

trị thặng dư gắn liền với sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở giai đoạn tự do cạnh tranh tiến

đến giai đoạn độc quyền và chủ nghĩa đế quốc. Lý luận này khơng chỉ vạch ra mục đích và

bản chất của chủ nghĩa tư bản là bóc lột giá trị thặng dư và theo đuổi lợi nhuận tối đa, mà

còn chỉ rõ những quy luật vận động, phát triển của chủ nghĩa tư bản cùng những mâu thuẫn

và khuyết tật cố hữu của nó mà trong phạm vi chủ nghĩa tư bản không thể giải quyết được.

Thực tiễn phát triển của phương thức sản xuất và xã hội tư bản chủ nghĩa gần hai thế kỷ qua

đã là minh chứng sinh động và sâu sắc cho tính đúng đắn, khoa học của lý luận kinh tế chính

trị học Mác – Lênin. Trên thực tế, chủ nghĩa tư bản hiện đại càng phát triển thì càng làm cho

những khuyết tật, mâu thuẫn, xung đột cố hữu của nó thêm trầm trọng. Đó cũng là q trình

tích lũy thêm các yếu tố để phủ định nó, chuyển sang phương thức sản xuất cao hơn – hương

thức sản xuất xã hội chủ nghĩa.

Ba là, chủ nghĩa xã hội khoa học là đỉnh cao trí tuệ nhân loại được C.Mác, Ph.Ăngghen,

V.I.Lênin xây dựng, phát triển dựa trên những thành tựu cao nhất của triết học, kinh tế chính

trị học, lý luận xã hội chủ nghĩa và khoa học xã hội – nhân văn hiện đại. Đồng thời, đó là sản

phẩm tất yếu của sự vận động, phát triển của lịch sử nhân loại đi qua hình thái kinh tế - xã

hội tư bản chủ nghĩa tiến lên hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa. Vì vậy, chủ nghĩa
xã hội khoa học vừa là mục tiêu lý tưởng, vừa là xu thế thời đại và trở thành động lực thôi
thúc giai cấp công nhân, các Đảng Cộng sản và hàng triệu triệu người lao động trên thế giới
hành động để biến nó thành hiện thực sinh động. Sự biến sụp đổ chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô

và các nước Đông Âu là sự sụp đổ của một mơ hình về chủ nghĩa xã hội (mơ hình chủ nghĩa
xã hội dựa trên nền kinh tế kế hoạch hóa, tập trung, quan liêu và bao cấp), chứ khơng phải là
sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội khoa học. Trên thực tế, chủ nghĩa xã hội khoa học với tư
cách là lý luận khoa học vẫn đã và đang là kim chỉ nam cho hoạt động nhận thức và thực iễn
của nhân loại tiến bộ; còn chủ nghĩa xã hội hiện thực đang được nảy sinh, phát triển trong
công cuộc cải cách, mở cửa ở Trung Quốc với mơ hình “Chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung
Quốc” và trong công cuộc đổi mới ở Việt Nam với mô hình xã hội “dân giàu, nước mạnh,
dân chủ, cơng bằng, văn minh…” Từ những phân tích ở trên, hồn tồn có cơ sở để kết luận
rằng: thời đại ngày nay đang và sẽ vẫn là thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa
xã hội trên phạm vi tồn thế giới. Đó là q trình xã hội tất yếu khách quan, không thể đảo
ngược. Trong thời đại ngày nay, thế giới đã, đang và sẽ tiếp tục có những biến đổi nhanh
chóng và lớn lao; trong đó đặt ra những vấn đề quan trọng, bức thiết đòi hỏi và thúc đẩy chủ
nghĩa Mác – Lênin phải vượt lên để giải đáp. Mặt khác, nó cũng tạo ra những điều kiện cần
thiết để chủ nghĩa Mác – Lênin có thể thực hiện được vai trị của mình. Trong giai đoạn hiện
nay của thời đại, vai trò của chủ nghĩa Mác – Lênin được thể hiện tập trung ở những điểm
chủ yếu sau: Thứ nhất, nhận thức một cách toàn diện, sâu sắc cuộc khủng hoảng của chủ
nghĩa xã hội hiện thực về thành tựu và khuyết tật, nguyên nhân của khủng hoảng (nhất là
nguyên nhân sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và các nước Đông Âu); đặc biệt là,
nhận thức sâu sắc về quá trình cải cách, đổi mới chủ nghĩa xã hội ở Trung Quốc và Việt

Nam; phân tích, đánh giá xu hướng vận động theo con đường xã hội chủ nghĩa của một số

nước trên thế giới. Trên cơ sở đó, tìm ra con đường, giải pháp thoát khỏi khủng hoảng và

đưa ra dự báo một cách khoa học, thực tế về tương lai của chủ nghĩa xã hội. Thứ hai, nhận

thức một cách khách quan, toàn diện, sâu sắc chủ nghĩa tư bản hiện đại, nhất là chủ nghĩa tư

bản tồn cầu hóa về bản chất, quy luật, khả năng điều chỉnh và thích ứng của nó với hồn

cảnh mới, những mâu thuẫn, khuyết tật, xu hướng vận động và quá trình phát triển đi tới phủ

định biện chứng của nó để chuyển sang chủ nghĩa xã hội với những phương thức, phương

pháp và thời điểm thích hợp. Thứ ba, nhận thức cuộc cách mạng khoa học – công nghệ hiện

đại với nguyên nhân, bản chất, quy luật, thành tựu hạn chế và dự báo xu hướng phát triển

cùng tác động, ảnh hưởng của nó đến con người và xã hội. Trên cơ sở đó, chắt lọc những

thành tựu khái quát lý luận, bổ sung và phát triển hệ thống các phạm trù, nguyên lý, quy luật

của chủ nghĩa Mác – Lênin.

Thứ tư, nhận thức sâu sắc quá trình tồn cầu hóa với những ngun nhân, bản chất, quy luật,

mâu thuẫn, xung đột và xu hướng phát triển của nó. Đánh giá hiệu quả (tích cực và tiêu cực)

của tồn cầu hóa đối với con người và xã hội. Trên cơ sở đó, khái quát lý luận, bổ sung và

phát triển các phạm trù, nguyên lý, quy luật của chủ nghĩa Mác – Lênin.

Thứ năm, nghiên cứu các học thuyết xã hội hiện đại ở cả phương Đông và phương Tây (nhất

là các học thuyết triết học, kinh tế chính trị học, xã hội học và quản lý phát triển xã hội...),

những vấn đề lý luận và thực tiễn mới của thời đại để tiếp thu tinh hoa văn hóa, trí tuệ của

nhân loại, bổ sung và làm giàu thêm hệ giá trị của chủ nghĩa Mác – Lênin; đồng thời, đấu

tranh không khoan nhượng với mọi quan điểm thù địch, bảo vệ bản chất khoa học, cách

mạng và nhân văn của chủ nghĩa Mác – Lênin, góp phần thúc đẩy khoa học và thực tiễn phát

triển theo hướng văn minh, tiến bộ. Nên nhớ rằng, quá trình hình thành, phát triển chủ nghĩa

Mác – Lênin đồng thời cũng là quá trình đấu tranh chống chủ nghĩa duy tâm, tôn giáo, chủ
nghĩa giáo điều, chủ nghĩa bè phái, chủ nghĩa xét lại và chủ nghĩa cơ hội dưới nhiều màu
sắc. Đó cũng là động lực phát triển và bảo vệ chủ nghĩa Mác – Lênin. Có thể nói, cuộc đấu
tranh về ý thức hệ giữa hệ tư tưởng của giai cấp công nhân cách mạng với hệ tư tưởng tư
sản, giữa chủ nghĩa xã hội với chủ nghĩa tư bản đã diễn ra hàng thế kỷ và chúng càng trở
nên phức tạp hơn trong bối cảnh hiện nay, khi chủ nghĩa xã hội hiện thực vẫn đang trong
cuộc khủng hoảng và phong trào cách mạng thế giới vẫn cịn ở giai đoạn thối trào sau sự
sụp đổ của hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới. Hiện nay, chủ nghĩa Mác – Lênin đang đứng
trước những cơ hội và thách thức to lớn với nhu cầu cấp bách là phải đổi mới để phát triển.
Vì vậy, việc tiếp tục nghiên cứu, làm sáng tỏ bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn của
chủ nghĩa Mác – Lênin để bảo vệ, bổ sung, phát triển nó lên một trình độ mới có một tầm
quan trọng đặc biệt và có ý nghĩa sống cịn đối với những người cộng sản và các đảng cộng
sản cách mạng chân chính trên thế giới, đối với tương lai của chủ nghĩa xã hội và đối với sự
nghiệp đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam
(một Đảng cách mạng chân chính do Chủ tịch Hồ Chí Minh thành lập, rèn luyện đã lãnh
đạo nhân dân đánh đuổi thực dân đế quốc, giành độc lập dân tộc, thống nhất tổ quốc và đưa
cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội) đã và đang kiên định con đường xã hội chủ nghĩa, không
ngừng vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào
cơng cuộc đổi mới. Việc lấy chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư
tưởng, kim chỉ nam cho mọi hoạt động cách mạng là bước phát triển quan trọng trong tư duy
lý luận của Đảng ta và làm cho chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trị
chủ đạo trong đời sống tinh thần của nhân dân là điều kiện cơ bản nhất, có ý nghĩa quyết
định nhất để Đảng và nhân dân ta thực hiện thành công công cuộc đổi mới để đi tới xã hội

“dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.