Bài thảo luận môn pháp luật đại cương về giải quyết tình huống chia tài sản

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

1 B <b>Ộ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO </b>

<b>TRƯỜNG ĐẠ</b>I H<b>ỌC THƯƠNG MẠ</b>I ------

<b>BÀI THẢO LUẬN </b>

<b>MÔN PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

3

Từ xa xưa khi con ngườ ắt đầu khai sinh ra cho đếi b n nay phải trải qua bốn kiểu nhà nước đó là: nhà nước chủ nô, nhà nước phong kiến, nhà nước tư ản, nhà nướ s c chủ nghĩa xã hội. Dù ở ểu nhà nước nào con người cũng muốn hướng đến bình đẳng cho các tầ ki ng lớp xã hội và nhà nước xã hội ch ủ nghĩa là nhà nước đang được nhà nước trên thế ới nói chung và gi Việt Nam nói riêng. Vai trị của nhà nước ở bất kì một quốc gia nào cũng đều rất to lớn. Phương thức và hiệu quả quản lý của nhà nước có ảnh hưởng trực tiếp và quyết định đối với sự phát triển c a quủ ốc gia đó. Chính vì vậy, chúng ta cần hiểu rõ về các hình thức của nhà nước để t ừ đó biết được cách quản lý và vận hành của t ng loừ ại đặc biệt b ộ máy nhà nước Việt Nam. Ngoài ra bài tiểu lu n cậ ủa nhóm 4 có một bài tập nho nh v giỏ ề ải quyết tình huống chia tài sản để mọi người hiểu rõ hơn về cách phân chia cũng như các luật vận hành trong các tình hu ng v ố ề phân chia tài sản.

Nhóm 4 – Pháp luật đại cương

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

4

<b>1.1. Phân tích hình thức nhà nước</b>

1.1.1. Hình thức chính thể:

Hình thức chính thể nhà nước là cách thức và trình tự thành lập cơ quan cao nhất của quyền lực nhà nước, xác lập m i quan hố ệ giữa cơ quan đó với cơ quan cấp cao khác và với nhân dân.

Định nghĩa trên cho thấy, xem xét về hình thức chính thể của một nhà nước là xem xét trình tự và thủ ục thành lập cơ quan tố t i cao c a quy n lủ ề ực nhà nước, xem xét mối quan hệ giữa các cơ quan quyền l c t i cao cự ố ủa nhà nước v i nhau, ớ với các cơ quan cấp cao khác của nhà nước và với nhân dân.

1.1.1.1 Chính thể quân chủ:

<b>● Khái niệm: </b>

- Chính thể qn chủ là hình thức nhà nước, trong đó người đứng đầu nhà nước (vua, quốc vương, hoàng đế) được thi t lế ập theo nguyên tắc k ế truyền, là hình thức chính thể ph biổ ến của nhà nước ch ủnô và nhà nước phong kiến. - Chính thể qn chủ là chính thể mà tồn bộ hoặc một ph n quy n lầ ề ực tối cao

của nhà nước được trao cho một cá nhân (vua, quốc vương…) theo phương thức ch yủ ếu là cha truyền con n i (th tố ế ập). Đây là hình thức được hành thành do tương quan lực lượng giai cấp trong xã hội khi tiến hành cách mạng dân chủtư sản nếu xét ở khía cạnh lịch sử.

<b>● Đặc trưng: </b>

- Người đứng đầu nhà nước và về ặt pháp lý là người có quyề m n cao nhất của nhà nước là vua hoặc những người có danh hiệu tương tự.

- Đa số các vua lên ngôi bằng con đường cha truy n con nề ối nên đó là phương thức ch yủ ếu. Tuy nhiên, các nhà vua sáng lập ra m t triộ ều đại mới thường

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

5 lên ngôi bằng các con đường khác như chỉ định, suy tôn, bầu cử, tự xưng, được phong vương hoặc tiếm quyền, song ở các triều vua sau, phương thức truyền k ế ngôi vua lại được duy trì và củng c . ố

- Chính thể qn chủ là một thể chế hình thức chính quyền mà theo đó người đứng đầu là nhà nước vua hay n ữ hoàng. Hiệ ại trên thế ới có 44 quốn t gi c gia cịn tồ ại hình ức này vớn t th i 25 vị vua và nữ hồng, trong đó nữ hoàng Anh đồng thời là nữ hoàng của 15 quốc gia quân chủđộc lập khác.

❖<b> Các dạng: </b>

- Chính thể qn chủ có hai hình thức cơ bản:

+ Quân chủ chuyên chế (tuyệt đối): người đứng đầu nhà nước - vua, hoàng đế - có quyền l c tuyự ệt đối. Chính thể qn chủ tuyệt đối là loại hình của nhà nước phong ki n - ế Nhà nước khơng có cơ quan đại diện, khơng có hiến pháp. Hiện trên thế giới còn Oman và Xuđăng là nước theo mơ hình này.

+ Qn chủ hạn chế (tương đối): dạng là quân chủ đạ dii ện đẳng cấp, quân chủ nh h p (nhị ợ ị nguyên) và quân chủ đại ngh (ngh vi n). ị ị ệ người đứng đầu nhà nước ch n m m t ph n quy n lỉ ắ ộ ầ ề ực tối cao và bên cạnh đó cịn có một cơ quan quy n lề ực khác như nghị ện. Theo mơ hình này, nhà nước ban hành hiến vi pháp; nhà vua khơng cịn quyền l c tuyự ệt đối, hoạt động theo ngun tắc “vua trị vì nhưng khơng cai trị” vua khơng có thực quyề- n.

<b>● Hình thức quân chủ tuyệt đối </b>

- Quân chủ tuyệt đối là hình thức tổ chức Nhà nước mà quyền lực của Nhà nước nằm tồn bộ trong tay của Nhà Vua. Nhà vua có quyền t ự ban hành luật, trực tiếp lãnh đạo bộ máy hành chính và Nhà Vua là cấp xét xử cao nhất. - Hiện nay trên thế ới có nhà nướ gi c Arập Xêút, Ơ man vẫn cịn tổ chức Nhà

nước theo hình thức chính thể này. Ở các Nhà nước này khơng có hiến pháp, khơng có các cơ quan đại diện, kinh Cô ran được sử dụng như một văn bản mang tính hiến pháp. Nhà vua được xem như là người cha tinh thần. Vua và gia t c cộ ủa Nhà Vua đóng vai trị quyết định về các vấn đề ệ trọ h ng của Nhà nước kể cả vấn đề quyết định xem ai sẽ là người được quyền thừa kế ngôi vua.

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

6

<b>• Hình thức quân chủ hạn chế (hay còn gọi là quân chủ lập hiến) : Hình </b>

thức chính thể qn chủ h n ch ạ ế được phân thành hai loại: Quân chủ nhị nguyên và Quân chủ đại nghị

<b>- Thứ nhất: Về hình thức quân chủ nhị </b>ngun: Ở hình thức chính thể này ngun tắc phân chia quyề ực được áp dụn l ng ở mức độ nhất định, tức là ở đây có sự phân chia giữa quy n lề ập pháp và quyền hành pháp. Quyền lập pháp trên danh nghĩa thì nó sẽ thuộc thẩm quyền của Nghị Viện, cịn quyền Hành pháp thì thuộc về Nhà Vua, Nhà vua có thể thực hiện tr c tiếp hoự ặc gián tiếp thơng qua Chính phủ do Nhà vua thành lập. Quyền tư pháp của chế độ này có chịu s ự ảnh hưởng của Nhà vua. Mặc dù đứng trên danh nghĩa Nhà Vua không có quyề ập pháp nhưng Nhà vua có thể tác độn l ng trực tiếp đến quá trình lập pháp thơng qua quyền phủ quyết tuyệt đố ủa mình. Nhà vua có quyềi c n giải thể Nghị Viện.

<b>- Thứ hai: Quân chủ đại ngh </b>ị ngày nay được thành lậ ở các nước tư bản phát p triển như Anh, Nhật Bản, Bỉ, .... và ở một số nước đang phát triển như Thái Lan, Campuchia, ...Chính thể này phát triển theo nguyên tắc phân chia quyền lực, trong đó nguyên tắc phân chia quyền tối cao là của Ngh ịViện trước quy n ề hành pháp được th a nhừ ận. Ngun tắc này địi hỏi Chính phủ do Quốc vương thành lập phải nhận được sự tín nhiệm của Nghị viện. Quốc vương phải chỉ định người đứng đầu đảng chiếm đa số tuyệt đối s ố ghế ở Nghị Viện (H ạ Nghị Viện) làm người đứng đầu Chính phủ (Thủ tướng). Thủ tướng sẽ có thẩm quy n l a chề ự ọn các thành viên của Chính phủ. Sau đó tồn thành viên của Chính phủ được đưa ra để Nghị Viện bi u quyể ết tín nhiệm. Sau khi được Ngh ị Viện tín nhiệm thì Quốc vương bổ nhiệm tồn bộ ành viên của Chính phủ th . 1.1.1.2 Chính thể ộng hịa : c

• Khái niệm:

- Chính thể ộng Hịa là hình thức nhà nước, trong đó nguyên thủ C quốc gia được lập theo m t chế bầu cử nhất nh. ộ độ đị

- Chính thể cộng hịa là một trong hai mơ hình nhà nước được s d ng hi n nay ử ụ ệ trên thế giới, nhiều qu c gia lố ớn đang áp dụng mô hình nhà nước để xây dựng

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

7 đất nước. Trong đó có nhiều quốc gia lớn nhất nhì trên thế ới đang áp dụ gi ng mơ hình này như Pháp, Hoa Kỳ, Ý, Trung Quốc…

- Hình thức chính thể ộng hịa: là hình thức chính thể c mà ở đó quyền lực cao nhất cơ quan được b u ra trong m t kho ng th i gian nhầ ộ ả ờ ất định, có hai loại: chính thể cộng hịa q tộc và chính thể cộng hịa dân chủ.

<b>• Đặc điểm </b>

- Quyền lực tối cao củ nhà nước theo chính thể ộng hồ khơng thuộc về ột a c m người mà được thực hiện thông qua các cơ quan đại diện do cử tri bầu ra. Điểm khác nhau cơ bản giữa nhà nước cộng hoà và nhà nước quân chủ là ở cách thức thiết lập người đứng đầu nhà nước. Việc bầu cử người đứng đầu nhà nước thay th cho vi c k ế ệ ế truyền được coi là một bước phát triển trong tư tưởng chính trị và pháp luậ ủa nhân loạt c i.

<b>● Hình thức </b>

- Chính thể cộng hịa là hình thức t ổ chức nhà nước dân chủ, văn minh của nhân loại, trong đó quyền l c t i cao cự ố ủa nhà nước thuộc về một cơ quan được bầu ra trong m t th i gian nhộ ờ ất định. Chính thể ộng hịa có 2 biế c n d ng ch y u ạ ủ ế là cộng hòa đại ngh ịvà cộng hịa tổng thống. Ngồi ra, cịn có hình thức chính thể cộng hồ lưỡng tính là hình thức tổ chức nhà nước vừa có đặc điểm của cộng hồ tổng thống, vừa có đặc điểm của cộng hoà đại nghị. Tuy nhiên, nếu căn cứ vào cách thức thực hiện quyền bầu cử, hình thức chính thể ộng hồ c có 2 biến dạng là cộng hoà dân chủ (quyền tham gia b u c ầ ử được quy định về hình thức pháp lý với các tầng lớp nhân dân lao động) và cộng hòa quý tộc (quyền b u c ầ ử chỉ quy định cho t ng lầ ớp q tộc).

- Chính thể cộng hịa là hình thức tổ chức nhà nước trong đó quyền lực tối cao của nhà nước thuộc về một cơ quan được bầu ra trong nhiệm kỳ nhất định. Đây cũng là hình thức tổ chức chính quyền nhà nước phổ biến nhất hiện nay ở các nhà nước tư sản.

- Các nước xã hội chủ nghĩa là những nước theo chính thể ộng hịa dân chủ c được đặc trưng bằng sự tham gia rộng rãi của nhân dân lao động vào việc thành lập các cơ quan đại diện của mình.

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

8 ❖<b> Hai dạng chính thể cộng hồ: </b>

<b>• Cộng hồ dân chủ </b>

- Khái niệm: Là chính thể mà về mặt pháp lý, quyền bầu cử và ứng cử vào cơ quan t i cao cố ủa quyề ực nhà nướn l c thu c v mộ ề ọi cơng dân khi có đủ nh ng ữ điều kiện luật định. Chính thể này có nhi u dề ạng tùy theo từng kiểu nhà nước như cộng hịa chủ nơ, cộng hịa phong kiến, cộng hòa tư sản và cộng hòa xã hội chủ nghĩa.

- Hình thức nhà nước, trong đó nguyên thủ quốc gia và cơ quan lập pháp do nhân dân bầu ra. Trong tất cả các kiểu nhà nước trong lịch sử đều có chính thể cộng hòa dân chủ như cộng hòa dân chủ chủ nơ (Aten); cộng hịa dân chủ phong ki n (Napoli - Italia, Nopgorot - Nga); cế ộng hòa dân chủ tư sản và cộng hòa xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, ở dưới nhà nước chủ nô và nhà nước phong kiến, chính thể quân chủ chuyên chế là hình thức nhà nước ph biổ ến. Chính thể cộng hịa dân chủ tư sản th hiể ện dưới ba hình thức là cộng hịa tổng th ng, ố cộng hòa nghị viện và cộng hịa lưỡng tính. Chính thể ộng hịa dân chủ c xã h i chộ ủ nghĩa được th hiể ện dưới ba hình t ức là Cơng xã Pari, cộng hịa xơ h viết, cộng hịa dân chủ nhân dân.

- Các nước có chính thể ộng hòa dân chủ c đều xác lập nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân (hoặc xuất phát từ nhân dân). Mọi công dân đến tuổi do pháp luật quy định đều được tham gia bầu cử và ứng cử vào các cơ quan đại diện trung ương và địa phương. Chính thể ộng hịa dân chủ c là hình thức chính thể ph biổ ến của nhà nước hiện đại.

<b>• Cộng hồ q tộc </b>

<b>- Khái niệm: Là chính thể </b>mà quyền bầu cử và được bầu vào cơ quan tối cao của quyền lực nhà nước chỉ thuộc về t ng lầ ớp quý tộc. Chính thể này chủ yếu t n tồ ại ở ột số nhà nước chủ nơ như Sparta, La Mã… m

- Tìm hiểu chính thể này ta cần tìm hiểu 2 nhà nước đó là nhà nước La Mã (Từ thế kỉ IV đến th kế ỉ I TCN) và nhà nước Xpac (Từ ế kth ỉ VII đến thế ỉ IV k TCN). ở 2 nhà nước này nói riêng và ở chính thể ộng hịa q tộc nói chung c

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

9 thì tuy có đại hội nhân dân nhưng vai trị của nó rất h n ch ạ ế vì nhân dân khơng mang tính thực quyền mà chỉ mang tính hình thức trong việc quyết định các vấn đề quan tr ng. ọ trên thự ếc t quy n l c thu c v hề ự ộ ề ội đồng trưởng lão gồm 28 thành viên đại diện cho 28 bộ lạc do giới quý tộc bầu ra từ hàng ngũ quý tộc (nhà nước Xpac) cịn ở nhà nước La Mã thì thực quy n n m trong tay viề ằ ện nguyên lão bao gồm những quí tộc trên 60 tuổi được bầu và giữ chức vụ suốt đời. Trong thể ch này hội đồng trưởng lão hay viện trưởng lão có quyền ế quyết định các vấn đề quan tr ng cọ ủa đất nước và có quyền ban hành pháp luật trước khi đưa ra dai hội nhân dân .

- Ngoài ra ở nhà nước Xpac giới quý tộc quân sự ầu ra 2 vua có quyề b n lực ngang nhau và ngang quyền với hội đồng bộ trưởng. Có hội đồng giám sát gồm 5 người là đại di n cho t ng lệ ầ ớp quý tộc giàu có lớp trên được giới quý t c bộ ầu ra và có quyền l c r t l n, cự ấ ớ ó thể kiểm sốt hoạt động c a ca hủ ội đồng trưởng lão và cả 2 vua. Còn ở nhà nước La Mã 1 hội đồng chấp chính được b u ra tầ ừ hàng ngũ đại quý tộc làm nhiệm vụ điều hành đất nước và quản lý xã hội theo nhiệm kỳ 1 năm.

- Chính thể cộng hịa chủ nơ và những biến d ng cạ ủa nó là những hình thức của n n cề ộng hòa cổ điển sơ khai, tuy chỉ là nền dân chủ chủ nô nhưng nó cũng thể hi n sệ ự ến bti ộ vượt b c trong l ch sậ ị ử loài người và nhiều đặc điểm mà các nhà nước hiện đại ngày nay còn phải học tập. tuy nhiên trong quá trình phát triển do ảnh hưởng của nhiều yếu tố đặc biệt là sự phát triển của nhanh chóng của quan hệ sản xuất ở phương Tây đã làm thay đổi tương quan lực lượng giữa các thế ực thế l l ực chính trị … đã làm cho chính thể ộng hòa đã c d n th ầ ế chỗ ởi chính thể quâ b n ch ủ trong giai đoạn sau.

1.1.2 Hình thức cấu trúc:

Hình thức cấu trúc nhà nước là cách thức tổ chức quyền lực nhà nước theo các đơn v ịhành chính - lãnh thổ và xác lập m i quan h giố ệ ữa các cấp chính quyền nhà nước với nhau. Như vậy, khi xem xét hình thức cấu trúc của một nhà nước là xem xét cách thức cấu tạo nhà nước thành các cấp chính quyền từ trung ương xuống địa phương, địa vị của chính quyền mỗi cấp cũng như quan hệ giữa các cấp chính

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

10 quy n về ới nhau. Theo đó, hình thức cấu trúc nhà nước có thể được chia thành hai d ng ch yạ ủ ếu là nhà nước đơn nhất và nhà nước liên bang, ngồi ra có thể có một d ng cạ ấu trúc nhà nước không cơ bản là nhà nước liên minh.

❖<b> Nhà nước đơn nhất </b>

- Là hình thức cấu trúc nhà nước truyền thống và rất phổ biến trên thế ớ gi i, tuy nhiên hình thức cấu trúc này rất đa dạng và phức tạp, ph thuụ ộc vào điều kiện kinh tế, chính trị, văn hố, xã hội... của mỗi nước.

- Mỗi nước có cách thức riêng để phân định thành các đơn vị hành chính lãnh thổ với tên gọi riêng. Thực tiễn cho thấy, các nước có thể phân chia thành cấp trực thuộc trung ương; một ho c nhi u cặ ề ấp trung gian và cuối cùng là cấp cơ s . Mở ặt khác, việc thiết lập bộ máy chính quyền theo đơn vị hành chính lãnh thổ ở các nước cũng khác nhau, địa vị của mỗi cấp chính quyền ở các nước cũng khơng giống nhau...

- Nhìn chung, nhà nước đơn nhất có đặc điểm cơ bản là: chủ quyền quốc gia do chính quyền trung ương nắm giữ; địa phương là những đơn vị hành chính lãnh thổ khơng có chủ quyền; cả nước có một hệ thống chính quyền và một h ệ thống pháp luật; quan h giệ ữa chính quyền trung ương với chính quyền địa phương và chính quyền địa phương các cấp là quan hệ giữa cấp trên và cấp dưới…

- Công dân có 1 quố ịch: do hình tc t hức cấu tạo là “đơn nhất” nên dân cư cũng chỉ mang trong mình 1 quốc tịch. Có thể kể đến Việt Nam, Ba Lan, Pháp, Nhật, ...

- Các nhà nước đơn nhất tiêu biểu có thể ể đến là: Trung Quố k c, Vi t Nam, ệ Triều Tiên, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Pháp, Anh, Brunei Darussalam, Cuba, Lào, ...

❖<b> Nhà nước liên bang (Federal State) </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

11 - Được hình thành bằng nhiều con đường khác nhau. Chẳng hạn, nhà nước liên

bang có thể được hình thành từ việc các nhà nước đơn nhất tự nguyện liên kết với nhau, có thể thông qua con đường xâm chiếm, mua bán lãnh thổ. Ch ng ẳ hạn: Liên Xô, Tiệp Khắc, 13 bang đầu tiên của Mỹ... Bang Florida là Mỹ mua của Tây Ban Nha, bang Louisiana mua của Pháp, bang Alaska mua của Nga...; cũng có thể từ một nhà nước đơn nhất được liên bang hóa... Bở ậy, hình i v thức cấu trúc nhà nước liên bang cũng rất đa dạng và phứ ạp. c t

- Ở mức độ chung nhất, có thể thấy nhà nước liên bang có đặc điểm cơ bản là: chủ quyền qu c gia vừa do chính quyền liên bang vừa do chính quyền các ố bang n m giắ ữ; có sự phân chia quyền l c giự ữa chính quyền liên bang và chính quyền các bang, sự phân chia này có thể ễn ra trên mộ ố di t s ho c cặ ả ba lĩnh vực là lập pháp, hành pháp, tư pháp; các bang tự ổ chức chính quyề t n của bang mình, tự ban hành pháp luật cho bang mình; cả nước tồn tại nhiều hệ thống chính quyền, nhiều hệ ống pháp luậth t song song, một của liên bang, một của mỗi bang…

❖<b> Nhà nước liên minh </b>

- Nhà nước liên minh là nhà nước được hình thành từ sự liên kết của các quốc gia có chủ quyền, tự nguyện hợp thành một liên minh tự nguyện nhằm thoả mãn những lợi ích chung nhất định về nhi m vệ ụ chính trị, kinh tế ho c quốc ặ phịng. Nhà nước liên minh chỉ mang tính tạm thời và có thể tách ra bất cứ lúc nào sau khi nhà nước này hoàn thành một nhiệm vụ nào đó. Một vài liên minh có thể ể k đến như EU liên minh châu âu, Liên minh Nga - Belarus.

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

12 - Quân chủ tuyệt đối là hình thức tổ chức Nhà nước mà quyền lực của Nhà nước

nằm toàn bộ trong tay của Nhà Vua. Nhà vua có quyền tự ban hành luật, trực tiếp lãnh đạo bộ máy hành chính và Nhà Vua là cấp xét xử cao nhấ t. - Hiện nay trên thế ới có nhà nướ gi c Va ti căng, ả ập Xê- - -r -út, Brunei và Ơ-man

vẫn cịn tổ chức Nhà nước theo hình thức chính thể này. Ở các Nhà nước này khơng có hiến pháp, khơng có các cơ quan đại diện, kinh Cô ran được sử dụng như một văn bản mang tính hiến pháp. Nhà vua được xem như là người cha tinh thần. Vua và gia tộc của Nhà Vua đóng vai trị quyết định về các vấn đề h ng cệ trọ ủa Nhà nước kể ả ấn đề c v quyết định xem ai s ẽ là người được quyền thừa kế ngơi vua.

+ Tại Va-ti-căng, Giáo hồng là người nắm quyền lực tối cao của Tòa thánh và chính quyền nhà nước Va-ti-căng, thâu tóm cả quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Hội đồng Hồng y Giáo chủ đóng vai trị như cơ quan lập pháp, nhưng về thự ế chỉ là cơ quan tư vấn cho Giáo hoàng, soạc t n thảo các thánh luật và văn bản khác để Giáo hồng cơng bố.

+ Ả - rập Xê-út khơng có cơ quan lập pháp, chỉ có Hội đồng tư vấn được thành l p t ậ ừ tháng 12- 1993. Các thành viên Hội đồng này do Quốc vương bổ nhiệm, có quyền đề xuất lập pháp, tranh luận các chính sách của chính phủ, nhưng khơng có quyề ập pháp, khơng có quyền thành lập hay bãi miễn chính phủn l . + Tại Brunei, phải đến tháng 9 - 2004, Hội đồng lập pháp ới được thành lậm p lại

sau 20 năm không tồn tại. Các thành viên Hội đồng do Quốc vương bổ nhiệm, sau đó sẽ được thay thế bằng một Hội đồng mới với một số nghị sĩ được bầu trực tiếp. Ch ủ trì cơng việc c a Hủ ội đồng là Quốc vương.

+ Ô-man cũng có một cơ quan lập pháp hai viện, nhưng trên thực t ế chỉ đóng vai trị tư vấn.

➔ Trừ Va- -ti căng là trung tâm Giáo hội Thiên Chúa giáo La Mã, ba nước quân chủ chuyên chế còn lại đều là các nước quân chủ ồi giáo, tổ H chức bộ máy nhà nước và hệ thống pháp luật chịu nhiều ảnh hưởng của đạo Hồi, những tàn tích phong kiến cịn lưu lại đậm nét trong đ i sống xã hộờ i. Gần đây, mặc dù có một s cải cách dân ch ố ủ được thực hiện, nhưng sự phát triển toàn diện của đất nước vẫn ph ụ thuộc vào “đấng minh quân”,

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

13 người n m gi quy n l c t i cao trong b ắ ữ ề ự ố ộ máy nhà nước. Cơ quan lập pháp nếu có cũng chỉlà cơ quan tư vấn chứ không phải là một nhánh quyề ực đ i trọng vn l ố ới Nhà vua.

<b>● Quân chủ ạ h n chế: </b>

- Vua (hay Nữ hoàng) là nguyên thủ quốc gia nhưng chỉ mang tính tượng trưng hơn là thực quyền. Cịn hoạt động lập pháp do nghị viện nắm giữ, hoạt động hành pháp do thủ tướng nắm giữ, và hoạt động tư pháp do tòa án đảm nhiệm (Tam quyền phân lậ ). p

- Tại các công quốc như Luxembourg, Monaco, Andorra, Liechtenstein, người đứng đầu là Đại cơng tước hay là Hồng thân, Vương cơng. Tạ Mã Lai Á và i Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất cịn tồ ại hình thứn t c các tiểu vương. - Hiện nay không chỉ nước Anh mà nhiều quốc gia khác trên thế giới, mặc dù tên gọi là quân chủ hạn chế nhưng lại được đánh giá là nhà nước dân chủ, ví dụ như nhà nước Tây Ban Nha, Bỉ, Hà Lan, Đan Mạch, Luxembourg, Thụy Điển ở châu Âu hay Nhật Bản ở châu Á.

<b>• Chính thể ộng hịa: </b> c

<b>● Cộng hịa dân chủ </b>

- Là chính thể mà về mặt pháp lý, quyền bầu cử và ứng cử vào cơ quan tối cao của quyền lực nhà nước thu c vộ ề mọi cơng dân khi có đủ những điều kiện luật nhất định. Chính thể này có nhiều dạng tùy theo từng kiểu nhà nước như cộng hịa chủ nơ, cộng hịa phong kiến, cộng hịa tư sản và cộng hòa xã hội chủ nghĩa.

<b>● Cộng hịa q tộc </b>

- Chính thể ộng hòa quý tộ c c t n t i ch y u trong th i k ồ ạ ủ ế ờ ỳ nhà nước chủ nô, nhà nước phong kiến và các nhà nước thuộc địa n a phong kiử ến như nhà nước c ng ộ hoà quý tộc La Mã, nhà nước cộng hồ q tộc Xpac, nhà nước chiếm hữu nơ l ệ (thế k ỉXII - XI trước Cơng ngun). Chính thể cộng hịa q tộc trong khn khổ các nhà nước phong kiến đã tồn tại ở m t sộ ố thành phố thuộc các nước phương Tây như: Vênêxia (Italia) vào thế kỉ XVIII; Phirenxê (Italia) thế kỷ XIV - XV; Hamburg, Bremen, Nurnberg (Đức) vào thế ỉ k XVI - XVIII.

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

14 1.2.1.2. Hình thức cấu trúc

<b>• Hình thức cấu trúc đơn nhất: </b>

- Vương quốc Anh và Bắc Ireland là một ví dụ về một nhà nước đơn nhất. Scotland, X ứ Wales và Bắc Ireland có một quy n t ề ự trị nhất định, những quyền hạn đó được Qu c hố ội Vương quốc Anh ủy thác, có thể đơn phương ban hành luật ho c h y bặ ủ ỏ các quyền cho Scotland, X Wales, Bứ ắc Ireland (Anh khơng có quyền phân quyền). Nhiều tiểu bang khơng có khu vực sở hữu mức độ tự chủ nhất định. Tại các quốc gia như vậy, các vùng địa phương không thể ban hành luật riêng cho mình. Ví dụ tại Cộng hịa Ireland và Vương quốc Na Uy.

<b>• Hình thức cấu trúc liên bang:</b>

- Các quốc gia thể chế liên bang, các chính quyền cấp dưới chia sẻ quyền hạn với chính quyền trung ương một cách bình đẳng thơng qua hiến pháp, và phải được chấp thuận b i cả hai bên. Điều này có nghĩa là các chính quyền địa ở phương có quyền tồn tại và quyền hạn mà chính quyền trung ương khơng thể thay đổi. Các nhà nước liên bang điển hình là Mỹ, Ấn Độ, Mexico, CHLB Đức, Thụy Sĩ, Áo,...

- Tại Mỹ, cơng dân sinh ra chỉ có 1 quố ịc t ch Mỹ xét trong mối quan h ngoệ ại giao với các tiểu bang và tùy theo luật riêng của ừng bang mà mỗi công dân t có quyền và nghĩa vụ riêng.

<b>Ví dụ: Sơ đồ</b> BMNN ở Liên bang Hoa Kỳ thể hiện cơ cấu tổ chức của chính quy n th ng nh t theo chi u d c tề ố ấ ề ọ ừ địa phương lên TW. Ở đây, có sự phân quyền cho địa phương và các bang có quyền nhất định do luật pháp của các từng bang quy định.

- Về h ệ thống pháp luật thì m i bang s ỗ ẽ có hệ ống pháp luật, cơ quan nhà nướ th c riêng. Trong đó, một hệ thống là chung cho tồn liên bang, có thẩm quyền tối cao trên tồn lãnh thổ, mỗi bang thành viên lại có một hệ thống cơ quan nhà nước có thẩm quy n trong phề ạm vi bang đó.

+ HTPL của Nhà nước Liên bang thống nhất trên toàn lãnh thổ

</div>