tiểu luận lý luận và thực tiễn truyền thông đương đại đề tài vấn đề kinh doanh báo chí tại việt nam hiện nay

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN</b>

<b>TIỂU LUẬN </b>

<b>Học Phần: Lý Luận Và Thực Tiễn Truyền Thông Đương Đại ĐỀ TÀI: VẤN ĐỀ KINH DOANH BÁO CHÍ TẠI VIỆT NAM </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>MỤC LỤC</b>

<b>A. MỞ ĐẦU...3</b>

<b>B. NỘI DUNG...5</b>

<b>I. CÁC KHÁI NIỆM...5</b>

<b>1.1 Khái niệm truyền thông...5</b>

<b>1.2 Khái niệm về báo chí...6</b>

<b>2.3 Khái niệm về kinh doanh báo chí truyền thơng...7</b>

<b>II. MỘT SỐ HÌNH THỨC KINH DOANH BÁO CHÍ NỔI BẬT TẠI VIỆT NAM HIỆN NAY...7</b>

<b>2.1 Mơ hình triển khai phần mềm thu phí báo điện tử...7</b>

<b>2.2 Doanh thu từ hoạt động liên kết...11</b>

<b>2.3 Hoạt động bảo trợ truyền thơng...13</b>

<b>2.4 Mơ hình Tổ chức sự kiện...15</b>

<b>IV. CÁC ĐỀ XUẤT PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH BÁO CHÍ...17</b>

<b>4.1 Các phương hướng điều chỉnh về nội dung...17</b>

<b>4.2 Tư cách thành viên của độc giả trả tiền...18</b>

<b>4.2 Nâng cao kỹ năng, năng lực, đạo đức người làm báo...18</b>

<b>C. KẾT LUẬN...20</b>

<b>D. TÀI LIỆU THAM KHẢO...21</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>A. MỞ ĐẦU</b>

Truyền thơng ra đời ngay từ khi có sự xuất hiện của con người, phục vụ cho nhu cầu giao tiếp của xã hội. Báo chí là một trong những phương tiện truyền thông hiệu quả và phát huy vai trị trong việc truyền tải thơng tin tới đại chúng.

Trải qua 97 mùa hoa đến nay, báo chí nước nhà dưới ngọn cờ của Đảng đã trải qua nhiều phút thăng trầm cùng lịch sử dân tộc, phát triển ngày càng lớn mạnh, phục vụ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam dân chủ cộng hịa. Có thể thấy báo chí đã và đang, sẽ tiếp tục phát huy những giá trị lớn lao vì lợi ích quốc gia. Nhìn lại chặng đường vẻ vang, gian nan và đầy tự hào ấy, báo chí đã làm tốt những trọng trách cao cả được Đảng, Nhà nước giao phó. Báo chí cũng nỗ lực phát triển theo từng giai đoạn, thời kì của đất nước. Từ những tờ báo in truyền thống, đến thời kì có phát thanh truyền hình, đặc biệt nhất là bước vào thời kì 4.0 khi cả thế giới chuyển mình sang giai đoạn tồn cầu hóa, báo chí số hóa nội dung cho ra đời nhiều hình thức khác nhau, phục vụ cho công chúng trên đa nền tảng.

Với nhu cầu thiết yếu của xã hội ngày nay, đòi hỏi báo chí truyền thơng ln phải thay đổi khơng ngừng để đáp ứng nhu cầu của đại chúng và không bị tụt hậu. Muốn vậy thì ngành báo chí cần phải tạo ra được kinh tế. Kinh tế báo chí sẽ tạo động lực phát triển cho báo chí truyền thơng. Bởi nó đảm bảo nguồn lực tài chính quan trọng đáp ứng để tăng cường cơ sở vật chất, đổi mới thiết bị công nghệ, mở mang thêm các nguồn thông tin, tài liệu, cũng như công tác đào tạo, nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ cho đội ngũ người làm báo. Thế nhưng, kinh tế báo chí truyền thơng cũng kéo theo một số mặt trái dẫn tới tình trạng “thương mại hóa” báo chí. Đó là sự xuất hiện những sản phẩm báo chí thuần túy hàng hóa. Các sản phẩm báo chí này ra đời vì thu lợi nhuận mà quên đi nhiệm vụ

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

thông tin tuyên truyền. Đem chức chức năng của báo chí để che đậy cho hoạt động kinh tế.

Trên thế giới, báo chí được xem là một ngành kinh tế, thậm chí là mũi nhọn, siêu lợi nhuận. Theo thống kê của Viện Nghiên cứu báo chí Reuters (Đại học Oxford) cơng bố năm 2019, 69% trong số 212 cơ quan báo chí lớn nhất ở 7 quốc gia đã áp dụng mơ hình thu phí để cải tiến nội dung, tạo nguồn thu, duy trì hoạt động và phát triển như: Wall Street Journal, New York Times (Mỹ), Dagbladet (Na Uy), Handelsblatt (Đức), Financial Times Daily (Anh).

Tại Việt Nam báo chí là sản phẩm văn hóa, cũng là sản phẩm chính trị, khơng thể bằng mọi giá để có nguồn thu. Do vậy, các cơ quan quản lý và các nhà lãnh đạo, quản lý cơ quan báo chí phải xác định việc chủ động đề xuất, xây dựng cơ chế, chính sách về kinh tế báo chí một cách khoa học, khả thi, phù hợp với xu hướng phát triển truyền thông hiện đại. Hướng tói mục đích vừa đáp ứng được chi phí sáng tạo nội dung, sau đó sử dụng lợi nhuận thu được để tái đầu tư và phát triển định hướng lâu dài, mở rộng các thị phần và dịch vụ khác.

Kinh doanh báo chí ở nước ta hiện nay là một vấn đề mới, nóng bỏng, được quan tâm và còn nhiều tranh cãi. Hiện tại các cơ quan báo ở Việt Nam chí cũng đã áp dụng nhiều hình thức khác nhau để phát triển kinh doanh báo chí. Tuy nhiên trong phạm vi thu hẹp của một tiểu luận, tác giả xin phép phân tích/ nghiên cứu về 5 hình thức kinh doanh nổi bật hiện nay:

<i>1. Mơ hình triển khai phần mềm thu phí báo điện tử</i>

<i>2. Doanh thu từ hoạt động liên kết (liên kết các doanh nghiệp/ gắn link) và Mơhình kinh doanh quảng cáo</i>

<i>3. Hoạt động bảo trợ truyền thông (sản xuất các sản phẩm truyền thông, vậnhành theo chiến dịch theo các đơn đặt hàng)</i>

<i>4. Mơ hình Tổ chức sự kiện</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>B. NỘI DUNGI. CÁC KHÁI NIỆM </b>

<b>1.1 Khái niệm truyền thông</b>

Truyền thông ra đời và xuất hiện với loài người cùng các hiện tượng xã hội khác nhau. Hoạt động truyền thơng có vai trị quan trọng, không thể thiếu gắn với sự phát triển của xã hội, của đất nước. Có nhiều yếu tố tác động, cá thể liên quan khác nhau. Nên khi nói về truyền thơng đã có rất nhiều khái niệm và định nghĩa khác nhau như:

<i>Theo John R. Hober ( 1954 ), truyền thơng là q trình trao đổi tư duy</i>

hoặc ý tưởng bằng lời

<i> Martin P. Adelsm thì cho rằng , truyền thơng là q trình liên tục , qua đó</i>

chúng ta hiểu được người khác và làm cho người khác hiểu được chúng ta . Đó là một q trình ln thay đổi , biến chuyển và ứng phó với tình huống .

Cịn theo quan niệm của <i>Dean C. Barnlund (1964)</i> , truyền thông là q trình liên tục nhằm làm giảm độ khơng rõ ràng để có thể có hành vi hiệu quả hơn.

Theo <i>Frank Dance ( 1970)</i>, truyền thơng là q trình làm cho cái trước đây là độc quyền của một hoặc vài người trở thành cái chung của hai hoặc nhiều người.

<i>Theo S. Sschaehter, truyền thơng là một q trình mà qua đó quyền lực</i>

được thể hiện và tính độc quyền tăng lên.

Từ các quan niệm về truyền thông như trên, có thể rút khái niệm truyền

<i>thơng như sau: Truyền thơng chính là q trình trao đổi và tương tác các thông</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<i>tin giữa hai người hoặc nhiều người với nhau để tăng sự hiểu biết, nhận thức.Hoặc có thể hiểu truyền thơng chính là những sản phẩm do chính con người tạora là động thực thúc đẩy sự phát triển của xác hội.</i>

<b>1.2 Khái niệm về báo chí</b>

Từ khi ra đời đến nay, báo chí trải qua nhiều giai đoạn lịch sử, phát triển khách nhau. Cũng có rất nhiều quan niệm về báo chí, theo nghiên cứu, dưới đây là một số khái niệm liên quan đến báo chí:

<i>Theo Wikipedia: “Báo”, hay gọi đầy đủ là báo chí xuất phát từ 2 từ </i>

“báo”-thơng báo, và “chí”- ghi lại. Hiểu một cách khái quát là những xuất bản định kỳ nhằm báo cáo về các sự vật, hiện tượng hay con người nổi bật mà xã hội quan tâm.

<i>Theo Điều 3 Luật Báo chí 2016: Báo chí là sản phẩm thơng tin về các sự</i>

kiện, vấn đề trong đời sống xã hội thể hiện bằng chữ viết, hình ảnh, âm thanh, được sáng tạo, xuất bản định kỳ và phát hành, truyền dẫn tới đơng đảo cơng chúng qua các loại hình báo in, báo nói, báo viết hay báo điện tử.

<i>Theo PGS. TS Nguyễn Văn Dững: Báo chí được hiểu là phương tiện thông</i>

báo , thông tin về những sự việc mới diễn ra hàng ngày cho nhiều người biết . Báo chí là phương tiện thơng tin thời sự, phương tiện giao tiếp xã hội; là diễn đàn cung cấp , trao đổi và chia sẻ thông tin công khai.

<i>Theo giáo trình nghiệp vụ Báo chí của trường Tun Huấn Trung Ương.</i>

báo chí được coi là “ những tư liệu sinh hoạt tinh thần nhằm thơng tin và nói rõ về những sự kiện thời sự đã và đang diễn ra cho một nhóm đối tượng nhất định , nhằm mục đích nhất định , xuất bản định kỳ , đều đặn ” Tuy nhiên , quan niệm này chỉ mới nhìn bề ngồi - sản phẩm báo chí , có thể nhìn thấy mà chưa phản

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

ánh được những thuộc tính , những mối quan hệ bản chất phức tạp bên trong của hiện tượng xã hội này .

<i>Từ những quan điểm khác nhau về báo chí có thể hiểu: Báo chí là mộtcơng cụ nhằm cung cấp thơng tin chính. Đồng thời phản hồi ý kiến về các vấn đềcủa cơng chúng. Báo chí khơng phải lúc nào cũng chỉ giới hạn ở tìm kiếm vàtruyền tải thơng tin. Truyền thơng báo chí có thể mở rộng sang các hình thứckhác như văn học và điện ảnh.</i>

<b>2.3 Khái niệm về kinh doanh báo chí truyền thơng </b>

Dường như tất cả các cơ quan báo chí đang đứng trước một thách thức quan trọng, làm thế nào để đưa ra được những chiến lược kinh doanh, những mơ hình sản phẩm, những giá trị khác biệt nào để có thể tồn tại và phát triển.

Sự phát triển kinh tế báo chí một mặt mang lại nguồn lực tài chính quan trọng, đảm bảo cho sự tiếp tục phát triển, tăng cường cơ sở vật chất, đổi mới thiết bị kỹ thuật công nghệ, mở mang thêm các nguồn thông tin, tài liệu, cũng như công tác đào tạo, nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ cho đội ngũ những người làm báo.

Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội, của các công nghệ thông tin và truyền thông mới vừa tạo điều kiện thuận lợi cho báo chí, nhưng cũng vừa là thách thức không nhỏ đối với các cơ quan truyền thông trong giai đoạn hiện nay, đặc biệt trong việc nghiên cứu phát triển các mơ hình kinh doanh mới, để bắt nhịp được với sự phát triển chung của lĩnh vực báo chí truyền thơng thế giới.

<i>Tóm lại có thể hiểu, Kinh doanh báo chí (Kinh tế báo chí) là hoạt độngkinh tế của cơ quan báo chí trong quá trình sử dụng con người, cơ sở vật chất, kĩthuật , tài chính…để đi đến hiệu quả tối đa mà cơ quan báo chí nói riêng vàcơng nghiệp truyền thơng nói chung mà các cơ quan có thể đạt được. </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>II. MỘT SỐ HÌNH THỨC KINH DOANH BÁO CHÍ NỔI BẬT TẠI VIỆT NAM HIỆN NAY</b>

<b>2.1 Mơ hình triển khai phần mềm thu phí báo điện tử</b>

Ngày nay, trong thời kỹ thuật số và online, có thể nói rằng việc thu phí đọc báo điện tử là một xu hướng của báo chí Việt Nam nói riêng và báo chí thế giới nói chung. Tại nước ta hiện nay đã có một số các cơ quan báo chí áp dụng việc thu phí người đọc trên nền tảng số. Đây là hình thức thu phí mới nổi và phổ biến đối với bạn đọc, đọc thông tin trên báo điện tử mà họ muốn.

Các tờ báo điện tử triển khai nhiều cách để thu phí người đọc, gồm có một số cách thức sau:

- Theo tin bài (đọc bài nào trả phí bài đó) - Thu theo thời gian (tháng/ quý)…

- Cho người ta đọc miễn phí thời gian đầu hay một số lượng tin bài nhất định trước khi chuyển sang thu phí.

- Cho đọc miễn phí các nội dung cơ bản, chỉ thu phí những bài hay chuyên mục đặc biệt.

- Cho phép bạn đọc đọc đoạn đầu của bài báo. Ẩn đoạn nội dung còn lại, nếu đăng kí là đối tượng trả phí sẽ đọc được nội dung bị ẩn

Trên thực tế một số nền tảng đã thu phí người dùng tại Việt Nam, muốn sử dụng dịch vụ truyền thông của họ, công chúng phải đầu tư một khoản tiền để chi trả cho các dịch vụ truyền thông, một số nền tảng thu hiện nay có thể kể đến: Netflix thực hiện thu phí xem phim, Spotify cũng thu phí người sử dụng và cả nền tảng Podcast để nghe,... Nhu cầu của công chúng tăng cao, vì vậy việc trả phí cho các nền tảng này là vơ cùng chính đáng. Minh chứng là hầu hết những người có mức thu nhập vừa và cao, thậm chí là thu nhập thấp cũng khơng ngần

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

ngại chi trả để tiếp nhận những nội dung mà họ mong muốn trải nhiệm. Dưới đây là một số các cơ quan báo chí, thực hiện thu phí phần mềm báo điện tử:

<i>Vietnamnet thu phí người đọc bằng việc triển khai Vietnamnet premium </i>

Vietnamnet đã triển khai Vietnamnet premium để thu phí người đọc online của tờ báo này. Tuy nhiên mới đầu, hoạt động này đã khơng thành cơng do thói quen đọc báo điện tử miễn phí lâu nay của độc giả kéo theo việc thu phí là khơng hề dễ dàng. Vietnamnet đã nhận về nhiều ý kiến trái chiều về việc thu phí bạn đọc. Tuy nhiên sau một thời gian cố gắng lắng nghe góp ý để cải thiện nội dung chuyên biệt, phù hợp chất lượng thu phí thì trang báo này cũng tung ra các bài báo chất lượng, đúng tầm, để độc giả tìm thấy những giá trị riêng bên cạnh tin tức và khơng bị làm phiền bởi thơng tin quảng cáo. Cịn những người cầm bút có thể được thực hiện những bài báo chất lượng ngày càng cao phục vụ tối đa nhu cầu của độc giả.

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<i>Báo Người Lao Động </i>

Báo Người Lao Động ra mắt đã trở thành tờ báo mới nhất và hiếm hoi ở Việt Nam hiện nay áp dụng thu phí đọc báo điện tử. Chỉ với 100.000 đồng, độc giả được quyền truy cập không giới hạn chuyên mục này suốt 30 ngày. Có nhiều gói khác nhau để độc giả tùy chọn, kể cả trả phí theo từng bài. Độc giả không đăng ký thuê bao vẫn tiếp tục được đọc miễn phí tin - bài trên nld.vn, trừ chuyên mục “Dành cho bạn đọc VIP”. Cách thức đăng ký và thanh tốn rất đơn giản, an tồn thơng qua sự hợp tác kỹ thuật với VCCorp, NAPAS và MoMo.

Cổng thu phí báo điện tử là những sản phẩm báo chí bao gồm những bài viết chuyên sâu, chất lượng và phù hợp với từng nhóm độc giả. Gồm 4 nhóm nội dung chính: Y tế, Việc làm, Doanh nghiệp, Hồ sơ tư liệu.

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

Các sản phẩm báo chí điện tử với hình thức được trình bày hiện đại, nội dung phong phú, chất lượng sẽ được chuyển đến tận tay bạn đọc trả phí thơng qua các kênh như: tin nhắn SMS, Zalo, Email (gửi Newsletter chi tiết)..., thay vì phải tự vào trang để tìm đọc.

Báo Người Lao Động điện tử cũng mới ra mắt chuyên trang Podcast, vận hành tại địa chỉ Gồm 5 chuyên mục chính: Sau giờ làm, Giới trẻ, Cầu vồng hạnh phúc, Bàn tròn phái đẹp và Điểm tin 247.

Với 5 chuyên mục này, bạn đọc sẽ dễ dàng tiếp cận những thơng tin chính thống, những câu chuyện đời sống ở bất cứ nơi đâu thông qua chiếc điện thoại thông minh.

Chuyên mục Podcast của VnExpres với nhiều thơng tin hay, tiềm năng để<i>s</i>

thu phí. Tuy nhiên nếu phát triển để thu phí trang này cần tăng cường thêm

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

những thơng tin thời sự nóng hổi được cập nhật từng phút như lâu nay độc giả vẫn theo dõi trên trang báo. Bên cạnh đó phải mang đến cách tiếp cận theo chiều sâu cho mỗi thông tin, mỗi vấn đề nảy sinh trong xã hội. Mỗi bài viết đều phải là một vấn đề nóng hổi, được quan tâm hay khởi nguồn từ những câu chuyện nhỏ mang đậm hơi thở cuộc sống. Kèm với đó là cần chú trọng xây dựng những dữ liệu, biểu đồ, hình ảnh minh hoạ để nội dung sinh động hơn giúp cho độc giả có cái nhìn trực quan hơn.

Qua thực tế có thể thấy để có thể thu phí người đọc online thành cơng. Mỗi một tờ báo điện tử phải làm được 2 yếu tố quan trọng: Có mức phí phù hợp với các gói linh hoạt và có nội dung đặc biệt mang tính độc quyền, chun biệt. Để có thể duy trì hình thức đọc báo thu phí này, các báo phải đầu tư những tuyến nội dung đặc biệt và độc quyền, có sức thu hút bạn đọc cao. Thu phí báo điện tử online là chuyện tất yếu của xu thế thời nay. Thu phí vừa để các cơ quan báo chí có ngân sách cải tiến nội dung, duy trì phát triển đồng thời làm hài lịng bạn đọc. Sẽ có rất nhiều khó khăn, thử thách đối với các tờ báo điện tử thực hiện thu phí trước nhưng đó là sứ mạng mở đường cho một xu hướng mới về báo chí truyền thơng truyền thơng tại nước ta hiện nay.

<b>2.2 Doanh thu từ hoạt động liên kết</b>

Mỗi doanh nghiệp khi hoạt động kinh doanh, bên cạnh việc giúp khách hàng biết về loại hình kinh doanh còn phải gây được ấn tượng mạnh mẽ để thúc đẩy khách hàng sử dụng sản phẩm hoặc dịch vụ đó. Báo chí là một kênh thơng tin quan trọng giúp liên kết với các tổ chức, các doanh nghiệp trong xã hội tiếp cận công chúng quảng bá, xây dựng thương hiệu,….

Việc sử dụng các dịch vụ truyền thơng, quảng bá của báo chí để đăng tải thơng tin với chi phí phù hợp hiện đang được các chủ đầu tư, doanh nghiệp

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

hướng tới với mong muốn mang sản phẩm, thương hiệu của công ty đến gần với người tiêu dùng hơn.

Hiện nay các hoạt động liên kết này diễn ra vô cùng sôi nổi, ngày càng phổ biên trên các báo điện tử được nhiều người quan tâm.

<i>(Quảng bá địa điểm ăn uống trên kênh 14.vn)</i>

Bằng hoạt động liên kết với các doanh nghiệp này, báo chí sẽ tào ra một nguồn thu mới là giới thiệu các sản phẩm và dịch vụ liên quan tới độc giả của mình hình, đây là thức kiếm tiền khá mới của các trang báo thơng tin điện tử hiện nay.

Hình thức liên kết, quảng cáo bán hàng này đã đem lại một nguồn thu khôgn hề nhỏ cho các cơ quan báo chí hiện nay.

<b>2.3 Hoạt động bảo trợ truyền thơng </b>

Đây là hoạt động nổi bật tại các đơn vị báo chí, mang lại khá nhiều nguồn thu. Khách hàng của hoạt động này là các đơn vị doanh nghiệp, tổ chức.

</div>