Tải bản đầy đủ (.pdf) (13 trang)

THIẾT KẾ , CHẾ TẠO HỆ THỐNG ĐIỀU KHIỂN TỰ ĐỘNG TƯỚI PHUN SƯƠNG TRONG NHÀ LƯỚI PHỤC VỤ NHÂN GIỐNG CÂY KEO LAI BẰNG HOM

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.07 MB, 13 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<i>Tập 128, Số 2A, 2018, Tr. 15–27; DOI: 10.26459/hueuni-jtt.v127i2A.5232 </i>

<i>* Liên hệ: </i>

Nhận bài: 25–12–2017; Hoàn thành phản biện: 23–3–2018; Ngày nhận đăng: 23–5–2018

<b>THIẾT KẾ, CHẾ TẠO HỆ THỐNG ĐIỀU KHIỂN TỰ ĐỘNG TƯỚI PHUN SƯƠNG TRONG NHÀ LƯỚI PHỤC VỤ </b>

<i><b>NHÂN GIỐNG CÂY KEO LAI BẰNG HOM </b></i>

<b>Khương Anh Sơn<small>1</small>*, Đinh Quốc Dương<small>2</small>, Phạm Xuân Phương<small>1</small>, Trần Thị Thúy Hằng<small>1</small>, Nguyễn Thị Kim Anh<small>1</small></b>

<small>1</small> Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Huế

<small>2</small> Trường Cao đẳng nghề Gia Lai

<b>Tóm tắt. Hệ thống điều khiển tưới phun sương tự động là một trong những khâu quan </b>

trọng, qút định sự thành cơng của tồn hệ thống sản xuất hom Keo lai trong nhà lưới có mái che. Việc thiết kế, chế tạo hệ thống điều khiển tưới phun sương có ý nghĩa rất quan trọng trong việc duy trì độ ẩm đất và kiểm sốt nhiệt độ khơng khí. Bài báo này giới thiệu kết quả nghiên cứu, thiết kế, chế tạo hệ thống điều khiển tưới phun sương tự động theo thời gian. Khi hệ thống làm việc, người vận hành chỉ cần cài đặt thời gian tưới mong muốn khi đó hệ thống

<i><b>sẽ tự động điều khiển bơm phun sương để liên tục đảm bảo các thông số đã cài đặt. </b></i>

<i><b>Từ khóa: Điều khiển, Tưới phun sương, Lưu lượng, Thời gian, Keo lai </b></i>

Hiện nay, ở nước ta nói chung và tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng nhu cầu cây giống chất lượng cao cho sản xuất lâm nghiệp ngày càng lớn. Nhân giống bằng hom (giâm hom) là phương pháp sản xuất được cây giống đạt chất lượng tốt, nhanh với số lượng lớn. Quy trình sản xuất cây giống bằng cơng nghệ giâm hom đòi hỏi hệ thống trang thiết bị của nhà lưới phải tạo được tiểu khí hậu trong môi trường ra rễ ổn định theo yêu cầu và ít bị ảnh hưởng bởi những biến động ngẫu nhiên của mơi trường thời tiết bên ngồi [8]. Hệ thống tưới phun sương tự động sẽ tưới ẩm cho bầu giâm hom Keo lai trong nhà lưới bằng máy bơm nước và dàn phun sương cố định; khi kết hợp với hệ thống che sáng là lựa chọn tốt nhất để rút ngắn thời gian ra rễ, tăng tỷ lệ ra rễ và tỷ lệ sống của hom trong các nhà lưới ươm cây lâm nghiệp.

Trên thế giới, một số nước đã cho nghiên cứu về hệ thống nhà kính - nhà lưới, công nghệ tưới nước cho cây con trong giai đoạn vườn ươm nhằm tạo môi trường tốt nhất cho quá trình sinh trưởng của cây con và đã đạt trình độ cơng nghệ cao. Tuy nhiên, giá thành đầu tư thiết bị khá cao, vận hành phức tạp; ít áp dụng cho giâm hom cây lâm nghiệp và chưa phù hợp với điều

<i>kiện khí hậu, trình độ cơng nghệ, quy mơ sản xuất của Việt Nam [5]. </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

Ở Việt Nam hiện nay, đã có những nghiên cứu, ứng dụng hệ thống điều khiển tưới tự động trong các vườn giâm hom cây lâm nghiệp. Tuy nhiên, hệ thống tưới phun sương tạo ẩm cho không khí và bầu giâm không đảm bảo độ phun tơi sương mù và độ đều lượng tưới trên mặt luống giâm dẫn tới hom chết nhiều do thiếu nước và bị bệnh do thừa nước. Việc chọn loại máy bơm, ống dẫn và kết cấu lắp ghép , hệ thống tưới không hợp lý dẫn tới tăng chi phí đầu tư hoặc hệ thống nhanh bị hư hỏng do sử dụng ống nhựa PVC chất lượng thấp để làm đường ống dẫn nước. Hệ thống che sáng của các nhà giâm hom (NGH), nhà lưới hiện có cố định, khơng điều chỉnh được các mức che tùy thuộc thời tiết. Nhiệt độ không khí môi trường giâm hom quá lớn khi nắng nóng [7], [8], đây cũng là nguyên nhân quan trọng ảnh hưởng đến tỷ lệ ra rễ của hom ở NGH và chất lượng của cây giống xuất vườn. Bộ điều khiển tưới chủ yếu sử dụng rơle phao hay dùng các bộ hẹn giờ tưới mà ít sử dụng đồng hồ thời gian thực để chủ động ngắt bơm trong

<i>khoảng thời gian không có nhu cầu tưới. </i>

Trung tâm Thực hành Lâm nghiệp Hương Vân (THLNHV) thuộc Viện nghiên cứu phát triển (VNCPT), trường Đại học Nông Lâm (ĐHNL), Đại học Huế là nơi nghiên cứu, thử nghiêm các loại cây giống nông - lâm nghiệp. Tuy nhiên, vẫn chưa có một nhà lưới hồn thiện nhằm phục vụ học tập và nghiên cứu cho sinh viên và cán bộ giáo viên của nhà trường. Hiện nay, vườn ươm cây Keo lai để trực tiếp ngoài trời, với hệ thống tưới phun sương sử dụng rơ le phao, các nhánh tưới phun nằm dưới lối đi (Hình 1), cho nên tỉ lệ hom Keo sống phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết và kinh nghiệm của cán bộ kỹ thuật [3]. Vì vậy, việc nghiên cứu, xây dựng nhà lưới quy mô nhỏ để ươm cây giống lâm nghiệp hay cây bản địa tại Trung tâm THLNHV là cần thiết và phù hợp với nghị quyết 200-NQ/ĐU của Đảng ủy trường ĐHNL, Đại học Huế về việc nâng cao hiệu quả phục vụ đào tạo và nghiên cứu của VNCPT. Vì những lý do trên, nên chúng tôi đã nghiên cứu thực hiện đề tài để hạn chế bớt những bất lợi của thời tiết nắng nóng của mùa hè để hom Keo lai nhanh ra rể với tỷ lệ sống cao hơn so với giâm hom để ngoài trời, đồng thời tạo ra mơ hình nhà lưới giâm hom cây lâm nghiệp cho sinh viên có thể thuận lợi trong học tập, nghiên cứu.

<b>Hình 1. Vườn ươm cây Keo lai tại Trung tâm THLNHV, trường ĐHNL, Đại học Huế </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>2 Phương pháp nghiên cứu </b>

<b>2.1 Phương pháp điều tra thu thập số liệu </b>

<i>Điều tra đặc điểm về khí hầu thời tiết liên quan đến công nghệ giâm hom cây Keo lai. </i>

Tìm hiểu kết cấu, thông số kỹ thuật, bộ điều khiển hệ thống tưới và khả năng hoạt động của các mơ hình V G H cây lâm nghiệp đã và đang sử dụng trong sản xuất. Từ đó xác định

<i>được những ưu, nhược điểm và tìm giải pháp thích hợp. </i>

Phân tích, đánh giá lựa chọn các giải pháp, thiết bị, vật liệu để nghiên cứu theo phương

<i>pháp chuyên gia và phương pháp kế thừa. </i>

<b>2.2 Phương pháp nghiên cứu lý thuyết </b>

Trên cơ sở vận dụng các kết quả nghiên cứu của các cơng trình trong và ngồi nước để xây dựng hệ thống điều khiển tưới phun sương tự động bảo đảm được các chế độ tưới thích hợp cho sản xuất cây Keo lai trong nhà lưới códiện tích 32 m<small>2</small>. Tính tốn, thiết kế hệ thống tưới phun sương theo lý thuyết thủy lực: lựa chọn được vòi phun, lựa chọn tiết diện ống dẫn, lập được sơ đồ hệ thống tưới từ đó tính tốn tổn thất thủy lực qua các nhánh phun làm cơ sở để

<i>chọn máy bơm có kiểu dáng, thông số, đặc tính kỹ thuật phù hợp với hệ thống tưới đã thiết kế. </i>

<b>2.3 Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm </b>

Hệ thống nhà lưới được kiểm nghiệm và hiệu chỉnh nhiệt độ bằng cách sử dụng thiết bị đo vi khí hậu EN150 với độ chính xác đạt ± 2% và cảm biến nhiệt độ - Module Relay12V.

<b>3.1 Mơ hình hệ thống nhà lưới để giâm hom cây lâm nghiệp </b>

Mơ hình được triển khai tại Trung tâm THLNHV, phường Hương Vân, thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. Vị trí địa lý của Thừa Thiên Huế nằm ở Bắc Trung Bộ, có tọa độ từ 16 -16,8 độ vĩ Bắc và 107,8 - 108,2 độ kinh Đông. Khí hậu nơi đây thuộc khu vực nhiệt đới gió mùa, mang tính chuyển tiếp từ á xích đạo đến nội chí tuyến gió mùa, chịu ảnh hưởng khí hậu chuyển tiếp giữa miền Bắc và miền Nam nước ta. Mùa nóng từ tháng 5 đến tháng 9, chịu ảnh hưởng của gió Tây Nam nên khơ nóng, nhiệt độ cao. Nhiệt độ trung bình các tháng nóng là từ 27°C - 29°C, tháng nóng nhất (tháng 5, 6) nhiệt độ có thể lên đến 40°C- 41°C. Mùa lạnh từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau, chịu ảnh hưởng của gió mùa Đơng Bắc nên mưa nhiều, trời lạnh. Nhiệt độ trung bình về mùa lạnh ở vùng đồng bằng từ 20°C - 22°C. Chế độ mưa: lượng mưa trung bình khoảng 2500mm/năm. Mùa mưa bắt đầu từ tháng 9 đến tháng 2 năm sau, tháng 11 có lượng mưa lớn

<i>nhất, chiếm tới 30% lượng mưa cả năm. Độ ẩm trung bình 85% - 86% [3] . </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

Dựa vào vị trí thửa đất trong quy hoạch của Trung tâm THLNHV. Chúng tôi thiết kế và chế tạo nhà lưới với diện tích S = 32m<small>2 </small>có thể lắp ghép khung nhà lưới bằng bát liên kết và đạt 90%. Thiết kế nhà lưới theo tiêu chuẩn vườn ươm giống cây lâm nghiệp [2]. Về hướng của nhà lưới,đặt phía bên phải là hướng Nam, bên trái là hướng Bắc (Hình 2). Cấu trúc nhà lưới dạng mái vòm (dạng mái hở) và lệch một bên về hướng Nam để đối lưu thoát nhiệt dễ dàng, mái có phủ nilon bên trên, phía dưới có tầng lưới đen Thái Lan để cắt nắng, xung quanh nhà lưới được che chắn bằng lưới chắn côn trùng để ngăn ngừa sâu bệnh, ngăn động vật gây hại, tạo điều kiện cho sự điều hòa vi khí hậu trong nhà lưới. Nhà lưới được bố trí thành 3luống, diện tích mỗi luống: 7.2 x 1 (m<small>2</small>), đường đi vào có khoảng cách 0,3m để t h u ậ n l ợ i t r o n g ư ơ m b ầ u , chăm sóc và thu hoạch hom keo (Hình 3). Hệ thống tưới gồm có 3 nhánh rẽ, vòi phun trên các nhánh được đặt ở giữa luống với 21 vòi, khoảng cách giữa 2 vòi phun là 1m, chiều cao từ mặt

<i>luống đến vịi là 0,4 m. </i>

<b>Hình 2. Hình dạng và hướng đặt của nhà lưới </b>

<i><b>Hinh 3. Bố trí khoảng cách 3 luống trồng trong nhà lưới </b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>3.2 Tính tốn thiết kế hệ thống tưới phun sươn cho nhà lưới Lựa chọn vòi phun </b>

Dựa vào đặc điểm của cây Keo lai và cùng với điều kiện khí hậu của tỉnh Thừa Thiên Huế, đề tài đã lựa chọn phương pháp tưới phun sương cho nhà lưới. Việc chọn vòi phun dựa vào yêu cầu thực tế của đề tài (sơ đồ luống, diện tích của nhà lưới,…), theo kết quả nghiên cứu của Tô Quốc Huy [5], [6] và trao đổi kinh nghiệm của một số chuyên gia trong lĩnh vực lâm nghiệp, xây dựng nhà lưới. Chúng tôi lựa chọn loại vịi phun sương Toro (Úc) với các thơng số cụ thể như sau: Áp suất phun P = 2.10<small>5</small>(Pa), bán kính phun: R = 850 (mm), lưu lượng: Q = 0.61 (l/phút) = 10.10<small>-6 </small>(m<small>3</small><i>/s), mức tưới thiết kế cho cây Keo lai: 70 - 80 (ml/bầu/lần). </i>

<b>Tính tốn đường kính ống nhánh [ 6] </b>

<i><b>- Tính tốn lưu lượng đầu vào ống nhánh </b></i>

trong đó, Q<small>n</small>: lưu lượng đầu vào ống nhánh (l/h); q: lưu lượng bình qn của các vịi phun trên

<i>ống nhánh (l/h); n: số lượng vòi trên một ống nhánh. </i>

Với loại vịi phun sương Toro (Úc) có lưu lượng một vòi: q = 10.10<small>-6 </small>(m<small>3</small>/s), số vòi trên một ống nhánh có n = 7. Ta tính được lưu lượng đầu vào của mỗi ống nhánh Q<small>n</small>= 7.10<small>-5 </small>(m<small>3</small><i>/s). </i>

<i>- Tính lưu lượng dòng nước chảy qua đường ống nhánh [4]. </i>

Q<small>n</small> = S.v; (m<small>3</small><i>/s) (2) </i>

trong đó, S: tiết diện đường ống, với S = R<small>2</small>.  (m<small>2</small>); v: vận tốc dòng nước chảy trong đường ống

<i>(m/s); R: bán kính của đường ống (m). </i>

Với vận tốc dòng nước chảy trong đường ống là 1(m/s), và lưu lượng đầu vào ống nhánh Q<small>n </small>= 7.10<small>-5 </small>(m<small>3</small>/s). Thay vào biểu thức (2) Ta tính được bán kính của đường ống nhánh R<small>n</small> = 4,7 (mm). Để đảm bảo lưu lượng vịi phun thì đường kính ống nhánh d<small>n</small> > 2.R<small>n</small> = 2.4,7 = 9.4 (mm). Chọn loại ống nhựa Tiền Phong PVC cho đường ống nhánh với đường kính dn = Ø21 (mm).

<b>Tính tốn đường kính ống chính [6] </b>

Tính toán lưu lượng đầu vào ống chính (Qc) theo biểu thức : Q<small>c</small> = N.Q<small>n</small>; (m<small>3</small><i>/s) (3) </i>

trong đó, N: số lượng hàng ống nhánh; Qn: lưu lượng đầu vào ống nhánh (m<small>3</small><i>/s). </i>

Với số lượng hàng ống nhánh N = 3 và lưu lượng đầu vào ống nhánh Q<small>n </small>= 7.10<small>-5 </small>(m<small>3</small>/s). Ta tính được lưu lượng đầu vào ống chính Qc = 2,1.10<small>-4 </small>(m<small>3</small><i>/s). </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

Với vận tốc dòng nước chảy trong đường ống là 1m/s, lưu lượng đầu vào ống chính Qc = 2,1.10<small>-4 </small>(m<small>3</small>/s), ta tính bán kính đường ống chính Rc = 8 mm. Vậy đường kính ống chính dc > 2.Rc =2. 8 = 16 (mm). Ta lựa chọn đường kính ống chính dc = Ø27mm, loại ống nhựa Tiền Phong PVC.

<b>Hình 4. Sơ đồ bố trí đường ống và vịi phun nước </b>

<b>Tính cột áp của hệ thống tưới [6] </b>

Để tính toán tổn thất thủy lực cho đường ống ta tính tổn thất thủy lực cho đoạn ống có vịi

<i>phun ở vị trí xa nhất vẫn đảm bảo áp suất phun. </i>

Theo TCVN 9170: 2012 [1] [5] [6] tổng tổn thất cột nước trong đoạn đường ống tính toán (H<small>tt) </small><i>được xác định theo biểu thức. </i>

H<small>tt</small> = H<small>dd</small> + H<small>cb </small>+ H<small>dh</small>; (m) <i> (4) </i>

trong đó, Hdd: tổn thất dọc đường của từng đoạn đường ống tính theo biểu thức: H<sub>dd</sub>= ∑ h<sub>ddi</sub>=<sup>f</sup><small>i*Q</small><sub>i</sub><sup>m</sup><small>*l</small><sub>i</sub>

<small>d</small><sub>i</sub><sup>b</sup> <i> ; (m) (5) </i>

trong đó, Q: lưu lượng của đoạn ống chính (Q<small>c</small>) và ống nhánh (Q<small>n</small>); d: đường kính ống chính và ống nhánh (mm); l: chiều dài đoạn ống chính (l<small>c</small>) và ống nhánh (l<small>n</small>) (m); m, b, f: lần lượt là chỉ số

<i>lưu lượng, chỉ số đường kính, hệ số ma sát đường dài ống; </i>

Theo tiêu chuẩn Việt Nam - TCVN 9170: 2012 với đường ống làm từ chất dẻo có m = 1.77, b = 4.77 và f = 0.946.10<small>5 </small>, với Q<small>c</small> = 2,1.10<small>-4</small> (m<small>3</small>/s), Q<small>n</small> = 7.10<small>-5</small> (m<small>3</small>/s), l<small>c</small> = 4 (m), l<small>n</small>= 21 (m). Theo biểu thức (5) ta tính được tổn thất dọc đường của cả đoạn ống chính và nhánh là 0,062, với đoạn ống chính Hddc = 0.034 (m) và đoạn ống nhánh Hddn = 0.084 (m).

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

H<small>cb</small><i> là tổn thất cục bộ, xác định theo biểu thức: </i>

𝐻<small>𝑐𝑏</small>= 𝜉<sup>𝑉</sup><sup>2</sup>

<small>2𝑔</small><i> ; (m) (6) </i>

trong đó, ξ: hệ số tổn thất cục bộ, xác định bằng phương pháp tra bảng tính toán thủy lực; V: vận tốc dịng chảy của đoạn ống tính tốn V = 1(m/s); g: gia tốc trọng trường, g = 9,81(m/s<small>2</small><i>). </i>

Trong đường ống chính từ bơm tới đường ống nhánh cuối cùng có 4 co 90<small>o </small>tra bảng phụ

Hđh: chênh lệch về độ cao địa hình tại vị trí tim cửa vào (điểm đầu) và tim cửa ra (điểm cuối) của đoạn đường ống tính tốn (m). Vì bơm đặt trên bể chứa phía của vào và cao hơn tim của ra nên H<small>đh</small><i> = 0. </i>

Theo biểu thức (4) ta tính tổng tổn thất cột nước trong đoạn đường ống tính toán Htt = 0,482

<i>(m) . </i>

<b>Tính tốn cơng śt của bơm [6] </b>

<i>Cơng suất trên trục của bơm (N) tính theo biểu thức: </i>

𝑁 = 𝑘. <sup>𝛾.𝑄.𝐻</sup>

<small>1000.𝜂</small><i>; (kW) (7) </i>

trong đó, k: hệ số thể hiện hiệu suất cơ học của truyền động cho bơm từ động cơ; 𝛾: trọng lượng riêng của chất lỏng (N/m<small>3</small>); Q: lưu lượng đầu vào ống chính (m<small>3</small>/s); H: cột áp toàn phần của bơm (m H20); η: Hiệu suất toàn phần của bơm.

<i>Cột áp toàn phần của bơm được tính theo biểu thức: </i>

H<small>tp</small> = H<small>tt</small> + H<small>v </small><i>; (m) (8) </i>

trong đó, Hv: cột nước áp lực yêu cầu tại miệng vòi phun; (m) Hv = 20 (mH20). Theo biểu thức (8) ta tính được tổng cột áp của hệ thống là Htp= 20,5 (m).

Với k = 0,9, Q = 2,1.10<small>-4</small> (m<small>3</small>/s); η = 0,8; H = H<small>tp</small> = 20,5 (m); γ = 10000 (N/m<small>3</small>). Theo biểu thức

<i>(7) ta tính được công suất của bơm N = 50 (W). </i>

Để áp suất và lưu lượng nước tại miệng vịi phun đảm bảo đúng u cầu thì Lưu lượng bơm Q > 2,1.10<small>-4</small> (m<small>3</small>/s) và Cột áp lớn nhất H<small>max </small>> 20,5 (m H<small>2</small>O). Kết quả tính toán đã lựa chọn được máy bơm nước 1 pha SWIRLS xuất xứ Trung Quốc, Công suất 375 (W), lưu lượng 40 (l/phút),

<i>chiều cao cột áp 35 (m) để lắp đặt cho hệ thống tưới phun sương trong nhà lưới. </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>3.3 </b> <i><b>Thiết kế, chế tạo bộ điều khiển cho hệ thống tưới trong nhà lưới </b></i>

Nhiệm vụ chính của hệ thống tưới phun sương là tạo độ ẩm cho hom Keo lai trong

<i>giai đoạn vườn ươm và làm mát không khí của nhà lưới khi nhiệt độ quá cao. </i>

Các thiết bị của bộ điều khiển tưới phun sương bao gồm: khởi động từ đơn, rơ le điều

<b>khiển tưới hẹn giờ như: Timer 24 giờ TB118KE7, Timer TF62N để điều khiển hệ thống tưới tự </b>

động hẹn giờ cho vườn ươm cây lâm nghiệp và Module Relay 12V để đo và hiển thị nhiệt độ trong nhà lưới (Hình 5). Sơ đồ đấu dây của mạch điều khiển hệ thống tưới (Hình 6).

a) b) c) d)

<b>Hình 5. Các thiết bị điều khiển hệ thống tưới a)Timer TB118KE7; b)Timer TF 62N; c)Khởi động từ; </b>

d)Module Relay12V

<b>Hình 6. Sơ đồ đấu dây của mạch điều khiển hệ thống tưới </b>

Nguyên lý hoạt động của hệ thống tưới tự động: Hệ thống được điều khiển theo thời gian cài đặt của người sử dụng trong ngày và số lần và tần suất phun sương. Khi cấp nguồn cho relay timer 24 giờ có hẹn giờ trước, cụ thể là từ 7 giờ đến 17 giờ hàng ngày, lúc này timer TF 62N sẽ tự động cung cấp điện cho khởi động từ để cho bơm hoạt động. Chế độ tưới phun sương tạo ẩm cho nhà lưới được tự động bằng rơ le điều khiển tưới hẹn giờ với nhiều chế độ có thể lựa chọn

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

tùy thuộc loài cây, giai đoạn sinh trưởng, điều kiện thời tiết,…Module Relay12V được cài đặt để hiển thị nhiệt độ không khí của nhà lưới giúp người sử dụng giám sát điều khiển lưới cắt nắng bằng lưới đen khi nhiệt độ tăng cao (>30<small>0</small>C). Bộ điều khiển hệ thống tưới phun sương cho trên Hình 7.

Để bảo vệ cho hệ thống bơm tưới: khi mức nước trong bể xuống thấp hơn mức nước cho phép làm bơm chạy không tải dẫn đến tình trạng cháy bơm. Chúng tơi đã sử sụng rơ le phao, sơ đồ mạch bảo vệ động cơ khi mức nước thấp dưới mức cho phép như hình 7. Khi mức nước trong bể chứa ở trên mức nước cho phép thì phao sẽ dâng lên cao, đóng cơng tắc cấp điện cho bơm làm việc. Khi mức nước xuống dưới mức cho phép thì phao sẽ hạ xuống, kéo cơng tắc từ trạng thái

<i>đóng thành trạng thái mở, bơm sẽ ngừng làm việc. </i>

Mỗi luống có một đường ống tưới riêng, đầu luống có van khóa. Với cách bố trí này ta có thể điều chỉnh áp suất và lưu lượng phun mỗi luống dễ dàng. Ngoài ra, trong hệ thống tưới có bố trí van xả nước từ bơm về bể nước nhằm điều chỉnh áp suất phun và tránh hiện tượng nước

<i>tự chảy ra vòi làm úng hom giâm trong khoảng thời gian ngừng bơm nước. </i>

<i><b>Hình 7. Bộ điều khiển hệ thống bơm tưới phun sương tự động hẹn giờ </b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>Hình 8. Sơ đồ mạch bảo vệ động cơ khi mức nước thấp dưới mức cho phép </b>

<b>3.4 So sánh khả năng giâm hom và điều tiết nhiệt độ môi trường nhà lưới ở điều kiện thời </b>

<i><b>tiết khắc nghiệt </b></i>

Hom Keo lai dòng BV10 lấy từ vườn cây Keo mẹ được trồng tại Trung tâm THLNHV được dùng để cấy vào bầu giâm hom trong nhà lưới và vườn ươm với số hom thí nghiệm là 6000 hom. Thí nghiệm được thực hiện trong thời gian từ 10 đến 20 ngày ở điều kiện thời tiết nắng nóng từ tháng 4-5/2018 tại Trung tâm THLNHV, phường Hương Vân, thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế.

Dùng thiết bị đo vi khí hậu EN150 của hãng EXTECH - Đài Loan với sai số đo  1,2<small>0</small>C và

<b>Module Relay 12V để đo nhiệt độ và độ ẩm trong nhà lưới, vườn ươm ở 3 điều kiện thí nghiệm </b>

cho trên Bảng 1. Thời gian đo ở 3 khoảng trong ngày từ: 8 – 9 giờ, 11 - 12 giờ, 14 – 15 giờ, ở mỗi khoảng thời gian đo lặp lại 3 lần và lấy trung bình cho giá trị đo Vị trí đo nhiệt độ và độ ẩm không khí trên mặt luống giâm hom (độ cao 0,15 m).

Từ kết quả thí nghiệm trong Bảng 1 cho thấy. Vườn giâm hom của Trung tâm THLNHV khơng có lưới che, thời gian tưới 10 giây, thời gian ngừng tưới 5 phút tỷ lệ hom ra rễ thấp nhất. Nhà lưới giâm hom Keo lai có 1 lớp nilon trắng + 1 tầng lưới đen Thái Lan, thời gian tưới 10 giây, thời gian ngừng tưới 20 phút tỷ lệ hom ra rễ đạt 90%. Nhà lưới giâm hom Keo lai có 2 tầng lưới đen, thời gian tưới 10 giây, thời gian ngừng tưới 10 phút cho kết quả tốt nhất, tỷ lệ hom ra rễ đạt 96% (Nhiệt độ để hom ra rễ từ 25 – 30 <small>0</small>C, Độ ẩm không khí trong NGH, luống GH > 90% là tốt nhất cho sự phát triển của hom giâm) [5]. Điều này chứng tỏ trong vùng có thời tiết khắc nghiệt, khơ nóng vào mùa hè như Thừa Thiên Huế, nếu lựa chọn chế độ tưới và sử dụng hệ thống che lưới chuyên dụng với độ che thích hợp sẽ giảm nhiệt độ trong nhà lưới để đảm bảo độ ẩm cho hom Keo lai phát triển và giảm được cường độ tưới phun và lượng nước tưới tới 2 lần. Với nhà lưới quy mô nhỏ cần được nghiên cứu tiếp để tự động hóa việc đóng mở các hệ thống che sáng

<b>nhằm đáp ứng chính xác, kịp thời yêu cầu ánh sáng của cây trồng. </b>

</div>

×