Luận văn: Giải pháp phát triển hoạt động Thanh toán quốc tế tại hệ thống Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam pdf

-1-

B
TRƯ NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP.H CHÍ MINH
********************

HƯƠNG
PH M TH THU H

ĐỀ TÀI

GI I PHÁP PHÁT TRI N HO T
NG THANH
TOÁN QU C T T I H TH NG NGÂN HÀNG
U TƯ VÀ PHÁT TRI N VI T NAM

LU N VĂN TH C SĨ KINH T

TP. HCM – 2009


-2-

B
TRƯ NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP.H CHÍ MINH

********************

HƯƠNG
PH M TH THU H

ĐỀ TÀI

GI I PHÁP PHÁT TRI N HO T
NG THANH
TOÁN QU C T T I H TH NG NGÂN HÀNG
U TƯ VÀ PHÁT TRI N VI T NAM
Chuyên ngành: Kinh t tài chính- Ngân hàng
Mã s : 60.31.12

LU N VĂN TH C SĨ KINH T
NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C:
PGS.TS.BÙI KIM Y N

TP. HCM – 2009


-3-

L I CAM OAN
Tôi tên : Ph m Th Thu Hương, là tác gi lu n văn th c s
pháp phát tri n ho t

có t a

“ Gi i

ng thanh toán qu c t t i h th ng Ngân hàng

u tư và Phát tri n Vi t Nam.
Tôi xin cam oan r ng lu n văn này là công trình nghiên c u c a riêng tơi d a trên ki n th c ư c h c, sưu t m, t ng h p t th c t và tài li u tham
kh o.Khơng sao chép cơng trình nghiên c u c a ngư i khác.
Tôi xin ch u trách nhi m hoàn toàn v pháp lu t

i v i lu n văn c a mình.


-4-

CÁC T

VI T T T Ư C S

D NG TRONG LU N VĂN

TTQT

Thanh toán qu c t

BIDV

Ngân hàng

NHTM

Ngân hàng thương m i

NHNN

Ngân hàng Nhà nư c

WTO

T ch c thương m i th gi i

XNK

Xu t nh p kh u

XK

Xu t kh u

NK

Nh p kh u

L/C

Thư tín d ng( Letter of credit)

BCT

B ch ng t

DV

D ch v

BQ

Bình quân

H

Ho t

TTR

Phương th c chuy n ti n

CAD

Cash against documents

CNH-H H

Cơng nghi p hóa- hi n

DTBB

D tr b t bu c

u tư và Phát tri n Vi t Nam

ng

i hóa


-5-

DANH M C CÁC B NG, BI U, HÌNH VÀ SƠ
Trang
Hình 1.1(a,b)-Quy trình thanh tốn tín d ng ch ng t .......................... 16,17
Hình 2.1- M ng lư i ho t

ng c a BIDV t năm 2004-2008.................... 31

Hình 2.2- Mơ hình t ch c toàn h th ng BIDV......................................... 32
B ng 2.1- So sánh tình hình tài chính 2007-2008 ....................................... 33
Hình 2.3- T ng tài s n BIDV qua các năm................................................. 34
Hình 2.4- Tăng trư ng thu d ch v rịng ..................................................... 35
B ng 2.2- So sánh k t qu ho t

ng kinh doanh d ch v 2007-2008 ......... 36

Hình 2.5- Tăng trư ng tín d ng qua các năm ............................................. 36
Hình 2.6-Cơ c u tín d ng theo ngành ngh ................................................. 37
Hình 2.7- Cơ c u danh m c

u tư ............................................................. 37

Hình 2.8- V n ch s h u qua các năm...................................................... 39
Hình 2.9- L i nhu n trư c thu qua các năm ............................................. 41
Hình 2.10- Các m t hàng xu t kh u v i giá tr l n ..................................... 44

Hình 2.11- Cơ c u hàng hóa nh p kh u ...................................................... 46
Hình 2.12-Doanh s thanh tốn qu c t qua các năm ................................ 48
B ng 2.3-T c

tăng doanh s thanh toán qu c t qua các năm ............... 48

Hình 2.13- Doanh s chuy n ti n qu c t
B ng 2.4- Doanh s chuy n ti n qu c t

i và
i và

n.................................... 49
n 2007-2008 ................... 49

Hình 2.14- T tr ng doanh s thanh toán XNK năm 2007-2008................. 50
B ng 2.5- Thu phí d ch v thanh tốn qu c t năm 2007-2008................... 51
Hình 2.15- cơ c u thu phí d ch v thanh tốn qu c t năm 2008................. 52
B ng 3.1- B ng phân công trách nhi m c a t ng b ph n trong mơ hình qu n
lý r i ro ...................................................................................................... 74


-6-

M CL C
L IM

U............................................................................................. 1

1.Lý do ch n

tài............................................................................... 1

2.M c tiêu nghiên c u ......................................................................... 2
3.

i tư ng và ph m vi nghiên c u.................................................... 3

4.Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a

tài......................................... 3

5. Phương pháp nghiên c u ................................................................ 3
6.Nh ng i m n i b t c a lu n văn .................................................... 3
7.N i dung nghiên c u......................................................................... 4
CHƯƠNG I: LÝ LU N CƠ B N V

CÁC PHƯƠNG TH C

THANH TOÁN QU C T (TTQT) T I CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG
M I ............................................................................................................. 5
1.1 T ng quan v thanh toán qu c t ........................................................ 5
1.1.1. Khái ni m thanh toán qu c t ................................................... 5
1.1.2 Vai trị c a ho t

ng thanh tốn qu c t

i v i ngân hàng

thương m i.................................................................................................. 6

1.2.Các phương th c thanh toán qu c t .................................................. 6
1.2.1. Phương th c chuy n ti n- remittance....................................... 6
1.2.1.1.Khái ni m .................................................................................. 7
1.2.1.2.Quy trình ti n hành nghi p v .................................................... 7
1.2.2.Phương th c ghi s - open account ............................................. 9
1.2.3.Phương th c nh thu- payment collection ................................ 9
1.2.3.1.Nh thu trơn-clean collection..................................................... 9
1.2.3.2.Nh thu kèm ch ng t - documentary collection....................... 11
1.2.4.Phương th c tín d ng ch ng t -documentary credit ............. 13
1.2.4.1.Khái ni m ................................................................................ 13
1.2.4.2.Quy trình ti n hành nghi p v ................................................. 13


-7-

1.2.4.3.Quy n l i và nghĩa v ch y u c a các bên tham gia...................... 17
1.2.4.4.Ưu như c i m c a phương th c tín d ng ch ng t ....................... 20
1.2.5.Phương th c thanh toán CAD( Cash Against Documents)........... 24
1.2.5.1.Khái ni m ....................................................................................... 24
1.2..5.2.Quy trình ti n hành nghi p v ........................................................ 24
1.3.H th ng văn b n pháp lý i u ch nh ho t

ng thanh tốn qu c t 26

1.3.1.Lu t và cơng ư c qu c t ................................................................ 26
1.3.2.Các ngu n lu t qu c gia .................................................................. 27
1.3.3.Thông l và t p quán qu c t .......................................................... 27
K T LU N CHƯƠNG 1 ......................................................................... 28
CHƯƠNG II: TH C TR NG HO T
T I NGÂN HÀNG

NG THANH TOÁN QU C T

U TƯ VÀ PHÁT TRI N VI T NAM .............. 29

2.1.Gi i thi u v Ngân hàng

u tư và Phát tri n Vi t Nam(BIDV) .... 29

2.1.1.L ch s hình thành và phát tri n.............................................. 29
2.1.1.1.Th i kỳ 1957-1980 .................................................................. 29
2.1.1.2.Th i kỳ 1981-1989 .................................................................. 29
2.1.1.3.Th i kỳ 1990-1994 .................................................................. 29
2.1.1.4 Th i kỳ t 01/01/1995 ............................................................. 30
2.1.1.5 Th i kỳ 1996- nay.................................................................... 30
2.1.2.Tình hình ho t

ng kinh doanh c a BIDV

n năm 2008 .... 33

2.2.Tình hình xu t nh p kh u c a Vi t Nam.......................................... 43
2.2.1. ánh giá chung ......................................................................... 43
2.2.2.Xu t kh u.................................................................................. 43
2.2.3.Nh p kh u ................................................................................. 45
2.3.Th c tr ng ho t

ng thanh toán qu c t t i BIDV......................... 47

2.3.1.Tình hình ho t

ng thanh tốn qu c t t i BIDV

n năm 2008

............................................................................................................ 47


-8-

2.3.3. Nh ng r i ro ư c g p ph i trong ho t

ng thanh toán qu c

t t i các chi nhánh trong h th ng BIDV............................................... 52
2.3.2.1.Trong phương th c tín d ng nh p kh u ................................... 52
2.3.2.2.Trong phương th c tín d ng xu t kh u .................................... 56
2.3.2.3.Trong phương th c nh thu ..................................................... 58
2.3.2.4.Trong phương th c chuy n ti n ............................................... 60
2.4.M t s h n ch trong ho t

ng thanh toán qu c t c a BIDV và

nguyên nhân t n t i.................................................................................. 61
2.4.1.M t s h n ch trong ho t

ng thanh toán qu c t ............... 61

2.4.2.Nguyên nhân t n t i c a các h n ch trong ho t

ng thanh

toán qu c t ............................................................................................... 63
2.4.2.1.Nguyên nhân ch quan............................................................. 63
2.4.2.2.Nguyên nhân khách quan ......................................................... 64
K T LU N CHƯƠNG 2 ......................................................................... 66
CHƯƠNG 3: GI I PHÁP PHÁT TRI N HO T

NG THANH TOÁN

QU C T C A H TH NG BIDV ....................................................... 67
3.1.

nh hư ng phát tri n ho t

ng thanh toán qu c t c a BIDV..... 67

3.1.1.Chi n lư c phát tri n ho t

ng kinh doanh c a h th ng BIDV

............................................................................................................ 67
3.1.2.

nh hư ng phát tri n ho t

ng thanh toán qu c t c a BIDV

............................................................................................................ 68
3.2.Nh ng gi i pháp nh m phát tri n ho t

ng thanh toán qu c t t i

BIDV ......................................................................................................... 69
3.2.1 Nâng c p, áp d ng công ngh thông tin tiên ti n nh m áp ng
k p th i yêu c u c a th i

i.................................................................... 69

3.2.2.Xây d ng chi n lư c marketing

và tăng cư ng chính sách

khách hàng................................................................................................ 69


-9-

3.2.3.T p trung ào t o ngu n nhân l c ph c v ho t

ng TTQT71

3.2.4. Xây d ng mơ hình qu n lý r i ro trong thanh toán qu c t .. 72
3.2.5.Gi i pháp cơ c u l i mơ hình t ch c và tăng cư ng qu n tr
i u hành .................................................................................................. 74
3.2.6.M r ng quan h qu c t .......................................................... 76
3.2.7.Ngu n ngo i t .......................................................................... 77
3.2.8.M r ng và phát tri n các s n ph m d ch v thanh toán qu c t
............................................................................................................ 78
3.2.9.Hoàn thi n và m r ng ho t

ng c a hai trung tâm tài tr

thương m i................................................................................................ 78
3.2.10.Tăng cư ng công tác ki m tra, ki m soát và x lý tranh ch p
............................................................................................................ 79
K T LU N CHƯƠNG 3 ......................................................................... 80
K T LU N............................................................................................... 81


- 10 -

L IM
1. Lý do ch n

U

tài

Công cu c

i m i n n kinh t Vi t Nam theo hư ng m c a, ch

ng

h i nh p qu c t

ã mang l i nh ng thành t u quan tr ng, t o ra th và l c

m i cho nư c ta

ti p t c h i nh p sâu s c hơn vào n n kinh t khu v c và

th gi i. Báo cáo v phương hư ng, nhi m v phát tri n kinh t - xã h i 5
năm 2006 – 2010 nêu rõ “

y m nh hơn n a ho t

nh p kinh t qu c t sâu hơn và

y

ng kinh t

i ngo i, h i

hơn v i các th ch kinh t toàn c u,

khu v c và song phương”, “C ng c và phát tri n quan h h p tác song
phương tin c y v i các

i tác chi n lư c; khai thác có hi u qu các cơ h i và

gi m t i a nh ng thách th c, r i ro khi nư c ta là thành viên T ch c
Thương m i Th gi i (WTO)”.
Trư c u c u ó, ngành Tài chính ngân hàng cũng vào cu c, mà bi u
hi n

u tiên là s gia tăng không ng ng v m ng lư i ho t

ng. Nh t là k

t sau 01-04-2007, ngân hàng nư c ngồi có th thành l p ngân hàng con v i
100% v n

u tư nư c ngoài theo cam k t gia nh p WTO c a Vi t Nam. i u

ó có nghĩa là th ph n trên th trư ng Vi t Nam ã phân chia xong, mu n gi
t c

tăng trư ng 22-25% (trung bình ngành), các ngân hàng ph i liên k t

c nh tranh v i nhau

phát tri n,

ng th i

m b o an toàn trong ho t

ng

kinh doanh c a mình.
Ngày nay các ngân hàng hi n

i ho t

ng a năng nh m tăng thu

nh p không nh ng t các nghi p v ngân hàng truy n th ng, mà ngày càng

m r ng các nghi p v ngo i b ng như kinh doanh ngo i h i, thanh toán qu c
t , b o lãnh… Các ho t

ng ngo i b ng mang l i thu nh p cho ngân hàng

dư i d ng phí ngày m t tăng không nh ng v m t s lư ng mà c t tr ng.
Trong s các nghi p v ngo i b ng, thì thanh tốn qu c t

i v i các NHTM


- 11 -

Vi t Nam là nghi p v quan tr ng nh t, có t c

tăng trư ng m nh, mang l i

cho ngân hàng kho n thu phí áng k . Thơng qua nghi p v thanh tốn qu c
t

ch p n i phát tri n các nghi p v khác như mua bán ngo i t , b o lãnh,

tài tr xu t nh p kh u(XNK), m r ng quan h tài kho n, tín d ng…Do ó,
nghi p v thanh tốn qu c t có th

ư c xem là nghi p v ngo i b ng

c

trưng cho các NHTM Vi t Nam ngày nay.

Vì v y, vi c nghiên c u m t cách có h th ng các n i dung và t
ưa ra các gi i pháp nâng cao hi u qu
qu c t

và phát tri n ho t

là m t nhu c u khách quan và h p v i quy lu t

NHTM nói chung và Ngân hàng

ng thanh tốn
i v i t t c các

u tư và Phát tri n Vi t Nam nói riêng

trong ti n trình phát tri n i lên và h i nh p qu c t .
pháp phát tri n ho t

ó

tài v i tiêu

“Gi i

ng Thanh toán qu c t t i h th ng Ngân hàng

u

tư và Phát tri n Vi t Nam ” hy v ng s gi i quy t các yêu c u c a v n

t

ra.
2. M c tiêu nghiên c u
tài t p trung nghiên c u m t s v n

cơ b n sau:

- Trình bày t ng quan v vai trị c a ho t

ng thanh tốn qu c t trong ho t

ng kinh t hi n nay, gi i thi u v các phương th c thanh toán qu c t và
các văn b n pháp lý i u ch nh ho t

ng thanh toán xu t nh p kh u qu c t .

- Phân tích, ánh giá th c tr ng ho t
Ngân hàng

ng thanh toán qu c t t i h th ng

u tư và Phát tri n Vi t Nam, t

ó úc k t ra nh ng thành qu

t ư c cũng như nh ng t n t i, h n ch và nguyên nhân c a nh ng t n t i
này.
t

xu t nh ng gi i pháp, ki n ngh
ó phát tri n ho t

tri n Vi t Nam

kh c ph c nh ng t n t i và h n ch

ng thanh toán t i h th ng Ngân hàng

u tư và Phát


- 12 -

3.

i tư ng và ph m vi nghiên c u

-

i tư ng nghiên c u:

tài t p trung nghiên c u ho t

ng thanh toán

qu c t trong toàn h th ng BIDV
- Ph m vi nghiên c u: T p trung nghiên c u ho t
Ngân hàng

u tư và Phát tri n Vi t Nam giai o n 2005-2008.

4. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a

tài:

Lu n văn d a trên vi c phân tích ho t
th ng Ngân hàng
qu

ng thanh tốn qu c t c a

ng thanh toán qu c t t i h

u tư và Phát tri n Vi t Nam t

ó úc k t ra nh ng thành

t ư c cũng như nh ng t n t i, h n ch và nguyên nhân c a nh ng t n

t i này. K th a nh ng k t qu nghiên c u trư c ây cùng v i nh ng kinh
nghi m trong quá trình th c hi n nghi p v thanh toán qu c t
và

ng nghi p, tác gi hy v ng nh ng

gi i pháp hi u qu

ư c Ban lãnh

c a b n thân

xu t, ki n ngh c a mình là nh ng

o Ngân hàng

Nam quan tâm và ng d ng trong vi c phát tri n ho t

u tư và Phát tri n Vi t
ng thanh toán qu c t

t i ngân hàng.
5. Phương pháp nghiên c u
Lu n văn s d ng k t h p các phương pháp : th ng kê, t ng h p, phân
tích tình hình th c t
nh ng h n ch

ưa ra ư c nh ng h n ch và nguyên nhân t n t i

ó.

6. Nh ng i m n i b t c a lu n văn
-

H th ng hóa

liên quan

y

lý lu n, th c ti n và phân tích, ánh giá các r i ro

n nh ng phương th c thanh toán qu c t trong b i c nh n n kinh

t h i nh p.
-

ưa ra m t s gi i pháp nh m phát tri n ho t

phù h p v i ư ng l i phát tri n kinh t

i ngo i c a

ng thanh toán qu c t
ng và Nhà nư c ta.


- 13 -

-

Ngồi ra, nh vi c tìm hi u nh ng h n ch và nguyên nhân t n t i

nh ng h n ch trong các phương th c thanh toán qu c t mà ta s phát tri n
thêm nghi p v tài tr xu t nh p kh u, cũng ư c xem là m t trong nh ng
nghi p v ti m năng c n chú tr ng và m r ng phát tri n trong i u ki n n n
kinh t h i nh p hi n nay.
7. N i dung nghiên c u
- Tên lu n văn: “Gi i pháp phát tri n ho t
th ng Ngân hàng

ng thanh toán qu c t t i h

u tư và Phát tri n Vi t Nam”

- B c c lu n văn: Ngoài ph n m

u và k t lu n, lu n văn ư c trình bày

gói g n trong 3 chương sau:
CHƯƠNG 1: LÝ LU N CƠ B N V

CÁC PHƯƠNG TH C THANH

TOÁN QU C T T I CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG M I
CHƯƠNG 2: TH C TR NG HO T
T I H TH NG NGÂN HÀNG

NG THANH TOÁN QU C T

U TƯ VÀ PHÁT TRI N VI T NAM

CHƯƠNG 3: GI I PHÁP PHÁT TRI N HO T
QU C T
VI T NAM

T I H

TH NG NGÂN HÀNG

NG THANH TOÁN

U TƯ VÀ PHÁT TRI N


- 14 -

CHƯƠNG 1: LÝ LU N CƠ B N V CÁC PHƯƠNG TH C
THANH TOÁN QU C T (TTQT) T I CÁC NGÂN HÀNG
THƯƠNG M I
1.1.T ng quan v thanh toán qu c t :
1.1.1.Khái ni m thanh toán qu c t
Quan h qu c t gi a các nư c bao g m nhi u lĩnh v c như kinh t ,
chính tr , ngo i giao, văn hóa, khoa h c k thu t…Trong ó quan h kinh t
(mà ch y u là ngo i thương) chi m v trí ch

o, là cơ s cho các quan h

qu c t khác t n t i và phát tri n. Quá trình ti n hành các ho t
d n

n nh ng nhu c u chi tr , thanh tốn gi a các ch th

nhau, t

ó hình thành và phát tri n ho t

ng qu c t

các nư c khác

ng thanh tốn qu c t , trong ó,

ngân hàng là c u n i trung gian gi a các bên.
T phân tích trên ta i

n k t lu n: Thanh toán qu c t là vi c th c

hi n các nghĩa v chi tr và quy n hư ng l i v ti n t phát sinh trên cơ s
các ho t

ng kinh t và phi kinh t gi a các t ch c, cá nhân nư c này v i

t ch c, cá nhân nư c khác, hay gi a m t qu c gia v i t ch c qu c t , thông
qua quan h gi a các ngân hàng c a các nư c liên quan.
T khái ni m trên cho th y, thanh toán qu c t ph c v cho hai lĩnh
v c ho t

ng là kinh t và phi kinh t . Tuy nhiên, trong th c t gi a hai lĩnh

v c ho t

ng này thư ng giao thoa v i nhau, khơng có m t ranh gi i rõ r t.

Hơn n a, do ho t

ng thanh toán qu c t

ư c hình thành trên cơ s ho t

ng ngo i thương và ph c v ch y u cho ho t

ng ngo i thương. Chính vì

v y, trong các quy ch v thanh toán và th c t t i các ngân hàng thương m i(
NHTM), ngư i ta thư ng phân ho t

ng thanh toán qu c t thành hai lĩnh

v c rõ ràng: Thanh toán trong ngo i thương( hay g i theo cách cũ là thanh
toán m u d ch) và thanh toán phi ngo i thương (t c thanh toán phi m u d ch).


- 15 -

Theo như khái ni m trên thì ta th y, ph m vi thanh toán qu c t r t
r ng. Vì v y,

tài ch

c p

khác là TTQT trong ho t
TTQT trong hoat

n TTQT trong ngo i thương, hay nói cách

ng kinh t .
ng kinh t

là vi c th c hi n thanh tốn trên cơ s

hàng hóa xu t nh p kh u và cung ng các d ch v thương m i cho nư c ngoài
theo giá c th trư ng qu c t . Cơ s
tốn cho nhau là h p
1.1.2.Vai trị c a ho t

các bên ti n hành mua bán và thanh

ng ngo i thương.
ng thanh toán qu c t

i v i ngân hàng thương

m i
Trong xu th h i nh p và phát tri n không ng ng c a Vi t Nam, ho t
ng thanh toán qu c t là ho t
tính ch t quy t

nh

ng óng vài trị vơ cùng quan tr ng, mang

i v i ho t

ng kinh doanh c a ngân hàng thương

m i.Th t v y, trong xu th hi n nay, khi Vi t Nam ã gia nh p WTo, giao
thương r ng rãi v i th gi i, thì nhu c u thanh tốn qu c t là i u t t y u. Nó
em l i ngu n thu áng k không nh ng v s lư ng tuy t

i mà c v t

tr ng. Thanh tốn qu c t cịn óng vai trị m c xích quan tr ng trong vi c
ch p n i và thúc

y phát tri n các ho t

ng kinh doanh khác c a ngân hàng

như kinh doanh ngo i t , tài tr xu t nh p kh u, tín d ng, b o lãnh thanh tốn,
tăng cư ng ngu n v n huy
thi n và phát tri n ho t

ng,

c bi t là v n b ng ngo i t .. Do ó, hồn

ng thanh tốn qu c t là vi c h t s c quan tr ng

v i các ngân hàng thương m i.

i

ó khơng ph i là m t lo i hình d ch v thanh

tốn thu n túy mà cịn là khâu trung tâm không th thi u trong dây chuy n
ho t

ng kinh doanh,b sung và h tr cho các ho t

c a ngân hàng.
1.2.Các phương th c thanh toán qu c t
1.2.1.Phương th c chuy n ti n-remittance

ng kinh doanh khác


- 16 -

1.2.1.1.Khái ni m
Phương th c chuy n ti n là phương th c thanh toán ơn gi n nh t,
trong ó m t khách hàng (ngư i tr ti n, ngư i mua, ngư i nh p kh u) yêu
c u Ngân hàng ph c v mình chuy n m t s ti n nh t
l i (ngư i bán, ngư i xu t kh u, ngư i nh n ti n)
trong m t th i gian nh t

nh cho ngư i hư ng

m t

a i m xác

nh và

nh.

Trong phương th c này g m có các bên liên quan sau ây:
- Ngư i phát hành l nh chuy n ti n :Là ngư i mua, t ch c nh p kh u,
hay ngư i m c n

- Ngân hàng nh n th c hi n vi c chuy n ti n (Ngân hàng nơi ơn v
chuy n ti n m tài kho n ti n g i ngo i t )
- Ngân hàng chi tr chuy n ti n là Ngân hàng

i lý c a Ngân hàng

chuy n ti n ph c v cho ngư i th hư ng.
- Ngư i nh n chuy n ti n : Là ngư i bán, t ch c xu t kh u, hay ngư i ch
n .
1.2.1.2.Quy trình ti n hành nghi p v
Bư c 1: sau khi tho thu n i

n h p

ng mua bán ngo i thương

thanh toán theo phương th c chuy n ti n, nhà xu t kh u th c hi n cung ng
hàng hóa, d ch v căn c vào s th a thu n trong h p
kh u

ng cho nhà nh p

ng th i chuy n giao toàn b ch ng t (v n ơn, hóa ơn, ch ng t

hàng hóa và ch ng t có liên quan) cho nhà nh p kh u .
Bư c 2: Nhà nh p kh u sau khi ki m tra ch ng t ,hóa ơn n u ch p
nh n thì vi t l nh chuy n ti n g i
ghi rõ ràng và

y

n Ngân hàng ph c v mình, trong ó ph i

nh ng n i dung theo quy

nh.


- 17 -

Bư c 3: Sau khi ki m tra n u h p l và
hàng s trích tài kho n c a ơn v

kh năng thanh toán, Ngân

chuy n ti n và g i gi y báo n , gi y báo

ã thanh toán cho ơn v nh p kh u .
Bư c 4: Ngân hàng chuy n ti n ra l nh b ng M/T (mail transfer) hay
T/T (telegraphic transfer) hay SWIFT cho Ngân hàng

i lý

nư c ngoài

chuy n tr cho ngư i nh n ti n .
Bư c 5: Ngân hàng

i lý chuy n ti n cho ngư i ư c hư ng (tr c ti p

ho c gián ti p qua Ngân hàng khác) và g i gi y báo có cho ơn v th hư ng.
+

c i m

- Trong phương th c thanh toán chuy n ti n, Ngân hàng ch

óng vai trị

trung gian th c hi n vi c chuy n ti n nh n hoa h ng ch khơng b ràng bu c
gì c .
Có hai lo i hình th c th a thu n chuy n ti n
- Chuy n ti n tr trư c: Nhà nh p kh u ph i chuy n ti n tr ti n cho nhà xu t
kh u trư c khi nhà xu t kh u giao hàng.

hình th c này, r i ro thu c v nhà

nh p kh u.Sau khi chuy n ti n xong, vi c giao hàng có úng th i h n hay
không, ch t lư ng và s lư ng hàng hóa có úng như th a thu n hay khơng
ph thu c vào thi n chí c a nhà xu t kh u.
- Chuy n ti n tr sau: Là nhà xu t kh u ph i giao hàng trư c khi nhà nh p
kh u chuy n ti n.

hình th c này, vi c tr ti n ph thu c vào thi n chí và

kh năng c a nhà nh p kh u. Do ó, quy n l i c a nhà xu t kh u khơng

m

b o.

Vì v y nh ng lý do ư c nói

trên nên phương th c này ít ư c s d ng.

Ngư i ta ch áp d ng phương th c này trong thanh toán các kho n tương
nh như thanh toán các kho n chi phí liên quan

i

n xu t nh p kh u, chi phí


- 18 -

v n chuy n, b o hi m, b i thư ng thi t h i ho c dùng trong thanh toán phi
m u d ch, chuy n v n, chuy n l i nhu n
nh p kh u có quan h mua bán lâu
-

u tư v nư c….ho c hai bên xu t

i, tín nhi m l n nhau .

phương th c này th t c ơn gi n, th i gian thanh tốn nhanh, chi phí

th p.
1.2.2.Phương th c ghi s -open account
Phương th c ghi s là phương th c thanh tốn mà trong ó t ch c
xu t kh u khi xu t kh u hàng hóa, cung ng d ch v thì ghi n cho bên nh p
kh u vào m t cu n s riêng c a mình. Và vi c thanh toán các kho n n này

ư c th c hi n trong th i kỳ nh t
+

nh (hàng tháng, quý).

c i m
Phương th c thanh toán ơn gi n, ch có hai bên: ngư i bán và ngư i

mua tham gia thanh tốn, ngân hàng khơng tham gia v i ch c năng m tài
kho n

th c thi thanh toán, ch m tài kho n ơn biên, không m tài kho n

song biên. N u ngư i mua m tài kho n

ghi thì tài kho n y ch là tài

kho n theo dõi, khơng có giá tr thanh quy t toán gi a hai bên .
Phương th c này ch có l i cho ngư i mua.
Khi th c hi n phương th c này, t c là t ch c xu t kh u ã l i d ng
m t tín d ng thương m i.Thơng thư ng phương th c này ch áp d ng trong
thanh toán gi a hai ơn v quan h thư ng xuyên và tin c y l n nhau.
1.2.3.Phương th c nh thu- payment collection
1.2.3.1. nh thu trơn (clean collection)
Nh thu trơn là phương th c nh thu trong ó nhà xu t kh u sau khi
giao hàng cho nhà nh p kh u, ch ký phát t h i phi u (ho c nh thu t sec)


- 19 -

òi ti n nhà nh p kh u và yêu c u Ngân hàng thu s ti n ghi trên t h i phi u
ó mà khơng kèm theo m t i u ki n nào c a vi c tr ti n .
Bư c 1: căn c vào h p
giao hàng cho nhà nh p kh u

ng mua bán ngo i thương, nhà xu t kh u
ng th i g i th ng BCT cho nhà nh p kh u

nh n hàng.
Bư c 2: Trên cơ s giao hàng và ch ng t hàng hóa g i bên nh p kh u,
t ch c xu t kh u ký phát h i phi u, g i

n ngân hàng ph c v mình

nh

thu h ti n .
Bư c 3: Ngân hàng y thác g i thư y nhi m kèm theo h i phi u c a
nhà xu t kh u sang ngân hàng
Bư c 4: Ngân hàng
a ch ghi trên h i phi u

i lý t i nư c nh p kh u

nh thu h

i lý g i h i phi u cho nhà nh p kh u theo úng
yêu c u thanh toán .

Bư c 5: Sau khi ki m tra,

i chi u h i phi u v i b ch ng t và h p

ng, n u th y h p lý nhà nh p kh u s ra l nh.cho ngân hàng ph c v mình
thanh tốn (trư ng h p h p

ng tr ti n ngay) ho c ký ch p nh n lên h i

phi u (h i phi u có kỳ h n). Trư ng h p không h p lý nhà nh p kh u s
khơng thanh tốn .
Bư c 6: Ngân hàng

i lý th c hi n bút toán chuy n ti n và g i báo có

ho c h i phi u ã ch p nh n v ngân hàng y thác bên xu t kh u ho c thơng
báo v s t ch i thanh tốn c a bên nh p kh u .
Bư c 7: Ngân hàng u thác thu ghi có và báo có cho nhà xu t kh u
ho c thông báo cho nhà xu t kh u bi t vi c nhà nh p kh u t ch i thanh toán.
+

c i m:
phương th c này, không

m b o quy n l i cho ngư i xu t kh u vì

vi c thanh tốn hồn tồn ph thu c vào ý mu n c a ngư i nh p kh u. Ngân


- 20 -

hàng ch

óng vai trị trung gian ơn thu n, thu ư c hay không ngân hàng

cũng thu th t c phí, ngân hàng khơng ch u trách nhi m n u bên nh p kh u
khơng thanh tốn. Vì v y, ch áp d ng phương th c này trong trư ng h p hai
bên mua bán tin c y l n nhau hoàn toàn ho c dùng

thanh toán giá tr xu t

kh u nh , cư c phí v n t i, b o hi m, hoa h ng, l i t c .
1.2.3.2 Nh thu kèm ch ng t (Documentary - collection)
Nh thu kèm ch ng t là phương th c nh thu mà trong ó nhà xu t
kh u sau khi ã hoàn thành nghĩa v giao hàng hay cung ng d ch v nh
ngân hàng thu h ti n t t ch c nh p kh u không ch căn c vào h i phi u
mà còn căn c vào b ch ng t

(BCT) hàng hóa g i kèm theo h i phi u v i

i u ki n n u t ch c nh p kh u

ng ý tr ti n ho c ch p nh n lên h i phi u

thì Ngân hàng m i giao BCT hàng hoá cho t ch c nh p kh u
Bư c 1 : Căn c vào h p

nh n hàng.

ng mua bán ngo i thương ư c ký k t gi a

hai ơn v , t ch c xu t kh u th c hi n nghi p v giao hàng sang nư c nh p
kh u.
Bư c 2: Trên cơ s giao hàng, t ch c xu t kh u ký phát h i phi u òi
ti n t ch c nh p kh u kèm theo b ch ng t hàng hóa g i
ph c v mình

n ngân hàng

nh thu h i (Remitting bank)

Bư c 3: Ngân hàng nh thu g i h i phi u, b ch ng t hàng hóa kèm
theo ch th nh thu g i ngân hàng
N u không

i lý nư c nh p kh u

nh thu h ti n.

ng ý thu h thì ph i thơng báo ngay b ng FAX, TELEX, hay

SWIFT.
Bư c 4: Ngân hàng nh thu gi l i b ch ng t , g i h i phi u và b n
sao ch ng t cho t ch c nh p kh u .


- 21 -

Bư c 5 : ơn v nh p kh u ki m tra h i phi u và b n sao ch ng t ,
chi u v i h p

ng mà quy t

nh

ng ý hay t ch i thanh tốn. N u

i

ng ý

thì có hai trư ng h p sau :
- N u nh thu tr ti n ngay (D/P - Documents against payment) thì t ch c
nh p kh u ph i tr ti n thanh toán ngay, ngân hàng m i giao b ch ng t g c
nh n hàng.
- N u là nh thu ch p nh n tr ti n theo ch ng t (D/A - Documents against
acceptance) thì t ch c nh p kh u ch c n ký ch p nh n lên h i phi u, ngân
hàng s giao b ch ng t .
Bư c 6 : Ngân hàng
nh p kh u

i lý chuy n giao ch ng t hàng hoá cho t ch c

nh n hàng ( ngân hàng ã nh n ư c s

Bư c 7 : Ngân hàng

ng ý thanh toán).

i lý th c hi n các bút tốn chuy n ti n và g i

báo có ho c h i phi u ã ch p nh n v ngân hàng nh thu bên xu t kh u ho c
thơng báo v s t ch i thanh tốn c a t ch c nh p kh u .
Bư c 8 : Ngân hàng ti n hành thanh toán cho t ch c xu t kh u ho c chuy n
h i phi u ã ch p nh n ho c thông báo v s t ch i thanh toán c a bên nh p
kh u.
+

c i m:
So v i phương th c nh thu trơn thì nh thu kèm ch ng t

c a t ch c xu t kh u ư c

quy n l i

m b o hơn, vì ngân hàng ã thay m t ngư i bán

kh ng ch ch ng t . Tuy v y phương th c này còn nh ng b t l i cho nhà
xu t kh u như :
- Th i gian thanh toán v n ch m nên v n c a nhà xu t kh u v n
v y, r i ro cho nhà xu t kh u v n l n hơn.

ng. Vì


- 22 -

- Nhà nh p kh u có th t ch i khơng nh n ch ng t vì lý do nào ó như giá
hàng ã h xu ng ch ng h n. Tuy quy n s h u v hàng hóa v n thu c v
ngư i bán, song hàng ã g i i r i, gi i quy t tiêu th là c m t v n

nan

gi i
1.2.4 Phương th c tín d ng ch ng t -documentary credit
1.2.4.1.Khái ni m
Phương th c thanh tốn tín d ng ch ng t là m t s tho thu n mà
trong ó m t ngân hàng (ngân hàng m thư tín d ng) áp ng nh ng yêu c u
c a khách hàng (ngư i xin m thư tín d ng) cam k t hay cho phép ngân hàng
khác chi tr ho c ch p nh n nh ng yêu c u c a ngư i hư ng l i khi nh ng
i u ki n quy

nh trong thư tín d ng ư c th c hi n úng và

y

.

1.2.4.2.Quy trình ti n hành nghi p v
Các

i tư ng có liên quan

n phương th c thanh tốn tín d ng ch ng t :

- Ngư i m thư tín d ng(Applicant) : Là ngư i mua, nhà nh p kh u.
- Ngân hàng m thư tín d ng( Issuing bank ) : là ngân hàng

i di n

c a nhà nh p kh u, s n sàng cung c p tín d ng cho nhà nh p kh u.

- Ngư i hư ng l i(Beneficiary) : Ngư i bán, nhà xu t kh u hay m t
ngư i b t kỳ do ngư i hư ng l i ch

nh .

- Ngân hàng thơng báo thư tín d ng (Advising bank) : Là ngân hàng có
nhi m v thơng báo L/C cho nhà xu t kh u, thư ng là ngân hàng
ngân hàng m L/C

i lý cho

nư c ngư i hư ng l i.

Ngồi ra cịn có các ngân hàng sau tham gia :
- Ngân hàng xác nh n(confirming bank): Là m t ngân hàng khác xác
nh n L/C có trách nhi m thanh toán cho ngư i hư ng l i trong trư ng h p


- 23 -

ngân hàng m L/C khơng

kh năng thanh tốn. Ngân hàng xác nh n có th

là ngân hàng thơng báo L/C hay m t ngân hàng b t kỳ do ngư i hư ng l i
yêu c u, thư ng là ngân hàng l n, có uy tín trên th trư ng qu c t .
- Ngân hàng thanh toán(Paying bank): Là ngân hàng ư c ngân hàng
m L/C ch

nh thanh toán, ch p nh n thanh toán cho ngư i hư ng l i hay

chi t kh u h i phi u.
- Ngân hàng chi t kh u (Negotiating bank): Là ngân hàng ư c u
quy n chi t kh u, tr ti n ho c thanh toán c ch ng t .
Bư c 1 : Căn c vào h p
ơn xin m L/C g i

ng mua bán ã ký k t, nhà nh p kh u làm

n ngân hàng ph c v mình yêu c u m L/C cho nhà

xu t kh u hư ng.
Bư c 2 : Căn c vào yêu c u n i dung m L/C, ngân hàng m L/C xem
xét n u th y h p lý s phát hành L/C thông qua ngân hàng

i lý c a mình

nư c nhà xu t kh u thông báo vi c m L/C và chuy n b n g c L/C

n nhà

xu t kh u. Thông thư ng ngân hàng phát hành ba b n g c (1 b n g i cho nhà
nh p kh u , 1 b n g i cho ngân hàng thơng báo
kh u, cịn 1 b n lưu gi

chuy n

n tay nhà xu t

ngân hàng m L/C). Ngân hàng có th phát hành

L/C b ng thư, Telex, thơng qua h th ng SWIFT.
Bư c 3 : Ngân hàng thông báo ki m tra tính chân th t b ngồi c a L/C
và thông báo cho nhà xu t kh u toàn b n i dung v vi c m L/C ó, chuy n
b n g c L/C cho nhà xu t kh u. Ngân hàng thông báo không ch u trách nhi m
n i dung L/C. Trong trư ng h p ngân hàng thông báo không ki m tra ư c
tính chân th t c a L/C thì ph i thông báo cho nhà xu t kh u là chưa ki m tra
tính chân th t b ngồi c a L/C và lưu ý v i nhà xu t kh u nh ng i u kho n
mơ h không rõ ràng c n ph i b sung i u ch nh L/C cho phù h p.


- 24 -

Bư c 4 : Nhà xu t kh u ki m tra n i dung c a L/C , n u
hành giao hàng, n u không
s a

ng ý thì

i, b sung cho phù h p v i h p

ng ý thì ti n

ngh ngân hàng m L/C i u ch nh,
ng.

Bư c 5 : Sau khi giao hàng , nhà xu t kh u l p b ch ng t thanh toán
theo yêu c u c a thư tín d ng xu t trình cho Ngân hàng thơng báo. Nhà xu t
kh u l p b n kê ch ng t và yêu c u thanh toán kèm b ch ng t n p vào
Ngân hàng thông báo.

Bư c 6 : Ngân hàng thông báo s ki m tra trên b m t ch ng t m t
cách c n th n và h p lý. Sau khi ki m tra, n u b ch ng t không phù h p v i
nh ng i u kho n, i u ki n ã ghi trong L/C thì yêu c u nhà xu t kh u s a
i b sung cho phù h p. N u b ch ng t phù h p v i L/C thì chuy n ti p
b ch ng t cho Ngân hàng m L/C. Th i gian ki m tra ch ng t và chuy n
b ch ng t cho Ngân hàng thông báo là hai ngày làm vi c.
Bư c 7 : Ngân hàng m L/C ki m tra b ch ng t , n u th y phù h p v i
nh ng i u ki n và i u kho n ã ghi trong L/C thì ti n hành tr ti n cho nhà
xu t kh u ( n u L/C tr ngay ) ho c ch p nh n h i phi u do nhà xu t kh u ký
thác (L/C tr ch m). N u th y không phù h p thì Ngân hàng t ch i thanh
tốn và g i tr l i toàn b ch ng t

cho nhà xu t kh u. Th i gian ki m tra t i

ngân hàng m L/C là 7 ngày làm vi c. N u q 7 ngày mà khơng có thơng
báo gì v phía Ngân hàng m thì ương nhiên coi như Ngân hàng

ng ý

thanh toán. Trong trư ng h p b ch ng t khơng phù h p thì Ngân hàng m
có quy n t ch i thanh tốn nhưng ph i có nhi m v thơng báo cho nhà xu t
kh u b ng phương ti n nhanh nh t và nêu lý do t ch i thanh toán v nh ng
b t h p lý c a b ch ng t .
Bư c 8 : Ngân hàng m L/C òi ti n nhà nh p kh u và chuy n b ch ng
t cho nhà nh p kh u .


- 25 -

Bư c 9 : Nhà nh p kh u ki m tra b ch ng t

n u th y phù h p v i

nh ng i u kho n, i u ki n ã ghi trong L/C thì hoàn tr l i ti n cho ngân
hàng m L/C, n u th y khơng phù h p thì có quy n t ch i tr ti n. Trong
trư ng h p này thì tuỳ t ng tình hu ng mà ngân hàng m L/C s gi i quy t.
Cơ s pháp lý

gi i quy t s tranh ch p này là ơn xin m L/C.
Hình1.1. Quy trình thanh tốn tín d ng ch ng t

+

c i m:
Trong phương th c tín d ng ch ng t , ngân hàng không ch là ngư i

trung gian thu h , chi h mà còn là ngư i
ti n hàng cho bên xu t kh u. Ngân hàng

i di n bên nh p kh u thanh toán
m b o cho t ch c xu t kh u nh n

ư c kho n ti n tương ng v i hàng hóa mà h

ã cung ng,

ng th i

m

b o cho t ch c nh p kh u nh n ư c s lư ng, ch t lư ng hàng hóa tương
ng v i s ti n mà mình ph i thanh tốn.
C th
- Khi m thư tín d ng thì t ch c nh p kh u ph i ký qu t i ngân hàng
m b o thanh toán, tránh trư ng h p ngư i mua nh n hàng mà khơng
thanh tốn ti n cho ngư i bán
- Ngư i bán sau khi giao hàng

y

l p b ch ng t hoàn ch nh n p

v cho ngân hàng m i ư c thanh toán, tránh trư ng h p nh n ti n mà không
giao hàng .