báo cáo đồ án máy điện 1 khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ độc lập

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (415.28 KB, 25 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>BỘ GIAO THÔNG VẬN TẢI </b>

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI TP.HCM</b>

<i><b><small>KHOA ĐIỆN- ĐIỆN TỬ VIỄN THƠNG</small></b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>Thành viên nhóm</b>

<small>1. Nguyễn Văn Hậu22510600522. Nguyễn Huỳnh Đăng Khôi22510600583. Phạm Phan Thanh Vũ22510600844. Phạm Huỳnh Minh Sang22510600745. Nguyễn Nhật Thuyên22510600786. Võ Trịnh Nguyên2251060066</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

Mục lục

1.Khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ độc lập...4

2.Khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ song song...6

3.Khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp...8

4.Đảo chiều quay động cơ động cơ điện một chiều kích từ độc lập...9

5.Đảo chiều quay động cơ động cơ điện một chiều kích từ song song...10

6.Đảo chiều quay động cơ động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp...10

7.Khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ độc lập, hãm động cơ theo phương pháp hãm động năng tự kích...10

8.Khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ song song, hãm động cơ theo phương pháp hãm động năng tự kích...12

9.Khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp, hãm động cơ theo phương pháp hãm động năng tự kích...13

10.Khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ độc lập, hãm động cơ theo phương pháp hãm động năng kích từ độc lập...14

11.Khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ song song, hãm động cơ theo phương pháp hãm động năng kích từ độc lập...15

12.Khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp, hãm động cơ theo phương pháp hãm động năng kích từ độc lập...16

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>1. Khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ độc lập.</b>

Mạch khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ độc lập được sử dụng để khởi động và điều khiển động cơ một chiều kích từ độc lập. Nguyên lý hoạt động của mạch này dựa trên việc điều chỉnh dòng điện đầu vào vào động cơ để điều khiển tốc độ và hướng quay của nó.

<b>1.1 Mạch khởi động trực tiếp thường bao gồm các thành phần sau:</b>

a) Công tắc nguồn (Switch): Đây là cơng tắc điện được sử dụng để mở hoặc đóng mạch điện của động cơ. Khi công tắc được bật, nguồn điện sẽ được cấp vào mạch.

b) Trở kháng giới hạn (Limiting resistor): Một trở kháng được sử dụng để giới hạn dòng điện đầu vào ban đầu vào động cơ. Trở kháng này giúp giảm dòng điện khởi đầu và bảo vệ các thành phần mạch khác khỏi quá tải.

c) Điều khiển khởi động (Start control): Điều khiển khởi động bao gồm các thiết bị điều khiển như nút nhấn (push button), công tắc tự động (relay) và các linh kiện điện tử. Chúng cho phép người dùng khởi động và dừng động cơ một cách thuận tiện và an tồn.

d) Transistor hoặc cơng tắc điện (Transistor or Relay): Một transistor hoặc một công tắc điện được sử dụng để điều khiển dịng điện vào động cơ. Khi tín hiệu điều khiển được kích hoạt, transistor hoặc cơng tắc điện mở ra, cho phép dòng điện chảy vào động cơ và khởi động nó.

e) Điều khiển tốc độ và hướng quay (Speed and Direction control): Mạch khởi động trực tiếp có thể bao gồm các thành phần điều khiển tốc độ và hướng quay của động cơ như biến trở điện (potentiometer) hoặc mạch điều khiển tốc độ. Chúng cho phép người dùng điều chỉnh tốc độ và hướng quay của động cơ theo nhu cầu.

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>1.2 Nguyên lý hoạt động </b>

Khi nguồn điện được cấp vào mạch và cơng tắc nguồn được bật, dịng điện sẽ chảy qua trở kháng giới hạn để giới hạn dịng điện đầu vào ban đầu. Sau đó, thơng qua điều khiển khởi động và transistor hoặc công tắc điện, dòng điện sẽ được điều khiển để chảy vào động cơ, khởi động và điều khiển tốc độ, hướng quay của động cơ.

Lưu ý rằng mạch khởi động trực tiếp có thể có các biến thể và phức tạp hơn tùy thuộc vào ứng dụng cụ thể và yêu cầu của động cơ.

Để tiến hành mở máy, đặt mạch kích từ vào nguồn Ukt , dây cuốn kích từ sinh ra từ thơng max tức là phải giảm điện trở của mạch kích từ Rkt đến nhỏ nhất có thể.

Cũng cần đảm bảo khơng xảy ra đứt mạch kích thích vì khi đó Φ = 0, M = 0, động cơ sẽ không quay được, do đó Eư= 0 và theo biểu thức U=Eư = Rư.Iư thì dịng điện sẽ rất lớn làm cháy động cơ. Nếu mômen động cơ điện sinh ra lớn hơn mômen cản

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

rôto bắt đầu quay và suất điện động Eư sẽ tăng lên tỉ lệ với tốc độ quay n. Do sự suất hiện và tăng lên của Eư , dòng điện Iư sẽ giảm theo, M giảm khiến n tăng chậm hơn. Động cơ điện một chiều có hai nguồn năng lượng:

- Nguồn kích từ cấp vào cuộn kích từ để sinh ra từ thơng kích từ.

- Nguồn phần ứng được dưa vào hai chổi than để đưa vào hai cổ góp của phần ứng.

Khi cho điện áp một chiều vào hai chổi than trong dây quấn phần ứng có điện. Các thanh dẫn cho dòng điện nằm trong từ trường sẽ chiụ lực tác dụng làm rôto quay. Chiều lực từ xác định theo qui tắc bàn tay trái.

Khi phần ứng quay được nủa vịng, vi trí các thanh dẫn đổi chỗ cho nhau. Do đó có phiếu góp chiều dòng điện giữ nguyên làm cho lực từ tác động không thay đổi.

Khi quay, các thanh dẫn cắt từ trường sẽ cảm ứng với suất điện động Eư chiều của nó được xác diịnh theo qui tắc bàn tay phảI, ở động cơ chiều SĐĐ Eư ngược chiều dòng điện Iư nên Eư gọi là sức phản điện động.

<b>2. Khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ song song.</b>

Mạch khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ song song (Parallel DC Motor Starting Circuit) là một mạch điện được sử dụng để khởi động động cơ một chiều kích từ độc lập. Nguyên lý hoạt động của mạch này là sử dụng hai bộ nguồn điện song song để cung cấp dòng điện khởi động ban đầu cho động cơ và sau đó chuyển sang nguồn điện chính để đảm bảo động cơ hoạt động ổn định.

<b>2.1 Mạch khởi động trực tiếp động cơ một chiều kích từ song song thườngbao gồm các thành phần sau:</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

a) Công tắc nguồn (Switch): Đây là công tắc điện được sử dụng để mở hoặc đóng mạch điện của động cơ. Khi cơng tắc được bật, nguồn điện sẽ được cấp vào mạch.

b) Bộ nguồn khởi động (Starting Power Source): Đây là nguồn điện được sử dụng để cung cấp dòng điện khởi động ban đầu cho động cơ. Nguồn này có thể là một nguồn điện riêng biệt hoặc một bộ biến đổi điện áp.

c) Bộ nguồn chính (Main Power Source): Đây là nguồn điện chính được sử dụng để cung cấp điện cho động cơ sau khi quá trình khởi động ban đầu hồn tất. Bộ nguồn chính thường có điện áp và dòng điện đáp ứng yêu cầu của động cơ.

d) Transistor hoặc công tắc điện (Transistor or Relay): Một transistor hoặc một công tắc điện được sử dụng để điều khiển chuyển đổi giữa bộ nguồn khởi động và bộ nguồn chính. Khi động cơ khởi động, transistor hoặc cơng tắc điện sẽ được kích hoạt để cho phép dịng điện từ bộ nguồn khởi động chảy vào động cơ. Sau đó, khi q trình khởi động hồn tất, chúng sẽ chuyển đổi để cho phép dòng điện từ bộ nguồn chính cung cấp điện cho động cơ.

<b>2.2 Nguyên lý hoạt động </b>

Trong quá trình khởi động, nguồn điện khởi động sẽ cung cấp dòng điện lớn để giúp động cơ vượt qua giai đoạn khởi động ban đầu. Sau khi động cơ đã hoạt động ổn định, chuyển đổi nguồn sẽ được thực hiện để kết nối động cơ với nguồn điện chính. Điều này đảm bảo rằng động cơ được cung cấp với điện áp và dòng điện đúng để hoạt động một cách ổn định và hiệu quả.

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

Để thành lập điện áp cần thực hiện một q trình kích từ. Lúc đầu máy khơng có dịng điện kích từ, từ thơng trong máy do từ dư của cực từ tạo ra, bằng khoảng 2 ÷ 3% từ thông định mức. Khi quay phần ứng, trong dây quấn phần ứng sẽ có sđđ cảm ứng do từ thông dư sinh ra. Sđđ này khép mạch qua dây quấn kích từ (điệntrở mạch kích từ ở vị trí nhỏ nhất), sinh ra dịng điện kích từ, làm tăng từ trường cho máy. Quá trình tiếp tục cho khi đạt điện áp ổn định.

Để máy có thể thành lập điện áp, cần thiết phải có từ dư và chiều từ trường dây quấn kích từ phải cùng chiều từ trường dư. Nếu khơng cịn từ dư, ta phải mồi để tạo từ dư, nếu chiều hai từ trường ngược nhau, ta phải đổi cực tính dây quấn kích từ hoặc đổi chiều quay phần ứng.

Phương trình cân bằng điện áp là :

Mạch phần ứng : U = Eư – Rư.Iư

Mạch kích từ : Ukt = Ikt.(Rkt + Rđc) Phương trình dịng điện : Iư = I + Ikt

Khi dòng điện tải tăng, dòng phần ứng tăng, ngoài hai nguyên nhân làm điện áp U đầu cực giảm, làm cho dịng điện kích từ giảm, từ thơng và sức điện động càng giảm, chính vì thế đường đặc tình ngồi dốc hơn so với máy kích từ độc lập. Từ đường đặc

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

tính ta thấy, khi ngắn mạch, điện áp U = 0, dịng kích từ bằng 0, sức điện động trong máy sẽ do từ dư sinh ra vì thế dòng điện ngắn mạch In nhỏ so với dòng điện định mức.

Để điều chỉnh điện áp, ta phải điều chỉnh dịng điện kích từ, đường đặc tính điều chỉnh Ikt = f(I), khi U,n không đổi.

<b>3. Khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp.</b>

Mạch khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp (Series DC Motor Starting Circuit) được sử dụng để khởi động và điều khiển động cơ một chiều kích từ nối tiếp. Nguyên lý hoạt động của mạch này dựa trên việc sử dụng một trở kháng giảm áp và một cơng tắc điện để điều chỉnh dịng điện và tốc độ khởi động của động cơ.

<b>3.1 Mạch khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ nối tiếpthường bao gồm các thành phần sau:</b>

b) Trở kháng giảm áp (Reducing Resistance): Đây là một trở kháng được kết nối nối tiếp với động cơ để giảm áp dòng điện ban đầu khi khởi động. Trở kháng này giúp giảm tác động của dòng điện khởi động lên động cơ và bảo vệ các thành phần khác của mạch khỏi quá tải.

c) Động cơ một chiều kích từ (DC Motor): Đây là động cơ một chiều kích từ nối tiếp cần được khởi động và điều khiển. Điện áp và dịng điện được cung cấp thơng qua mạch khởi động.

d) Điều khiển tốc độ và hướng quay (Speed and Direction control): Mạch khởi động trực tiếp cũng có thể bao gồm các thành phần điều khiển tốc độ và hướng quay của động cơ như biến trở điện (potentiometer) hoặc mạch điều khiển tốc

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

độ. Chúng cho phép người dùng điều chỉnh tốc độ và hướng quay của động cơ theo nhu cầu.

<b>3.2 Nguyên lý hoạt động </b>

Khi công tắc nguồn được bật, điện áp được cấp vào mạch và dòng điện sẽ chảy qua trở kháng giảm áp. Trở kháng này giảm điện áp đầu vào của động cơ, giúp giảm tốc độ khởi động ban đầu và bảo vệ động cơ khỏi q tải. Sau khi q trình khởi động hồn tất, cơng tắc điện có thể được chuyển sang vị trí khác để bỏ qua trở kháng giảm áp và cung cấp điện áp và dòng điện đầy đủ cho động cơ.

Qua việc điều chỉnh trở kháng và công tắc điện, mạch khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp cho phép khởi động mềm và điều chỉnh tốc độ và hướng quay của động cơ một cách linh hoạt.

Đảm bảo bạn có nguồn điện phù hợp để cấp cho động cơ. Kiểm tra thông số kỹ thuật của động cơ để biết điện áp định mức và dòng điện định mức. Đảm bảo rằng nguồn điện cung cấp đáp ứng các yêu cầu này.

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

Chuẩn bị nguồn cấp điện liên tục phù hợp với động cơ của bạn. Kiểm tra điện áp và dòng điện đầu vào được yêu cầu cho động cơ và đảm bảo nguồn cấp phù hợp.

Kết nối các dây nguồn đến động cơ một chiều kích từ nối tiếp theo cách sau: Dây nguồn dương (+) được kết nối với một đầu của cuộn dây một chiều (armature). Dây nguồn âm (-) được kết nối với một đầu của cuộn dây từ (field coil). Đầu còn lại của cuộn dây một chiều và cuộn dây từ được kết nối với nhau.

<b>4. Đảo chiều quay động cơ động cơ điện một chiều kích từ độc lập.</b>

Mạch đảo chiều quay động cơ một chiều kích từ độc lập (Reversing Circuit for DC Motor) được sử dụng để thay đổi hướng quay của động cơ một chiều kích từ độc lập. Nguyên lý hoạt động của mạch này là sử dụng một mạch điều khiển để thay đổi định hướng dòng điện chạy qua động cơ.

<b>4.1 Mạch đảo chiều quay thường bao gồm các thành phần sau:</b>

b) Relay (Bộ đổi chiều): Relay là một công tắc điện tự động được điều khiển bởi một tín hiệu điện. Nó có thể thay đổi định hướng dòng điện đi vào động cơ, từ đó thay đổi hướng quay của động cơ.

c) Động cơ một chiều kích từ (DC Motor): Đây là động cơ một chiều kích từ độc lập cần được điều khiển và thay đổi hướng quay. Dòng điện được cấp vào động cơ thông qua mạch đảo chiều quay.

<b>4.2 Nguyên lý hoạt động </b>

Khi công tắc nguồn được bật, nguồn điện sẽ cấp vào mạch và kích hoạt relay. Relay thay đổi trạng thái và thay đổi hướng dòng điện chạy qua động cơ. Khi relay ở một

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

trạng thái, dòng điện chạy theo một hướng, động cơ sẽ quay theo một chiều. Khi relay ở trạng thái khác, dòng điện chạy theo hướng khác, động cơ sẽ quay theo hướng khác.

Qua việc điều khiển relay, mạch đảo chiều quay cho phép thay đổi hướng quay của động cơ một chiều kích từ độc lập.

Để khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp, bạn cần sử dụng một số công tắc và linh kiện điều khiển điện. Dưới đây là một công thức và cách để thực hiện q trình này. Để tính tốn giá trị điện trở khởi động (R), bạn có thể sử dụng công thức sau:

Kết nối nguồn điện: Kết nối nguồn cung cấp điện với động cơ. Điều này có thể được thực hiện bằng cách kết nối dây dương (+) và dây âm (-) từ nguồn điện đến các cực của động cơ. Đảm bảo rằng điện áp và dòng điện của nguồn cung cấp phù hợp với yêu cầu của động cơ.

Điều chỉnh tải: Đặt tải ban đầu (ví dụ: đèn, máy kéo, hoặc thiết bị khác) trên trục động cơ để tạo sự kháng cự ban đầu cho động cơ khi khởi động. Điều này giúp giảm điện áp và dòng điện đột ngột khi động cơ bắt đầu quay.

Bật công tắc hoặc cung cấp nguồn điện: Bật công tắc hoặc cung cấp nguồn điện cho động cơ. Điện áp được cung cấp sẽ tạo ra dòng điện chạy qua cuộn cảm và gây ra một lực từ từ cuộn cảm. Động cơ sẽ bắt đầu quay theo chiều quay được xác định.

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>5. Đảo chiều quay động cơ động cơ điện một chiều kích từ song song.</b>

Mạch đảo chiều quay động cơ một chiều kích từ song song (Parallel DC Motor Reversing Circuit) được sử dụng để thay đổi hướng quay của động cơ một chiều kích từ song song. Nguyên lý hoạt động của mạch này dựa trên việc sử dụng hai relay để thay đổi định hướng dòng điện chạy qua động cơ.

<b>5.1 Mạch đảo chiều quay thường bao gồm các thành phần sau:</b>

a) Công tắc nguồn (Switch): Đây là công tắc điện được sử dụng để mở hoặc đóng mạch điện của động cơ. Khi công tắc được bật, nguồn điện sẽ được cấp vào mạch.

b) Hai Relay (Bộ đổi chiều): Hai relay được sử dụng để thay đổi định hướng dòng điện chạy qua động cơ. Mỗi relay điều khiển một cặp điện áp dương và âm đến các cuộn dây của động cơ.

c) Động cơ một chiều kích từ (DC Motor): Đây là động cơ một chiều kích từ song song cần được điều khiển và thay đổi hướng quay. Dòng điện được cấp vào động cơ thông qua mạch đảo chiều quay.

<b>5.2 Nguyên lý hoạt động </b>

Khi công tắc nguồn được bật, nguồn điện sẽ cấp vào mạch và kích hoạt hai relay. Các relay thay đổi trạng thái của chúng và thay đổi định hướng dòng điện chạy qua động cơ.

Khi relay ở một trạng thái, dòng điện chạy theo một hướng, động cơ sẽ quay theo một chiều. Khi relay ở trạng thái khác, dòng điện chạy theo hướng khác, động cơ sẽ quay theo hướng khác.

Qua việc điều khiển hai relay, mạch đảo chiều quay cho phép thay đổi hướng quay của động cơ một chiều kích từ song song

<small>Để khởi động trực tiếp động cơ điện một chiều kích từ song song, bạn cần sử dụng một sốcông tắc và linh kiện điều khiển điện. Dưới đây là một công thức và cách để thực hiện quátrình này</small>

</div>