(Luận án tiến sĩ) Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Tới Ý Định Tham Gia Bảo Hiểm Vi Mô Của Người Có Thu Nhập Thấp Tại Việt Nam

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>---NGUYÞN THÀNH VINH </b>

<b>CÁC NHÂN TÞ ¾NH H¯ÞNG TÞI Ý ÞNH THAM GIA B¾O HIÞM VI Mễ CỵA NGịI </b>

<b>Cể THU NHắP THắP TắI VIịT NAM </b>

<b>LU¾N ÁN TI¾N S) </b>

<b>NGHÀNH TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG </b>

<b>HÀ NÞI - 2023 </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>---NGUYÞN THNH VINH </b>

<b>CC NHN Tị ắNH HịNG TịI í ịNH THAM GIA BắO HIịM VI Mễ CỵA NGịI </b>

<b>Cể THU NHắP THắP TắI VIịT NAM</b>

<b>Chuyờn ngnh: TI CHNH NGN HNG (KINH Tắ BắO HIịM) Mó sò: 9340201 </b>

<b>LUắN N TIắN S) </b>

<i><b>Ngòi hòng dn khoa hòc: PGS.TS. NGUYịN VN ÞNH </b></i>

<b>HÀ NÞI - 2023 </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>LÞI CAM K¾T </b>

<i>Tơi cam k¿t b¿ng danh dÿ cá nhân r¿ng lu¿n án ti¿n s): “Các nhân tß ¿nh h±ßng tßi </i>

<i><b>ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam” này do </b></i>

<i>tơi tÿ thÿc hißn và khơng vi ph¿m yêu c¿u vß sÿ trung thÿc trong hßc thu¿t. Hà Nßi, ngày…..tháng … nm 2023 </i>

<b>Nghiên cÿu sinh </b>

<b>Nguyßn Thnh Vinh </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>LịI CắM ĂN </b>

Tụi xin ±ÿc gÿi lßi c¿m ¡n ¿n q th¿y cơ tr±ßng ¿i hßc Kinh t¿ qußc d¿n ã trang bß cho tơi nhÿng ki¿n thÿc q báu ß giúp tơi có kh¿ nng hồn thành lu¿n án này.

Tơi xin gÿi lßi bi¿t ¡n sâu s¿c ¿n giáo viên h±ßng d¿n, PGS.TS Nguyßn Vn ßnh ã ln chß b¿o và h±ßng d¿n t¿n tình c¿ vß nßi dung khoa hßc cing nh± ph±¡ng pháp nghiên cÿu ß tơi có thß hồn thành lu¿n án này.

Tơi xin gÿi lßi c¿m ¡n ¿n các th¿y cơ giáo cÿa Vißn ào t¿o sau ¿i hßc và các th¿y cơ giáo cÿa Khoa B¿o hißm ã ln hß trÿ nghiên cÿu sinh trong st q trình hßc t¿p cing nh± h±ßng d¿n nghiên cÿu sinh trong q trình hồn thißn hß s¡ lu¿n án. Ci cùng tơi xin chân thành c¿m ¡n ¿n gia ình, b¿n bè, ßng nghißp, các doanh nghißp, tß chÿc liên quan ã t¿n tình hß trÿ tơi trong sußt thßi gian hßc t¿p và nghiên cÿu cÿa mình.

<i><b>Xin trân trßng c¿m ¡n! </b></i>

<i>Hà Nßi, ngày…..tháng … nm 2023 </i>

<b>Nghiên cÿu sinh </b>

<b>Nguyßn Thành Vinh </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>CHĂNG 1: GIịI THIịU LUắN N ... 1</b>

<b>1.1. Tính c¿p thi¿t cÿa ß tài nghiên cÿu ... 1</b>

<b>1.2. Mÿc tiêu, câu hßi nghiên cÿu và nhißm vÿ nghiên cÿu cÿa lu¿n án... 4</b>

1.2.1. Mÿc tiêu nghiên cÿu ... 4

1.2.2. Câu hßi nghiên cÿu ... 5

1.2.3. Nhißm vÿ nghiên cÿu ... 5

<b>1.3. ßi t±ÿng, ph¿m vi nghiên cÿu cÿa lu¿n án ... 5</b>

1.3.1. ßi t±ÿng nghiên cÿu ... 5

1.3.2. Ph¿m vi nghiên cÿu ... 6

<b>1.4. Khái quát ph±¡ng pháp nghiên cÿu ... 7</b>

<b>1.5. Nhÿng óng góp mßi cÿa lu¿n án ... 9</b>

1.5.1. Nhÿng óng góp vß m¿t lý lu¿n ... 9

1.5.2. Nhÿng óng góp vß m¿t thÿc tißn ... 10

<b>1.6. Bò cc ca lun ỏn ... 10</b>

<b>KắT LUắN CHĂNG 1 ... 11</b>

<b>CHĂNG 2 TịNG QUAN NGHIấN CỵU V CĂ Sị Lí LUắN ... 12</b>

<b>2.1. Tòng quan nghiờn cu ... 12</b>

2.1.1. Tßng quan tình hình nghiên cÿu b¿o hißm vi mơ ... 12

2.1.2. Kho¿ng trßng nghiên cÿu và nhÿng v¿n ß c¿n nghiên cÿu ... 28

<b>2.2. C¡ sß lý lu¿n vß b¿o hißm vi mơ và các nhân tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ ... 29</b>

2.2.1. Khái qt vß b¿o hißm vi mơ ... 29

2.2.2. Ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ ... 43

2.2.3. C¡ sß lý thuy¿t nghiên cÿu vß mßi quan hß giÿa các nhân tß tßi ý ßnh

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>CHĂNG 3 PHĂNG PHP NGHIấN CỵU ... 74</b>

<b>3.1. Thi¿t k¿ nghiên cÿu ... 74</b>

<b>3.2. Nghiên cÿu ßnh tính ... 76</b>

3.2.1. Ph±¡ng pháp thu th¿p thơng tin nghiên cÿu ßnh tính ... 76

3.2.2. Chßn m¿u nghiên cÿu ßnh tính ... 76

3.2.3. K¿t qu¿ nghiên cÿu ßnh tính ... 76

<b>3.3. Nghiên cÿu ßnh l±ÿng s¡ bß ... 79</b>

3.3.1. Xây dÿng b¿ng hßi và thang o ... 79

3.3.2. Chßn m¿u nghiên cÿu ßnh l±ÿng s¡ bß ... 80

3.3.3. Ph±¡ng pháp thu th¿p thơng tin nghiên cÿu ßnh l±ÿng s¡ bß ... 80

3.3.4. ánh giá ß tin c¿y thang o nghiên cÿu ßnh l±ÿng s¡ bß ... 80

<b>3.4. Nghiên cÿu ßnh l±ÿng chính thÿc ... 82</b>

3.4.1. Xây dÿng b¿ng hßi nghiên cÿu ßnh l±ÿng chính thÿc ... 82

3.4.2. Chßn m¿u và ph±¡ng pháp chßn m¿u nghiên cÿu ßnh l±ÿng chính thÿc... 82

3.4.3. Ph±¡ng pháp thu th¿p thơng tin nghiên cÿu ßnh l±ÿng chính thÿc ... 83

3.4.4. ánh giá ß tin c¿y thang o nghiên cÿu ßnh l±ÿng chính thÿc ... 83

3.4.5. Ph±¡ng pháp phân tích ... 86

<b>K¾T LU¾N CH¯¡NG 3 ... 87</b>

<b>CHĂNG 4 KắT QUắ NGHIấN CỵU ... 88</b>

<b>4.1. Tòng quan tình hình trißn khai b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam ... 88</b>

4.1.1. Bßi c¿nh trißn khai b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam ... 88

4.1.2. C¡ sß pháp lý cho vißc trißn khai b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam ... 90

4.1.3. Các nhà cung c¿p b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam ... 92

4.1.4. Nhÿng s¿n ph¿m b¿o hißm vi mơ ã ±ÿc trißn khai t¿i Vißt Nam ... 98

<b>4.2. ¿c ißm m¿u nghiên cÿu ... 101</b>

<b>4.3. Phân tích ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam ... 103</b>

<b>4.4. Phân tích các nhân tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam ... 104</b>

4.4.1. Kißm ßnh gi¿ thuy¿t vß mßi quan hß giÿa các nhân tß tßi ý dßnh tham gia b¿o hißm vi mơ ... 104

4.4.2. Phân tích mÿc ß tác ßng cÿa các nhân tß tßi ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ ... 111

<b>4.5. Phân tích sÿ khác bißt vß ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam dÿa trên ¿c ißm nhân kh¿u hßc ... 112</b>

4.5.1. Phân tích sÿ khác bißt vß ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa các nhóm ng±ßi có thu nh¿p th¿p theo nhóm ti ... 112

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

4.5.2. Phân tích sÿ khác bißt vß ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa các nhóm

ng±ßi có thu nh¿p th¿p theo gißi tính ... 113

4.5.3. Phân tích sÿ khác bißt vß ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa các nhóm ng±ßi có thu nh¿p th¿p theo thu nh¿p ... 113

4.5.4. Phân tích sÿ khác bißt vß ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa các nhóm ng±ßi có thu nhp thp theo trỡnh ò hòc vn ... 113

<b>KắT LU¾N CH¯¡NG 4 ... 115</b>

<b>CH¯¡NG 5 HÀM Ý CHÍNH SÁCH V KắT LUắN ... 116</b>

<b>5.1. Quan iòm v mc tiờu vß phát trißn b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam ... 116</b>

5.1.1. Quan ißm vß phát trißn b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam ... 116

5.1.2. Mÿc tiêu phát trißn thß tr±ßng b¿o hißm Vißt Nam ... 118

<b>5.2. Nhÿng thách thÿc trong vißc trißn khai b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam ... 119</b>

<b>5.3. Hàm ý chính sách ... 120</b>

5.3.1. Tóm t¿t k¿t qu¿ nghiên cÿu ... 120

5.3.2. Th¿o lu¿n k¿t qu¿ nghiên cÿu ... 121

5.3.3. Mßt sß khuy¿n nghß nh¿m tng c±ßng ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam ... 129

<b>5.4. K¿t lu¿n ... 140</b>

5.4.1. H¿n ch¿ cÿa nghiên cÿu... 140

5.4.2. ß xu¿t h±ßng nghiên cÿu ti¿p theo ... 141

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>DANH MỵC Tỵ VIắT TắT </b>

ABIC: Cơng ty Cß ph¿n B¿o hißm Ngân hàng Nơng nghißp Vißt Nam BHVM: B¿o hißm vi mơ

CFRC: Trung tâm Hß trÿ phát trißn ngn lÿc tài chính cßng ßng CM: Chu¿n mÿc chÿ quan

EUT: Lý thuy¿t tißn ích dÿ ki¿n

HB: Hißu bi¿t vß b¿o hißm vi mơ Hßi LHPN VN: Hßi Liên hißp Phÿ nÿ Vißt Nam ILO Tß chÿc Lao ßng Qußc t¿

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<b>DANH MỵC BắNG </b>

Bng 2.1. Thang o Thái ß ßi vßi vißc tham gia b¿o hißm vi mô ... 52

B¿ng 2.2. Thang o chu¿n mÿc chÿ quan ... 53

B¿ng 2.3. Thang o Nh¿n thÿc kißm sốt hành vi ... 55

B¿ng 2.4. Thang o Hißu bi¿t vß b¿o hißm vi mơ ... 57

B¿ng 2.5. Thang o trun thơng vß b¿o hißm vi mơ... 58

B¿ng 2.6. Thang o nhóm tham kh¿o ... 61

B¿ng 2.7. Thang o Ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ ... 65

B¿ng 3.1: Tßng hÿp các nhân tß sau EFA ... 85

B¿ng 4.1: Tóm t¿t các rÿi ro phß bi¿n nh¿t mà các hß gia ình ß Vißt Nam ph¿i ßi m¿t ... 88

B¿ng 4.2: Tình hình trißn khai b¿o hißm cho khách hàng thu nh¿p th¿p cÿa Manulife, Prudential, Dai-ichi t¿i Vißt Nam ... 93

B¿ng 4.3: K¿t qu¿ trißn khai b¿o hißm vi mơ cÿa Trung ±¡ng Hßi Liên hißp Phÿ nÿ Vißt Nam và Trung tâm Hß trÿ phát trißn ngn lÿc tài chính cßng ßng CFRC 97 B¿ng 4.4: Tßng quan vß các s¿n ph¿m b¿o hißm vi mơ ã ±ÿc trißn khai t¿i Vißt Nam ... 98

B¿ng 4.5: ¿c ißm m¿u nghiên cÿu ... 102

B¿ng 4.6: Thßng kê mơ t¿ vß Ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ... 104

B¿ng 4.7: Thßng kê mơ t¿ bi¿n Thái ß ... 104

B¿ng 4.8: Thßng kê mơ t¿ bi¿n Chu¿n mÿc chÿ quan... 105

B¿ng 4.9: Thßng kê mơ t¿ bi¿n Nh¿n thÿc kißm sốt hành vi ... 106

B¿ng 4.10: Thßng kê mơ t¿ bi¿n Hißu bi¿t vß b¿o hißm vi mơ ... 106

B¿ng 4.11: Thßng kê mơ t¿ bi¿n Trun thơng ... 107

B¿ng 4.12: Thßng kê mơ t¿ bi¿n Nhúm tham kho 1 - ắnh hòng vò giỏ trß bißu c¿m108 B¿ng 4.13: Thßng kê mơ t¿ bi¿n Nhúm tham kho 2 - ắnh hòng vò s tuõn thÿ ... 108

B¿ng 4.14: Thßng kê mơ t¿ bi¿n Nhóm tham kho 3 - ắnh hòng vò thụng tin ... 109

B¿ng 4.15: Hß sß t±¡ng quan cÿa các nhân tß vßi ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ .... 110

B¿ng 4.16: Phân tích mÿc ß tác ßng cÿa các nhân tß tßi ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mụ ...111

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>DANH MỵC HèNH </b>

Hỡnh 2.1: B¿o hißm vi mơ nh± M¿ng l±ßi An tồn cho Hß nghèo ... 32 Hình 2.2: Q trình phát trißn s¿n ph¿m và quy trình trißn khai b¿o hißm vi mơ trên

thß tr±ßng ... 35 Hình 2.3. Mơ hình Lý thuy¿t hành vi hÿp lý (TRA) cÿa Fishbein và Ajzen (1975) ... 46 Hình 2.4. Mơ hình Lý thuy¿t hành vi có k¿ ho¿ch (TPB) cÿa Ajzen (1991) ... 49 Hình 2.5: Mơ hình các nhân tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa

ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam ... 64 Hình 3.1. Quy trình nghiên cÿu ... 74

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>CHĂNG 1 </b>

<b>GIịI THIịU LUắN N </b>

<b>1.1. Tớnh cp thi¿t cÿa ß tài nghiên cÿu </b>

Hißn nay, hàng trißu ng±ßi ß các n±ßc ang phát trißn, các n±ßc kém phát trißn v¿n ang sßng trong tình tr¿ng ói nghèo. Ng±ßi nghèo dß g¿p rÿi ro h¡n và ßi m¿t vßi nhißu trß ng¿i, ¿c bißt là các v¿n ß kinh t¿ (Lloyd's và Trung tâm b¿o hißm vi mơ, 2009). Các hß gia ình có thu nh¿p th¿p g¿p khó khn trong vißc cung c¿p các nhu y¿u ph¿m c¡ b¿n cho cußc sßng cÿa hß và ti¿t kißm tißn (Mihailescu 2009). Nhÿng gia ình này dß bß tßn th±¡ng h¡n tr±ßc nhÿng cú sßc kinh t¿ (Churchill 2007). Trong nhÿng ißu kißn nh± v¿y, các gia ình có thu nh¿p th¿p có thß r¡i vào vịng nghèo ói và dß bß tßn th±¡ng. Tr±ßc khi mßt hß gia ình có thß phÿc hßi sau mßt sÿ kißn x¿u, nó s¿ bß mßt ho¿c mßt vài rÿi ro và sÿ cß khác t¿n cơng. Chu kÿ liên tÿc này có ngh)a là các gia ình có thu nh¿p th¿p khơng thß t¿n dÿng các c¡ hßi ß ki¿m thu nh¿p có thß giúp hß thốt nghèo.

V¿n ß chính cÿa b¿o trÿ xã hßi ß các qc gia có thu nh¿p th¿p và trung bình là các ch±¡ng trình cơng cßng chß bao gßm mßt bß ph¿n dân sß, chß mßt sß rÿi ro áng kß nh¿t ±ÿc b¿o vß, và ơi khi, th¿m chí chß là mßt ph¿n h¿u qu¿ ß l¿i ±ÿc b¿o vß. Và câu hßi ¿t ra là làm th¿ nào ß có thß thu h¿p kho¿ng cách ti¿p c¿n cßng ßng ß ba khía c¿nh này càng nhißu càng tßt (Loewe, 2009a).

Qu¿n lý rÿi ro có thß là mßt công cÿ giúp ngn ch¿n vịng nghèo ói ßi vßi các hß gia ình có thu nh¿p th¿p (Churchill 2007, Mihailescu 2009). Mßt cơng cÿ qu¿n lý rÿi ro là b¿o hißm (Ahuja và Couha- Khasnebis 2005). Và, mßt khía c¿nh cÿa b¿o hißm ß qu¿n lý rÿi ro ßi vßi các hß gia ình có thu nh¿p th¿p là b¿o hißm vi mơ. B¿o hißm vi mơ là sÿ b¿o vß cÿa ng±ßi lao ßng trong nßn kinh t¿ phi chính thÿc tr±ßc nhÿng rÿi ro cÿ thß ß ßi l¿y các kho¿n thanh tốn phí b¿o hißm ßnh kÿ t±¡ng ÿng vßi xác su¿t và chi phí cÿa rÿi ro liên quan (Churchill, 2007). B¿o hißm vi mơ là mßt lo¿i hình b¿o hißm có thß giúp các hß gia ình dß bß tßn th±¡ng b¿o vß khßi rÿi ro liên quan ¿n cơng vißc và tßn th¿t b¿t ngß (Roth và McCord, 2008).

Tuy nhiên, có nhÿng v¿n ß chung cÿa các ch±¡ng trình b¿o hißm vi mơ, ó là: (1) tÿ lß tham gia th¿p, (2) tÿ lß yêu c¿u bßi th±ßng cao, và (3) tÿ lß gia h¿n th¿p (Seiro ITO và Hisaki KONO, 2010). M¿c dù thß tr±ßng b¿o hißm vi mơ tng tr±ßng nhanh trong nhÿng nm g¿n ây, nh±ng h¡n 90% dân sß nghèo ß các n±ßc ang phát trißn bß h¿n ch¿ ho¿c khơng ±ÿc ti¿p c¿n vßi b¿o hißm (Christian Biener và Martin Eling, 2012).

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

Mơ hình b¿o hißm vi mơ ã ±ÿc trißn khai thí ißm h¡n 10 nm nay t¿i Vißt Nam, nh±ng sß l±ÿng tham gia lo¿i hình b¿o hißm này cịn r¿t h¿n ch¿ m¿c dù tißm nng phát trißn là r¿t lßn, vßi h¡n 6,4% dân sß là hß nghèo, hß c¿n nghèo cing nh± nhißu chÿ thß y¿u th¿ khác trong xã hßi. Do v¿y, vißc nghiên cÿu nhÿng nhân tß tác ßng ¿n hành vi tham gia b¿o hißm vi mơ là c¿n thi¿t.

Trên th¿ gißi ã có nhißu nghiên cÿu vß các khía c¿nh liên quan tßi b¿o hißm vi mơ và nhu c¿u tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p. Cÿ thß nh±: McCord (2007) cho r¿ng vißc thi¿u ào t¿o phù hÿp, chính sách nghèo nàn, quy ßnh tài chính khơng ¿y ÿ và cßng ßng ßa ph±¡ng thi¿u tin t±ßng là nhÿng thách thÿc lßn ßi vßi sÿ phát trißn cÿa b¿o hißm vi mơ. Chandhok (2009) cho r¿ng thơng qua b¿o hißm vi mơ, nghèo ói có thß ±ÿc xóa bß, d¿n ¿n sÿ phát trißn cÿa ¿t n±ßc. Hamid et al. (2011a) tìm th¿y mßi quan hß tích cÿc giÿa b¿o hißm vi mô và gi¿m nghèo. Kovacevic và Pflug (2011) l¿p lu¿n r¿ng thơng qua b¿o hißm rÿi ro tÿ nhÿng cú sßc th¿m khßc làm gi¿m kh¿ nng ng±ßi nghèo r¡i vào b¿y nghèo. Loewe, M. (2006) nh¿n th¿y b¿o hißm vi mơ b¿o vß nhÿng ng±ßi có thu nh¿p th¿p tr±ßc nhÿng rÿi ro khác nhau nh± rÿi ro sÿc khße, rÿi ro vịng ßi, thißt h¿i tài s¿n, trách nhißm cÿa bên thÿ ba và th¿t b¿i trong thu ho¿ch. Leftley R (2009); World Bank (2000); Akter và cßng sÿ (2012) ã ±a ra các gi¿i pháp thay th¿ thích ÿng ±ÿc cung c¿p bßi b¿o hißm vi mơ ß có thß làm gi¿m tính dß bß tßn th±¡ng tr±ßc rÿi ro thßi ti¿t, ¿m b¿o cho sÿ phát trißn. Barnett và cßng sÿ (2008); Dı´az Nieto J và cßng sÿ (2012) dÿa vào chß sß thßi ti¿t ß thi¿t k¿ s¿n ph¿m b¿o hißm vi mơ cho nơng dân s¿n xu¿t nhß ß vùng nhißt ßi. Mßt sß nghiên cÿu th¿m chí cịn phát hißn ra r¿ng b¿o hißm vi mơ làm tng sÿ s¿n sàng ¿u t± cÿa các hß gia ình ±ÿc b¿o hißm vào các ho¿t ßng có thu nh¿p nh±ng rÿi ro, do ó nâng cao kh¿ nng thốt nghèo cÿa các hß gia ình (De Bock và Ontiveros, 2013; Apostolakis và cßng sÿ, 2015)… Bên c¿nh ó, các nghiên cÿu cÿa Thornton và cßng sÿ (2010); Fitzpatrick và cßng sÿ (2011); Dercon và cßng sÿ (2012); Karlan và cßng sÿ (2012); Mobarak và Rosenzweig (2012); Bauchet (2013); Cole và cßng sÿ (2013)… cing ã chß ra có nhißu nhân tß ¿nh h±ßng ¿n nhu c¿u tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa ng±ßi thu nh¿p th¿p, ó là các nhân tß liên quan tßi kinh t¿, vn hóa và xã hßi, nhân tß c¿u trúc, nhân tß cá nhân và nhân kh¿u hßc …

T¿i Vißt Nam, các nghiên cÿu vß cách thÿc trißn khai, tß chÿc ho¿t ßng cÿa tß chÿc b¿o hißm vi mơ và phát trißn thß tr±ßng b¿o hißm vi mơ ã ±ÿc ß c¿p tßi, tuy ch±a nhißu. Tran và Yun (2004) nghiên cÿu ho¿t ßng cÿa mßt tß chÿc b¿o hißm vi mơ, ánh giá tình hình trißn khai và l¿p k¿ ho¿ch chi¿n l±ÿc cÿa tß chÿc b¿o hißm vi mơ. Alip và David-Casis (2008) ã thÿc hißn ánh giá mơi tr±ßng ho¿t ßng cÿa b¿o

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

hißm vi mơ t¿i Vißt Nam, là n±ßc có thß tr±ßng b¿o hißm vi mơ ch±a phát trißn. Nguyßn Vn Thành (2011) bàn vß vißc thúc ¿y b¿o hißm nhân thß vi mơ t¿i Vißt Nam. Ngun Thß H¿i ±ßng (2012) ã phân tích, ánh giá vß mơi tr±ßng pháp lý cho ho¿t ßng cÿa b¿o hißm vi mơ ßng thßi nh¿m tìm ra gi¿i pháp cho vißc phát trißn thß tr±ßng b¿o hißm vi mơ Vißt Nam. ß Thß Diên (2017) ã tßng k¿t mßt sß kinh nghißm trißn khai b¿o hißm vi mơ tai mßt sß n±ßc cho thß tr±ßng b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam. Ngun Thành Vinh (2022a) ã nêu ra thÿc tr¿ng trißn khai b¿o hißm vi mơ, ßng thßi ±a ra mßt sß khuy¿n nghß nh¿m phát trißn lo¿i hình b¿o hißm này t¿i Vißt Nam. Nguyßn Thành Vinh (2022b) ß c¿p tßi nhÿng v¿n ß pháp lý ßi vßi vißc trißn khai b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam. Nguyßn Thành Vinh (2023) trao ßi vß vißc thúc ¿y trißn khai b¿o hißm vi mơ nh¿m hß trÿ hß thßng an sinh xã hßi. ißm chung cÿa các nghiên cÿu này là i vào phân tích tßng hÿp trên khía c¿nh thß tr±ßng, d±ßi góc ß qu¿n trß rÿi ro và dÿa trên phân tích dÿ lißu thÿ c¿p.

Bên c¿nh nhÿng nghiên cÿu trên, t¿i Vißt Nam, ã có mßt sß nghiên cÿu ti¿n hành tìm hißu ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ cÿ thß h¡n d±ßi góc ß cá nhân. Các nghiên cÿu này ã xem xét ¿nh h±ßng cÿa các nhân tß tßi ý inh, quy¿t ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ. ó là nghiên cÿu cÿa: Monte L.Vandeveer (2011) ißu tra nhu c¿u b¿o hißm cÿa các nhà s¿n su¿t V¿i Thißu t¿i mißn B¿c Vißt Nam, nghiên cÿu này cho r¿ng thu nh¿p cÿa nơng dân có ¿nh h±ßng tßi nhu c¿u b¿o hißm vi mơ nơng nghißp; Frankkiewicz Cheryl, Bui Tuan, Ngo Thanh Nam, Doan Huu Tue, và Ta Chien (2007) nh¿m tìm gi¿i pháp ti¿t kißm và b¿o hißm cho các hß gia ình thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam, ã cho r¿ng nh¿n thÿc và ràng bußc vß thái ß cÿa ng±ßi dân, h¿n ch¿ thi¿t k¿ s¿n ph¿m cÿa các nhà cung c¿p, các ràng bc vß thß ch¿ và chính sách có ¿nh h±ßng tßi nhu c¿u b¿o hißm vi mơ; Fischer và Buchenrieder (2008) phân tích vß nhu c¿u b¿o hißm chn ni t¿i mßt sß tßnh mißn núi phía B¿c, các tác gi¿ cho r¿ng thi¿t k¿ s¿n ph¿m k¿t hÿp b¿o hißm vßi tín dÿng và ti¿t kißm có ¿nh h±ßng tßi nhu c¿u; Nghiên cÿu cÿa Micheal Ferguson and Dao Van Hung (2008) cho r¿ng thi¿u hißu bi¿t vß ki¿n thÿc b¿o hißm, khơng hài lịng vßi lÿi ích, khơng hài lịng vßi ch¿t l±ÿng dßch vÿ, chính sách bán hàng b¿t tißn và lo ng¿i vß ¿nh h±ßng cÿa l¿m phát ã ¿nh h±ßng tßi c¿u b¿o hißm vi mơ; Son Hong Nghiem và An Hoai Duong (2012) ã ißu tra sß thích cÿa khách hàng ßi vßi các s¿n ph¿m b¿o hißm vi mơ b¿ng cách nghiên cÿu tr±ßng hÿp Quÿ hß trÿ l¿n nhau (MAF), các tác gi¿ nhân th¿y các y¿u tß chính ¿nh h±ßng áng kß ¿n sß thích s¿n ph¿m cÿa khách hàng là giá c¿, kinh nghißm hay ki¿n thÿc vß b¿o hißm, kh¿ nng tính tốn hay trình ß hßc v¿n và thái ß ßi vßi rÿi ro cÿa khách

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

hàng. Tuy nhiên, các nghiên cÿu này ßu dÿa trên vißc xem xét các tác ßng tßng hÿp cÿa các nhân tß; mßi nghiên cÿu khác nhau sÿ dÿng các nhân tß ho¿c nhóm nhân tß khác nhau. Do v¿y, các k¿t qu¿ v¿n cịn nhißu mâu thu¿n.

Qua ó ta th¿y, trên th¿ gißi, ã có nhißu cơng trình nghiên cÿu vß ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ. Cịn t¿i Vißt Nam, ã có mßt sß cơng trình nghiên cÿu vß v¿n ß này. Tuy nhiên, các nghiên cÿu t¿i các qc gia khác nhau có nhÿng k¿t lu¿n khơng hồn tồn gißng nhau. Có nhÿng nhân tß có ý ngh)a t¿i bßi c¿nh nghiên cÿu này nh±ng l¿i hồn tồn khơng có tác ßng trong bßi c¿nh nghiên cÿu khác. Bßi c¿nh thay ßi d¿n ¿n nhu c¿u, hành vi mua cÿa khách hàng cing thay ßi. ịi hßi c¿n có thêm nghiên cÿu ß óng góp thêm cho nhÿng k¿t lu¿n cho l)nh vÿc này.

Xu¿t phát tÿ tình hình trißn khai b¿o hißm vi mơ và tình hình nghiên cÿu b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam nh± trên, nghiên cÿu sinh ã quy¿t ßnh chßn ß tài nghiên

<i><b>cÿu “Các nhân tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa ng±ßi có thu </b></i>

<i><b>nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam” làm ß tài nghiên cÿu cho lu¿n án cÿa mình. </b></i>

<b>1.2. Mÿc tiêu, câu hßi nghiên cÿu và nhißm vÿ nghiên cÿu cÿa lu¿n án </b>

<i><b>1.2.1. Mÿc tiêu nghiên cÿu </b></i>

<b>Mÿc tiêu tßng quát </b>

Xác ßnh các nhân tß và mÿc ß ¿nh h±ßng cÿa các nhân tß tßi ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam. Trên c¡ sß ó, ß xu¿t các khuy¿n nghß nh¿m thúc ¿y hình thành ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam.

<b>Mÿc tiêu cÿ thß </b>

Lu¿n án nghiên cÿu vß các nhân tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam. Lu¿n án có các mÿc tiêu cÿ thß nh± sau:

-_{Xây dÿng mơ hình mßt sß nhân tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh tham gia BHVM cÿa} ng±ßi có thu nh¿p th¿p vßi nhÿng nhân tß mang ¿c thù cÿa Vißt Nam.

-_{Xác ßnh tính ch¿t tác ßng, o l±ßng mÿc ß tác ßng và phân tích sÿ ¿nh h±ßng} cÿa các nhân tß tßi ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam.

-_{ß xu¿t các khuy¿n nghß cho các tß chÿc cung c¿p s¿n ph¿m BHVM t¿i Vißt} Nam và các c¡ quan qu¿n lý Nhà n±ßc nh¿m thúc ¿y ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p. Tÿ ó góp ph¿n ¿m b¿o an sinh xã hßi cho ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam và nâng cao hißu qu¿ kinh doanh cÿa các tß chÿc trißn khai BHVM.

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<i><b>1.2.2. Câu hßi nghiên cÿu </b></i>

Tÿ nhÿng nghiên cÿu ã có tr±ßc t¿i Vißt Nam và trên th¿ gißi vß ý ßnh tham gia BHVM và tÿ mÿc tiêu ß ra cÿa lu¿n án là giúp các nhà qu¿n lý có các gi¿i pháp hÿp lý ß thúc ¿y ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam, lu¿n án s¿ ph¿i tr¿ lßi nhÿng câu hßi nghiên cÿu cÿ thß sau:

1)_{B¿o hißm vi mơ cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam nh± th¿ nào?}

2)_{Nhÿng nhân tß nào ¿nh h±ßng tßi ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu} nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam?

3)_{Chißu h±ßng tác ßng cÿa các nhân tß nghiên cÿu tßi ý ßnh tham gia} BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p nh± th¿ nào?

4)_{Mÿc ß tác ßng cÿa nhÿng nhân tß tßi ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi} có thu nh¿p th¿p nh± th¿ nào?

5)_{Có sÿ khác bißt vß ý ßnh tham gia BHVM cÿa các nhóm ng±ßi có thu nh¿p} th¿p theo các ¿c ißm nhân kh¿u hßc ?

6)_{Nhÿng khuy¿n nghß nào có thß ±a ra ß nâng cao ý ßnh tham gia BHVM} cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam?

<i><b>1.2.3. Nhißm vÿ nghiên cÿu </b></i>

ß ¿t ±ÿc mÿc ích nghiên cÿu và tr¿ lßi ±ÿc các câu hßi nghiên cÿu ß ra ß trên, lu¿n án ph¿i gi¿i quy¿t ±ÿc các nhißm vÿ c¡ b¿n sau:

1)_{Tßng quan tình hình nghiên cÿu trong n±ßc và trên th¿ gißi vß nhÿng nhân} tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p. Nhÿng nghiên cÿu i tr±ßc này cùng vßi nghiên cÿu ßnh tính thÿc hißn t¿i Vißt Nam s¿ là c¡ sß ß xây dÿng mơ hình nghiên cÿu chính thÿc.

2)_{ißu tra, thu th¿p, phân tích nhÿng nh¿n ßnh và ánh giá cÿa ng±ßi tiêu} dùng và các chuyên gia t¿i Vißt Nam vß nhÿng nhân tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p.

3)_{Kißm ßnh, phân tích mơ hình nghiên cÿu vß các nhân tß tác ßng tßi ý ßnh} tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam.

<b>1.3. ßi t±ÿng, ph¿m vi nghiên cÿu cÿa lu¿n án </b>

<i><b>1.3.1. ßi t±ÿng nghiên cÿu </b></i>

ßi t±ÿng cÿa nghiên cÿu bao gßm hai ßi t±ÿng chính: (1) Lý lu¿n vß các

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

nhân tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh mua và (2) thÿc tißn vß các nhân tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh mua BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam.

Cÿ thß gßm nhÿng ßi t±ÿng sau: 1._{C¡ sß lý thuy¿t vß ý ßnh hành ßng}

2._{Các nghiên cÿu vß ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i} Vißt Nam và trên th¿ gißi

3._{Các nhân tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p} th¿p t¿i Vißt Nam.

<i><b>1.3.2. Ph¿m vi nghiên cÿu </b></i>

- Ph¿m vi vß nßi dung: Lu¿n án nghiên cÿu các v¿n ß lý lu¿n vß b¿o hißm vi mơ, các c¡ sß lý thuy¿t vß nhu c¿u, ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ và các nhân tß ¿nh h±ßng ¿n ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ.

- Ph¿m vi vß khơng gian: Thÿc t¿ ß Vißt Nam cho th¿y nhÿng khu vÿc t¿p trung nhißu ng±ßi có thu nh¿p th¿p nh± khu vÿc nông thôn n¡i có nhißu ng±ßi làm nơng nghißp, diêm nghißp…, các khu cơng nghißp, khu ch¿ xu¿t,… là thß tr±ßng mÿc tiêu cÿa BHVM. Vì v¿y, ß tài này tác gi¿ mong mußn nghiên cÿu t¿i các khu vÿc nêu trên cÿa Vißt Nam, n¡i có tÿ lß ng±ßi có thu nh¿p th¿p cao. Nh±ng do ißu kißn có h¿n nên tác gi¿ gißi h¿n ph¿m vi nghiên cÿu t¿i mßt sß ßa ph±¡ng là ißn Biên, Qu¿ng Bình, Tißn Giang. ó là nhÿng n¡i có ơng ng±ßi thu nh¿p th¿p, và là các ßa ph±¡ng ã có trißn khai BHVM thc ba mißn B¿c, Trung, Nam.

+ Lu¿n án nghiên cÿu thÿc tr¿ng thß tr±ßng b¿o hißm vi mơ ß Vißt Nam

+ Nghiên cÿu kh¿o sát tác ßng cÿa các nhân tß vßi m¿u kh¿o sát ±ÿc lÿa chßn t¿i ßa bàn 3 tßnh là ißn Biên, Qu¿ng Bình và Tißn Giang.

Nghiên cÿu kh¿o sát ±ÿc thÿc hißn b¿ng 2 ph±¡ng pháp ßnh tính và ßnh l±ÿng. ßi t±ÿng kh¿o sát là nhÿng khách hàng hißn t¿i, khách hàng tißm nng và nhóm chun gia bao gßm các qu¿n lý và cán bß cÿa các doanh nghißp và tß chÿc trißn khai BHVM t¿i Vißt Nam.

- Ph¿m vi vß m¿t thßi gian: ây là nghiên cÿu c¿t lát và có h¿n ch¿ chung cÿa các nghiên cÿu kh¿o sát là k¿t qu¿ ißu tra chß ß mßt kho¿ng thßi gian nh¿t ßnh. Sau này, ß ti¿p tÿc ±a ra các k¿t lu¿n vß ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p trong t±¡ng lai, tác gi¿ ho¿c các nhà nghiên cÿu khác có thß ti¿p tÿc kh¿o sát ß nhÿng thßi gian ti¿p theo.

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

+ Sß lißu thÿ c¿p: thu th¿p trong giai o¿n 2005-2023

+ Sß lißu s¡ c¿p: thu th¿p thông tin trong giai o¿n 2022 - 2023

<b>1.4. Khái quát ph±¡ng pháp nghiên cÿu </b>

<i><b>Ph±¡ng pháp nghiên cÿu: </b></i>

ß ¿t ±ÿc mÿc tiêu nghiên cÿu, ß tài sÿ dÿng k¿t hÿp hai ph±¡ng pháp nghiên cÿu là: (1) nghiên cÿu ßnh tính, (2) nghiên cÿu ßnh l±ÿng.

ii. Nghiên cÿu ßnh tính dùng ß khám phá, ißu chßnh và bß sung các bi¿n ßc l¿p có tác ßng tßi bi¿n phÿ thc ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p ßng thßi kißm tra và hồn thißn b¿ng hßi. Nghiên cÿu ßnh tính ±ÿc thÿc hißn vßi kÿ thu¿t phßng v¿n sâu. Nghiên cÿu sinh ti¿n hành lÿa chßn 6 chuyên gia và các nhà qu¿n lý am hißu vß l)nh vÿc BHVM và 15 ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i các khu vÿc Hà Nßi. Nghiên cÿu này ±ÿc ti¿n hành vào tháng 4 nm 2022. iii. Nghiên cÿu ßnh l±ÿng ±ÿc ti¿n hành theo 2 giai o¿n. Giai o¿n 1 là nghiên

cÿu s¡ bß ß kißm ßnh ß tin c¿y cÿa thang o, và giai o¿n 2 là nghiên cÿu chính thÿc trên dißn rßng. Giai o¿n 1 ±ÿc thÿc hißn vào tháng 6 nm 2022 và giai o¿n 2 ±ÿc thÿc hißn tÿ tháng 8 ¿n tháng 10 nm 2022.

<i><b>Quy trình nghiên cÿu: </b></i>

Quá trình nghiên cÿu ±ÿc thÿc hißn qua các b±ßc: xây dÿng mơ hình, kißm tra mơ hình và thang o, thu th¿p dÿ lißu s¡ bß ß kißm ßnh s¡ bß ß tin c¿y cÿa thang o, thu th¿p dÿ lißu chính thÿc, phân tích nhân tß, kißm ßnh ß tin c¿y cÿa thang o, kißm ßnh mơ hình và gi¿ thuy¿t nghiên cÿu.

Nghiên cÿu s¿ thu th¿p dÿ lißu tÿ nhißu ngn thơng tin khác nhau. Cÿ thß, nhÿng thơng tin dùng trong phân tích ±ÿc thu th¿p tÿ nhÿng ngn sau:

Ngn thơng tin thÿ c¿p: Nhÿng v¿n ß lý lu¿n ±ÿc úc rút trong sách, giáo trình chuyên ngành trong n±ßc và qußc t¿; Các sß lißu thßng kê ã ±ÿc xu¿t b¿n, các báo cáo tßng hÿp cÿa các tß chÿc, c¡ quan qu¿n lý có liên quan. K¿t qu¿ các nghiên cÿu tr±ßc ây ±ÿc cơng bß trên các t¿p chí khoa hßc trong n±ßc và qußc t¿. Tác gi¿ s¿ ti¿n hành thu th¿p, phân tích, so sánh và ánh giá các nghiên cÿu vß BHVM, ý ßnh mua và ý ßnh mua BHVM ß xây dÿng nên mơ hình nghiên cÿu ban ¿u và các khái nißm ±ÿc sÿ dÿng trong lu¿n án.

Ngn thơng tin s¡ c¿p: Thơng tin s¡ c¿p ±ÿc thu th¿p ¿u tiên b¿ng phßng v¿n sâu. K¿t qu¿ phßng v¿n sâu s¿ ±ÿc sÿ dÿng ß hồn thißn mơ hình nghiên cÿu

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

chính thÿc. Ti¿p ¿n, thơng tin s¡ c¿p ±ÿc thu th¿p b¿ng kh¿o sát: tác gi¿ s¿ sÿ dÿng b¿ng hßi ß ißu tra nh¿m tìm ra các nhân tß tác ßng và ¿c ißm cÿa sÿ tác ßng cÿa các nhân tß này tßi ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam. B¿ng hßi và dàn bài phßng v¿n sau khi ±ÿc thi¿t k¿ s¿ xin ý ki¿n các nhà khoa hßc và chuyên gia ß hồn thißn. B¿ng hßi s¿ ±ÿc phßng v¿n thÿ và hồn thißn tr±ßc khi trißn khai kh¿o sát trên dißn rßng.

<i><b>K¿ ho¿ch nghiên cÿu: </b></i>

K¿ ho¿ch nghiên cÿu cÿa lu¿n án ±ÿc thÿc hißn qua các giai o¿n sau:

<i>- Giai o¿n 1: Phân tích tài lißu </i>

Cơng vißc: Trong b±ßc này, NCS thÿc hißn vißc phân tích, tßng hÿp các tài lißu tham kh¿o, các cơng trình nghiên cÿu cÿa các nhà nghiên cÿu trong và ngồi n±ßc vß b¿o hißm vi mơ.

Thßi gian thÿc hißn: là tÿ tháng 1 ¿n tháng 2 nm 2022. ßa ißm: Nghiên cÿu t¿i bàn.

<i>- Giai o¿n 2: Nghiên cÿu ßnh tính </i>

Cơng vißc: Ti¿n hành vißc phßng v¿n sâu và th¿o lu¿n nhóm vßi ßi t±ÿng là các chuyên gia làm vißc trong l)nh vÿc BHVM (Cán bß làm vißc t¿i Cÿc qu¿n lý và Giám sát B¿o hißm, Bß tài chính; Cán bß làm vißc t¿i Hißp hßi B¿o hißm Vißt Nam; Cán bß cÿa Hßi liên hißp Phÿ nÿ Vißt Nam; Nhân viên các Cơng ty b¿o hißm) và mßt sß ng±ßi có thu nh¿p th¿p trên ßa bàn Thành phß Hà Nßi.

Thßi gian: Tháng 4 nm 2022.

ßa ißm: Nghiên cÿu t¿i khu vÿc Hà Nßi.

<i>- Giai o¿n 3: Nghiên cÿu ßnh l±ÿng s¡ bß </i>

Cơng vißc: Ti¿n hành kh¿o sát vßi cÿ m¿u nhß là 76 ng±ßi bao gßm c¿ nhÿng ng±ßi thu nh¿p th¿p ã tham gia BHVM và c¿ nhÿng ng±ßi thu nh¿p th¿p ch±a tham gia BHVM t¿i mßt sß huyßn cÿa Thành phß Hà Nßi.

Thßi gian thÿc hißn: Tháng 6 nm 2023. ¿i ißm: Nghiên cÿu t¿i khu vÿc Hà Nßi.

<i>- Giai o¿n 4: Nghiên cÿu ßnh l±ÿng chính thÿc </i>

Cơng vißc: Ti¿n hành kh¿o sát vßi m¿u là 650 ng±ßi thu nh¿p th¿p bao gßm c¿ nhÿng ng±ßi ã tham gia BHVM và c¿ nhÿng ng±ßi ch±a tham gia BHVM t¿i ßa bàn 3 tßnh là ißn Biên, Qu¿ng Bình và Tißn Giang.

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

Thßi gian thÿc hißn: Tÿ tháng 8 ¿n tháng 10 nm 2022.

¿i ißm: Nghiên cÿu t¿i các tßnh ißn Biên, Qu¿ng Bình và Tißn Giang.

<i><b>M¿u ißu tra: </b></i>

ßi t±ÿng nghiên cÿu là ng±ßi tiêu dùng nên quy mơ ph¿i ÿ lßn ß ¿m b¿o tính ¿i dißn. Tác gi¿ xây dÿng m¿u ißu tra có quy mô là 650 cá nhân. M¿u ±ÿc chßn b¿ng ph±¡ng pháp chßn m¿u phi ng¿u nhiên là chßn m¿u tißn lÿi.

<i><b>Ph±¡ng pháp phân tích dÿ lißu: </b></i>

- B¿ng hßi sau khi thu vß s¿ ±ÿc phân tích b¿ng ph¿n mßm SPSS , k¿t hÿp mßt sß ph±¡ng pháp nh± thßng kê, phân tích nhân tß, phân tích ß tin c¿y, phân tích hßi quy.

Q trình trißn khai nghiên cÿu có thß s¿ g¿p ph¿i mßt sß v¿n ß nh± chßn m¿u khơng ¿t ±ÿc mÿc tiêu lý t±ßng, câu hßi ch±a hÿp lý. Vì v¿y, tác gi¿ chu¿n bß mßt ph±¡ng án nghiên cÿu ß gi¿m thißu nhÿng v¿n ß này nh¿m ¿m b¿o tính tin c¿y, ¿i dißn cÿa m¿u ßng thßi hồn thißn thang o cho b¿ng hßi.

Nßi dung cÿ thß cÿa ph±¡ng pháp nghiên cÿu s¿ ±ÿc trình bày trong Ch±¡ng 3 cÿa lu¿n án.

<b>1.5. Nhÿng óng góp mßi cÿa lu¿n án </b>

Lu¿n án ã thÿc hißn ±ÿc nhÿng mÿc tiêu ß ra ban ¿u tr±ßc khi nghiên cÿu: -_{Tßng quan các cơng trình nghiên cÿu vß ý ßnh tham gia BHVM và hß thßng} nhÿng v¿n ß lý lu¿n c¡ b¿n vß ý ßnh hành ßng nói chung và ý ßnh mua nói riêng. Tÿ ó xây dÿng ±ÿc mơ hình nghiên cÿu.

-_{Kißm ßnh mơ hình nghiên cÿu, kh¿ng ßnh ±ÿc các gi¿ thuy¿t vß mßi quan} hß giÿa các nhân tß tác ßng vßi ý ßnh tham gia BHVM.

-_{Kißm ßnh sÿ khác bißt vß ý ßnh tham gia BHVM cÿa các nhóm ng±ßi có thu} nh¿p th¿p theo các ¿c ißm nhân kh¿u hßc ?

-_{±a ra mßt sß ß xu¿t cho các c¡ quan qu¿n lý Nhà n±ßc và các tß chÿc cung} c¿p BHVM nh¿m nâng cao ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thun nh¿p th¿p và mßt sß ki¿n nghß v) mơ nh¿m ¿y m¿nh cung c¿p và tiêu dùng BHVM t¿i Vißt Nam.

Cÿ thß, lu¿n án ã ¿t ±ÿc nhÿng óng góp nh± trong các mÿc sau.

<i><b>1.5.1. Nhÿng óng góp vß m¿t lý lu¿n </b></i>

-_{Lu¿n án xác ßnh ±ÿc các nhân tß có ¿nh h±ßng rõ ràng tßi ý ßnh tham gia BHVM.} -_{Xây dÿng ±ÿc mơ hình bao gßm các nhân tß tác ßng tßi ý ßnh tham gia} BHVM là: thái ß, chu¿n mÿc chÿ quan, nh¿n thÿc kißm sốt hành vi, hißu bi¿t vß

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

BHVM, trun thơng, nhóm tham kh¿o.

-_{Kißm ßnh ±ÿc mơ hình nghiên cÿu và tìm ra ý ngh)a cÿa các nhân tß là thái} ß, chu¿n mÿc chÿ quan, nh¿n thÿc kißm sốt hành vi, hißu bi¿t vß BHVM, truyßn thơng, nhóm tham kh¿o.

-_{Kißm inh sÿ khác bißt vß ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p} t¿i Vißt Nam dÿa trên mßt sß ¿c ißm nhân kh¿u hßc (Tußi, Gißi tính, Thu nh¿p, Trình ß hßc v¿n)

-_{Trong các thang o ±ÿc thÿa k¿ tÿ các nghiên cÿu tr±ßc, thang o nhóm} tham kh¿o ch±a hồn tồn phù hÿp vßi ßi t±ÿng nghiên cÿu, do ó lu¿n án ã ißu chßnh l¿i thang o cho phù hÿp h¡n.

<i><b>1.5.2. Nhÿng óng góp vß m¿t thÿc tißn </b></i>

-_{Lu¿n án ã xác ßnh các nhân tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh tham gia BHVM cÿa} ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam, ßng thßi chß ra chißu h±ßng tác ßng và mÿc ß tác ßng cÿa tÿng nhân tß. Lu¿n án ã phân tích sÿ khác bißt vß ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam dÿa trên mßt sß ¿c ißm nhân kh¿u hßc (Ti, Gißi tính, Thu nh¿p, Trình ß hßc v¿n). Tÿ ó giúp các c¡ quan qu¿n lý Nhà n±ßc và các tß chÿc cung c¿p BHVM có thêm nhÿng thơng tin c¿n thi¿t nh¿m ±a ra các quy¿t ßnh qu¿n lý, quy¿t ßnh kinh doanh làm tng ý ßnh mua tÿ ó tng ho¿t ßng mua cÿa ng±ßi tiêu dùng.

-_{Lu¿n án ã ±a ra các ß xu¿t ß các c¡ quan qu¿n lý, các tß chÿc cung c¿p} s¿n ph¿m BHVM tham kh¿o v¿n dÿng trong q trình trißn khai và kißm sốt các nhân tß tác ßng tßi ý ßnh mua cÿa ng±ßi tiêu dùng. ßng thßi lu¿n án cing hàm ý ß xu¿t mßt sß khuy¿n nghß v) mơ trong vißc t¿o ra mơi tr±ßng thu¿n lÿi cho vißc trißn khai BHVM và thúc ¿y vißc tham gia BHVM.

<b>1.6. Bß cÿc cÿa lu¿n án </b>

ß trình bày tồn bß nßi dung nghiên cÿu cÿa mình, bß cÿc lu¿n án ±ÿc nghiên cÿu sinh chia thành 5 ch±¡ng nh± sau:

Ch±¡ng 1: Gißi thißu lu¿n án

Ch±¡ng 2: Tßng quan nghiên cÿu và c¡ sß lý lu¿n Ch±¡ng 3: Ph±¡ng pháp nghiên cÿu.

Ch±¡ng 4: K¿t qu¿ nghiên cÿu

Ch±¡ng 5: Hàm ý chính sách và k¿t lu¿n

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

<b>K¾T LU¾N CH¯¡NG 1 </b>

Trong Ch±¡ng 1, nghiên cÿu sinh ã gißi thißu chung vß lu¿n án. ¿u tiên, nghiên cÿu sinh nêu lên tính c¿p thi¿t ph¿i thÿc hißn nghiên cÿu này, dÿa trên tình hình trißn khai b¿o hißm vi mơ và tình hình nghiên cÿu b¿o hißm vi mơ, cing nh± vißc nghiên cÿu nhu c¿u vß b¿o hißm vi mơ trên th¿ gißi và t¿i Vißt Nam. Sau ó, nghiên cÿu sinh ã nêu ra mÿc tiêu nghiên cÿu, câu hßi nghiên cÿu và nhißm vÿ nghiên cÿu cÿa lu¿n án. Trên c¡ sß ó, ßi t±ÿng nghiên cÿu và ph¿m vi nghiên cÿu cÿa lu¿n án ±ÿc xác ßnh. Ph±¡ng pháp nghiên cÿu, quy trình nghiên cÿu, ph±¡ng pháp phân tích dÿ lißu ã ±ÿc mơ t¿ ng¿n gßn trong Ch±¡ng 1 này. Ci cùng, nhÿng óng góp cÿa lu¿n án vß m¿t lý lu¿n và thÿc tißn ã ±ÿc nêu ra. Bß cÿc cÿa lu¿n án bao gßm 5 ch±¡ng là: Ch±¡ng 1: Gißi thißu lu¿n án; Ch±¡ng 2: C¡ sß lý lu¿n và tßng quan nghiên cÿu; Ch±¡ng 3: Ph±¡ng pháp nghiên cÿu; Ch±¡ng 4: K¿t qu¿ nghiên cÿu; Ch±¡ng 5: Hàm ý chính sách và k¿t lu¿n.

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<b>CHĂNG 2 </b>

<b>TịNG QUAN NGHIấN CỵU V CĂ Sị Lí LUắN 2.1. Tòng quan nghiờn cu </b>

<i><b>2.1.1. Tßng quan tình hình nghiên cÿu b¿o hißm vi mơ </b></i>

Trong quá trình nghiên cÿu, tác gi¿ nh¿n th¿y r¿ng, ã có mßt sß l±ÿng khá lßn các cơng trình nghiên cÿu tr±ßc ây vß BHVM nói chung và nghiên cÿu các nhân tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh tham gia BHVM nói riêng. Trong khn khß ph¿n tßng quan này, tác gi¿ s¿ trình bày nhÿng nghiên cÿu tiêu bißu và có giá trß nh¿t. Các nghiên cÿu này ti¿p c¿n trên nhißu h±ßng và quan ißm khác nhau, hàm l±ÿng khoa hßc và mÿc ß nghiên cÿu cing khác nhau. Dÿa vào nhÿng nghiên cÿu này, cùng vßi c¡ sß lý lu¿n và vißc cân nh¿c ißu kißn nghiên cÿu t¿i Vißt Nam, tác gi¿ s¿ ß xu¿t mơ hình nghiên cÿu cÿa mình.

<i>2.1.1.1. Các nghiên cÿu vß b¿o hißm vi mơ d±ßi góc ß mßt cơng cÿ tài chính nh¿m qu¿n trß rÿi ro, phát trißn kinh t¿ và ¿m b¿o an sinh xã hßi </i>

Cho ¿n nay, trên th¿ gißi, nghiên cÿu vß tác ßng cÿa tài chính vi mơ và th¿m chí là b¿o hißm vi mơ ßi vßi sÿ phát trißn kinh t¿, xã hßi ã nh¿n ±ÿc sÿ quan tâm nh¿t ßnh. Claessens (2006) cho r¿ng r¿ng ti¿p c¿n các dßch vÿ tài chính, b¿o hißm nh± là mßt khía c¿nh quan trßng cÿa sÿ phát trißn, và vißc mß rßng các dßch vÿ tài chính cho các hß gia ình có thu nh¿p th¿p ang ±ÿc chú trßng h¡n. Mßt sß hßc gi¿ l¿p lu¿n r¿ng, nhÿng h¿n ch¿ vß tài chính bao gßm c¿ vißc thi¿u b¿o hißm, là nguyên nhân khi¿n ng±ßi nghèo bß m¿c k¿t trong nghèo ói (Dercon, 2004; Carter và Barrett, 2006). Sica và Testa (2009) khám phá mßi quan hß giÿa tài chính vi mơ và phát trißn ã nh¿n m¿nh t¿m quan trßng cÿa vißc thÿc hißn các chính sách tài chính vi mô. Belwal et al. (2012) cho r¿ng tài chính vi mơ c¿i thißn tình hình kinh t¿ cÿa các nÿ doanh nhân. Chandhok (2009) cho r¿ng “thơng qua b¿o hißm vi mơ, nghèo ói có thß ±ÿc xóa bß, d¿n ¿n sÿ phát trißn cÿa ¿t n±ßc”. Ngồi ra, London et al. (2010) ß c¿p ¿n vißc thi¿u b¿o hißm là mßt trong nhÿng h¿n ch¿ tài chính mà các nhà s¿n xu¿t trang tr¿i BoP ph¿i ßi m¿t ngày nay. Hamid et al. (2011a) tìm th¿y mßi quan hß tích cÿc giÿa b¿o hißm vi mô và gi¿m nghèo. Kovacevic và Pflug (2011) l¿p lu¿n r¿ng thơng qua b¿o hißm rÿi ro tÿ nhÿng cú sßc th¿m khßc làm gi¿m kh¿ nng ng±ßi nghèo r¡i vào b¿y nghèo.

Là mßt cơng cÿ phân bß rÿi ro, ±ÿc tài trÿ chÿ y¿u b¿ng phí b¿o hißm, b¿o hißm vi mơ liên quan ¿n vißc phân phßi l¿i thu nh¿p theo chißu ngang giÿa các ßi

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

t±ÿng có hß s¡ rÿi ro t±¡ng ±¡ng, thay vì phân phßi l¿i theo chißu dßc tÿ ng±ßi giàu sang ng±ßi nghèo. ßng thßi, tißn tß “vi mơ” chß ra r¿ng tÿ lß óng góp phù hÿp vßi ng±ßi có thu nh¿p th¿p, vßi các lÿi ích h¿n ch¿ t±¡ng ÿng (Loewe, M., 2009b). N¿u ±ÿc thi¿t k¿ phù hÿp, b¿o hißm vi mơ s¿ t¿o thành mßt ph±¡ng tißn hißu qu¿ ß cung c¿p cho ng±ßi lao ßng trong nßn kinh t¿ phi chính thÿc các bißn pháp b¿o vß xã hßi. B¿ng cách này, nó có kh¿ nng góp ph¿n thu h¿p kho¿ng cách vß dißn bao phÿ tßn t¿i vßi các ch±¡ng trình b¿o trÿ xã hßi ang ho¿t ßng ß các n±ßc ang phát trißn. Các nghiên cÿu thÿc nghißm tÿ Bangladesh v ắn ò cung cp bng chng cho thy bo hißm vi mơ có thß (m¿c dù khơng ph¿i lúc nào cing v¿y) có tác ßng tích cÿc áng kß ¿n mßt sß khía c¿nh cÿa nghèo ói a chißu (Hamid và cßng sÿ, 2010). Ngồi ra, b¿o hißm vi mơ cing có thß óng mßt vai trị quan trßng trong vißc trao quyßn cho các thành viên. Các hÿp ßng b¿o hißm vi mơ th±ßng là s¿n ph¿m cÿa cußc ßi tho¿i giÿa các nhà cung c¿p và các nhóm mÿc tiêu, trong khi các ch±¡ng trình b¿o trÿ xã hßi cơng cßng th±ßng ±ÿc t¿o ra bßi các quy trình hồn tồn tÿ trên xng. Do ó, b¿o hißm vi mơ có thß áp ÿng các nhu c¿u và sß thích cÿ thß cÿa nhÿng ng±ßi có thu nh¿p th¿p. Ngoài ra, các dÿ án b¿o hißm vi mơ thành cơng cịn có tác dÿng chÿng minh: chúng nâng cao nh¿n thÿc vß t¿m quan trßng cÿa vißc b¿o vß tr±ßc rÿi ro và ngn ch¿n tr±ßc nhÿng h¿u qu¿ có thß x¿y ra n¿u chúng thÿc sÿ thành hißn thÿc. T±¡ng tÿ nh± v¿y, sÿ hÿp tác trong các nhóm có thß tng c±ßng các c¡ hßi và vß trí cÿa cá nhân (Loewe, M., 2009b).

Mßt khía c¿nh cÿa b¿o hißm ß qu¿n lý rÿi ro ßi vßi các hß gia ình có thu nh¿p th¿p là BHVM. B¿o hißm vi mơ là cơng cÿ b¿o vß ng±ßi lao ßng trong nßn kinh t¿ phi chính thÿc tr±ßc nhÿng rÿi ro cÿ thß ß ßi l¿y các kho¿n thanh tốn phí b¿o hißm ßnh kÿ t±¡ng ÿng vßi xác su¿t và chi phí cÿa rÿi ro liên quan (Churchill, 2007). Nó ±ÿc xem xét bßi nhißu bên liên quan, ch¿ng h¿n nh± Tß chÿc Lao ßng Qc t¿, nh± mßt cơng cÿ vơ giá ß c¿i thißn an sinh xã hßi cho các hß gia ình có thu nh¿p th¿p. Các ch±¡ng trình BHVM ±ÿc v¿n hành ß nhißu n¡i khác nhau trên th¿ gißi, ¿c bißt là ß các n±ßc ang phát trißn. Chúng b¿o vß nhÿng ng±ßi có thu nh¿p th¿p tr±ßc nhÿng rÿi ro khác nhau nh± rÿi ro sÿc khße, rÿi ro vịng ßi, thißt h¿i tài s¿n, trách nhißm cÿa bên thÿ ba và th¿t b¿i trong thu ho¿ch (Loewe, M., 2006).

Xem xét vai trò cÿa b¿o hißm vi mơ trong bßi c¿nh tác ßng cÿa bi¿n ßi khí h¿u ßi vßi sÿ phát trißn kinh t¿, xã hßi cing là mßt h±ßng nghiên cÿu ±ÿc quan tâm. Kenjiro (2005) l¿p lu¿n r¿ng tình hình kinh t¿ cÿa ng±ßi nghèo mong manh h¡n do các cú sßc bßnh t¿t h¡n là các y¿u tß thßi ti¿t. Tuy nhiên, thßi ti¿t v¿n là y¿u tß gây ra nhißu rÿi ro ßi vßi cußc sßng cÿa ng±ßi thu nh¿p th¿p (World Bank, 2001; Patt A và

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

cßng sÿ, 2010; Liu B và cßng sÿ, 2010). Leftley R (2009), World Bank (2000), Akter và cßng sÿ (2012) ã ±a ra các gi¿i pháp thay th¿ thích ÿng ±ÿc cung c¿p bßi b¿o hißm vi mơ ß có thß làm gi¿m tính dß bß tßn th±¡ng tr±ßc rÿi ro thßi ti¿t, ¿m b¿o cho sÿ phát trißn. Barnett và cßng sÿ (2008), Dı´az Nieto J và cßng sÿ (2012) dÿa vào chß sß thßi ti¿t ß thi¿t k¿ s¿n ph¿m BHVM cho nông dân s¿n xu¿t nhß ß vùng nhißt ßi.

T¿i Vißt Nam, các nghiên cÿu vß cách thÿc trißn khai, tß chÿc ho¿t ßng cÿa tß chÿc b¿o hißm vi mơ và phát trißn thß tr±ßng b¿o hißm vi mơ ã ±ÿc ß c¿p tßi, tuy ch±a nhißu. Tran và Yun (2004) nghiên cÿu ho¿t ßng cÿa mßt tß chÿc b¿o hißm vi mơ, ánh giá tình hình trißn khai và l¿p k¿ ho¿ch chi¿n l±ÿc cÿa tß chÿc b¿o hißm vi mơ. Alip và David-Casis (2008) ã thÿc hißn ánh giá mơi tr±ßng ho¿t ßng cÿa b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam, là n±ßc có thß tr±ßng b¿o hißm vi mơ ch±a phát trißn. Nguyßn Vn Thành (2011) bàn vß vißc thúc ¿y b¿o hißm nhân thß vi mơ t¿i Vißt Nam. Ngun Thß H¿i ±ßng (2012) ã phân tích, ánh giá vß mơi tr±ßng pháp lý cho ho¿t ßng cÿa b¿o hißm vi mơ ßng thßi nh¿m tìm ra gi¿i pháp cho vißc phát trißn thß tr±ßng b¿o hißm vi mơ Vißt Nam. ß Thß Diên (2017) ã tßng k¿t mßt sß kinh nghißm trißn khai BHVM tai mßt sß n±ßc cho thß tr±ßng b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam. Nguyßn Thành Vinh (2022a) ã nêu ra thÿc tr¿ng trißn khai b¿o hißm vi mơ, ßng thßi ±a ra mßt sß khuy¿n nghß nh¿m phát trißn lo¿i hình b¿o hißm này t¿i Vißt Nam. Nguyßn Thành Vinh (2022b) ß c¿p tßi nhÿng v¿n ß pháp lý ßi vßi vißc trißn khai b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam. Ngun Thành Vinh (2023) trao ßi vß vißc thúc ¿y trißn khai b¿o hißm vi mơ nh¿m hß trÿ hß thßng an sinh xã hßi. ißm chung cÿa các nghiên cÿu này là i vào phân tích tßng hÿp trên khía c¿nh thß tr±ßng, d±ßi góc ß qu¿n trß rÿi ro và dÿa trên phân tích dÿ lißu thÿ c¿p.

<i>2.1.1.2. Các nghiên cÿu vß nhu c¿u b¿o hißm vi mơ dÿa trên lý thuy¿t nghiên cÿu </i>

Trong ho¿t ßng nghiên cÿu b¿o hißm vi mơ, ã có mßt sß mơ hình lý thuy¿t ±ÿc áp dÿng ß nghiên cÿu vißc ra quy¿t ßnh trong ißu kißn khơng ch¿c ch¿n.

<i><b>Lý thuy¿t tißn ích dÿ ki¿n EUT (Expected Utility Theory) là lý thuy¿t tiên ß </b></i>

vß sÿ lÿa chßn trong ißu kißn rÿi ro và giÿ vai trò trung tâm trong lý thuy¿t kinh t¿ kß tÿ nhÿng nm 1940. Lý thuy¿t này ã ±ÿc sÿ dÿng làm nßn t¿ng cho các mơ hình nghiên cÿu vß nhu c¿u b¿o hißm dÿa trên rÿi ro ßng thßi cing cung c¿p mßt c¡ sß so sánh chung cho các mơ hình khác nhau. Trong nghiên cÿu b¿o hißm, Borch và Mossin (1968) gßi lý thuy¿t này d±ßi sÿ ác c¿m rÿi ro là “Nguyên lý Bernoulli” nh¿m ghi nhß ¿n lu¿n thuy¿t nßi ti¿ng cÿa Bernoulli (1738). Các nghiên cÿu dÿa trên Lý thuy¿t tißn ích dÿ ki¿n ã ±ÿc dùng ß gi¿i thích nhißu ho¿t ßng b¿o hißm trong thÿc t¿ nh± xác

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

ßnh tÿ lß san s¿ rÿi ro, tÿ lß kh¿u trÿ, thi¿t k¿ hÿp ßng b¿o hißm...Theo lý thuy¿t này, trong mßi liên hß vßi ác c¿m rÿi ro, nhu c¿u b¿o hißm ±ÿc xác ßnh trên vißc tßi a hóa lÿi ích kÿ vßng dÿa vào mßt các y¿u tß nh± tußi thß, kÿ vßng sßng, thu nh¿p …. Lý thuy¿t này dÿ oán r¿ng nhu c¿u b¿o hißm gia tng cùng vßi tài s¿n. Trong nghiên cÿu vß vißc phát trißn các thang o vß vißc lo ng¿i rÿi ro, Arrow (1965), Pratt và cßng sÿ (1964) l¿i nh¿n th¿y tài s¿n và nhu c¿u b¿o hißm có liên hß tÿ lß nghßch. Theo Mossin (1968), n¿u ph±¡ng pháp o l±ßng cÿa Arrow-Pratt vßi mÿc ß hồn tồn lo ng¿i rÿi ro thì khi tài s¿n gia tng và phí b¿o hißm là kh¿ thi trong ißu kißn các y¿u tß ±ÿc tính tốn cân b¿ng (giá trß tài s¿n hay phân bß tßn th¿t) thì mÿc ß kh¿u trÿ cing tng và chi phí mßt ng±ßi s¿n sàng tr¿ ß mua b¿o hißm s¿ gi¿m i.

Mßt gi¿ ßnh phß bi¿n trong lý thuy¿t vß kinh t¿ hßc t¿p trung vào các lý thuy¿t cÿa Morgenstern và Von Neumann (1953) là nhÿng cá nhân mà né tránh rÿi ro, hành vi b¿o hißm th±ßng ±ÿc trích d¿n nh± là mßt cách hß trÿ m¿u mÿc cho gi¿ ßnh vß né tránh rÿi ro (Arrow (1971); Deaton và Muellbaure (1980)). Trong tr±ßng hÿp cÿ thß, mßi ng±ßi s¿n lịng tham gia b¿o hißm ß tr¿ phí cho rÿi ro (mßt kho¿n tißn lßn h¡n giá trß kÿ vßng mà hß khi¿u n¿i) ß lo¿i trÿ xác su¿t cÿa mßt tßn th¿t lßn có thß x¿y ra. Tÿ ó, nhÿng mơ hình dÿ ốn dÿa trên lý thuy¿t vß lÿi ích chu¿n mÿc cho th¿y nhu c¿u b¿o hißm và lo sÿ rÿi ro có t±¡ng quan tích cÿc (Briys và Schlesinger (1990); Schlesinger (2000)).

Các nghiên cÿu tiêu bißu khác vß b¿o hißm dÿa trên lý thuy¿t vß lÿi ích cho th¿y nhu c¿u tng lên cùng vßi quy mơ và xác su¿t cÿa tßn th¿t có thß có (Beenstock và cßng sÿ, 1988) và gi¿m i khi phí b¿o hißm tng lên (Ehrlich và Becker (1972); (Beenstock và Chan (1988)). Thêm vào ó, mßi ng±ßi s¿ thích b¿o hißm h¡n vßi các sÿ kißn tßn th¿t lßn và xác su¿t rÿi ro th¿p h¡n là các lo¿i hình b¿o hißm cho các sÿ kißn tßn th¿t th¿p mà xác su¿t rÿi ro th¿p vßi cùng mßt giá trß kÿ vßng t±¡ng tÿ (Ehrlich và Becker, 1972). Tÿ ó cho th¿y ng±ßi ta có thß tham gia b¿o hißm nhißu h¡n cho nhÿng tßn th¿t lßn h¡n.

Vß vißc nghiên cÿu b¿o hißm vi mơ dÿa vào Lý thuy¿t tißn ích dÿ ki¿n, Ghada Elabed và Michael R. Carter (2014) ã phân tích m¿u 334 nơng dân trßng bơng ß mißn nam Mali ß tìm ra hai thơng sß làm gi¿m thái ß cÿa cá nhân ßi vßi b¿o hißm chß sß vi mơ. Các tác gi¿ nh¿n th¿y r¿ng, sÿ khơng thích rÿi ro kép làm gi¿m nhu c¿u vß b¿o hißm theo chß sß so vßi nhÿng gì s¿ x¿y ra n¿u các cá nhân có cùng mÿc ß sÿ rÿi ro nh±ng là trung tính vß rÿi ro kép. Ngồi ra, nhu c¿u gi¿m m¿nh h¡n do rÿi ro c¡ b¿n tng lên theo khơng thích rÿi ro kép.

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

Nh±ng, trái ng±ÿc vßi dÿ ốn cÿa Lý thuy¿t Tißn ích dÿ ki¿n (EUT), nhißu nghiên cÿu trong thß tr±ßng b¿o hißm vi mơ cho th¿y có mßi quan hß tiêu cÿc giÿ y¿u tß ác c¿m rÿi ro và nhu c¿u. Các nghiên cÿu cÿa Giné và cßng sÿ (2008), Giesbert và cßng sÿ (2011), Kouame và Komenan (2012), Cole và cßng sÿ (2013) chß ra r¿ng các hß gia ình lo ng¿i rÿi ro s¿ ít mua b¿o hißm vi mơ h¡n. Qua ó ta th¿y r¿ng, mơ hình Lý thuy¿t Tißn ích dÿ ki¿n v¿n ch±a ÿ m¿nh và trißt ß ß gi¿i thích nhu c¿u vß b¿o hißm vi mơ. Vì v¿y, khơng có ±ÿc các dÿ báo ÿ m¿nh tÿ c¡ sß lý thuy¿t này.

<i><b>Lý thuy¿t kÿ vßng (Prospect Theory) nghiên cÿu hành vi kinh t¿, cÿ thß là t¿p </b></i>

trung gi¿i thích hành vi ra quy¿t ßnh. Lý thuy¿t này ±ÿc ±a ra ¿u tiên bßi Daniel

<i>Kahneman và Amos Tversky trong bài vi¿t “Prospect Theory: An Analysis of Decision </i>

trên c¡ sß xem xét k¿t qu¿ s¿ thu ±ÿc n¿u chÿ thß ra quy¿t ßnh ti¿n hành mßt lÿa chßn nào ó. Trong bài vi¿t nêu trên, Kahneman và Tversky ã thách thÿc quan nißm truyßn thßng vß vißc con ng±ßi ±a ra quy¿t ßnh liên quan ¿n các hành vi kinh t¿. Tr±ßc thßi ißm lý thuy¿t kÿ vßng ra ßi, các nhà kinh t¿ hßc cß ißn,và tân cß ißn

<i>v¿n dÿng lý thuy¿t hÿu dÿng kÿ vßng (expected utility theory) ß lý gi¿i r¿ng con ng±ßi vß b¿n ch¿t là “duy lý” (rational) trong vißc ±a ra quy¿t ßnh vß hành vi kinh </i>

t¿. Cÿ thß là khi bc ph¿i ±a ra lÿa chßn thì con ng±ßi có xu h±ßng lÿa chßn ph±¡ng án giúp hß tßi a hóa lÿi ích. Lý thuy¿t hÿu dÿng kÿ vßng cing cho r¿ng con ng±ßi c¿m nh¿n vß nhÿng ißu tßt hay ißu x¿u vßi mÿc ß nh± nhau. Ví dÿ, ng±ßi ta s¿ thú vß khi tìm th¿y 5$ trên ±ßng phß cùng vßi mÿc ß ti¿c nußi khi ß m¿t 5$ (Nicholas C. Barberis, 2013). Tuy nhiên, vßn là nhÿng nhà tâm lý hßc, Kahneman và Tversky ±a ra góc nhìn ph¿n bißn r¿ng con ng±ßi r¿t dß có khuynh h±ßng thiên ki¿n tri nh¿n

<i>(cognitive bias) và th±ßng khơng ±a ra lÿa chßn hÿp lý. Hay nói cách khác, </i>

Kahneman và Tversky không tin r¿ng con ng±ßi l¿i ln “duy lý” - “máy móc” khi ±a ra hành vi lÿa chßn. Hai ơng ã thách thÿc gi¿ ßnh c¡ b¿n vß hành vi “duy lý” và cho r¿ng y¿u tß tâm lý và c¿m xúc giÿ vai trị chi phßi c¡ ch¿ ±a ra quy¿t ßnh và ơi khi hß qu¿ là quy¿t ßnh lÿa chßn khơng ph¿i là ph±¡ng án tßi ±u.

Trên nßn t¿ng tâm lý, lý thuy¿t kÿ vßng cung c¿p lu¿n ißm chÿ y¿u có tính xun st là tr±ßc vißn c¿nh ¿t ±ÿc mßt lÿi ích nào ó, con ng±ßi ta có khuynh

<i>h±ßng sÿ rÿi ro averse); tuy nhiên s¿ có khuynh h±ßng ch¿p nh¿n lißu l)nh </i>

lßn khi xác su¿t m¿t mát càng lßn lao (Daniel Kahneman and Amos Tversky, 1984). Nói cách khác, xác su¿t thißt h¿i và lÿa chßn phiêu l±u tÿ lß thu¿n vßi nhau.

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

Vßi nhißu thí nghißm tâm lý hßc, Kahneman và Tversky chÿng minh r¿ng con ng±ßi vßn xem m¿t mát nh± sÿ ám ¿nh cß hÿu (loss aversion). Khi ó, kh¿ nng ±ÿc

<i>nh¿n thÿc (perceived likelihood) vß mßi e dßa hay sÿ m¿t mát cÿa v¿n ß là lßn h¡n xác su¿t th¿t sÿ (actual probability) mà v¿n ß ó x¿y ra trên thÿc t¿. Do v¿y, khi xem </i>

xét hai nhân tß là m¿t mát (loss) và lÿi nhu¿n (gain) thì m¿t mát s¿ gây ra h¿u qu¿ tâm lý n¿ng nß h¡n nißm vui do lÿi nhu¿n mang l¿i; m¿c dù ±ÿc (win) hay m¿t (lose) ßu mang l¿i giá trß nh± nhau (Daniel Kahneman, Jack Knetsch and Richard Thaler (1990). Vß c¡ b¿n, lý thuy¿t kÿ vßng cung c¿p hai l¿p lu¿n chính (Jeffrey Berejekian, 1997), bao gßm:

- Trong tr±ßng hÿp chÿ thß nh¿n-ßnh-r¿ng giÿ nguyên-tr¿ng (status quo) s¿ mang ¿n lÿi ích thì khi ÿng giÿa hai sÿ lÿa chßn là (1) phiêu l±u vßi kÿ vßng thu ±ÿc mßt sß lÿi ích, m¿c dù v¿n có kh¿ nng m¿t mát, và (2) lÿa chßn giÿ nguyên tr¿ng, thì chÿ thß s¿ chßn chính sách thÿ 2, tÿc là giÿ nguyên tr¿ng nh¿m tránh nhÿng rÿi ro khó ốn ßnh.

- Trong tr±ßng hÿp chÿ thß nh¿n ßnh r¿ng giÿ ngun tr¿ng (status quo) khơng có lÿi và gây tßn th¿t vß m¿t lÿi ích thì khi ÿng giÿa hai chßn lÿa là (1) giÿ nguyên tr¿ng, và (2) lißu l)nh “ánh c±ÿc” ß thu vß lÿi ích, m¿c dù lÿa chßn này cing bao gßm kh¿ nng m¿t mát, thì chÿ thß th±ßng chßn chính sách thÿ 2, tÿc là phiêu l±u vßi nhÿng kÿ vßng.

Dÿa trên lý thuy¿t trißn vßng, Ito và Kono (2010) trong q trình i tìm câu tr¿ lßi cho vißc t¿i sao tÿ lß tham gia BHVM q th¿p, cho r¿ng có quan hß thu¿n chißu giÿa y¿u tß lo ng¿i rÿi ro và nhu c¿u b¿o hißm vi mơ. Nghiên cÿu này ±ÿc thÿc hißn vßi b¿o hißm y t¿ vi mụ ti ắn ò bng cỏch s dng d liòu hß gia ình ±ÿc thu th¿p t¿i Karnataka, t¿p trung vào lý thuy¿t trißn vßng. Lý thuy¿t trißn vßng gi¿ ßnh r¿ng mßi ng±ßi hành xÿ theo cách khơng thích rÿi ro khi ánh giá lãi nh±ng theo cách thích rÿi ro khi ánh giá tßn th¿t. Nghiên cÿu này tìm th¿y mßt sß b¿ng chÿng cho th¿y mßi ng±ßi hành xÿ theo cách thích rÿi ro khi ßi m¿t vßi rÿi ro thua lß, phù hÿp vßi lý thuy¿t trißn vßng. Vì b¿o hißm bao gßm các kho¿n lß, thái ß ±a thích rÿi ro ßi vßi các kho¿n lß có thß gi¿i thích cho tÿ lß ti¿p nh¿n th¿p, và các tác gi¿ th¿y hß trÿ thÿc nghißm y¿u cho ißu này. Các hß gia ình có sß thích theo hình hypebol có nhißu kh¿ nng mua b¿o hißm h¡n, phù hÿp vßi dÿ ốn lý thuy¿t cÿa các tác gi¿ vß nhu c¿u vß sÿ cam k¿t. Tuy nhiên, k¿t qu¿ này nên ±ÿc gi¿i thích mßt cách th¿n trßng vì kích th±ßc nhß cÿa m¿u nghiên cÿu. Các tác gi¿ cing tìm th¿y mßt sß b¿ng chÿng cho sÿ tßn t¿i ßi vßi lÿa chßn b¿t lÿi: các hß gia ình có tÿ lß thành viên ßm au cao h¡n có nhißu kh¿ nng mua b¿o hißm h¡n. Mßt ißm thú vß là, nghiên cÿu th¿y r¿ng các hß

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

gia ình mà có chÿ hß bß ßm ít có kh¿ nng mua b¿o hißm. ißu này có thß cho th¿y thÿc t¿ là các hß gia ình mà có chÿ hß bß ßm có dịng thu nh¿p ít h¡n và g¿p khó khn

<b>trong vißc tài trÿ phí b¿o hißm. </b>

<i>2.1.1.3. Các nghiên cÿu vß nhu c¿u b¿o hißm vi mơ dÿa trên vißc xem xét tác ßng cÿa các bi¿n tßng hÿp </i>

Trên th¿ gißi, hißn ã có nhißu nghiên cÿu thÿc nghißm ±ÿc ±a ra nh¿m ánh giá sÿ ¿nh h±ßng cÿa các nhân tß ¿n nhu c¿u và quy¿t ßnh mua b¿o hißm vi mơ. Các k¿t qu¿ nghiên cÿu ã cho th¿y quy¿t ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ ±ÿc xem xét dÿa trên nhißu bi¿n sß. Nhÿng bi¿n sß này ±ÿc khám phá thơng qua nhißu cách ti¿p c¿n và dÿ lißu khác nhau và ±ÿc gi¿i thích dÿa vào nhißu nhân tß mà có ¿nh h±ßng tßi quy¿t ßnh tham gia bo hiòm. C thò:

<b>tò kinh t </b>

+ ắnh hòng cÿa giá ¿n quy¿t ßnh mua b¿o hißm vi mơ: Theo lý thuy¿t kinh t¿ tiêu chu¿n, giá cÿa b¿t kÿ hàng hóa thơng th±ßng nào ±ÿc dÿ ki¿n s¿ liên quan nghßch vßi nhu c¿u ßi vßi hàng hóa (ho¿c dßch vÿ) ó. ißu ó ±ÿc thß hißn trong các k¿t qu¿ nghiên cÿu cÿa Bauchet (2013); Cole và cßng sÿ (2013); Dercon và cßng sÿ (2012); Fitzpatrick và cßng sÿ (2011); Karlan và cßng sÿ (2012); Mobarak và Rosenzweig (2012); Thornton và cßng sÿ (2010) cho th¿y giá c¿ có tác ßng tiêu cÿc tßi nhu c¿u b¿o hißm vi mơ. Tuy nhiên, Gaurav và cßng sÿ (2011) trong nghiên cÿu cÿa mình l¿i cho r¿ng giá s¿n ph¿m b¿o hißm khơng có ¿nh h±ßng tßi nhu cu bo hiòm ma ti ắn ò.

+ ắnh hòng ca S giu cú - ti s¿n rịng - cÿa c¿i (ti¿p c¿n tín dung/ thanh kho¿n) và thu nh¿p: Mßt sß nghiên cÿu ã cho th¿y có mßi quan hß tích cÿc giÿa sÿ giàu có và vißc mua b¿o hißm vi mơ. Lý thuy¿t c¡ b¿n là sÿ giàu có cung c¿p mÿc thanh kho¿n cao h¡n và/ho¿c ti¿p c¿n tín dÿng ß vißc mua b¿o hißm là kh¿ thi. Ti¿p c¿n tín dÿng ß c¿p ¿n các c¡ hßi vay; thanh kho¿n liên quan ¿n sÿ s¿n có cÿa tài s¿n ngồi nhÿng gì c¿n thi¿t ß trang tr¿i chi phí gia ình c¡ b¿n.

Cole và cßng sÿ (2013); Giné và cßng sÿ (2008); Liu và Myers (2012) tìm th¿y b¿ng chÿng cho r¿ng nhu c¿u b¿o hißm vi mơ tng lên khi các hß gia ình có kh¿ nng ti¿p c¿n tín dÿng tng và tính thanh kho¿n cÿa tài s¿n tng lên. Nh±ng Gollier (2003) thì l¿i cho r¿ng tính thanh kho¿n cÿa tài s¿n cÿa các hß gia ình có quan hß ng±ÿc

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

chißu vßi nhu c¿u b¿o hi¿m vi mô. Bên c¿nh ó, trong các nghiên cÿu cÿa Clarke (2011); Ito và Kono (2010); Karlan và cßng sÿ (2012), các tác gi¿ này l¿i cho r¿ng kh¿ nng ti¿p c¿n tín dÿng khơng có mơi liên hß vßi nhu c¿u b¿o hißm vi mơ.

<b>- Nhÿng nghiên cÿu vß nhu c¿u b¿o hißm vi mơ liên quan ¿n các nhân </b>

<b>tß xó hòi v vn húa </b>

+ ắnh hòng ca yu tß lo ng¿i rÿi ro: Trái ng±ÿc vßi dÿ ốn cÿa Lý thuy¿t Tißn ích dÿ ki¿n (EUT), nhißu nghiên cÿu trong thß tr±ßng b¿o hißm vi mơ cho th¿y có mßi quan hß tiêu cÿc giÿ y¿u tß ác c¿m rÿi ro và nhu c¿u. Các nghiên cÿu cÿa Cole và cßng sÿ (2013); Giné và cßng sÿ. (2008); Giesbert và cßng sÿ. (2011); Kouame và Komenan (2012) chß ra r¿ng, các hß gia ình lo ng¿i rÿi ro s¿ ít mua b¿o hißm h¡n. Nh±ng bên c¿nh ó, nghiên cÿu cÿa Ito và Kono (2010) l¿i cho r¿ng có quan hß thu¿n chißu giÿa y¿u tß lo ng¿i rÿi ro và nhu cu bo hiòm vi mụ.

+ ắnh h±ßng cÿa nißm tin vào nhà cung c¿p b¿o hißm ßi vßi nhu c¿u b¿o hißm vi mơ: Các nghiên cÿu cÿa Basaza và cßng sÿ (2008); Cai và cßng sÿ (2009); Cole và cßng sÿ (2013); Dercon (2012); Giné và cßng sÿ (2008); Patt và cßng sÿ (2009, 2010); Tadesse và Brans (2012); Zhang và cßng sÿ (2006) cho r¿ng nißm tin vào nhà cung c¿p b¿o hißm và nhu c¿u b¿o hißm vi mơ có quan hß thu¿n chißu. Dÿa trên nghiên cÿu ßnh tính, Giné và cßng sÿ (2008) l±u ý r¿ng nißm tin vào nhà cung c¿p b¿o hißm là y¿u tß chính quy¿t ßnh nhu c¿u b¿o hißm l±ÿng m±a ti ắn ò. TĂng t, Cole v cßng sÿ (2013) th¿y r¿ng các hß gia ình t¿i ¾n ß nhÿng hß gia ình khơng hồn tồn tin t±ßng vào b¿o hißm ã có nhu c¿u tng lên khi nh¿n ±ÿc sÿ cam k¿t áng tin c¿y cÿa nhà b¿o hißm. Các nghiên cÿu cÿa Cai và cßng sÿ (2009); Zhang và cßng sÿ (2006) cho th¿y sÿ thi¿u tin t±ßng vào hß thßng b¿o hißm do chính phÿ trÿ c¿p t¿i Trung Qußc là rào c¿n áng kß ßi vßi nhu c¿u tham gia cÿa lo¿i hình b¿o hißm này. T±¡ng tÿ, Basaza và cßng sÿ (2008) th¿y r¿ng thi¿u tin t±ßng là lý do quan trßng cho vißc ít ng±ßi tham gia b¿o hißm y t¿ cßng ßng t¿i Uganda.

+ ắnh hòng ca hiòu ÿng ngang hàng: Các nghiên cÿu cÿa Cai và cßng sÿ (2011); Giné và cßng sÿ (2011); Karlan và cßng sÿ (2012); Morsink và Geurts (2011) cho th¿y ¿nh h±ßng cÿa kinh nghißm tÿ nhÿng ng±ßi ã tham gia b¿o hißm vi mơ ßi vßi nhÿng ng±ßi khác có tác ßng thu¿n chißu. Do ó, nißm tin cÿa mßt ng±ßi vào nhÿng ng±ßi khác d±ßng nh± là mßt ißu quan trßng ¿nh h±ßng tßi nhu c¿u cÿa hß.

+ ¾nh h±ßng cÿa tơn giáo/ thuy¿t ßnh mßnh: nghiên cÿu cÿa Cole và cßng sÿ (2011) cho r¿ng nißm tin vào tơn giáo, chúa trßi có tác ßng ¿n thái ß ßi vßi rÿi ro.

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

Nghiên cÿu này cho r¿ng nhÿng ng±ßi thußc cùng nhóm tơn giáo s¿ có ¿nh h±ßng tßi nhau ßi vßi nhu c¿u vß b¿o hißm vi mơ.

+ ¾nh h±ßng cÿa ki¿n thÿc, hißu bi¿t vß tài chính và b¿o hißm vßi nhu c¿u b¿o hißm vi mơ: Vßi nhân tß hißu bi¿t tài chính, các nghiên cÿu cÿa Cole và cßng sÿ (2013); Giné và cßng sÿ (2008) cho r¿ng có nhu c¿u cao h¡n ßi vßi các hß gia ình có ki¿n thÿc tài chính cao h¡n. Ki¿n thÿc làm gia tng vißc nh¿n ra chÿc nng cÿa các các s¿n ph¿m b¿o hißm. Do v¿y, nhÿng nghiên cÿu này cho r¿ng có mßt mßi lißn hß tÿ lß thu¿n giÿa hißu bi¿t vß tài chính và tiêu dùng b¿o hißm vi mơ. Trong khi ó, trong nghiên cÿu cÿa mình, Clarke và Kalani (2012) khơng tìm th¿y ¿nh h±ßng cÿa ki¿n thÿc tài chính ßi vßi nhu c¿u b¿o hißm

Thi¿u ki¿n thÿc vß b¿o hißm ±ÿc coi là mßt lý do quan trßng d¿n ¿n vißc khơng mua b¿o hißm (Gine, Townsend, & Vickery, 2008). Các hß gia ình có hißu bi¿t vß tài chính cao h¡n u c¿u nhißu b¿o hißm h¡n (Cole et al., 2013). Hißu bi¿t vß b¿o hißm cao h¡n có thß giúp ánh giá úng nhÿng ±u ißm và nh±ÿc ißm cÿa hÿp ßng b¿o hißm và ißu này s¿ cho phép ±a ra quy¿t ßnh tßt h¡n (Cole & Fernando, 2008). Do trình ß kinh nghißm th¿p nên cing có sÿ thi¿u hißu bi¿t vß các ißu kho¿n và ißu kißn cÿa hÿp ßng b¿o hißm vi mơ (Cohen & Sebstad, 2006). Giáo dÿc vß b¿o hißm ho¿c khuy¿n khích hißu bi¿t vß b¿o hißm là mßt nhißm vÿ chính mà các c¡ quan chính phÿ và các nhà cung c¿p b¿o hißm vi mơ nên t¿p trung nh¿m làm cho b¿o hißm vi mơ trß nên phß bi¿n h¡n (Cohen & Sebstad, 2006). Trong nghiên cÿu g¿n ây, Uddin, M. A. (2017) cho r¿ng ki¿n thÿc vß b¿o hißm là y¿u tß quan trßng nh¿t tác ßng tßi nhu c¿u BHVM ca ngòi dõn ti ắn ò.

<b>tò cu trỳc </b>

+ Y¿u tß M¿ng l±ßi chia s¿ rÿi ro khơng chính thÿc: Mobarak và Rosenzweig (2012) cho r¿ng trong cßng ßng vßi các hß thßng chia s¿ rÿi ro khơng chính thÿc, b¿o hißm chß sß có thß h¿p d¿n. Trong khi ó, Jowett (2003); Landmann và cßng sÿ (2012) l¿i cho r¿ng M¿ng l±ßi chia s¿ rÿi ro khơng chính thÿc có tác ßng ng±ÿc chißu vßi nhu c¿u b¿o hißm vi mơ.

+ Vß y¿u tß ch¿t l±ÿng dßch vÿ b¿o hißm, nhißu nghiên cÿu ã kh¿ng ßnh y¿u tß này tác ßng tích cÿc ¿n nhu c¿u b¿o hißm. ó là các nghiên cÿu cÿa Basaza và cßng sÿ (2008); De Allegri và cßng sÿ (2006); Dong và cßng sÿ (2009); Jehu-Appiah và cßng sÿ (2011); Nguyen và Knowles (2010).

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

+ ắnh hòng cÿa nhÿng cÿ sßc trong quá khÿ vßi nhu c¿u b¿o hißm vi mơ: Arun và cßng sÿ (2012) trong nghiên cÿu t¿i Sri Lanka tìm th¿y b¿ng chÿng m¿nh m¿ cho mßi quan hß này. Nghiên cÿu này cho r¿ng, nhÿng cú sßc trong quá khÿ làm tng xác su¿t sÿ dÿng b¿o hißm vi mơ. Trong khi ó, các nghiên cÿu cÿa Cole và cßng sÿ (2013); Galarza và Carter (2010) khơng tìm th¿y b¿ng chÿng vß mßi quan hß này.

<b>tß cá nhân và nhân kh¿u hßc </b>

+ Tußi, ã ±ÿc ±a vào nhißu nghiên cÿu thÿc nghißm vß nhu c¿u b¿o hißm vi mơ, nh±ng th±ßng ±ÿc thß hißn vai trị nh± mßt bi¿n kißm sốt, chÿ khơng ph¿i là mßt bi¿n sß ±ÿc quan tâm ¿c bißt. Trong mßt sß tr±ßng hÿp, nh± nghiên cÿu cÿa Cao và Zhang (2011); Chen và cßng sÿ (2013); Giesbert và cßng sÿ (2011) thì ti có tác ßng d±¡ng tßi nhu c¿u b¿o hißm. Trong nghiên cÿu cÿa Giné và cßng sÿ (2008) thì cho k¿t qu¿ ng±ÿc l¿i. Trong khi ó, nghiên cÿu cÿa Cole và cßng sÿ (2013) cho r¿ng ti khơng có tác ßng tßi nhu c¿u.

+ Vß bi¿n sß gißi tính: Các nghiên cÿu cÿa Chankova và cßng sÿ (2008); Nguyen và cßng sÿ (2010) cho r¿ng gißi tính nÿ có tác ßng tích cÿc tßi nhu c¿u b¿o hißm vi mơ. Trong khi ó, Bonan và cßng sÿ (2012); De Allegri và cßng sÿ (2006) cho r¿ng gißi tính nÿ ¿nh h±ßng tiêu cÿc tßi nhu c¿u b¿o hißm vi mơ. Cịn nghiên cÿu cÿa Thornton và cßng sÿ (2010) khơng tìm th¿y ¿nh h±ßng cÿa gißi tính tßi nhu c¿u b¿o hißm vi mơ.

+ Giáo dÿc, trình ß hßc v¿n hay sß nm i hßc: Vßi sß nm i hßc cÿa mßt cá nhân tng lên thì kh¿ nng mua b¿o hißm cing tng lên (Giesbert, Steiner, & Bendig, 2011; Jehu-Appiah, Aryeetey, Agyepong, Spaan, & Baltussen, 2011; Gine & Yang, 2009; Akter, Brouwer , Chowdhury, & Aziz, 2008; Schneider & Diop, 2004; và Jowett, 2003). Trình ß hßc v¿n tng làm tng kh¿ nng sò hu hp òng BHVM ti ắn ò (Uddin, M. A., 2017). Ng±ÿc l¿i, mßt sß nghiên cÿu khác l¿i chß ra mßi quan hß ng±ÿc chißu giÿa sß nm i hßc và vißc mua b¿o hißm (Auerbach & Kotlikoff, 1989). Ngoài ra, các nhà nghiên cÿu nh± Bonan, Dagnelie, LeMay-Boucher, & Tenikue (2011) và Gine et al. (2008) khơng tìm th¿y mßi liên hß giÿa sß nm i hßc và vißc mua b¿o hißm.

+ Thu nh¿p: Vß thu nh¿p, nghiên cÿu cÿa Jutting (2003) cho th¿y thu nh¿p th¿p có tác ßng thu¿n chißu tßi vißc khơng tham gia hißm vi mô. Ng±ÿc l¿i, nghiên cu ti ắn ò, Uddin, M. A. (2017) kt lun r¿ng thu nh¿p có tác ßng tích cÿc ¿n nhu c¿u vß BHVM. Trong khi ó, Fitzpatrick và cßng sÿ (2011); Thornton

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

và cßng sÿ (2010) khơng tìm th¿y ¿nh h±ßng cÿa y¿u tß thu nh¿p tßi tÿ lß tham gia b¿o hißm vi mơ.

Trên c¡ sß ó, thì ta th¿y trên th¿ gißi ã có mßt sß l±ÿng lßn các nghiên cÿu thÿc nghißm ±ÿc thÿc hißn nh¿m ánh giá sÿ ¿nh h±ßng cÿa các nhân tß ¿n nhu c¿u và quy¿t ßnh tham gia BHVM. Theo ó k¿t qu¿ nghiên cÿu ã cho th¿y vißc tham gia BHVM ±ÿc xem xét dÿa trên mßt l±ÿng lßn các bi¿n. Nhÿng bi¿n sß này ±ÿc khám phá thơng qua nhißu cách ti¿p c¿n và dÿ lißu khác nhau và ±ÿc gi¿i thích dÿa vào sß l±ÿng lßn các nhân tß mà có ¿nh h±ßng ¿n quy¿t ßnh mua b¿o hißm. Tuy nhiên nhÿng nghiên cÿu tr±ßc ây ã tÿng cung c¿p nhÿng k¿t lu¿n mâu thu¿n nhau. H¿u h¿t nhÿng nghiên cÿu liên quan ¿n ßnh ngh)a vß nhu c¿u BHVM dÿa trên nhÿng dÿ lißu thÿc nghißm. Nhÿng bi¿n sß vß nhân kh¿u hßc, kinh t¿, tâm lý hßc ±ÿc tìm th¿y là có ¿nh h±ßng m¿nh m¿ trong vißc dÿ báo nhu c¿u vß BHVM.

T¿i Vißt Nam, ã có mßt sß nghiên cÿu ti¿n hành tìm hißu ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ cÿ thß h¡n d±ßi góc ß cá nhân. Các nghiên cÿu này ã xem xét ¿nh h±ßng cÿa các nhân tß tßi ý inh, quy¿t ßnh tham gia BHVM , ó là nghiên cÿu cÿa Monte L.Vandeveer (2011) ißu tra nhu c¿u b¿o hißm cÿa các nhà s¿n su¿t V¿i Thißu t¿i mißn B¿c Vißt Nam; Nghiên cÿu cÿa Frankkiewicz Cheryl, Bui Tuan, Ngo Thanh Nam, Doan Huu Tue, và Ta Chien (2007) nh¿m tìm gi¿i pháp ti¿t kißm và b¿o hißm cho các hß gia ình thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam; Nghiên cÿu cÿa Fischer và Buchenrieder (2008) phân tích vß nhu c¿u b¿o hißm chn ni t¿i mßt sß tßnh mißn núi phía B¿c; Nghiên cÿu cÿa Micheal Ferguson and Dao Van Hung (2008) nh¿m tìm ra nhÿng s¿n ph¿m b¿o hißm vi mơ phù hÿp cho ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i thß tr±ßng Vißt Nam; Son Hong Nghiem và An Hoai Duong (2012) ã ißu tra sß thích cÿa khách hàng ßi vßi các s¿n ph¿m b¿o hißm vi mơ b¿ng cách nghiên cÿu tr±ßng hÿp Q hß trÿ l¿n nhau (MAF). Cÿ thß nh± sau:

<small>-</small>Monte L. Vandeveer (2011) nh¿n th¿y r¿ng, nơng dân có thu nh¿p cao s¿n sàng mua b¿o hißm mùa màng h¡n. Ngồi ra, do phí b¿o hißm t±¡ng ßi th¿p so vßi doanh thu cây trßng dÿ ki¿n, nghiên cÿu cho th¿y nhÿng nông dân này không áp ÿng vßi nhÿng thay ßi vß phí b¿o hißm.

M¿c dù b¿o hißm s¿ làm gi¿m rÿi ro tÿ sÿ thay ßi cÿa thu nh¿p tÿ các trang tr¿i trßng v¿i, nh±ng khơng c¿n thi¿t ph¿i thúc ¿y vißc sÿ dÿng v¿i, mßt lo¿i cây trßng có lÿi nhu¿n cao, cing khơng ph¿i là thu nh¿p cÿa nơng dân thay ßi ¿n mÿc nhu c¿u sinh ho¿t cÿa nơng dân bß e dßa n¿u khơng có b¿o hißm. Các nhà s¿n xu¿t v¿i ã có thu nh¿p áng kß trên trung bình so vßi nơng dân ß mißn b¿c Vißt Nam, vì v¿y sÿ dÿng b¿o hißm ß cung c¿p mßt kho¿n trÿ c¿p cho xóa ói gi¿m nghèo d±ßng nh± có

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

r¿t ít tác dÿng. K¿t qu¿ cho th¿y khơng có c¡ sß c¿n thi¿t ß thi¿t l¿p mßt ch±¡ng trình b¿o hißm mùa màng nh± v¿y. Theo tác gi¿, vßi nhÿng n±ßc ang phát trißn, ngußn lÿc cÿa Chính phÿ là có h¿n, vì v¿y, vißc b¿o hißm cho cây v¿i d±ßng nh± ch±a c¿n thi¿t. ¿u t± vào b¿o hißm mùa màng chß có thß có giá trß trong các tr±ßng hÿp kh¿n c¿p. Vì v¿y ngn lÿc ¿u t± cho b¿o hißm vi mơ nên dành cho nhÿng ßi t±ÿng c¿n thi¿t h¡n

Nh± v¿y, tác gi¿ mßi chß gi¿i quy¿t câu hßi vß vißc có c¿n thi¿t b¿o hißm cho cây v¿i hay không. Ph¿m vi nghiên cÿu là vùng Lÿc Ng¿n, B¿c Giang, là mßt vùng có ¿c thù riêng, chun canh vß cây v¿i. Do ó, các nhân tß ¿nh h±ßng tßi nhu c¿u b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam ch±a ±ÿc nghiên cÿu cÿ thß trong nghiên cÿu này.

<small>-</small>Frankkiewicz Cheryl, Doan Huu Tue , Bui Tuan, Ngo Thanh Nam và Ta Chien (2007) ã c¿p nh¿t dÿ lißu hißn có vß các dßch vÿ ti¿t kißm và b¿o hißm dành cho các hß gia ình có thu nh¿p th¿p ß Vißt-Nam. Bên c¿nh ó, nghiên cÿu tìm ra nhÿng gi¿i pháp nh¿m mß rßng ti¿t kißm và b¿o hißm cho các hß gia ình thu nh¿p th¿p.

Theo các tác gi¿, nhÿng h¿n ch¿ và thách thÿc khi¿n dßch vÿ b¿o hißm khơng ±ÿc mß rßng sang thß tr±ßng thu nh¿p th¿p là do các y¿u tß sau: Nh¿n thÿc và ràng bußc vß thái ß cÿa ng±ßi dân; H¿n ch¿ thi¿t k¿ s¿n ph¿m cÿa các nhà cung c¿p; Các ràng bc vß thß ch¿ và chính sách. Các tác gi¿ ã ±a ra các ß xu¿t cho Chính phÿ, các cơng ty b¿o hißm, các tß chÿc tài chính vi mơ, q t±¡ng hß, các tß chÿc ồn thß, các tß chÿc phi chính phÿ, … nh¿m giúp cho ho¿t ßng b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam có thß ti¿p c¿n và phß bi¿n h¡n ßi vßi ng±ßi có thu nh¿p th¿p.

Nghiên cÿu ã ß c¿p tßi mßt sß y¿u tß ¿nh h±ßng tßi vißc tham gia b¿o hißm cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p, tuy nhiên nghiên cÿu này ±ÿc ánh giá dÿa vào thông tin ±ÿc cung c¿p tÿ phía các nhà cung c¿p b¿o hißm (ó là các tß chÿc tài chính vi mơ, các tß chÿc ồn thß, tß chÿc phát trißn qc t¿, c¡ quan chính phÿ, và các cơng ty b¿o hißm t± nhân và cơng cßng….). Do ó, trong t±¡ng lai, c¿n có nghiên cÿu ánh giá dÿa trên thơng tin cung c¿p tÿ phía khách hàng, là nhÿng ng±ßi thu nh¿p th¿p tham gia b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam, ß có cái nhìn tồn dißn và khách quan, cing nh± hißu úng vß nhu c¿u thÿc sÿ cÿa hß.

<small>-</small>Fischer và Buchenrieder (2008) ã phân tích nhu c¿u vß b¿o hißm chn ni dÿa trên kh¿o sát 155 hß gia ình ß hai tßnh mißn núi phía b¿c Vißt Nam là S¡n La và B¿c K¿n. Theo tác gi¿, ch±a có thß tr±ßng b¿o hißm phù hÿp ¿c thù ß mißn núi, nơng thơn mißn b¿c Vißt Nam. Do ó, nơng dân v¿n bß bußc ph¿i bán tài s¿n, chÿ y¿u là chn ni, trong tr±ßng hÿp kh¿n c¿p x¿y ra ßi vßi sinh k¿. Tình hình càng trß nên

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

gay g¿t h¡n, n¿u mßt hß gia ình thißt h¿i nhÿng v¿t ni quan trßng, ißu này làm tng ngay sÿ dß bß tßn th±¡ng cÿa các hß gia ình, h¿n ch¿ áng kß các chi¿n l±ÿc sinh k¿ dài h¿n cÿa hß và th±ßng trÿc ti¿p tác ßng vào vißc duy trì nghèo ói ho¿c khi¿n nhÿng gia ình này tr±ÿt dßc vào nghèo ói.

K¿t qu¿ cÿa nghiên cÿu cho th¿y r¿ng các hß gia ình t¿i nơng thơn bày tß mong mn ±ÿc b¿o hißm v¿t ni, ¿c bißt là trâu n±ßc. Ngồi ra, h¿u h¿t các hß gia ình ±ÿc kh¿o sát ßu ti¿t lß ±u tiên cho các s¿n ph¿m k¿t hÿp b¿o hißm vßi tín dÿng và ti¿t kißm. Sÿ k¿t hÿp giÿa tín dÿng và b¿o hißm, ¿c bißt là các kho¿n tín dÿng ±ÿc thÿc hißn ß mua v¿t ni, có thß giúp các hß gia ình gi¿m thißu tßn th¿t và cÿu hß thốt khßi c¿nh nghèo ói.

Nh± v¿y, nghiên cÿu này t¿p trung vào khám phá lÿi ích cho các ch±¡ng trình b¿o hißm tißm nng. Nghiên cÿu mßi chß ß c¿p tßi sß thích cÿa ng±ßi tiêu dùng và vißc thi¿t k¿ s¿n ph¿m. Nghiên cÿu này cing chß mßi t¿p trung vào ßi t±ÿng b¿o hißm là v¿t ni chÿ chßt trong các hß gia ình, ó là con trâu n±ßc.

- Micheal Ferguson and Dao Van Hung (2008) vßi nghiên cÿu liên quan ¿n các ho¿t ßng nghiên cÿu thß tr±ßng cÿa Quÿ Phát trißn Nơng nghißp Qc t¿ (IFAD) dành riêng cho thß tr±ßng Vißt Nam. Báo cáo trình bày k¿t qu¿ tÿ mßt nghiên cÿu ßnh tính ß bß sung ki¿n thÿc hißn t¿i vß sÿ c¿n thi¿t cÿa dßch vÿ b¿o hißm vi mơ trong các hß gia ình nghèo ß Vißt Nam. Nghiên cÿu nh¿m xác ßnh nhÿng rÿi ro chính mà thß tr±ßng thu nh¿p th¿p ph¿i ßi m¿t ß thi¿t l¿p cách thÿc các nhóm dân này hißn ang ßi phó vßi rÿi ro và xác ßnh nhÿng lß hßng trong chi¿n l±ÿc qu¿n lý rÿi ro cÿa hß. Nghiên cÿu tìm cách xác ßnh các c¡ hßi b¿o hißm, trong ó các c¡ ch¿ ßi phó hißn ang ±ÿc sÿ dÿng bßi các hß nghèo ß v±ÿt qua các cú sßc kinh t¿.

Nghiên cÿu ti¿n hành kh¿o sát t¿i hai xã thc hun Thanh Trì, thành phß Hà Nßi. ây là hai xã n¿m ß ngo¿i ô Hà Nßi và sinh k¿ cÿa ng±ßi dân t¿i ây là k¿t hÿp các ho¿t ßng kinh t¿ nơng nghißp và phi nơng nghißp, bao gßm ho¿t ßng cÿa doanh nghißp nhß và lao ßng khơng có kinh nghißm, theo mùa vÿ. Trong tr±ßng hÿp khơng có s¿n ph¿m b¿o hißm phù hÿp, các hß gia ình thÿc hißn nhißu chi¿n l±ÿc ßi phó. Nhißu ng±ßi có thß ki¿m thêm thu nh¿p tÿ lao ßng phß thơng, nhÿng ng±ßi khác vay tÿ các tß chÿc tài chính chính thÿc, tÿ các hß gia ình khác ho¿c tÿ các nhà cho vay t± nhân vßi lãi su¿t cao. Thơng th±ßng, các chi¿n l±ÿc ßi phó này khơng gi¿i quy¿t ±ÿc rÿi ro và th±ßng d¿n ¿n nÿ n¿n.

K¿t qu¿ cÿa nghiên cÿu này cho r¿ng, có nhißu rÿi ro/y¿u tß gây b¿t ßn khác nhau trong cußc sßng và ho¿t ßng sinh k¿ cÿa các hß gia ình này. Nh±ng, khi phát trißn s¿n ph¿m nên t¿p trung vào các rÿi ro b¿o hißm nghiêm trßng nh¿t nh± bßnh t¿t,

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

tai n¿n, chi phí tang lß và m¿t mùa/chn ni. Các s¿n ph¿m b¿o hißm hißn t¿i ang trißn khai khơng áp ÿng nhu c¿u a d¿ng cÿa nhÿng hß gia ình có thu nh¿p th¿p này. Nhÿng h¿n ch¿ cÿa các s¿n ph¿m b¿o hißm có s¿n bao gßm: ch¿t l±ÿng dßch vÿ th¿p, lÿi ích khơng hÿp lý, kênh phân phßi b¿t tißn và ph¿m vi h¿p cÿa s¿n ph¿m. ßi phó vßi rÿi ro là ±u tiên cao ßi vßi h¿u h¿t các hß nơng dân ß các khu vÿc nghiên cÿu và hß bày tß sÿ quan tâm ¿n vißc tham gia các ch±¡ng trình b¿o hißm phù hÿp. Tuy nhiên, nhißu y¿u tß, c¿ dÿa trên khách hàng và dÿa trên nhà cung c¿p, c¿n trß sÿ phát trißn cÿa b¿o hißm trong ßi t±ÿng c± dân này. ¿u tiên và quan trßng nh¿t là thi¿u tißn cho phí b¿o hißm. Các rào c¿n khác bao gßm: thi¿u hißu bi¿t vß ki¿n thÿc b¿o hißm, khơng hài lịng vßi lÿi ích, khơng hài lịng vßi ch¿t l±ÿng dßch vÿ, chính sách bán hàng b¿t tißn và lo ng¿i vß ¿nh h±ßng cÿa l¿m phát ßi vßi lÿi ích.

Nh± v¿y, nghiên cÿu ã chß ra ±ÿc các rÿi ro mà ng±ßi dân vùng này quan tâm nh¿t. Nghiên cÿu cing chß ra mßt sß y¿u tß ¿nh h±ßng ¿n quy¿t ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa ng±ßi dân t¿i ây. Tuy nhiên, nghiên cÿu này ±ÿc thÿc hißn t¿i hai xã cÿa hun Thanh Trì, thc ngo¿i thành Hà Nßi, n¡i có ¿c thù riêng vß kinh t¿, xã hßi riêng, cho nên m¿u nghiên cÿu ch±a ¿i dißn ±ÿc cho nhu c¿u tham gia b¿o hißm vi mơ cÿa ng±ßi dân Vißt Nam

<small>-</small>Son Hong Nghiem và An Hoai Duong (2012) ã ißu tra sß thích cÿa khách hàng ßi vßi các s¿n ph¿m b¿o hißm vi mơ b¿ng cách nghiên cÿu tr±ßng hÿp Q hß trÿ l¿n nhau (MAF), nhà cung c¿p b¿o hißm vi mơ tiên phong t¿i Vißt Nam. MAF ±ÿc thành l¿p vào tháng 6 nm 1996, vßi sÿ cho phép cÿa Hßi Liên hißp Phÿ nÿ Vißt Nam và Tß chÿc tài chính vi mơ TYM. MAF ra ßi vßi mÿc ích làm gi¿m tính dß bß tßn th±¡ng cÿa ng±ßi nghèo tr±ßc nhÿng b¿t h¿nh cußc sßng nh± cái ch¿t ho¿c bßnh t¿t cÿa các thành viên cÿa nó. Nghiên cÿu nh¿m mÿc ích góp ph¿n nâng cao kh¿ nng cÿa ngành b¿o hißm vi mơ non tr¿ t¿i Vißt Nam ß áp ÿng nhu c¿u cÿa khách hàng, tÿ ó s¿ nâng cao hißu qu¿ và tính bßn vÿng. Ngồi ra, nghiên cÿu này nh¿m xác ßnh sß thích cÿa khách hàng hißn t¿i và tißm nng liên quan ¿n các thc tính s¿n ph¿m. Tÿ ó có thß cung c¿p thơng tin cho nghành b¿o hißm ß phÿc vÿ ng±ßi nghèo, nhÿng ng±ßi ch±a có b¿o hißm.

Khung phân tích cÿa nghiên cÿu này ±ÿc dÿa trên mơ hình hß nơng nghißp cÿa Singh et al. (1986) và Taylor và Adelman (2003), trong ó mÿc tiêu cÿa hß gia ình là tßi a hóa tißn ích st ßi dÿ ki¿n cÿa hß, chßu sÿ ràng bußc vß thßi gian và ngân sách. Dÿa trên thái ß ßi vßi rÿi ro, khn khß cho th¿y r¿ng các hß gia ình s¿ mua các s¿n ph¿m vi b¿o hißm n¿u chúng có s¿n, giá c¿ ph¿i chng (bao gßm c¿ trÿc ti¿p và chi phí giao dßch) và giúp tng tißn ích trßn ßi. Ngồi vißc tßi a hóa lÿi ích

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

dÿ ki¿n, các hß gia ình s¿ s¿n sàng mua các s¿n ph¿m vi b¿o hißm vì hß thích h¡n mßt mÿc tißn ích thay ßi theo thßi gian. Sÿ ±a thích cÿa ng±ßi tiêu dùng ßi vßi s¿n ph¿m có thß ±ÿc ti¿t lß thơng qua các chß sß hành vi thß tr±ßng nh± giá c¿ và sß l±ÿng s¿n ph¿m ã mua; ho¿c có thß là thơng qua quy¿t ßnh cÿa khách hàng ß lÿa chßn s¿n ph¿m mong mn thơng qua các lÿa chßn thay th¿ rßi r¿c. Nghiên cÿu này t¿p trung vào phân tích các sß thích ã nêu, ch¿ng h¿n nh± thơng tin vß mßt sß thc tính cÿa s¿n ph¿m mßi theo này nghiên cÿu ch±a ±ÿc MAF gißi thißu. Dÿa trên khn khß cÿa Lancaster (1966), ng±ßi tiêu dùng tßi a hóa các tißn ích b¿ng cách chßn mßt sÿ k¿t hÿp cÿa các thc tính s¿n ph¿m. Do ó, tác gi¿ ã thi¿t k¿ mßt thÿ nghißm lÿa chßn rßi r¿c trong ó ng±ßi tiêu dùng lÿa chßn s¿n ph¿m dÿa trên c¡ sß cß ßnh và hß trÿ l¿n nhau s¿n ph¿m ßc quyßn vßi sÿ k¿t hÿp khác nhau cÿa thc tính. Vißc lÿa chßn các thc tính s¿n ph¿m bß ¿nh h±ßng bßi c¿ nhÿng y¿u tß quy¿t ßnh có thß quan sát ±ÿc và khơng thß quan sát ±ÿc, và do ó, mơ hình tißn ích ng¿u nhiên do McFadden ß xu¿t (1974) ±ÿc chßn ß phân tích ng±ßi tiêu dùng ±u tiên trong nghiên cÿu này.

K¿t qu¿ nghiên cÿu cho th¿y r¿ng phí b¿o hißm hißn t¿i do MAF cung c¿p có v¿ quá th¿p và chúng khơng có ¿nh h±ßng áng kß ¿n sß thích cÿa khách hàng ßi vßi các thc tính s¿n ph¿m. Cùng quan ißm vßi nghiên cÿu cÿa Tran và Yun (2004), tác gi¿ th¿y r¿ng khách hàng s¿n sàng tr¿ mÿc phí b¿o hißm cao h¡n ß nh¿n ±ÿc mÿc lÿi ích cao h¡n. Ngồi ra, các y¿u tß chính ¿nh h±ßng áng kß ¿n sß thích s¿n ph¿m cÿa khách hàng là kinh nghißm hay ki¿n thÿc vß b¿o hißm, kh¿ nng tính tốn hay trình ß hßc v¿n và thái ß ßi vßi rÿi ro cÿa khách hàng. Nh± v¿y, mÿc ích chính cÿa nghiên cÿu này là kißm tra mÿc ß mà dịng b¿o hißm vi mơ hißn t¿i do MAF cung c¿p có thß áp ÿng nhu c¿u cÿa khách hàng. Ngồi ra, nghiên cÿu này nh¿m xác ßnh sß thích cÿa khách hàng hißn t¿i và khách hàng tißm nng liên quan ¿n các thc tính s¿n ph¿m do MAF cung c¿p, do ó ch±a mang tính ¿i dißn cho tồn thß tr±ßng b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam. ßng thßi nghiên cÿu chß mßi ß c¿p tßi mßt sß y¿u tß ¿nh h±ßng tßi nhu c¿u tham gia BHVM cÿa ng±ßi thu nh¿p th¿p và chß ±ÿc thÿc hißn ßi vßi tr±ßng hÿp Quÿ hß trÿ l¿n nhau (MAF).

Nh± v¿y, chß có mßt sß nghiên cÿu tr±ßc ây liên quan ¿n ¿n sß thích cÿa ng±ßi tiêu dùng và thi¿t k¿ s¿n ph¿m cÿa b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam. Hai nghiên cÿu cÿa MAF (Tran và Yun, 2004; Alip và David-Casis, 2008) là chÿ y¿u là ánh giá, bàn và l¿p k¿ ho¿ch chi¿n l±ÿc. Các nghiên cÿu còn l¿i (Vandeveer, 2001; Fischer và Buchenrieder, 2008) t¿p trung vào vißc khám phá các mßi quan tâm cho các ch±¡ng trình b¿o hißm tißm nng. Nghiên cÿu cÿa Son Hong Nghiem và An Hoai Duong (2012) k¿t

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

hÿp c¿ vißc kißm tra các ch±¡ng trình hißn có và phân tích sß thích cÿa khách hàng ß thi¿t k¿ t±¡ng lai các s¿n ph¿m. Tuy nhiên, nghiên cÿu cÿa Son Hong Nghiem và An Hoai Duong (2012) chß ±ÿc thÿc hißn ßi vßi tr±ßng hÿp Q hß trÿ l¿n nhau (MAF).

Tóm l¿i, ph¿n lßn nhÿng nghiên cÿu vß nhu c¿u b¿o hißm vi mơ t¿i Vißt Nam ßu nghiên cÿu phân tích tác ßng trÿc ti¿p cÿa các nhân tß mà khơng thơng qua mơ hình lý thuy¿t. Q trình nghiên cÿu nh± trên khơng cho th¿y ±ÿc mßt cái nhìn tßng qt và ßng bß vß nhu c¿u và hành vi mua BHVM. Vißc nghiên cÿu nhu c¿u và quy¿t ßnh mua BHVM nh± v¿y chß có thß ±a l¿i k¿t lu¿n vß mßt sß nhân tß trßng y¿u, nh± nhóm các nhân tß vß kinh t¿, nhân kh¿u hßc hay tâm lý xã hßi. Bên c¿nh ó, nó chß có thß gi¿i thích tác ßng cÿa các nhân tß ph¿n nào chÿ khơng gi¿i thích ±ÿc dißn ti¿n q trình hình thành hành vi tham gia BHVM.

<i>2.1.1.4. K¿t lu¿n tßng quan nghiên cÿu </i>

Qua vißc tßng quan các cơng trình nghiên cÿu trên Th¿ gißi và t¿i Vißt Nam, tác gi¿ nh¿n th¿y r¿ng: Trên th¿ gißi và t¿i Vißt Nam, ã có nhißu nghiên cÿu vß BHVM d±ßi nhißu góc ß và khía c¿nh khác nhau, nh± nghiên cÿu BHVM nh± mßt cơng cÿ qu¿n lý rÿi ro, nghiên cÿu BHVM d±ßi góc ß tài chính, gi¿i pháp ß phát trißn thß tr±ßng BHVM… Cùng vßi ó, vißc nghiên cÿu vß ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p cing ã ±ÿc ti¿n hành bßi mßt sß nghiên cÿu t¿i mßt sß qc gia. Cịn t¿i Vißt Nam, ã có mßt sß cơng trình nghiên cÿu vß v¿n ß này.

Tuy nhiên, các nghiên cÿu này ßu dÿa trên vißc xem xét các tác ßng tßng hÿp cÿa các nhân tß, mßi nghiên cÿu khác nhau sÿ dÿng các nhân tß ho¿c nhóm nhân tß khác nhau. Do v¿y, các k¿t qu¿ v¿n cịn nhißu mâu thu¿n. Bên c¿nh ó, các nghiên cÿu t¿i các qc gia khác nhau có nhÿng k¿t lu¿n khơng hồn tồn gißng nhau. Có nhÿng nhân tß có ý ngh)a t¿i bßi c¿nh nghiên cÿu này nhÿng l¿i hồn tồn khơng có tác ßng trong bßi c¿nh nghiên cÿu khác. Vì v¿y, c¿n có thêm nhÿng nghiên cÿu mßi ß óng góp thêm cho nhÿng k¿t lu¿n cho l)nh vÿc này.

Vißt Nam là mßt qußc gia có nhÿng ¿c thù nh± mơi tr±ßng thß ch¿, pháp lu¿t cịn h¿n ch¿, mÿc ß phát trißn kinh t¿ ch±a cao, thơng tin vß thß tr±ßng và s¿n ph¿m ch±a ¿y ÿ, BHVM mßi phát trißn và ch±a ±ÿc kh¿ng ßnh ßi vßi thß tr±ßng trong n±ßc. Vßi bßi c¿nh ó, k¿t qu¿ cÿa các nghiên cÿu tr±ßc ây ch±a hồn tồn gi¿i thích ±ÿc hành vi cÿa ng±ßi tiêu dùng t¿i Vißt Nam. Vì v¿y, tác gi¿ mußn thÿc hißn nghiên cÿu này t¿i Vißt Nam ß kh¿ng ßnh l¿i các k¿t qu¿ nghiên cÿu tr±ßc trong bßi c¿nh nghiên cÿu ¿c thù cÿa n±ßc ta, xem xét các nhân tß ±ÿc nghiên cÿu có cùng k¿t lu¿n hay khơng ßi vßi ng±ßi tiêu dùng t¿i Vißt Nam.

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

Các mơ hình nghiên cÿu tr±ßc ây ±ÿc xây dÿng dÿa trên nhÿng mßi quan tâm cÿa các tác gi¿ và phù hÿp vßi nhÿng bßi c¿nh nghiên cÿu cÿ thß khác nhau. Tuy nhiên các mơ hình ó theo tác gi¿ là khơng ch¿c ch¿n phù hÿp hồn tồn vßi ißu kißn Vißt Nam, do nhÿng nét riêng ¿c bißt cÿa Vißt Nam. Do ó tác gi¿ mong mn ±a mßt sß bi¿n ßc l¿p phù hÿp vßi hồn c¿nh Vißt Nam vào nghiên cÿu. Ví dÿ, vn hóa Vißt Nam ß cao tính cßng ßng và gia ình, vì v¿y, vißc ¿nh h±ßng cÿa nhóm tham kh¿o có thß c¿n ph¿i ±ÿc xem xét, trong khi các nghiên cÿu tr±ßc ây ch±a chú trßng nhân tß này. Bên c¿nh ó, vißc b¿o hißm vi mơ là lo¿i hình b¿o hißm th±ßng ±ÿc phân phßi theo cách ¿c bißt so vßi các lo¿i hình b¿o hißm khác, ó là phân phßi qua các hßi, nhóm là các tß chÿc chính trß - xã hßi, xã hßi - nghß nghißp. Vì l¿ ó, NCS cho r¿ng, ¿nh h±ßng cÿa các nhóm tham kh¿o là có thß có. Vißc xây dÿng mơ hình mßi vßi nhÿng nhân tß tác ßng phù hÿp s¿ giúp gi¿i thích tßt h¡n vß ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam và óng góp thêm nhÿng k¿t lu¿n mßi cho l)nh vÿc nghiên cÿu vß BHVM trên Th¿ gißi.

Tÿ nhÿng phân tích trên, tác gi¿ quy¿t ßnh thÿc hißn nghiên cÿu cÿa mình nh¿m tìm ra nhÿng nhân tß tác ßng phù hÿp và có ý ngh)a nh¿t nh¿m kh¿c phÿc ±ÿc nhÿng h¿n ch¿ cÿa các nghiên cÿu tr±ßc trong ißu kißn nghiên cÿu t¿i Vißt Nam.

<i><b>2.1.2. Kho¿ng trßng nghiên cÿu và nhÿng v¿n ß c¿n nghiên cÿu </b></i>

Tÿ tßng quan các nghiên cÿu trong n±ßc và ngồi n±ßc, tác gi¿ nh¿n th¿y kho¿ng trßng nghiên cÿu liên quan tßi ý ßnh tham gia BHVM t¿i Vißt Nam nh± sau:

- Kho¿ng trßng vß m¿t lý thuy¿t: Ch±a có cơng trình khoa hßc nào nghiên cÿu vß các nhân tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi có thu nh¿p th¿p t¿i Vißt Nam.

- Kho¿ng trßng vß thÿc t¿: Ph¿n lßn các nghiên cÿu chß ß c¿p ¿n mßt nghißp vÿ b¿o hißm vi mơ cÿ thß nào ó, nh± b¿o hißm vi mơ nơng nghißp, b¿o hißm vi mơ sÿc khße…, và các nghiên cÿu ó chß trình bày d±ßi d¿ng các bài báo, các kinh nghißm tßng k¿t tÿ thÿc t¿ và các v¿n ß có liên quan ¿n BHVM nh± qu¿n lý rÿi ro, chính sách và ßi t±ÿng áp dÿng, hình thÿc b¿o hißm… Có mßt sß tác gi¿ ã ß c¿p ¿n các nhân tß tác ßng tßi ý ßnh tham gia lo¿i hình BHVM cÿ thß nào ó, song khơng ph¿i ßi vßi BHVM nói chung. Nßi dung các cơng trình này chß ±ÿc trình bày d±ßi d¿ng nêu v¿n ß và mang tính mơ t¿… và chß ±ÿc nghiên cÿu trên mßt sß ßa bàn h¿p.

- Kho¿ng trßng vß ph±¡ng pháp nghiên cÿu: ph¿n lßn các cơng trình nghiên cÿu vß BHVM t¿i Vißt Nam ã cơng bß ßu áp dÿng ph±¡ng pháp ßnh tính ß phân

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

tích, ánh giá và ±a ra nhÿng nh¿n ßnh s¡ bß có tính ßnh h±ßng nh± nghiên cÿu cÿa Frankkiewicz Cheryl, Doan Huu Tue , Bui Tuan, Ngo Thanh Nam và Ta Chien (2007) và nghiên cÿu cÿa Micheal Ferguson and Dao Van Hung (2008). Trong khi ó, nghiên cÿu cÿa Fischer và Buchenrieder (2008) là nghiên cÿu ßnh l±ÿng, nh±ng nghiên cÿu này mßi chß ß c¿p tßi sß thích cÿa ng±ßi tiêu dùng và vißc thi¿t k¿ s¿n ph¿m ßi vßi b¿o hißm v¿t nuôi.

Trong lu¿n án này, NCS s¿ k¿t hÿp c¿ nghiên cÿu ßnh tính và ßnh l±ÿng ß ánh giá, phân tích các nhân tß tác ßng tßi ý ßnh tham gia BHVM cÿa ng±ßi thu nh¿p th¿p. Nghiên cÿu ßnh tính s¿ ±ÿc trißn khai nh¿m tìm ra các nhân tß có thß ±a vào mơ hình nghiên cÿu. Sau ó, nghiên cÿu ßnh l±ÿng s¿ ±ÿc ti¿n hành dÿa trên c¡ sß sß lißu s¡ c¿p ±ÿc ißu tra kh¿o sát b¿ng các b¿ng hßi, vßi ßi t±ÿng ißu tra là ng±ßi dân có thu nh¿p th¿p. ßa bàn ißu tra là 3 tßnh t¿i ba mißn B¿c, Trung, Nam - ó là các tßnh: ißn Biên, Qu¿ng Bình và Tißn Giang - nhÿng n¡i có nhißu ng±ßi thu nh¿p th¿p, và ã ±ÿc trißn khai BHVM. Lu¿n án s¿ tßng hÿp và phân tích ß có c¡ sß ±a ra nhÿng gÿi ý cho c¡ quan qu¿n lý Nhà n±ßc và các tß chÿc cung c¿p BHVM nh¿m ti¿p tÿc thi¿t k¿ và hồn thißn chính sách cing nh± tß chÿc thÿc hißn chính sách vßi mÿc ích phát trißn ý ßnh tham gia BHVM, tÿ ó làm c¡ sß ß thúc ¿y vißc trißn

<b>khai BHVM t¿i Vißt Nam. </b>

<b>2.2. C¡ sß lý lu¿n vß b¿o hißm vi mơ và các nhân tß ¿nh h±ßng tßi ý ßnh tham gia b¿o hißm vi mơ </b>

<i><b>2.2.1. Khái qt vß b¿o hißm vi mơ </b></i>

<i>2.2.1.1. Khái nißm b¿o hißm vi mơ </i>

Khi tìm ki¿m ßnh ngh)a vß b¿o hißm vi mơ, tác gi¿ nh¿n th¿y r¿ng nó có liên quan ch¿t ch¿ vßi b¿o hißm, nh±ng nó ±ÿc phân bißt ß hai khía c¿nh quan trßng: thÿ nh¿t, b¿o hißm vi mơ h±ßng ¿n ßi t±ÿng có thu nh¿p th¿p và thÿ hai, nó cung c¿p các s¿n ph¿m phù hÿp vßi giá r¿ cho ng±ßi thu nh¿p th¿p.

Khái nißm b¿o hißm vi mơ ã ±ÿc ±a ra bßi mßt sß cá nhân và tß chÿc dÿa trên mßt sß khía c¿nh khác nhau. Sau ây là mßt sß khái nißm vß b¿o hißm vi mơ ±ÿc ±ÿc thÿa nh¿n rßng rãi trên Th¿ gißi:

Mßt khái nißm vß BHVM hißn ang ±ÿc sÿ dÿng phß bi¿n, ó là khái nißm do Craig Churchill, Tr±ßng bß ph¿n Sáng ki¿n B¿o hißm Vi mơ cÿa Tß chÿc Lao ßng Qußc t¿ (ILO) ±a ra, là “B¿o hißm vi mơ là vißc b¿o vß ng±ßi có thu nh¿p th¿p tr±ßc nhÿng rÿi ro cÿ thß và nh¿n kho¿n phí óng ßnh kÿ t±¡ng ÿng vßi kh¿ nng và chi phí tßn th¿t liên quan” (Churchill, 2006, pp. 12-13).

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

Có cùng quan ißm trên, Roth, McCord và Liber (2007) cing ßnh ngh)a “B¿o hißm vi mơ là vißc cung c¿p các dßch vÿ b¿o hißm cho nhÿng ng±ßi có thu nh¿p th¿p”

Trong sß nhißu ßnh ngh)a vß b¿o hißm vi mơ, ßnh ngh)a cÿa RIMANSI (Tß chÿc ngn lÿc b¿o hißm vi mơ hàng ¿u cÿa Philippin và châu Á, Thái Bình D±¡ng) ±a ra là ¡n gi¿n nh¿t - b¿o hißm vi mơ là “cung c¿p các dßch vÿ b¿o vß rÿi ro cho cßng ßng và cßng ßng dân c± có thu nh¿p th¿p” mßt cách bßn vÿng nßn t¿ng (David-Casis, Ma. Chona O. and Maniebo, Epifanio A., 2009).

T¿i Vißt Nam , theo Lu¿t Kinh doanh b¿o hißm 2022, “B¿o hißm vi mơ là b¿o hißm h±ßng tßi các cá nhân, hß gia ình có thu nh¿p th¿p nh¿m b¿o vß hß tr±ßc nhÿng rÿi ro vß tính m¿ng, sÿc khße và tài s¿n”.

Qua mßt sß khái nißm ±ÿc thÿa nh¿n rßng rãi, ta th¿y r¿ng, b¿o hißm vi mơ là lo¿i b¿o hißm do các doanh nghißp b¿o hißm, tß chÿc b¿o hißm t±¡ng hß, tß chÿc tài chính vi mơ, hßi nghß nghißp, tß chÿc chính trß - xã hßi cung c¿p cho các cá nhân, hß gia ình có thu nh¿p th¿p nh¿m b¿o vß hß tr±ßc các rÿi ro có thß x¿y ¿n trong cußc sßng, theo nguyên t¿c ±ÿc thÿa nh¿n rßng rãi vß b¿o hißm. B¿o hißm vi mơ th±ßng ±ÿc ßnh ngh)a là “b¿o vß nhÿng ng±ßi có thu nh¿p th¿p chßng l¿i nhÿng rÿi ro cÿ thß ß ßi l¿y các kho¿n thanh tốn phí b¿o hißm thơng th±ßng t±¡ng ÿng vßi kh¿ nng x¿y ra và chi phí cÿa rÿi ro liên quan ”(Churchill, 2006, trang 12). Vì th¿, b¿o hißm vi mơ vß b¿n ch¿t cing gißng nh± b¿o hißm thơng th±ßng, nh±ng ch¿c ch¿n là ±ÿc xây dÿng vßi sß tißn b¿o hißm th¿p h¡n, phí b¿o hißm s¿ th¿p h¡n và các ißu kho¿n và ißu kißn ¡n gi¿n h¡n ß phÿc vÿ cho ¿c ißm cÿa thß tr±ßng mÿc tiêu. Nhìn chung, khái nißm b¿o hißm vi mơ bao gßm các nßi dung sau:

- S¿n ph¿m b¿o hißm dành cho ng±ßi có thu nh¿p th¿p. Thß tr±ßng cÿa nó th±ßng bß bß qua bßi các s¿n ph¿m b¿o hißm trun thßng cÿa các cơng ty b¿o hißm.

- S¿n ph¿m b¿o hißm ±ÿc thi¿t k¿ ¡n gi¿n, dß hißu, phí b¿o hißm ±ÿc ¿n ßnh th¿p ß khách hàng có thß dß dàng ti¿p c¿n.

Trong lu¿n án này, tác gi¿ sÿ dÿng khái nißm cÿa Churchill (2006) vß BHVM.

<i>2.2.1.2. Ngn gßc cÿa b¿o hißm vi mơ </i>

Thu¿t ngÿ “b¿o hißm vi mơ” ±ÿc b¿t ngn tÿ sÿ phát trißn tÿ nhiên tÿ “tài chính vi mô”, l¿n ¿u tiên ±ÿc sÿ dÿng trong các vn b¿n cÿa Tß chÿc Lao ßng Qußc t¿ ILO và Hßi nghß Liên Hißp Qußc vß Th±¡ng m¿i và Phát trißn UNCTAD t¿i Geneva nm 1990 và trong mßt sß vn b¿n vào ¿u nhÿng nm 1990. Thu¿t ngÿ này

</div>