tiểu luận hãy sưu tầm một quyết định sơ thẩm của tòa án liênquan đến việc tuyên bố một cá nhân bị mất năng lực hànhvi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.67 MB, 26 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>Hãy sưu tầm một quyết định sơ thẩm của Tòa án liênquan đến việc tuyên bố một cá nhân bị mất năng lực hànhvi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự mà theoquan điểm của nhóm quyết định đó là chưa phù hợp, và</b>

<b>giải quyết các yêu cầu ở cuối.Nhóm: 02</b>

<b>Lớp: N10.TL2</b>

<b>Hà Nội - Tháng 06 năm 2023 </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>BIÊN BẢN XÁC ĐỊNH MỨC ĐỘ THAM GIA VÀ KẾT QUẢ THAM GIALÀM BÀI TẬP NHĨM MƠN LUẬT DÂN SỰ 1</b>

Ngày: 10/06/2023 Địa điểm: Trường Đại học Luật Hà Nội Nhóm: 02 Lớp: N10.TL2

Khoa: Pháp luật kinh tế Khóa: 47 Tổng số sinh viên của nhóm: 18

+ Có mặt: Đủ

+ Vắng mặt: Khơng Có lý do: Khơng Không lý do: Không

Tên bài tập: Hãy sưu tầm một quyết định sơ thẩm của Tòa án liên quan đến việc tuyên bố một cá nhân bị mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự mà theo quan điểm của nhóm quyết định đó là chưa phù hợp, và giải quyết các yêu cầu ở cuối.

Xác định mức độ tham gia và kết quả tham gia của từng sinh viên trong việc

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

+ Giáo viên chấm thứ hai:...

<b>- Kết quả điểm thuyết trình:………</b>

Hà Nội, ngày 10 tháng 06 năm 2023

<b> Trưởng nhóm</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

+ Giáo viên cho thuyết trình:...

Giáo viên đánh giá cuối cùng:...

Bùi Trịnh Tuyết Mai

<b>Too long to read onyour phone? Save</b>

to read later on your computer

Save to a Studylist

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>ĐỀ BÀI TẬP NHÓM</b>

<b>Đề số 01: Hãy sưu tầm một quyết định sơ thẩm của Tòa án liên quan đến việc</b>

tuyên bố một cá nhân bị mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự mà theo quan điểm của nhóm quyết định đó là chưa phù hợp, và giải quyết các yêu cầu ở cuối.

1. Từ bản án, quyết định đã sưu tầm được, hãy tóm tắt nội dung vụ việc dưới dạng tình huống dài tối đa 1 trang A4 (giãn dịng 1.5, cỡ chữ 14, khơng giãn đoạn, khơng giãn chữ).

2. Hãy chỉ ra những điểm chưa phù hợp trong quyết định hoặc bản án sơ thẩm mà nhóm đã sưa tầm và giải thích vì sao nhóm lại cho rằng chưa phù hợp?

3. Hãy đưa ra quan điểm của nhóm về việc giải quyết vụ việc phù hợp với quy định của pháp luật.

4. Từ việc phân tích vụ án, nhóm hãy đưa ra kiến nghị hồn thiện quy định pháp luật hiện hành.

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>I.Tóm tắt nội dung quyết định sơ thẩm số 22/2022/QĐST-DS của TANDhuyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận...1</b>

<b>II.Những điểm chưa phù hợp trong quyết định sơ thẩm số22/2022/QĐST-DS của TAND huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận...2</b>

<b>1.Việc TAND huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận tun ơng Ngơ VănTh là người hạn chế NLHVDS là sai so với Khoản 1 Điều 24 BLDS 2015....2</b>

<b>2.Việc sử dụng GKSK tại Bệnh viện tâm thần trung ương để làm căncứ tuyên bố về NLHVDS của một người là chưa đủ xác thực...3</b>

<b>3.Trong kết luận của GKSK chưa nêu được mức độ của bệnh cũngnhư mức độ NLHVDS của ông Ngô Văn Th...4</b>

<b>III. Các quan điểm của nhóm về việc giải quyết vụ việc phù hợp với quyđịnh của pháp luật...5</b>

<b>1.TAND huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận cần huỷ bỏ quyết định sơthẩm số 22/2022/QĐST-DS và tiến hành trưng cầu GĐPYTT lại đối với ôngNgô Văn Th...5</b>

<b>2.Khi đã xác định được mức độ NLHVDS của ơng Ngơ Văn Th thìphải chỉ định người giám hộ và nêu rõ quyền nghĩa vụ của người giám hộđó(nếucần)</b> ………...5

<b>IV.Kiến nghị hồn thiện quy định pháp luật hiện hành...6</b>

<b>1.Nhận xét chung về quy định của pháp luật hiện hành...6</b>

<b>2.Những kiến nghị của nhóm...7</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<b>Lời mở đầu</b>

Năng lực hành vi dân sự (NLHVDS) của cá nhân là một phần vô cùng quan trọng trong BLDS 2015, bởi lẽ, đây là yếu tố để quyết định việc một cá nhân có thể tham gia vào các quan hệ pháp luật dân sự được hay không. Tuy nhiên, những quy định về vấn đề này hiện vẫn còn đang gặp phải nhiều vướng mắc gây khó khăn cho cả người áp dụng và người sử dụng pháp luật. Vì vậy, với mong muốn góp phần vào giải quyết vấn đề trên, nhóm chúng em đã sưu tầm được quyết định sơ thẩm số 22/2022/QĐST-DS về việc yêu cầu tuyên bố một người bị hạn chế NLHVDS của TAND huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận mà theo quan điểm của nhóm là chưa phù hợp. Bằng kiến thức đã có, chúng em sẽ đưa ra những quan điểm và kiến nghị để hồn thiện quy định pháp luật.

<b>Nội dung</b>

<b>I.Tóm tắt nội dung quyết định sơ thẩm số 22/2022/QĐST-DS của TANDhuyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận</b>

Ngày 22 tháng 07 năm 2022, tại Tòa án nhân dân huyện Đức Linh đã xét xử sơ thẩm công khai vụ án thụ lý số 175/2022/TLST-VDS ngày 21 tháng 06 năm 2022 về

tụng bao gồm: người u cầu giải quyết việc dân sự - Ơng Ngơ Văn H (1959); người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan – Ơng Ngơ Văn Th (1974), Ơng Ngơ Văn M (1968), Bà Ngô Thị Nh (1966), Bà Ngô Thị Y (1962), Ơng Ngơ Văn Kh (1970).

Theo ơng Ngơ Văn H trình bày: “Cha, mẹ ơng H tên là Ngơ Văn Tr, 88 tuổi (đã chết năm 1974) và bà Huỳnh Thị Đ, sinh năm 1937 (đã chết năm 2021). Cha, mẹ của ông sinh được 06 người con gồm có: Ơng H, Ngơ Thị Y, Ngơ Thị Nh, Ngơ Văn M, Ngô Văn Kh và Ngô Văn Th. Trong đó, ơng Th bị chậm phát triển từ nhỏ, câm điếc bẩm sinh, khi lớn lên không thể đi học được. Ơng Th khơng có vợ, con. Theo GKSK tâm thần số: 1333/GKSK-BV, ngày 15/06/2022 của Bệnh viện tâm thần trung ương 2 kết luận: Kết luận theo ICD-10: Chậm phát triển tâm thần khác

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

(F78-ICD.10). Nay, ơng H đề nghị Tịa án tun bố ông Ngô Văn Th, sinh năm 1974 bị hạn chế NLHVDS, để gia đình có căn cứ thực hiện các giao dịch dân sự”.

Căn cứ khoản 1 Điều 27, điểm a khoản 2 Điều 35, điểm a khoản 2 Điều 39, Điều 149, Điều 150, Điều 361, khoản 3 Điều 367, Điều 370, Điều 371, Điều 372, khoản 1 Điều 376 và Điều 378 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015; Điều 24, khoản 4 Điều 136 BLDS 2015; Điểm đ khoản 1 Điều 12 và khoản 1 Điều 37 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Uỷ ban Thường vụ Quốc Hội Khóa 14, Tịa đã chấp nhận u cầu giải quyết vụ việc dân sự của ông Ngô Văn H và tuyên bố ông Ngô Văn Th, sinh năm 1974 là người bị hạn chế NLHVDS. Ngoài ra Tịa án tun án phí và quyền kháng cáo của các đương sự theo quy định của pháp luật.

<b>II.Những điểm chưa phù hợp trong quyết định sơ thẩm số 22/2022/QĐST-DS của TAND huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận</b>

<b>1. Việc TAND huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận tun ơng Ngơ Văn Th làngười hạn chế NLHVDS là sai so với Khoản 1 Điều 24 BLDS 2015</b>

Khoản 1 Điều 24 BLDS 2015 quy định rằng:

. Tuy nhiên, theo như điều khoản được quy định trên, ông Ngô Văn Th (sau đây gọi là ông Th) không thể là người bị hạn chế NLHVDS như TAND huyện Đức Linh đã tuyên vì:

Thứ nhất, ơng Th khơng có tiền sử nghiện ma t hay bất kì chất kích thích nào khác. Theo như nội dung vụ việc được trình bày bởi ơng Ngơ Văn H thì từ nhỏ, ơng Th đã bị câm điếc bẩm sinh, bị chậm phát triển. Bên cạnh đó, cũng khơng có một căn cứ nào cho thấy rằng ông Th đã từng sử dụng đến chất kích thích, do vậy, ta có thể khẳng định ngay rằng ơng Th không phải người bị hạn chế NLHVDS.

Thứ hai, theo như nội dung vụ việc mà ông Ngô Văn H trình bày và theo GKSK số 1333/GKSK-BV thì ơng Th mắc bệnh tâm thần với mã bệnh là F78-ICD.10, bên cạnh đó, tại phần NHẬN ĐỊNH CỦA TỒ ÁN, Tồ chỉ ra rằng:

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

. Có thể thấy, nhận định này bị mâu thuẫn với chính quyết định mà Tịa đã tun (ơng Th là người bị hạn chế NLHVDS). Vì lẽ đó, dù ơng Th khơng thể là người bị hạn chế NLHVDS và ta cũng khơng xác định chính xác ơng Th mất NLHVDS hay chỉ gặp khó khăn trong nhận thức làm chủ hành vi.

<b>2. Việc sử dụng GKSK tại Bệnh viện tâm thần trung ương để làm căn cứtuyên bố về NLHVDS của một người là chưa đủ xác thực</b>

Thứ nhất, tính xác thực và giá trị pháp lý của giám định pháp y tâm thần (GĐPYTT) cao hơn so với GKSK. Giám định tư pháp là: “

”<small>1</small> còn GKSK chỉ là chứng nhận của cơ sở y tế về điều kiện sức khoẻ hiện tại của người đăng ký khám. Cụ thể hơn, pháp y chính là y học để phục vụ cho pháp luật còn giấy khám chỉ phục vụ cho công việc theo yêu cầu của một cá nhân, tổ chức. GKSK là dựa vào ý thức chủ quan của người yêu cầu còn khi trưng cầu GĐPYTT thì tính khách quan của vụ việc sẽ cao hơn. Như vậy, về tính xác thực và độ tin cậy thì kết luận của cơ quan giám định sẽ cụ thể hơn so với GKSK tâm thần.

Thứ hai, chỉ có GĐPYTT của những tổ chức được quy định trong Luật giám định tư pháp 2012 mới có thẩm quyền đưa ra kết luận giám định. Căn cứ vào Khoản 3 Điều 12 của luật này, chỉ có Viện pháp y tâm thần trung ương thuộc Bộ Y tế và Trung tâm pháp y tâm thần khu vực thuộc Bộ Y tế mới là những cơ quan đủ thẩm quyền về GĐPYTT. Vậy nên chỉ kết luận của những cơ quan này mới có đủ tính xác thực và hiệu lực để có thể trở thành căn cứ trong một bản án hay quyết định của Toà. Thứ ba, theo Khoản 1 Điều 22 và Khoản 1 Điều 23 của BLDS 2015 thì một người chỉ bị tuyên là mất NLHVDS hoặc có khó khăn trong nhận thức làm chủ hành vi khi có kết luận của GĐPYTT. Do đó, TAND khơng thể thay thế kết luận của GĐPYTT bằng một GKSK tâm thần. Như vậy sẽ giảm tính đúng đắn phán quyết

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

của Tòa án và tạo ra một thông lệ sai lầm là chỉ cần sử dụng GKSK của một tổ chức y tế là có thể trở thành căn cứ để Tồ tun án.

<b>3. Trong kết luận của GKSK chưa nêu được mức độ của bệnh cũng nhưmức độ NLHVDS của ông Ngô Văn Th</b>

Theo GKSK số 1333/GKSK-BV được nêu trong quyết định, ông Th bị mắc chứng chậm phát triển tâm thần khác (F78-ICD.10), tuy nhiên, trong giấy này lại không nêu rõ mức độ nặng nhẹ mà ông Th mắc phải. Mỗi loại bệnh tâm thần ở mức độ nặng nhẹ khác nhau sẽ ảnh hưởng khác nhau đến NLHVDS của cá nhân. Nên nếu trong GKSK khơng nêu rõ tình trạng bệnh có thể dẫn đến việc Tịa tun sai, khiến quyền lợi hợp pháp của cá nhân đó bị xâm hại. Nếu là kết luận của GĐPYTT thì phải thể hiện được hai yếu tố về và về

. Nhưng với một GKSK tâm thần thì khó mà yêu cầu bệnh viện có thể nêu đầy đủ cả hai yếu tố trên. Do đó, điều này dẫn đến sự mâu thuẫn trong lập luận của Tòa được trình bày tại mục 1 của phần này. Vì vậy, ta khơng thể xác định chính xác được liệu ơng Th là người mất NLHVDS hay là người có khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi.

Không chỉ vậy, thời điểm mà ông Th tiến hành khám sức khoẻ (15/06/2022) chênh hơn 1 tháng so với thời điểm mà Toà đưa ra quyết định (22/7/2022). Trong khi đó thời hạn của một kết luận GĐPYTT là 5 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ trưng cầu hoặc yêu cầu giám định . Nhưng GKSK này đã được tiến hành từ 1<small>3</small> tháng trước. Chúng em cho rằng khoảng thời gian trên là quá dài đối với một căn cứ cho vụ việc kết luận về NLHVDS của một cá nhân. Tính chất của một số bệnh tâm thần là tính tự phát, tuỳ vào mức độ của bệnh mà tần suất phát bệnh là bao lâu. Do đó cần phải giám định đối với cá nhân đó ngay khi có yêu cầu để xem xét mức độ bệnh và mức độ NLHVDS tại thời điểm đó. Cho nên, có thể nói GKSK nêu trên

<small>Căn cứ vào điều số 11, mục I, phần B, phụ lục 1 của thông tư Số: 23/2019/TT-BYT ngày 28 tháng 8 năm 2019 của Bộ Y tế về quy trình giám định pháp y tâm thần</small>

<small>3Căn cứ vào điểm c), điều số 1, mục I, phần B, phụ lục 1 của thông tư Số: 23/2019/TT-BYT ngày 28 tháng 8 năm </small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

khơng đủ tính xác đáng để có thể trở thành căn cứ của Tồ án trong vụ việc dân sự này.

<b>III.Các quan điểm của nhóm về việc giải quyết vụ việc phù hợp với quy địnhcủa pháp luật</b>

<b>1.TAND huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận cần huỷ bỏ quyết định sơ thẩmsố 22/2022/QĐST-DS và tiến hành trưng cầu GĐPYTT lại đối với ôngNgô Văn Th</b>

Trước hết, TAND huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận cần huỷ bỏ quyết định sơ thẩm số 22/2022/QĐST-DS về việc tuyên Ngô Văn Th bị hạn chế NLHVDS theo Khoản 3 Điều 24 BLDS 2015:

. Bởi như đã phân tích ở trên, TAND huyện Đức Linh khơng có căn cứ để tun ơng Th là người hạn chế NLHVDS.

Tiếp theo, TAND huyện Đức Linh cần ra quyết định trưng cầu GĐPYTT lại từ đầu. Như đã trình bày, việc Tồ sử dụng GKSK tâm thần tại Bệnh viện tâm thần Trung ương 2 để làm căn cứ thay cho kết luận của GĐPYTT là chưa hợp lý. Do đó, dù chắc chắn rằng ông Ngô Văn Th không phải là người bị hạn chế NLHVDS (theo Khoản 1 Điều 24 BLDS 2015) nhưng nếu muốn xác định cụ thể ông Ngô Văn Th có phải là người mất NLHVDS (theo Khoản 1 Điều 22) hay chỉ là người có khó khăn trong nhận thức làm chủ hành vi (theo Khoản 1 Điều 23) thì cần có một kết luận đầy đủ và xác thực của pháp y tâm thần. Việc xác định ông Ngơ Văn Th có NLHVDS như thế nào sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi hợp pháp của ông. Vậy nên cần phải có một kết luận khoa học, chính xác.

<b>2. Khi đã xác định được mức độ NLHVDS của ơng Ngơ Văn Th thì phải chỉđịnh người giám hộ và nêu rõ quyền nghĩa vụ của người giám hộ đó (nếucần)</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

Do căn cứ để tuyên ông Ngô Văn Th của TAND huyện Đức Linh là người hạn chế NLHVDS chưa rõ ràng, hơn nữa chính nhận định của Tồ cũng mâu thuẫn với quyết định mà Toà đưa ra nên chúng ta chưa thể xác định ông Ngô Văn Th là người mất NLHVDS (theo Khoản 1 Điều 22 BLDS 2015) hay là người có khó khăn trong nhận thức làm chủ hành vi (theo Khoản 1 Điều 23). Vì lẽ đó, việc TAND huyện này trưng cầu lại kết luận của GĐPYTT là cần thiết. Sau khi có kết luận mới của GĐPYTT sẽ xảy ra hai trường hợp sau đây:

. Trong trường hợp này, ơng Th cần có người đại diện theo pháp luật (

Khoản 2 của Điều 22 BLDS 2015) Tuy nhiên, với trường hợp này, Toà không cần phải chỉ định người đại diện cũng như quyền và nghĩa vụ của người đó cho ơng Th.

Với tình huống này, Khoản 1 Điều 23 BLDS 2015 quy định: Như vậy, Toà sẽ phải chỉ định và xác định quyền, nghĩa vụ của người giám hộ theo quy định của Điều 57, 58 Bộ luật này. Theo kiến nghị của nhóm chúng em, người phù hợp với vị trí giám hộ đối với ơng Th nhất là ông Ngô Văn M. Bởi lẽ, ông M sống cùng xã, cùng huyện, cùng tỉnh với ông Th nên dễ bề chăm sóc cho ơng Th nhất. Với quyết định chỉ định ông Ngô Văn Kh làm người đại diện theo pháp luật cho ông Th tuy khơng có gì sai so với quy định của pháp luật nhưng ơng Kh sống ở tỉnh Bình Phước – là một tỉnh khác với tỉnh ông Th đang sinh sống nên sẽ có nhiều bất tiện.

<b>IV.Kiến nghị hồn thiện quy định pháp luật hiện hành</b>

<b>1.Nhận xét chung về quy định của pháp luật hiện hành</b>

Lần đầu tiên trong lịch sử lập pháp Việt Nam đã ghi nhận hai điều khoản mới về người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi (khoản 1, điều 23, BLDS 2015)

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

và người hạn chế NLHVDS (khoản 1, điều 24, BLDS 2015). Đây là hai quy định ý nghĩa đối với thực tế của xã hội nói chung và với những cá nhân trong xã hội nói riêng bởi chúng giúp bảo vệ tốt hơn quyền lợi hợp pháp của những cá nhân yếu thế trong xã hội và những cá nhân tổ chức có quyền lợi liên quan.

Tuy nhiên, vẫn cịn một số điểm chưa được hồn thiện trong ba quy định liên quan đến NLHVDS khiến những chủ thể có thẩm quyền như TAND hay người dân cũng gặp khó khăn khi xác định ba loại NLHVDS này của mỗi cá nhân. Việc quy định chung chung là trở ngại lớn đối với những cá nhân, tổ chức áp dụng cũng như sử dụng pháp luật. Hơn nữa, vấn đề này còn dẫn đến áp dụng sai quy định, ảnh hưởng trực tiếp đến cá nhân người bị áp dụng, có thể xâm hại quyền lợi hợp pháp của những cá nhân đó.

Chính vì vậy, hồn thiện quy định pháp luật, đặc biệt là những quy định pháp luật dân sự là một điều vô cùng quan trọng, cần thiết đối với xã hội để có thể bảo vệ tốt hơn mỗi người dân.

<b>2. Những kiến nghị của nhóm </b>

Điểm khác biệt để xác định hai loại người này đó là tình trạng thể chất hoặc tinh thần của họ và kết quả GĐPYTT. Nhưng ranh giới giữa hai trường hợp này lại mong manh vì khơng có tiêu chí rõ ràng để phân loại. So với người mất NLHVDS thì người có khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi cũng bị hạn chế về nhận thức vì một loại bệnh hoặc một sự khiếm khuyết nào đó “nhưng chưa đến mức mất NLHVDS”. Vậy làm sao để đánh giá chính xác “mức mất NLHVDS”? Đó là điều mà văn bản hướng dẫn cần phải giải thích cụ thể hơn để tránh sai sót xảy ra. Việc quy định từng loại bệnh tâm thần, bệnh về thể chất có thể ảnh hưởng đến NLHVDS là vơ cùng quan trọng.

Trước hết, đối với nhóm người bị mắc các bệnh tâm thần: có những loại bệnh tâm thần tuỳ mức độ nặng nhẹ khác nhau mà nó sẽ gây ra ảnh hưởng khác nhau đến

</div>