Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.54 MB, 11 trang )
<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">
JUNE 1, 2022 <small>FPT University </small>
an tranh Viêt Nam xu t hiâ ên ¡ n±ßc ta kho¿ng th¿ kÿ XIII, đßi nhà Tr¿n.
àn tranh đ±ÿc hình thành tÿ th¿ kÿ XI đ¿n th¿ kÿ XIV. Thßi Lý, Tr¿n đàn tranh chßcó 15 dây. Chính vì th¿, đàn tranh lúc b¿y gi cịn có tên goi khác là th p lý huy n ß ¿ ßc¿m; và đ±ÿc dùng trong ban đßng văn nhã nh¿c đßi Lê Thánh Tông (th¿ kÿ 15). Sau này, đàn tranh đ±ÿc dùng trong c ban nh¿ ¿c giáo ph±ßng. T i th i Nguy n (th ß ß ß ¿kÿ 19) đ±ÿc dùng trong ban nh¿c Huyßn. Lúc b¿y giß, đàn tranh đ±ÿc sÿ dÿng vßi 16 dây, nên đ±ÿc gßi là th¿p lÿc huyßn c¿m<small>. </small>
an tranh có d¿ng hình hßp dài.
</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3"><small>2 </small>
Khung đàn hình thành, dài 120 – 130cm. ¿u lßn rßng tÿ 25 – 30cm, có lß và con ch¿n đß m¿c dây đàn. ¿u nhß rßng tÿ 15 – 20cm, đ±ÿc g¿n tÿ 16 – 25 truc lên dây (t±¡ng ±ng v¡i sơ dây) chéo qua m¿t đàn.
M¿t đàn ng hình vịm, đ±ÿc làm b¿ng gß ngơ đßng dài 0,05cm.
Ngÿa đàn hay con nh¿n n¿m ß kho¿ng giÿa dùng đß gác dây. Con nh¿n có thß di chun đß đißu chßnh âm thanh.
Dây đàn tr±ßc khi sÿ dÿng dây t¡, ngày nay đ±ÿc làm b¿ng kim lo¿i, kích cÿ dây khác nhau.
Khi bißu dißn, nghß nhân đeo 3 móng g¿y vào 3 ngón cái, trß, giÿa cÿa tay ph¿i đß g¿y. Móng g¿y làm b¿ng ch¿t lißu nh± kim lo¿i, đßi mßi ho¿c sÿng.
Âm s c ă đàn tranh trong tr¿o, sáng sÿa nên th±ßng thß hißn tßt nhÿng đißu nh¿c vui t±¡i, nh±ng cũng có khu u bn, hùng tráng.
Dây b¿ng kim lo¿i mßng, t¡ t¿m bßn, nylon ho¿c polyeste ít thích hÿp vßi tính khße m¿nh, tr¿m hùng.
Âm v c cao sáng và khơng b sÿ ß ¿c, âm trung đ¿y và tròn, âm tr m êm d¿ ßu và đ¿y h±¡ng vß. C¿m giác cÿa nó t±¡ng đßi vÿa ph¿i, và đß căng cÿa dây, do đó đàn tranh có th ß đ±ÿc ki m soát t t dù là hiß ß ßn đ¿i hay c ß đißn.
</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">àn tranh đ±ÿc sÿ dÿng và dùng nhißu đß đßc tßc, hịa t¿u, đßm cho ng±ßi hát. ây là lo¿i đàn đ±ÿc ch¡i trong nhißu lo¿i âm nh¿c nh± dàn nh¿c dân ca<small>. </small>
Có 4 t± th¿ đánh đàn:
1. Ngßi th p, x p chân trên chi u ¿ ¿ ¿
2. Ng i th ng ho c v t chéo chân trên gh , mß ¿ ¿ ¿ ¿ ßt đ¿u đàn đ¿t trên đùi, mßt đ¿u đàn gác trên giá ho¿c đôn.
3. àn đ±ÿc đ¿t trên giá cao ngang t¿m tay Ng±ßi ch¡i đàn ngßi trên gh¿.
</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5"><small>4 </small>
4. ÿng đánh: đàn đ±ÿc đ¿t trên giá cao.
Các t± th¿ ngßi đßu ph¿i tÿ nhiên, tho¿i mái, đàn đ¿t g¿n sát ng±ßi, m¿t đáy đàn tì lên đùi ph¿i, đ¿u đàn đ±ÿc lên đôn ho¿c giá đàn (có chißu cao b¿ng gh¿ ngßi đàn). Hai cánh tay nâng mßm m¿i trên m¿t đàn.
T± th¿ tay ph¿i:
Bàn tay ph i nâng lên, ngón tay khum l i, th l ng, ngón áp út tì nh lên c¿ ¿ ¿ ß ¿ ¿u đàn. Khi đánh nhÿng dây th¿p, c tay tròn l i, h d n vß ¿ ¿ ¿ ß phía tr±ßc đàn. Khi đánh nhÿng dây cao, c tay hß ¿ đàn theo chißu cong c a cÿ ¿u đàn, cánh tay cũng h¿ khép d¿n l¿i (tránh không đ±a cánh tay ra phía ngồi). Ba ngón g y m m m i, t ng ¿ ß ¿ ÿngón th l ng g y nh nhàng, nâng lên h xu ng g y vào dây theo chi u cong t ¿ ß ¿ ¿ ¿ ß ¿ ß ÿnhiên c a bàn tay. ÿ
Móng g y vào dây không nên sâu quá ho c h ¿ ¿ ß trên dây. ißm g y nên cách c u ¿ ¿đàn kho¿ng 2cm. N¿u g¿y sát c¿u, ti¿ng đàn đanh và s¿c. N¿u g¿y xa c u, ti¿ng ¿đàn tr¿m, mßm m¿i.
T± th¿ tay trái:
¿u ba ngón tay giÿa đ¿t trên dây nh¿ nhàng, bàn tay mß tÿ nhiên, ngón tay h¡i
</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">khum. Ba ngón gi a (ngón tr , ngón gi a, ngón áp út) c m l i, ngón cái và ngón út ÿ ß ÿ ÿ ¿tách r i. Dáng bàn tay ß v±¡n vß phía tr±ß ÿa nh± cánh chim đang bay. c t
Khi rung, nh¿n, bàn tay đ±ÿc nâng lên m m m i. Ba ngón ch m l i cùng m t lúc ß ¿ ÿ ¿ ßchuyßn t dây n sang dây kia. ÿ ß
V.
Kỹ thuật bàn tay phải
Ngón Á: Kÿ thu¿t g¿y ngón á là cách g¿y l±ßt trên hàng dây xen k¿ các câu nh¿c. Ngón Á hay vào ß phách y¿u đß chu¿n bß vào mßt phách m¿nh ß đ¿u ho¿c cußi câu nh¿c.
Á lên: Kÿ thu¿t l±ßt qua hàng dây. Kÿ thu¿t này vt b¿ng ngón 2 ho¿c ngón 3 tÿ 1 âm th¿p lên nhÿng âm cao.
Á xußng: ây là lßi g¿y cß truyßn, g¿y lißn nhÿng âm lißn b¿c, tÿ 1 âm cao xußng nhÿng âm th¿p. Có nghĩa dùng ngón cái tay ph¿i l±ßt nhanh và đßu qua các hàng dây, tÿ cao xußng th¿p.
</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7"><small>6 </small>
Á vòng: là kÿ thu¿t đ±ÿc k¿t hÿp tÿ Á lên và Á xußng. Kÿ thu¿t này th±ßng dùng đß mß đ¿u ho¿c k¿t thúc mßt câu nh¿c. Mßt sß tr±ßng hÿp, Á vịng đ±ÿc dùng đß t¿ c¿nh gió thßi, m±a r¡i, sóng n±ßc ho¿c dùng ngón Á vịng liên ti¿p vßi nhißu âm.
Ngón vê: dùng ngón tay ph¿i ngón 2 ho¿c k¿t hÿp ngón 1 – 2 3, 1 3, 1- – – 2. G¿y trên dây liên tÿc, nhÿng ngón khác ph¿i khum trịn l¿i. Cß tay c¿n k¿t hÿp vßi ngón tay đánh xng và h¿t lên đßu đ¿n. C¿n l±u ý, móng g¿y khơng nên đ¿t q xng xng gây khi vß đß móng g¿y. Bßi s¿ t¿o ra ti¿ng đàn khơng đßu đ¿n và êm ái.
Song thanh: Tÿc 2 nßt cùng phát mßt lúc. Kÿ thu¿t song thanh truyßn thßng chß dùng quãng 8. Hißn nay, các nh¿c sĩ còn k¿t hÿp dùng nhÿng quãng khác.
<b>Ky thuât ban tay trai </b>
T± th¿: пu ba ngón tay giÿa đ¿t trên dây nh¿ nhàng, bàn tay mß tÿ nhiên, ngón tay h¡i khum, hai ho¿c ba ngón (trß, giÿa, áp út) chÿm l¿i, ngón cái và ngón út tách rßi, dáng bàn tay v±¡n vß phía tr±ßc. Khi rung, nh¿n, bàn tay đ±ÿc nâng lên mßm m¿i, ba ngón chÿm l¿i cùng mßt lúc chuyßn tÿ dây nß sang dây kia.
</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">+ Rung: là cách dùng mßt, hai ho¿c ba ngón tay trái rung nh¿ trên sÿi dây đàn (bên
tay. Nh¿n th¿ dây đàn lên xußng ch¿m rãi đßu đ¿n. Sau mßi l¿n nh¿n dây ph¿i l¿p tÿc th¿ ra<small>. </small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9"><small>8 </small>
- Tr±¡c khi hoc đan: b n thân em la a môt ng±¡i nh y ca am va suy nghi nhiêu, nên l c unao tâm tri cung nghi ng¡i lung tung khi n b n thân dê a ê tr¡ nên tiêu c±c mêt moi - Sau khi hoc đan: l c vu ao l¡p hoc va ch¡i đan, đo la kho ng tha ¡i gian đâu oc em đ±¡c
th± gian va thoai mai nhât, viêc t p trung c m nhâ a ân âm thanh cua đan giup em không nghi vê chuyên kh c, ta ± khi hoc đan em tr¡ nên lac quan v i t suy nghi nhiêu a
<small>10 </small>
</div>