bài giảng học thuyết âm dương

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b><small>University of Medicine and Pharmacy</small></b>

<b>HỌC THUYẾT ÂM DƯƠNG</b>

ThS.BS. VÕ THANH PHONG

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b>Khái niệm</b>

•

Âm dương biểu thị sự vật hiện tượng đối lập lẫn nhau

•

Âm dương biểu thị hai mặt đối lập trong cùng một sự vật

•

Thuộc tính âm dương của sự vật là tương đối

<small>Source: Bành Văn Khìu, Đặng Quốc Khánh (2002), NXB Hà Nội.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<small>Faculty of Traditional </small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<small>Faculty of Traditional </small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b>Âm dương giao cảm</b>

•

Âm dương trong q trình vận động cảm ứng và giao hội với nhau

•

Âm dương giao cảm là điều kiện vạn vật hố sinh

•

Vận động là điều kiện phát sinh giao cảm

•

Khí dương hạ giáng, khí âm thượng thăng

<small>Source: Bành Văn Khìu, Đặng Quốc Khánh (2002), NXB Hà Nội.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<small>Faculty of Traditional </small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b>Âm dương đối lập chế ước</b>

•

Âm dương tương phản dẫn đến chế ước lẫn nhau

•

Kết quả chế ước  trạng thái cân bằng động

<small>Source: Bành Văn Khìu, Đặng Quốc Khánh (2002), NXB Hà Nội.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<small>Faculty of Traditional </small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b>Âm dương hỗ căn hỗ dụng</b>

•

Hai mặt âm dương của sự vật tuy đối lập nhưng quan hệ dựa vào nhau, có nguồn gốc từ nhau

•

Âm dương khơng thể tồn tại độc lập với nhau

•

Âm dương khơng ngừng tương sinh, thúc đẩy lẫn nhau

•

Âm có nguồn gốc từ dương, dương có nguồn gốc từ âm

<small>Source: Bành Văn Khìu, Đặng Quốc Khánh (2002), NXB Hà Nội.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b>Âm dương tiêu trưởng bình hành</b>

•

Tiêu là thu nhỏ, trưởng là gia tăng

•

Là q trình âm dương vận động biến hố với ngun lý đối lập chế ước và hỗ căn hỗ dụng

•

Âm dương tiêu trưởng ổn định trong một phạm vi nhất định là bình hành

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<small>Faculty of Traditional </small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b>Âm dương chuyển hố lẫn nhau</b>

•

Một thuộc tính tổng thể của sự vật trong điều kiện nhất định có thể chuyển hố theo hướng tương phản với nó

•

Chuyển hố là một hình thức cơ bản vận động âm dương

•

Âm dương vận động tiêu trưởng đến giai đoạn nhất định, nội bộ âm dương xuất hiện đảo ngược  thuộc tính sự vật phát sinh biến hố

•

Tiểu trưởng là biến đổi về lượng, chuyển hoá là biến đổi về chất

•

<i>2 hình thức: Tiệm biến hoặc đột biến</i>

<small>Source: Bành Văn Khìu, Đặng Quốc Khánh (2002), NXB Hà Nội.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b>Âm dương vơ tận</b>

•

Bất kỳ sự vật hiện tượng nào trong tự nhiên đều có thể khái quát thành hai loại là âm hoặc dương

•

Trong mỗi sự vật ln có hai mặt âm và dương

•

Bất kỳ một mặt âm dương nào của một sự vật lại có thể tiếp tục phân thành âm và dương

•

Hiện tượng đối lập và hỗ căn trong từng sự vật trong tự nhiên là vô cùng vô tận

<small>Source: Trần Quốc Bảo (2019), NXB Y Học</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<small>Faculty of Traditional </small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b>Giải thích kết cấu tổ chức cơ thể</b>

<small>Bên trong cơ thể</small>

<small>Mặt ngoài </small>

<small>Mặt sau cơ </small>

<small>Mặt trong </small>

<small>Mặt trước cơ thể</small>

<small>Kinh Dương</small>

<small>Kinh Âm</small>

<small>Lục phủ </small>

<small>Ngũ tạng </small>

<small>Khí Huyết </small>

<small>Vệ khí </small>

<small>Dinh khí </small>

<small>TâmPhế </small>

<small>TỳCan Thận</small>

<small>Cơ năng</small>

<small>Vật chất</small>

<small>Source: Bành Văn Khìu, Đặng Quốc Khánh (2002), NXB Hà Nội.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b>Giải thích chức năng sinh lý</b>

•

Hoạt động sống bình thường  âm dương thăng bằng

•

Thăng giáng xuất nhập thăng bằng  bình thường

•

Âm thuộc hình thể, ni dưỡng

•

Dương thuộc về cơng năng, hoạt động

<small>Source: Bành Văn Khìu, Đặng Quốc Khánh (2002), NXB Hà Nội.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b>Giải thích biến đổi bệnh lý</b>

•

Âm dương khơng điều hồ  bệnh tật

•

Chính khí phần âm dương, tà khí phần âm dương

•

Chính tà đấu tranh  âm dương thiên thắng/thiên suy

<small>Source: Bành Văn Khìu, Đặng Quốc Khánh (2002), NXB Hà Nội.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b>Giải thích biến đổi bệnh lý</b>

<small>Hàn nhiệt thác tạp</small>

<small>Source: Bành Văn Khìu, Đặng Quốc Khánh (2002), NXB Hà Nội.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b>Điều trị</b>

•

Phân tích rõ tình trạng rối loạn âm dương  điều chỉnh thăng bằng âm dương

•

Xác định nguyên tắc điều trị:<small>oHư thì bổ, thực thì tả</small>

<small>oTrong dương cầu âm, trong âm cầu dương</small>

<small>Source: Bành Văn Khìu, Đặng Quốc Khánh (2002), NXB Hà Nội.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b>Dược học</b>

<b><small>Thăng giáng phù trầm</small></b> <small>Trầm, giángThăng, phù</small>

<small>Source: Bành Văn Khìu, Đặng Quốc Khánh (2002), NXB Hà Nội.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

<small>Faculty of Traditional Medicine</small>

<b>Phịng bệnh</b>

•

Âm dương đối lập:

<small>oMùa đơng mặc áo ấm, mùa hè mặc áo thống mát.</small>

<small>oNếu công việc là lao động trí óc thì lúc nghỉ ngơi nên chọn các hoạt động thể lực và ngược lại</small>

•

Âm dương tiêu trưởng:

<small>oKhi làm việc thì nên khởi động từ từ sau đó mới tăng dần cường độ lên</small>

<small>oKhi nghỉ ngơi thì giảm cường độ làm việc sau đó mới chuyển sang nghỉ ngơi hồn tồn</small>

<small>Source: Bành Văn Khìu, Đặng Quốc Khánh (2002), NXB Hà Nội.</small>

</div>