Tiểu luận: Phân tích so sánh các biện pháp phòng ngừa tham nhũng quy định trong UNCAC và trong Luật PCTN 2018 của Việt Nam. Đánh giá về tính tương thích

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (461.18 KB, 13 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

TIỂU LUẬN

HỌC PHẦN: LÍ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG (CAL 3007)

Đề tài:

Phân tích so sánh các biện pháp phòng ngừa tham nhũng quy định trong UNCAC và trong Luật PCTN 2018 của Việt Nam. Đánh giá về tính tương thích.

Sinh viên : Lý Thanh Tuyền Mã sinh viên: 17060257

Lớp : k62b

Hà Nội, tháng 6 năm 2021

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

1.2 Vai trò của phòng ngừa tham nhũng: phòng ngừa tham nhũng đóng

vai trị quan trọng trong việc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, từ đó giúp ngăn ngừa đước các yếu tố, các hành vi tham nhũng, tăng cường và đẩy mạnh khả năng phát hiện tham nhũng, khắc phục hậu quả tham nhũng đặc biệt không để xảy ra sơ hở trong tham nhũng.

2. Phân tích so sánh các biện pháp phòng ngừa tham nhũng trong UNCAC và trong Luật PCTN 2018 của Việt Nam.

2.1 Các biện pháp phòng ngừa tham nhũng trong UNCAC

UNCAC có quy định những biện pháp phòng ngừa tham nhũng sau:

- Thành lập cơ quan phòng, chống tham nhũng

Điều 6, UNCAC yêu cầu mỗi quốc gia thành viên phải thành lập và đảm bảo việc có một hoặc một số cơ quan trên tinh thần độc lập có trách nhiệm phòng ngừa tham nhũng giám sát và phối hợp việc thi hành những chính sách, từ đó cung cấp đầy đủ các phương tiện vật chất, đội ngũ cán bộ chuyên trách và chế độ đào tạo để nâng cao phổ biến kiến thức về công tác phòng ngừa tham nhũng và thực hiện tốt nhiệm vụ của mình.

- Phịng ngừa tham nhũng khu vực công

Điều 7, UNCAC yêu cầu các quốc gia thành viên ban hành, duy trì và củng cố chế độ tuyển dụng, thuê, giữ lại, đề bạt và hưu trí đối với cơng chức dựa trên

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

các nguyên tắc hiệu quả, minh bạch và tiêu chí khách quan như năng lực, năng khiếu và cơng bằng; đồngthời có các quy trình lựa chọn, đào tạo, chuyển đổi vị trí cơng chức khơng chỉ ở riêng vị trí liên quan đến tham nhũng mà cịn đối với cả những cơng chức khơng do bầu cử khác, khi thích hợp, sẽ luân chuyển các cá nhân đó sang những vị trí khác, việc trả cơng phải diễn ra một cách cơng bằng và có chương trình giáo dục, đào tạo cơng chức một cách phù hợp.

- Áp dụng các quy tắc ứng xử cho đội ngũ công chức

Điều 8, UNCAC yêu cầu các quốc gia thành viên áp dụng các quy tắc ứng xử, chuẩn mực ứng xử cho đội ngũ công chức để đảm bảo việc thực hiện chức năng công được chính xác, chính trực và đúng đắn; trong đó bao gồm việc đề ra các biện pháp và cơ chế để tạo thuận lơi cho công chức báo cáo với các cơ quan có thẩm quyền về các hành vi tham nhũng mà họ phát hiện được trong khi thi hành công vụ cũng như báo cáo các vấn đề có liên quan trong hoạt động cơng việc, các khoản đầu tư bên ngoài hay tài sản hoặc quà tặng giá trị lớn, về những vấn đề có thể gây xung đột lợi ích khi họ thực hiện công vụ.

- Bảo đảm minh bạch về mua sắm công và quản lý tài sản công

Điều 9, UNCAC yêu cầu các quốc gia thành viên xây dựng cơ chế mua sắm phù hợp trên sự minh bạch, cạnh tranh và tiêu chí khách quan; tăng cường minh bạch và trách nhiệm trong quản lý tài chính cơng; đảm bảo sự minh bạch của sổ sách kế toán, chứng từ, báo cáo tài chính hoặc các tài liệu khác liên quan đến thu, chi công, và phòng ngừa việc giả mạo tài liệu.

- Báo cáo công khai thông tin của các cơ quan công quyền

Điều 10, Công ước yêu cầu các quốc gia thành viên áp dụng các biện pháp cần thiết để tăng cường tính cơng khai, minh bạch trong quản lý hành chính cơng, kể cả về tổ chức, q trình thực hiện và ra quyết định, bao gồm việc cho phép cơng chúng, khi thích hợp có được thơng tin về tổ chức, quá trình thực hiện và ra quyết định của các cơ quan hành chính nhà nước đảm bảo được bí mật nhà nước và đời tư cá nhân; tạo điều kiện cho công chúng tiếp cận với cơ quan có

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

thẩm quyền ra quyết định; cơng bố thơng tin, trong đó có cơng bố báo cáo định kỳ về cơng tác phịng, chống tham nhũng.

- Phòng ngừa tham nhũng trong hoạt động tư pháp

Điều 11, Công ước yêu cầu các quốc gia thành viên áp dụng các biện pháp tăng cường tính liêm khiết, khơng làm ảnh hưởng đến tính độc lập trong hoạt động tư pháp và phòng ngừa cơ hội tham nhũng đối với cán bộ toà án và cán bộ

cơ quan cơng tố.

- Phịng ngừa tham nhũng khu vực tư

Điều 12, Công ước yêu cầu các quốc gia thành viên tăng cường các biện pháp phòng, chống tham nhũng trong khu vực tư, cụ thể như tăng cường các tiêu chuẩn kế toán và kiểm toán trong khu vực tư, ban hành những chế tài dân sự, hành chính hoặc hình sự có tính răn đe đối với những hành vi không tuân thủ các biện pháp này và phịng ngừa xung đột lợi ích…

- Huy động sự tham gia của xã hội trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng.

Điều 13, công ước yêu cầu các quốc gia thành viên áp dụng các biện pháp nhằm nâng cao nhận thức của cơng chúng trong phịng, chống tham nhũng, thúc đẩy sự tham gia của các cá nhân, tổ chức ngoài khu vực cơng vào cơng tác phịng ngừa và đấu tranh chống tham nhũng; cho phép công chúng tiếp cận với các cơ quan chống tham nhũng khi thích hợp để thông báo, tố giác về các hành vi tham nhũng, kể cả hình thức nặc danh.

- Áp dụng các biện pháp chống rửa tiền

Điều 14, công ước yêu cầu các quốc gia thành viên thiết lập cơ chế giám sát toàn diện đối với ngân hàng, tổ chức tài chính phi ngân hàng và các cơ quan dễ

phát sinh rửa tiền, nhằm ngăn chặn, phát hiện mọi hình thức rửa tiền...

2.2 Các biện pháp trong PCTN 2018 của Việt Nam

- Công khai, minh bạch trong hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị

Công khai minh bạch tạo điều kiện xã hội đều được tham gia giám sát các

hoạt động của các cơ quan nhà nước. Biện pháp này bảo đảm công khai minh

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

bạch, công bằng, dân chủ trong tham nhũng, cụ thể trong hoạt động của cơ quan, tổ chức; chính sách, pháp luật và việc tổ chức thực hiện chính sách; Cơ quan, tổ chức, đơn vị phải công khai hoạt động của mình (trừ bí mật nhà nước) cấm lấy lý do nào khác để từ chối việc công khai hoạt động của mình nhằm tránh sự

kiểm soát của người dân và xã hội (Điều 9)

Các hình thức cơng khai, minh bạch phải được thực hiện bằng các hình thức: Cơng bố, niêm yết, thông báo bằng văn bản, phát hành ấn phẩm; cung cấp thông tin theo yêu cầu (Điều 11). Đơn vị có trách nhiệm lựa chọn một hoặc một số hình thức cơng khai đã được quy định.

- Xây dựng thực hiện chế độ, định mức, tiêu chuẩn

Điều 18, yêu cầu cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp và các cơ quan, tổ chức, đơn vị khác có sử dụng ngân sách nhà nước xây dựng, ban hành và công khai các chế độ, định mức, tiêu chuẩn, bao gồm các chế độ, định mức, tiêu chuẩn về quyền lợi đối với từng loại chức danh trong cơ quan mình và chấp hành nghiêm chỉnh các quy định đó.

Ngoài ra cần kiểm tra và việc xử lý vi phạm quy định về chế độ, định mức, tiêu chuẩn, nhất là việc xác định trách nhiệm của những người có liên quan đến việc để xảy ra các sai phạm về chế độ, định mức, tiêu chuẩn (điều 19)

- Áp dụng quy tắc ứng xử, quy tắc người có chức vụ quyền hạn.

Điều 20, áp dụng quy tắc ứng xử nhằm bảo đảm sự liêm chính và trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức. Quy tắc này phải được công khai để nhân dân giám sát việc chấp hành và bảo đảm liêm chính, trách nhiệm, đạo đức cơng vụ thơng qua việc báo cáo và xử lý báo cáo về dấu hiệu tham nhũng xảy ra trong cơ quan, tổ chức, đơn vị; không được sử dụng ngân sách, tài sản của Nhà nước; không được nhận tiền, tài sản, quà tặng hoặc lợi ích vật chất khác liên quan đến cơng việc do mình giải quyết hoặc thuộc phạm vi quản lý của mình; nghiêm cấm lợi dụng, hối lộ hoặc thực hiện các hành vi khác vì vụ lợi.

- Chuyển đổi vị trí cơng tác của cán bộ, cơng chức, viên chức

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

Theo Điều 24, việc định kỳ chuyển đổi cán bộ, công chức, viên chức làm việc tại một số vị trí liên quan đến việc quản lý ngân sách, tài sản của Nhà nước, trực tiếp tiếp xúc và giải quyết, công khai công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân sẽ được cơ quan, tổ chức, đơn vị theo thẩm quyền quản lý có trách nhiệm thực

- Cải cách hành chính, ứng dụng khoa học, công nghệ trong quản lý và thanh tốn khơng dùng tiền mặt.

Điều 27, quy định cơ quan, tổ chức, đơn vị phải phân định rõ vị trí, nhiệm vụ, quyền hạn, cơng khai, hướng dẫn thủ tục, cắt giảm thủ tục trực tiếp tiếp xúc với cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân trong giải quyết công việc; Tăng cường kiểm tra, giám sát việc tài sản công; cải thiện và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Điều 28 Cơ quan, tổ chức, đơn vị tăng cường đầu tư trang thiết bị, nâng cao, đẩy mạnh khả năng sáng tạo và ứng dụng khoa học, công nghệ trong tổ chức và hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Điều 29 Triên khai việc thanh toán không dùng tiền mặt đối với các khoản thu, chi có giá trị lớn đáp ứng được điều kiện về cơ sở hạ tầng để thực hiện việc thanh tốn khơng dùng tiền mặt theo quy định của pháp luật; đổi mới phương thức thanh toán để dễ dàng kiểm soát chặt chẽ các giao dịch.

- Tăng cường kiểm sốt tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, đơn vị, tổ chức

Để kiểm soát tài sản thu nhập của cán bộ, công chức, người có chức vụ quyền hạn phải trung thực, liêm chính, không tham nhũng cần phải thực hiện việc kê khai, xác minh, công khai trong việc giải trình về nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm. Những người được xác minh, kê khai không trung thực sẽ bị xử lý theo pháp luật quy định. Người được xác minh tài sản, thu nhập được khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm, được bồi thường thiệt hại đến từ

hành vi vi phạm pháp luật gây ra theo quy định của pháp luật.

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

2.3 So sánh các biện pháp phòng ngừa tham nhũng trong UNCAC và trong Luật PCTN 2018 của Việt Nam

* Giống nhau: Nhìn chung pháp luật của Việt Nam hiện nay cơ bản đáp ứng

được khá đầy đủ những yêu cầu chung của Công ước về phòng ngừa tham nhũng. Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn cịn một số biện pháp phịng ngừa chưa đáp ứng được tồn bộ u cầu mà UNCAC đề ra còn nhiều mặt hạn chế, yếu kém.

* Khác nhau:

Về khu vực tư: Việt Nam chưa có các quy định về phịng ngừa tham nhũng trong theo yêu cầu của Công ước về khu vực tư, nên cũng chưa nội luật hoá các quy định về phòng ngừa tham nhũng.

Biện pháp định kỳ chuyển đổi vị trí cơng tác của cán bộ, cơng chức nhằm phịng ngừa tham nhũng đã được Việt Nam quy định tại điều 24 luật PCTN. Tuy nhiên về mặt hình thức cơ bản đã nội luật hoá được yêu cầu của Công ước nhưng trên thực tế mới chỉ đáp ứng được một phần yêu cầu của

Điều 7, UNCAC yêu cầu các quốc gia thành viên ban hành, duy trì và củng cố chế độ tuyển dụng, thuê, giữ lại, đề bạt và hưu trí đối với cơng chức dựa trên các nguyên tắc hiệu quả, minh bạch và tiêu chí khách quan như năng lực, năng khiếu và công bằng; đồng thời có các quy

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

UNCAC. Theo pháp luật của Việt Nam hiện nay, đối tượng phải định kỳ chuyển đổi vị trí cơng tác chưa quy định bao gồm những người giữ chức danh lãnh đạo, quản lý, trong đó những đối tượng này hồn tồn có nhiều điều kiện để tham nhũng.

trình lựa chọn, đào tạo, chuyển đổi vị trí cơng chức khơng chỉ ở riêng vị trí liên quan đến tham nhũng mà còn đối với cả những công chức không do bầu cử khác, khi thích hợp, sẽ luân chuyển các cá nhân đó sang những vị trí khác, việc trả công phải diễn ra một cách cơng bằng và có chương trình giáo dục, đào tạo công chức một cách phù hợp.

Việc công chức phải kê khai những quà tặng có giá trị lớn chưa được pháp luật Viết Nam quy định. Mặc dù biện tăng cường kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, đơn vị, tổ chức có quy định về kê khai tài sản và giải trình nguồn gốc tài sản tăng thêm mỗi năm một lần nhưng việc không yêu cầu kê khai những khoản quà tặng đó dẫn đến khó khăn trong việc kiểm soát thu nhập cũng như xác minh nguồn gốc tài sản tăng thêm khi cần thiết.

Điều 8, UNCAC yêu cầu các quốc gia thành viên áp dụng các quy tắc ứng xử, chuẩn mực ứng xử cho đội ngũ công chức để đảm bảo việc thực hiện chức năng cơng được chính xác, chính trực và đúng đắn; trong đó bao gồm việc đề ra các biện pháp và cơ chế để tạo thuận lơi cho công chức báo cáo với các cơ quan có thẩm quyền về các hành vi tham nhũng mà họ phát hiện được trong khi thi hành công vụ cũng như báo cáo các vấn đề có liên quan trong hoạt động công việc, các khoản đầu tư bên ngoài hay tài sản hoặc quà tặng giá trị lớn, về những vấn đề có thể gây xung đột lợi ích khi họ thực hiện công vụ.

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

Pháp luật Việt Nam chưa có quy định về việc cấm các tổ chức khu vực tư tuyển dụng người đã từng là công chức thực hiện các hoạt động nghề nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định sau khi họ đã từ chức hoặc về hưu. Bởi vậy nếu khi xảy ra vi phạm thì khó xử lý vì khơng có cơ chế liên đới trách nhiệm của các tổ chức đã tuyển dụng.

Điều 12, Công ước yêu cầu các quốc gia thành viên tăng cường các biện pháp phòng, chống tham nhũng trong khu vực tư, cụ thể như tăng cường các tiêu chuẩn kế toán và kiểm toán trong khu vực tư, ban hành những chế tài dân sự, hành chính hoặc hình sự có tính răn đe đối với những hành vi khơng tuân thủ các biện pháp này và phịng ngừa xung đột lợi ích… Về trách nhiệm báo cáo của cán bộ,

công chức trong những tình huống xung đột lợi ích trong pháp luật Việt Nam thì chưa được quy định một cách đầy đủ và rõ ràng. Ngoài ra, các quy định về phòng ngừa xung đột lợi ích lại thiếu tính hệ thống và khơng tồn diện, do vậy rất khó khăn trong việc kiểm sốt, phịng ngừa, ngăn chặn và xử lý vi phạm.

Điều 10, Công ước yêu cầu các quốc gia thành viên áp dụng các biện pháp cần thiết để tăng cường tính cơng khai, minh bạch trong quản lý hành chính cơng, kể cả về tổ chức, quá trình thực hiện và ra quyết định, bao gồm việc cho phép công chúng, khi thích hợp có được thông tin về tổ chức, quá trình thực hiện và ra quyết định của các cơ quan hành chính nhà nước đảm bảo được bí mật nhà nước và đời tư cá nhân; tạo điều kiện cho công chúng tiếp cận với cơ quan có thẩm quyền ra quyết định; công bố thông tin, trong đó có cơng bố báo cáo định kỳ về cơng tác phịng, chống tham nhũng.

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

3. Tính tương thích về quy định trong phòng ngừa tham nhũng của pháp luật Việt Nam so với UNCAC.

- Xét về mục tiêu và nội dung cơng ước khơng có điểm nào trái với nguyên tắc hiến pháp, pháp Luật của nhà nước và đường lối, chính sách của đảng, tất cả những thỏa thuận trên cơ sở không bị ràng buộc và thực hiện theo nguyên tắc có

đi có lại.

- Hiện nay pháp luật Việt Nam đã đáp ứng được khá đầy đủ đối với các yêu cầu của Cơng ước tính đến thời điểm hiện này thì Pháp luật Việt Nam đã đạt được 135/135 quy định mang tính bắt buộc; 61/64 quy định mang tính tùy nghi; 37/38 quy định mang tính khuyến nghị của Cơng ước. Theo đó nhiều biện pháp phòng ngừa và phòng chống tham nhũng cũng đã được thực hiện có hiệu quả tại

Việt nam và hồn tồn phù hợp với các quy định của cơng ước.

4. Giải pháp và kiến nghị hoàn thiện

4.1 điểm mới của pháp luật Việt Nam về phòng ngừa tham nhũng

Hiện nay các quy định của UNCAC, các nghị quyết của hội nghị quốc gia thành viên UNCAC đa phần Việt nam đã chủ động, tích cực triển khai thực hiện, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của quốc gia thành viên nhất là việc nội luật hóa quy định của UNCAC, qua đó Việt nam cũng đã có những sửa đổi và nhiều văn bản quy phạm pháp luật về PCTN cũng được ban hành như sửa đổi bộ luật hình sự năm 2015, bộ luật tố tụng hình sự năm 2015, sửa đổi ban hành luật PCTN năm 2018,…Về tính cơng khai, minh bạch bằng hình thức họp báo; tăng đối tượng kê khai tài sản; tăng thêm loại tài sản, thu nhập phải kê khai. Từ đó tiếp tục triển khai, đẩy mạnh cách làm bài bản quyết liệt, đồng bộ hơn và hiệu quả hơn, được đông đảo cán bộ, Đảng viên và nhân dân hoan nghênh, đồng tình, ủng hộ, đánh

giá cao.

4.2 Kiến nghị hồn thiện

Để góp phần đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả thực hiện các giải pháp phòng

ngừa tham nhũng:

</div>