ĐƯA NGHỊ QUYẾT ĐẠI HỘI XIII CỦA ĐẢNG VÀO CUỘC SỐNG 3 ĐẨY MẠNH CHUYỂN ĐỔI SỐ ĨHEO TINH THẦN ĐẠI HỘI XIII CỦA ĐẢNG ★ GS, TS NGUYỄN TUẤN ANH

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (803.09 KB, 6 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

ĐẨY MẠNH CHUYỂN ĐỔI số

ĨHEO TINH THẦN ĐẠI HỘI XIII CỦA ĐẢNG

★GS, TS NGUYỀNTUẤN ANH

TrườngĐại học Khoa học Xã hộivà Nhân văn,

Đại học Quốc gia Hà Nội

uan đổi với mỗi quốc gia và trong mọi lĩnh vực. Chuyển đổi số là phương thức để thực hiện ỷ chí, khát vọng phát triển đất nước trong những thập niên tới.

•Tóm tắt: Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ trên quy mi ì tồn cầu, chuyển đổi số không chỉ là xu hướng mà đã trở thành yêu cầu tất yếu khách í1

quan trọng (

Bài viết phủn tích làm rõ những nội dung cơ bản và để xuất một số giải pháp đẩy mạnh chuyển đổi ỉố theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Bài viết là kết quả nghiên cứu của đề ừi QG.21.42: “Nghiên cứu đề xuất giải pháp quản lý phát triển xã hội trong bối cảnh ch iyển đổi số phục vụ triển khai Nghị quyết Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứXIII của Đí ng” của Đại học Quốc gia Hà Nội.

• Từ khóa: Đại hội XIII của Đảng; chuyên đổi số; chính phủ số; kinh tê sổ; xã hội số.

|heo l ộ Thông tin và Truyền thơng, “Chuyển đổisố là q trìnhthay đổi tổng

thểvà tồn diệncủacáccá nhân, tổchứccáchlàm việc và phương thứcsản

các công nghệ số”(1). Quá trình này

àm thay đổi phương thứcquản lý

về cách sống,

xuất dựa ừên

hướngđếnmục tiêu“thúc đẩyphát triển kinhtế

27-9-chủđộng thamgia cuộc Cách mạng công

nghiệp lần thứ tư.Một trong những quanđiểm

chỉ đạo quan trọng của Đảng được thể hiệntrong Nghị quyết là: “Chủđộng, tích cực tham

giacuộc Cách mạng cơng nghiệp lần thứ tưlà yêu cầu tất yếukhách quan; là nhiệmvụ có ý nghĩa chiến lược đặc biệt quan trọng,vừa cấp

báchvừa lâu dài của cả hệ thốngchínhtrị vàtồn xã hội, gán chặt với q trình hội nhập

quốc tếsâu rộng; đổng thịi nhậnthứcđầy đủ,đúng đán vềnội hàm, bản chất của cuộc Cách

mạng công nghiệp lần thứ tư để quyết tâm đổi

mới tư duy vàhànhđộng, coi đólà giải phápđộtphá với bước đi và lộ trình phùhọplà cơ hội

LÝ LUẬNCHÍNHTRỊ- số 533(7/2022)

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

4

ĐƯA NGHỊ QUYẾT ĐẠI HỘI XIII CỦA ĐẢNG VÀO cuộc SỐNG

đểViệt Nam bứt phátrongphát triểnkinhtế- xã hội”(3).

Nghịquyếtcũng nhấn mạnh việc “thúcđẩy

chuyển đổi số trong các cơ quan Đảng, Nhànước, Mặt trận Tổ quốc,các tổ chức chínhtrị- xã hội”(4), “Xây dựng vàphát triển đồng bộhạtầng dữ liệu quốcgia.Hình thành hệ thống trung

tâmdữ liệu quốcgia, các trung tâm dữ liệu vùng và địa phươngkết nối đồng bộvàthống nhất.

Hìnhthành các hệ thống dữ liệu tin cậy, ổn định của Nhà nước và doanh

nghiệp. Đầu tưtrang bị

các hệthống thiết bị thu thập, lưu trữ, xử lý, bảo

vệdữliệu công”151.Trong các văn kiện củaĐại hội XIII (Báo cáo

chính trị, Chiến lược phát triển kinh tế -xã hội10 năm 2021 -2030; Báocáo đánh giá kết quả thực

hiện nhiệm vụpháttriển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020 và phưong hướng, nhiệm vụphát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 -2025), có tới 21 lần Đảng nhấn mạnh cụm từ “chuyểnđổi số”.

Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương

Đảng khóa XII về các văn kiện trìnhĐại hội XIIIcủaĐảngđãkhảng định: “Thúc đẩymạnhmẽ chuyển đổi sốquốc gia, phát triển kinh tế số, xã

hội sốđể tạo bứt phá về nâng cao năng suất, chấtlượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh

tế”®.Trong Chiến lược pháttriển kinhtế -xã hội

mói sáng tạovà chuyển đổi số đểtạo bứtphá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh”®. Phương hướng,nhiệmvụ và giải phápphát triển kinh tế -xãhội5năm 2021 -2025 cũng xácđịnh:“Hồn thiện thể chế để thúc đẩy q

trìnhchuyển đổi số”®. Điểm quacácvăn kiệnquan trọng của Đảng tại Đại hội XIII cho thấy,chuyển đổi số quốcgialà vấn đề có tính chiếnlược ttongđường lối phát triển đất nước,là conđường, cáchthức để hiệnthực hóa khát vọngphát triển Việt Nam đến

nâng cao năng lực cạnh

tranh quốc gia. Chẳng hạn, “vàonăm2025, mức

độ tác động của chuyển đổi số tóiGDP của nước Mỹ là khoảng25%, còn ở các nước châu Âu là khoảng 36%”(10). Ở khu vực ASEAN, “nếu các nướcASEAN chuyển đổi số mạnh mẽ, năm 2030

GDP của ASEAN có thêm 1.000 tỷ USD. Đối vói Việt Nam, GDP năm 2030sẽ tăng 100 tỷ USD”'111.

Từ kinhnghiệmchuyển đổi sốquốcgia của

các nướctrênthếgióivà thực tiênchuyểnđổi số

ởViệt Nam, Đại hội XIII của Đảng đã xácđịnh

nội dung của chuyển đổi số quốc gia trong những năm tới là: “Công nghệsố sẽ thúc đẩy phát triền kinh tế số, xã hội số; làm thay đổiphương thức quản lý nhà nước, mơ hình sản

xuấtkinh doanh, tiêu dùng vàđịi sống văn hóa,

xã hội”(12). Nhưvậy, chuyển đổi số quốcgia được thực hiện ưên ba phương diện cơbản là kinh tế số, xã hội số và chính phủ số.

LÝ LUẬNCHÍNH TRỊSơ533(7/2022)

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

đểlàm động lực tăng trưởng theo

mẽ khoa học công nghệ, đổi mới

II củaĐảng đã có những chỉ dần

Chảng hạn, trong lĩnhvựccơng hội xác định: “Cơ cấu lại cơngthành tựu C1 ìa cuộc Cách mạng côngnghiệp lầnthứ tư vào n lọi lĩnh vựccủađời sống xãhội, chú

trọngmột SC'ngành, lĩnh vực trọngđiểm,có tiềm

năng, lợi thi!

tinhthần bắt kịp, tiến cùng và vượt lênởmột số

lĩnh vựcsovói khuvựcvà thếgiói”(13). Thực hiện

chuyểnđổi ỉố trong lĩnh vực kinh tế,Đảng đặc

biệt chú trọng vai trò của doanh nghiệp: “Phát

triểnmạnh

sángtạovà c huyềnđổi số để tạo bứtphá về năng suất, chất luợng, hiệu quả và sức cạnhtranh...; lấy doanh rghiệp làm trung tâm nghiên cứupháttriển, ú Igdụng và chuyển giaocông nghệ,ứng dụng cơng nghệsố”(14).

nhất là cơng nghiệp cơ khí, chế tạo, cơng nghiệp hỗ ti ợ, nâng cao tính tựchủ của nền kinh tế, có khảnăngthamgia sâu, có hiệuquả vào các chựỗi giá trị toàn cầu”(15). Trong“Phươnghướng, nhiệm vụvà giải phápphát triển kinh tê -xã hội 5 năm 2021- 2025”, chủtrươngcủaE ảng là: “Ưutiên phát triển một số ngành công1 Ighiệp mũi nhọn, cơngnghệmói,

cơng nghiệp trợ như cơn ’

điện tử, trí h II

nghiệpơ tơ,(ơng nghệsinh học,điện tửysinh,sản xuất phầ 1 mềm, sảnphẩmsố, năng lượng sạch, năng lượng tái tạo. Tậptrung phát triển mạnh công

côngnghệ th

công nghệ cao,công nghiệp hỗỊ nghệ thông tin và viễn thông, lệ nhântạo,sản xuấtrobot,công

1 tghiệp chế biến, chế tạo gán với ơng minh”(16).

hànghóalớn, ứng dụng công nghệ cao; phát huy tiềm năng, lợi thế của từng vừng, từng địaphương. Gắn kếtchặt chẽ nơng nghiệp vóicơngnghiệp,dịchvụ;sản xuất vóibảo quản, chế biến, tiêu thụ, xây dựng thương hiệu, nâng caogiá trị nông sản trong các chuỗi giá trị”(17). Chiếnlược

pháttriển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030

cũng đưa ra phương hướng, nhiệm vụ, giảipháp

chuyển đổi số trongngành nông nghiệp: phát

triển nông nghiệp hàng hóa tập trung quy mơ lớn theo hướng hiện đại... Phát triểnmạnh nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp

hữu cơ, nông nghiệp sinhthái”(18).

Như vậy, Đảng chủ trương phát triển nềnnông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Đâylà định hướngquan trọng đối vóisản xuất nơng

nghiệp trên nền tảng của chuyển đổi số.Chảng

hạn như xâydựng các hệ thống dữ liệu lớn về đất

đai, cây trồng, vật nuôi, thủy sản; đẩymạnh cung cấp thôngtin về mơitrường, thịi tiết, chất lượng

đất đai phục vụq trình sản xuấtnhầmnâng cao năng suất và chất lượng cây trồng, vật nuôi...

Về xãhội số, Đạihội XIII chú ttọng chuyểnđổi

số trong những lĩnh vực quantrọng, nhất là giáo dục vàytế. Cụ thể là “đẩy mạnh cơ cấu lại các

ngành dịch vụdựa trênnềntảng công nghệ hiện đại, công nghệ số, phát triển các loại dịch vụ mói, xâydựng hệsinh thái dịchvụ trong các lĩnhvực...ytế, giáodục đàotạo”(19).Để giáodục và

đào tạo thích ứng với Cuộc cách mạng công

nghiệplần thứ tư vàhội nhập quốc tế, Đại hộiXIIIchủtrương: “Đào tạocon ngườitheohướngcóđạo đức, kỷ luật, kỷ cương, ýthức ưách nhiệm cơng dân, xã hội; cókỹ năngsống,kỹ năng làm việc, ngoạingữ, công nghệ thông tin, công nghệ số, tư duysáng tạo và hội nhập quốctế (cơngdântồncầu)”120’.

LÝ LUẬNCHÍNH TRỊ - số 533 (7/2022)

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

ĐƯA NGHỊ QUYẾT ĐẠI HỘI XIII CỦA ĐẢNG VÀO cuộc SỐNG

Thủtướng Phạm Minh Chính, Chủtịch ủyban Quốcgia về Chuyến đốisố và cácđại biếu thamquancác

sảnphẩm công nghệtạiDiễn đàn Quốcgia pháttriển doanh nghiệp công nghệ so lần thứ IIIAnh: VGP

Như vậy, một trong những yêu cầu quan trọng đối vóigiáodục và đào tạo mà Đại hộiXIIIđãnhấn mạnh, đó làđào tạo cơng nghệ thơng tin, cơng nghệ số. Điềunày góp phần phát ừiển

nguồn nhân lực của đấtnước đáp ứng yêucầu

phát triỗn trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tưvà hộinhậpquốctế sâurộng

hiện nay.

Chuyển đổisố cũng là xu hướng chung trong

lĩnh vực y tế. Đặcbiệt, đại dịch Covid-19đã cho thấynhiều nguy cơđối vớingành y tế.Điều đóđịi hỏi chuyểnđổi số trong y tế cần đượcthực hiện và thúcđẩymạnh mẽ hơn nữa nhầm nâng cao hiệuquả cơngtáckhám,chữa bệnh, chăm sóc sức khỏenhân dân.Đại hộiXIII khảng định:“Pháttriển nguồn nhân lực, khoahọc vàcôngnghệ y tế. Nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, khác phục tình trạngquá tảibệnh viện, phát triển hình thức khám, chữa bệnh trực

tuyến. Nâng cao năng lực, chủ độngphịng, chốngdịchbệnh gán vói đổimới tồn diện hệ

tiếp nhận, quản lýbệnh nhân, chẩn đốn, tư

vấn,điều trị, bảo đảm bímật thơng tin người bệnh, nhấtlàtrên cơsởcác hình thức khám,

chữa bệnh trực tuyến.

Về chínhphủ số, Đại hội XIIIxác định: “Đẩymạnh xây dựngchính phủ điện tử,tiếntói chính phủsố, trong đó tập trung phát triểnhạ tầng số

phục vụ các cơquan nhànước mộtcách tập

trung, thông suốt;thiết kế đồng bộ,xây dựng và

đưavào vậnhành hệ thống tíchhọp, kết nối liên

thông các cơ sở dữ liệu lớn, nhất là dữliệuvề dân

cư, y tế, giáo dục, bảo hiểm,doanh nghiệp, đất

LÝ LUẬNCHÍNH TRỊ- số 533(7/2022)

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

đổisốquốc gia một cáchtoàn diện kinh tếsố,xây dựngxã hội số. Phấn

hiện chuyểnIđể phát triển

đấu đến năm 2030, hồn thànhxây dựng chính

phủsố, đứng trong nhóm 50quốcgia hàng đầuthế gióivà x< ípthứba trong khu vực ASEAN về

chínhphủ điện tử, kinh tếsố”(22).

Như vậy, £ lại hộiXIII đã xác định rõ những nội

dung cơ bảnnhàmxây dựng chính phủ điện tử,

tiếntớichínl Iphủsố.Trong đó,có hai điểm rất

quan ttọng: t lứ nhấtlàphát triểnhạtầngsố;thứhailà xâydm1g, vận hành hệthốngtích họp,kết nối liên thơn Ị các cơ sở dữ liệu lớn.

Vói việcplát triểnhạ tầng số và cơ sởdữ liệu

lón, sựvận hành của Chính phủ, của các cơquannhànướcsẽ1 liệu quả hơn, gópphần phát triển kinh tế số, xã hội số. Cụ thể là “Thúc đầy việcxử

lý hồ sơ công việc trênmơi trường mạng hướng

tói cơquan ihà nước khơng giấy tờ”. Hồn

thiện các hệ

cổng dịchvụ vụcơng quốc

thốngthơng tin một cửa điện tủ,

:ơng các cấpkết nối với Cổngdịch:gia. Hồn thànhkếtnối, liên thơng

. Hồn thiện các quy trình, thủ tục

giữa các cơ q lan hành chính nhà nướcvớicác tổ chức chínl trị - xã hội - nghề nghiệp vàcác doanh nghiệp.

hànhchính phù hợp vói hoạt động của chínhphủsố, cát gi;

Trong thịi

ii m tối đagiao dịch trực tiếp”(23).

ĩ ịiantói,để đẩy mạnh chuyểnđổi sốthành cônị trên cácphương diện kinh tế số, xã hội số, chín 1phủ sốtheo tinh thần Đại hội XIII

chú ttọng một số giải pháp sau:

dân. Giải pháp “chuyển đổi sốcủa Đảng,cần

Một là, đổi I nói tư duy và nhận thức về chuyển

đổisốcủa ngtòiđứng đầu cáccơquan, tổ chức

và mọi người

trước hết là chuyển đổivề nhận thức”đượcthể hiện rõ ttongquan điểm chỉ đạo tại Đại hội XIIIcủaĐảng: “phảiđổi mói tư duy phát triển,thay

đổi cách làm V ộc,cách sống, đấymạnh cảicách

đổi số, xây dựng nền kinhtế số, xã hội số”(24).Quyếtđịnh 749/QĐ-TTg ngày3-6-2020 của Thủ

tướng Chính phủ về“Chương trìnhChuyển đổi

số quốc gia đến năm2025,địnhhướng đến năm2030”, đã chỉ rõ 6 quan điểm, trongđó quan

điểm thứ nhất là: “Nhận thức đóngvai ttị quyếtđịnh trong chuyển đổisố”, nhấn mạnh“Chuyển

đổi số trướctiên làchuyểnđổi nhận thức”(25).Như vậy, đểtham gia vào tiến trìnhchuyển đổi

số, mỗicánbộ, người dânvà doanh nghiệp cần nhận thức rõvềvai ưò, ý nghĩa, tầm quan trọngcủa chuyển đổi số. Chìa khóa để đẩy nhanhsự chuyển đổi nhận thức nàmở trong tư duy, tráchnhiệm nêu gương của người đứng đầu và mọi

Hai là, đổi mới thể chế và chính sáchđể phục vụ quátrìnhchuyểnđổi số. Để phục vụ quá trình chuyểnđổi sốthànhcông, Đại hội XIII đãnhấnmạnh việc: “Xây dựng khung khổ pháp luật, môi

trường thuận lọi thúc đẩy phát triển, khỏi

nghiệp, đổi mói sáng tạo, chuyểnđổisố, phát

triển kinh tếsố; hỗ trợ, khuyến khích sựra địi,hoạt động của những lĩnh vực mói, mơ hình kinhdoanhmói. Tập trung sửa đổi những quyđịnh mâu thuẫn, chồng chéo, cản trở phát triển kinhtế”™.

Để chuyển đổi số diênranhanh chóngvà đápứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, cần:

“ Tiếp tụchoàn thiệnthể chế, phát triểnđầy đủ, đồng bộ các yếu tố thị trường, các loạithị trường. Thực hiện nhất quán cơ chế giá thị

trườngđối với hàng hóa, dịch vụ, kể cả cácdịch vụ công cơ bản.Phát triển thị trường các yếu tố

sản xuất để thị trường đóng vai trị quyết địnhtrong huy động, phân bổ, sửdụng cácnguồn lực. Phát triển thị trường hàng hóa, dịch vụ theocác phương thức tổchức, giao dịch văn minh,

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ - số 533(7/2022)

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

ĐƯA NGHỊ QUYẾT ĐẠI HỘI XIII CỦA ĐẢNG VÀO cuộc SỐNG

hiện đại, thương mại điện tử. Phát triển đồngbộ, nâng cao hiệu quả hoạtđộng của các thị

trường tài chính, tiền tệ, thị trường chứng

khốn, thị trường bảo hiểm... trên nền tảng

cơng nghệ số vóikếtcấu hạtầng, cơng nghệ vàphươngthức giao dịch hiện đại”(27).

Như vậy, việchoàn thiện khung khổpháp lý,

cơ chế, chính sách là một yêu cầu lớn, một nội dung quan trọng, làmũi nhọn mangtính đột

phá đểchuyểnđổi số thành cơng, qua đó phát triển kinh tế -xã hộinhanh và bểnvững.

Balà, phát triển,hoànthiệnhạ tầng số. Pháttriển hạ tầng sốlà một trong những yêu cầucốt

lõi của chuyển đổi số. Đại hội XIII đã chủ

trương: “chú trọng phát triển hạ tầngthông tin,

viênthông, tạo nền tảng chuyển đổi số quốcgia, từng bước phát triển kinh tế số, xã hội

số”l28).Cụthểlà “Xây dựng hạ tầng cơng nghệ thơng tin; hình thành hệ thống trung tâmdữ

liệu quốc gia,các trung tâmdữ liệu vùngvà địaphương kết nối đồng bộvà thống nhất.Phát triển hạ tầng sốđạt trình độtiên tiến của khu

vực ASEAN;internetbăngthơng rộng phủ 100%

các xã.Xây dựng vàphát triển đồng bộ hạtầngdữ liệu quốc gia, bảo đảm hạtầngkỹ thuật an

tồn,an ninh thơng tin”(29).

Như vậy,việc pháttriển hạ tầngsốcần chútrọng đến hạ tầng thông tin; internet băng

thông rộng; hệ thống trung tâm dữ liệu quốcgia,

vùng và địa phương; kỹ thuật an tồn, an ninh thơng tin.

Như vậy, Đại hội XIII của Đảng đã đặt ra nhữngyêu cầu quantrọng đối vói chuyển đổi

số; phát triển kinh tếsố,xã hội số và chínhphủ

số đế tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh củanền kinh tế; thúc đẩy phát triển toàn diện kinh tế - xã hội của đất

nước. Có thể nói, chuyểnđổisố đã và đang là

cuộccáchmạng củatồndân. Cuộc cách mạng

nàychỉ thựcsự thành cơng khi mỗi cơ quan,tổ

chức, doanh nghiệp, mỗi người dân tích cựctham gia và thụ hưởng các lọi ích màchuyển đổi

sốmanglại và cần tậndụng tối đa mọi cơhội đểchuyển đổi số nhằmtạo động lựcchođất nước

phát triển nhanh, bền vững trong những thập niêntói □

Ngàynhậnbài: 3-7-2022; Ngàybình duyệt: 4-7- 2022; Ngày duyệt đăng: 15-7-2022.

(1) Bộ Thông tin và Truyền thông: Cẩmnang chuyển đổisố (Táibản có chỉnh sửa, cập nhật, bổ

sung nảm 2021), Nxb Thông tin vàTruyền thông,Hà Nội, 2021,ư.21.

(2), (6), (7), (8), (12),(13), (14),(15), (17), (18), (19), (20),(21),(22),(24), (26), (27), (28) ĐCSVN:Văn kiện Đại hộiđại biểu toàn quốc lần thứ XIII, t.I, Nxb

Chínhtrị quốc gia Sự thật, HàNội, 2021, tt.208,46, 214,221, 208,115, 221, 123, 124, 241,247,232-233,

(9), (16), (23), (29) ĐCSVN:Văn kiện Đại hộiđại biểu

toàn quốc lân thúXIII, t.II, Nxb Chính trị quốc gia

Sự thật, Hà Nội, 2021,ư.99,105-106,148-149,123.

(10),(11) Hiền Minh: Phải chia sẻ và kết nối để vượt thách thức củachuyểnđổi số, cập ngày2-7-2022.

(25) Thủ tướng Chínhphủ: ‘‘Quyết định Phê duyệt

‘‘Chưong trìnhChuyến đổisốquốc gia đếnnăm

2025,địnhhướng đến năm2030", Cổngthơng tinđiệntử Chính phủ, truy cập ngày9-4-2020.

LÝ LUẬNCHÍNH TRỊ- số 533(7/2022)

</div>