luận án tiến sĩ quản lý không gian kiến trúc cảnh quan đô thị ven viển tỉnh quảng ninh

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (6.31 MB, 255 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

Bà GIÁO DĀC VÀ ĐÀO T¾O Bà XÂY DĀNG

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

Bà GIÁO DĀC VÀ ĐÀO T¾O Bà XÂY DĀNG

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

Tr°ãc tiên, tơi xin đ°ÿc bày tß sā trân tráng và lịng biÁt ¡n sâu sắc đÁn GS.TS. Ngun Tá Lng - ng°ßi h°ãng d¿n khoa hác đã tÁn tình h°ãng d¿n, đáng viên tơi từng b°ãc hồn thành Ln án.

Tơi xin trân tráng cÁm ¡n Ban giám hiáu tr°ßng Đ¿i hác KiÁn trúc Hà nái, Khoa Sau đ¿i hác, Ban chă nhiám Khoa qn lý đơ thß, Bá mơn QuÁn lý quy ho¿ch, kiÁn trúc, xây dāng và các đ¡n vß ban ngành liên quan đã t¿o điều kián, giúp đỡ tơi trong q trình thāc hián Ln án.

Tôi xin chân thành cÁm ¡n sā quan tâm, giúp đỡ căa các chuyên gia, các nhà khoa hác, các đßng nghiáp đã chia sẻ kinh nghiám và dành cho tơi nhÿng ý kiÁn đóng góp q báu trong thßi gian nghiên cąu LuÁn án.

Sau cùng, tôi xin đ°ÿc dành lßi cÁm ¡n tãi gia đình, ng°ßi thân, b¿n bè đã ln đßng hành cùng tơi, là chß dāa tinh thÁn, ăng há, đáng viên tôi trong suát quá trình nghiên cąu và hồn thành Ln án này ./.

Tác giÁ luÁn án

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cąu đác lÁp căa cá nhân tôi. Các sá liáu kÁt quÁ đề xu¿t trong luÁn án là trung thāc, chính xác và ch°a từng đ°ÿc cơng bá

<b>trong b¿t kỳ cơng trình nào khác. </b>

Tác giÁ ln án

Đào Ph°¡ng Nam

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

5. KÁt quÁ nghiên cąu ... 5

6. Ý nghĩa khoa hác và thāc tißn ... 5

7. Đề xu¿t mãi căa LuÁn án...6

8. Mát sá khái niám, thuÁt ngÿ ... 6

9. C¿u trúc luÁn án ... 8

<b>CH¯¡NG 1: TàNG QUAN VÞ QUÀN LÝ KHÔNG GIAN, KIÀN TRÚC, CÀNH QUAN ĐÔ THâ VEN BIàN TàNH QUÀNG NINH ... 10</b>

1.1. Táng quan về quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển ...10

1.1.1. Táng quan về quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển ... 10

1.1.2. Táng quan về qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển t¿i Viát Nam ... 13

1.2. Khái quát về tãnh Qng Ninh và các đơ thß ven biển tãnh Qng Ninh ... 18

1.2.1. Khái quát về tãnh QuÁng Ninh ... 18

1.2.2. Khái qt về các đơ thß ven biển tãnh QuÁng Ninh ... 21

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

1.3. Thāc tr¿ng khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan các đơ thß ven biển tãnh QuÁng Ninh

... 23

1.3.1. Hián tr¿ng phân bá khơng gian các đơ thß ven biển ... 23

1.3.2. Khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan các đơ thß ven biển ... 30

1.4. Thāc tr¿ng quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan các đơ thß ven biển tãnh Qng Ninh ... 37

1.4.1. Công tác ban hành và thāc hián các vn bÁn quy ph¿m pháp luÁt về quy ho¿ch, kiÁn trúc ... 37

1.4.2. Tá chąc bá máy nhà n°ãc về quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan các đơ thß ven biển ... 38

1.4.3. Thāc tr¿ng quy ho¿ch há tháng đơ thß ven biển ... 40

1.4.4. Cơng tác quÁn lý thāc hián theo quy ho¿ch không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan ... 40

1.4.5. Công tác xây dāng, bÁo vá, cÁi t¿o, chãnh trang đơ thß ... 43

1.4.6. Sā tham gia căa cáng đßng trong quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan . 441.5. Thāc tr¿ng tác đáng căa biÁn đái khí hÁu đÁn đơ thß ven biển Tãnh Qng Ninh ... 45

1.6. Đánh giá chung công tác quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan các đơ thß ven biển tãnh Qng Ninh ... 48

1.6.1. KÁt quÁ đ¿t đ°ÿc ... 48

1.6.2. H¿n chÁ tßn t¿i ... 48

1.7. Các cơng trình nghiên cąu liên quan đÁn đề tài luÁn án ... 50

1.7.1. Các nghiên cąu trên thÁ giãi ... 50

1.7.2. Các nghiên cąu t¿i Viát Nam ... 53

1.7.3. Đánh giá táng hÿp các cơng trình nghiên cąu liên quan đÁn đề tài luÁn án ... 55

1.8. Các v¿n dề cÁn nghiên cąu căa luÁn án ... 59

<b>CH¯¡NG 2: C¡ SÞ KHOA HäC Và QUÀN LÝ KHÔNG GIAN, ... 60</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

2.1. C¡ sá lý thuyÁt ... 60

2.1.1. QuÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển ... 60

2.1.2. Các tiêu chí và xu h°ãng phát triển đơ thß có khÁ nng thích ąng BĐKH t¿i các vùng ven biển ... 67

2.2. C¡ sá pháp lý ... 70

2.2.1. Các quy đßnh về qn lý khơng gian kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển .... 70

2.2.2. Các chính sách ąng phó vãi biÁn đái khí hÁu căa Viát Nam ... 74

2.2.3. Đßnh h°ãng phát triển há tháng đơ thß ven biển tãnh QuÁng Ninh ... 76

2.3. Các yÁu tá tác đáng đÁn công tác quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển Qng Ninh ... 79

2.3.1. Điều kián tā nhiên t¿i QuÁng Ninh ... 79

2.3.2. Quy mô dân sá ... 80

2.3.3. Điều kián kinh tÁ ... 80

2.3.4. Thể chÁ, chính sách căa nhà n°ãc ... 81

2.3.5. Quy ho¿ch đơ thß ... 81

2.3.6. Ngn nhân lāc cho quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ... 82

2.3.7. Sā tham gia căa cáng đßng trong quÁn lý KGKTCQ ... 82

2.3.8. Khoa hác công nghá ... 83

2.3.9. Tác đáng căa biÁn đái khí hÁu đái vãi các đơ thß ven biển ... 83

2.4. KÁt q điều tra về tá chąc và quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển Qng Ninh ... 84

2.4.1. Nhân tá Ánh h°áng đÁn quÁn lý không gian kiÁn trúc cÁnh quan đơ thß ven biển tãnh QuÁng Ninh ... 84

2.4.2. Ph°¡ng pháp điều tra khÁo sát ... 85

2.4.2. KÁt quÁ điều tra táng hÿp ... 88

2.5. Kinh nghiám quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan các đơ thß ven biển ... 89

2.5.1. Kinh nghiám qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển thích ąng vãi BĐKH trên thÁ giãi ... 89

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

2.5.2. Kinh nghiám quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan ąng phó vãi BĐKH

t¿i Viát Nam ... 93

3.2. Mát sá yêu cÁu về QuÁn lý Khơng gian kiÁn trúc cÁnh quan đơ thß ven biển ... 99

3.3. Đề xu¿t bá tiêu chí qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển 1013.4. Các giÁi pháp quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển Tãnh Qng Ninh ... 105

3.4.1. Hồn thián khung pháp lý, cơng cā, c¡ sá dÿ liáu quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đô thß ven biển ... 105

3.4.2. Rà sốt, điều chãnh và thāc hián quy ho¿ch ... 108

3.4.3. GiÁi pháp phân vùng qn lý khơng gian các đơ thß ven biển và trình tā thāc hián ... 110

3.4.4. GiÁi pháp QuÁn lý đái vãi khơng gian kiÁn trúc đơ thß ... 113

3.4.5. GiÁi pháp Qn lý cÁnh quan mơi tr°ßng ... 120

3.4.6. GiÁi pháp tá chąc bá máy, mơ hình qn lý ... 125

3.4.7. Sā tham gia căa cáng đßng trong quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan ... 128

3.5. Áp dāng thí điểm kÁt quÁ nghiên cąu quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan thành phá H¿ Long ... 131

3.5.1. Giãi thiáu thành phá H¿ Long ... 131

3.5.2. QuÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan thành phá H¿ Long ... 132

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

3.6. Bàn luÁn kÁt quÁ nghiên cąu ... 138

3.6.1. Tính khÁ thi căa giÁi pháp quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển Qng Ninh ... 138

3.6.2. Tính hiáu q về qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển Qng Ninh ... 142

3.6.3. Tính thāc tißn và áp dāng nhân ráng giÁi pháp quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đô thò ven bin ... 143

KÁt luÁn ... 145

KiÁn nghß ... 146 DANH MĀC CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HàC ĐÃ CƠNG Bà...DM TÀI LIàU THAM KHÀO... TK PHĀ LĀC... PL

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

BĐKH BiÁn đái khí hÁu CCN Cām công nghiáp

GDP Gross Domestic Product – Táng sÁn phẩm quác nái GTVT Giao thông vÁn tÁi

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

BÁng 1.1. BÁng phân c¿p các đơ thß ven biển ... 15

BÁng 1.2. Tác đá tng tr°áng và đóng góp cho tng tr°áng theo thành phÁn kinh tÁ căa cÁ n°ãc và QuÁng Ninh nm 2020 ... 19

BÁng 1.3. Táng hÿp thông tin hành chính t¿i mát sá đơ thß ven biển căa tãnh QuÁng Ninh ... 20

BÁng 1.4. BÁng táng hÿp phân c¿p đơ thß ven biển tãnh Qng Ninh ... 22

BÁng 1.5. Thāc tr¿ng đ¿t xây dāng theo quy ho¿ch t¿i các đơ thß ven biển ... 31

tãnh Qng Ninh ... 31

BÁng 1.6. Đánh giá chung về mát sá chã tiêu quy ho¿ch không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đô thß ven biển tãnh QuÁng Ninh ... 31

1.7. Mát sá cơng trình điểm nh¿n t¿i các đơ thß ven biển tãnh QuÁng Ninh ... 34

BÁng 1.8. Tác đáng căa BiÁn đái khí hÁu đÁn đơ thß ven biển trên đßa bàn tãnh QuÁng Ninh ... 45

BÁng 2.1. KÁt quÁ kiểm đßnh há sá Cronbach‟s Alpha... 89

BÁng 3.1. Bá tiêu chí qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển QuÁng Ninh ... 101

BÁng 3.2. Phân vùng không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển tãnh QuÁng Ninh thích ąng vãi BĐKH ... 110

BÁng 3.3: Đề xu¿t giÁi pháp về hình thái khơng gian kiÁn trúc đơ thß ven biển thích ąng vãi BĐKH ... 115

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

Hình 1.7. Tng tr°áng GRDP 9 tháng căa QuÁng Ninh qua các nm ... 20

Hình 1.8. BÁn đß các khơng gian đơ thß ven biển tãnh Qng Ninh, [87] ... 24

Hình 1.9. Hình Ánh mặt đąng tuyÁn phá điển hình á H¿ Long ... 31

Hình 1.10. Khu đơ thß Sun Premier Village Ha Long Bay nằm dác theo tuyÁn đ°ßng bao biển t¿i khu vāc Bãi Cháy vãi mÁt đá bê tơng hóa cao và r¿t ít cây xanh và màu sắc ch°a hài hòa vãi cÁnh quan tā nhiên t¿i QuÁng Ninh ... 32

Hình 1.14. Cây xanh đ°ßng Nguyßn Vn Cừ, thành phá H¿ Long ... 37

Hình 1.16. Khu vāc ven biển Khu đơ thß Cái Rßng (Vân Đßn) ... 41

Hình 1.17. Dā án Khu đơ thß Ph°¡ng Đơng (Vân Đßn, Qng Ninh) giáp biển có quy mơ 178 ha ... 42

Hình 1.18. Dā án Trà Cá Long Beach Luxury (Móng Cái) ... 42

Hình 1.19. Thơn Đơng HÁi, xã Đơng Xá, hun Vân Đßn– mát trong nhÿng khu dân c° tā phát, hình thành lâu đßi vãi ngõ nhß, nhà xây hßn giao ... 43

Hình 1.20. Chÿ xã Đơng Xá, hun ... 43

Vân Đßn cơng trình xây dāng khơng cịn phù hÿp vãi nhßp đá phát triển kinh tÁ - xã hái á đßa ph°¡ng. ... 43

Hình 2.1. Mơ hình c¿u trúc đơ thß ven biển thích ąng vãi biÁn đái khí hÁu ... 60

Hình 2.2. 5 v¿n đề quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ... 62

Hình 2.3. Vß trí căa qn lý KGKTCQ trong qn lý đơ thß. ... 63

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

Hình 2.4. S¡ đß đßnh h°ãng phát triển khơng gian đơ thß ąng phó vãi BĐKH ... 66

Hình 2.5. Thích ąng vãi BĐKH và phát triển đơ thß bền vÿng ... 68

Hình 2.6. BÁn đß quy ho¿ch thành phá H¿ Long đÁn nm 2040 [24] ... 72

Hình 2.7. BÁn đß đßnh h°ãng phát triển khơng gian thß xã Qng n [86] ... 73

Hình 2.8. S¡ đß đßnh h°ãng phát triển khơng gian Khu kinh tÁ Vân Đßn [22] ... 73

Hình 2.9. S¡ đß đßnh h°ãng phát triển khơng gian thành phá Cẩm PhÁ [85] ... 74

Hình 2.10. S¡ đß đßnh h°ãng phát triển khơng gian thành phá Móng Cái [76] ... 74

Trong đó, xây dāng Khu kinh tÁ cư뀉a khẩu Móng Cái trá thành đơ thß hián đ¿i; là trung tâm du lßch quác gia, quác tÁ, trung tâm dßch vā cư뀉a khẩu và hÁu cÁn cÁng biển, trung tâm tài chính, th°¡ng m¿i, dßch vā biên giãi. ... 74

Hình 2.11: Các nhóm nhân tá Ánh h°áng đÁn qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển ... 84

Hình 2.12. Quy trình tiÁn hành điều tra khÁo sát ... 86

Hình 2.13. Khung quÁn lý về phát triển đơ thß thành phá Seoul ... 90

Hình 3.1. S¡ đß quy trình xây dāng c¡ sá dÿ liáu. ... 107

Hình 3.2. Lßng ghép thích ąng vãi biÁn đái khí hÁu vào q trình xây dāng quy ho¿ch, kÁ ho¿ch ... 109

Hình 3.3. Phân vùng chąc nng đơ thß theo kßch bÁn NBD ... 111

Hình 3.4. Quy đßnh về tỷ lá chiều cao cơng trình, bề ráng đ°ßng và đá v°¡n căa ban cơng cơng trình, khng lùi cơng trình. ... 114

Hình 3.5: GiÁi pháp cÁi t¿o mặt đąng mát tuyÁn phá ... 114

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

Hình 3.6. Minh háa viác khun khích kiÁn trúc v°ßn tÁng, nhà v°ßn, kÁt hÿp khơng

gian má t¿i các đơ thß ven biển ... 116

Hình 3.7. Minh háa viác khun khích thiÁt kÁ khơng gian má á khu vāc cơng cáng ... 118

Hình 3.8. GiÁi pháp khoanh vùng khu vāc bÁo tßn, h¿n chÁ phát triển t¿i các đơ thß ven biển Tãnh Qng Ninh ... 119

Hình 3.9. Minh háa đề xu¿t cÁi t¿o, nâng c¿p mát sá tun đ°ßng khu vāc trung tâm ... 120

Hình 3.10. Minh háa áp dāng mơ hình vãa hè xanh ... 120

Hình 3.11. Minh háa bián pháp xây t°ßng chắn đ¿t ... 121

Hình 3.12. Minh háa trßng cây trên s°ßn dác ... 121

Hình 3.13. KÁt hÿp cÁ nng l°ÿng gió và mặt trßi trong chiÁu sáng cơng cáng .... 122

Hình 3.14. Ąng dāng mơ hình tua bin phong đián ... 122

Hình 3.15. Mơ hình qn lý khơng gian kiÁn trúc cÁnh quan đơ thß ven biển ... 126

Hình 3.16. Mơ hình hÿp tác quÁn lý giÿa Ban QuÁn lý không gian kiÁn trúc cÁnh quan đơ thß c¿p hun và các bên liên quan... 127

Hình 3.17. Sā tham gia căa cáng đßng trong q trình qn lý quy ho¿ch khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển trên đßa bàn tãnh Qng Ninh ... 130

Hình 3.18. BÁn đß quy ho¿ch thành phá H¿ Long khu vāc trung tâm ... 131

Hình 3.19. Bá máy quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan Thành phá H¿ Long hián t¿i ... 132

Hình 3.20. Đề xu¿t xây dāng bá máy quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan Thành phá H¿ Long ... 133

Hình 3.21. Đề xu¿t phân vùng qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß .... 134

H¿ Long theo quy ho¿ch ... 134

Hình 3.22. Hình thái c¿u trúc khơng gian khu đơ thß ven biển đÁm bÁo thích ąng vãi BĐKH... 135

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

Hình 3.23. Mơ hình khơng gian đơ thß H¿ Long – đơ thß thơng minh, bền vÿng thích ąng vãi BĐKH ... 136Hình 3.23. Ąng dāng các giÁi pháp kiÁn trúc thích ąng vãi BĐKH t¿i TP H¿ Long ... 136

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<b>Mị U 1. Tớnh cp thiởt ca ò ti </b>

Trong bái cÁnh hái nhÁp và tồn cÁu hóa sâu ráng hián nay, các đơ thß ven biển đ°ÿc xem là mát trong nhÿng tiềm nng r¿t lãn trong phát triển kinh tÁ - xã hái t¿i các quác gia. Vãi các lÿi thÁ về không gian biển, cÁnh quan tā nhiên t°¡i đẹp, sÁn vÁt phong phú đ°ÿc thiên nhiên ban tặng, cáng đßng dân c° đßa ph°¡ng có nhiều bÁn sắc riêng cÁ về các giá trß vÁt thể và phi vÁt thể, các đơ thß ven biển ln có tính nhÁn dián r¿t đặc tr°ng h¿p d¿n dß dàng khai thác phát triển du lßch, chn ni, chÁ biÁn thăy hÁi sÁn. Bên c¿nh đó, do h°áng lÿi thÁ về giao th°¡ng hàng hÁi, các đơ thß ven biển cũng đ°ÿc xem là có nhiều tiềm nng về giao th°¡ng, phát triển dßch vā và du lßch khu vāc và quác tÁ.

QuÁng Ninh là mát cāc tng tr°áng quan tráng trong Vùng kinh tÁ tráng điểm Bắc Bá thc Vùng đßng bằng sơng Hßng, đßng thßi là mát trong bán trung tâm du lßch lãn căa Viát Nam vãi di sÁn thiên nhiên thÁ giãi vßnh H¿ Long đã hai lÁn đ°ÿc UNESCO công nhÁn về giá trß thẩm mĩ và đßa ch¿t, đßa m¿o. Tính đÁn nm 2023, QuÁng Ninh là Tãnh có 6 nm liên tiÁp đ¿t chã sá nng lāc c¿nh tranh c¿p Tãnh (CPI) đąng thą nh¿t á Viát Nam. Là trung tâm phát triển cơng nghiáp, cÁng; biển, dßch vā, du lßch căa vùng kinh tÁ tráng điểm Bắc Bá; là trung tâm du lßch Quác tÁ, trung tâm cung c¿p nng l°ÿng c¿p quác gia; là cư뀉a ngõ ra biển và ra quác tÁ căa khu vāc. Hián nay, Tãnh QuÁng Ninh có nm đơ thß ven biển là: thành phá H¿ Long, thành phá Cẩm PhÁ, thành phá Móng Cái, thß xã QuÁng Yên, thß tr¿n Cái Rßng (Vân Đßn) là nhÿng đßa bàn tráng điểm phát triển Du lßch trong Vùng đßng bằng sơng Hßng và dun hÁi Đơng Bắc.

Trong nhÿng nm qua, há tháng đơ thß ven biển này từng b°ãc đ°ÿc hoàn thián về quy ho¿ch đơ thß và đÁu t° c¡ sá h¿ tÁng. Tuy nhiên, đái vãi Tãnh QuÁng Ninh công tác quÁn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß nói chung ch°a đ°ÿc quan tâm đúng mąc nên ch°a đáp ąng đ°ÿc yêu cÁu quÁn lý và phát triển; há tháng các quy đßnh, quy chÁ quÁn lý về kiÁn trúc cÁnh quan khu vāc ven biển căa QuÁng Ninh đang cịn nhiều b¿t cÁp, chßng chéo về đái t°ÿng điều chãnh vãi các vn bÁn khác nhau, ch°a t¿o đ°ÿc mơi tr°ßng thn lÿi để huy đáng mái ngn lāc thúc đẩy phát triển kinh tÁ. Nhiều dā án tÁp trung ven biển d¿n đÁn phÁi san đßi, l¿p biển khơng phù hÿp, tác đáng x¿u đÁn mơi tr°ßng, khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan. Tình tr¿ng ơ nhißm mơi tr°ßng sinh thái

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

cịn trÁm tráng. Quy ho¿ch sư뀉 dāng đ¿t ch°a sát thāc tÁ gây lãng phí đ¿t đai, sư뀉 dāng đ¿t sai māc đích. Viác lÁp quy chÁ quÁn lý quy ho¿ch, kiÁn trúc khu vāc ven biển và thāc hián theo quy chÁ ch°a nghiêm túc; nhiều dā án triển khai xây dāng chÁm hoặc đ°ÿc triển khai khi còn v°ãng mắc trong thă tāc pháp lý, đang gây bąc xúc trong d° luÁn xã hái, Ánh h°áng x¿u đÁn không gian kiÁn trúc cÁnh quan đơ thß và do vÁy Ánh h°áng x¿u đÁn đßi sáng căa nhân dân t¿i các đơ thß này.

Đái vãi tãnh Qng Ninh, vãi vß trí là mát trong nhÿng tãnh có chiều dài ven biển lãn căa Viát Nam, Tãnh đang chßu Ánh h°áng trāc tiÁp căa v¿n đề BĐKH, đặc biát là các v¿n đề về n°ãc biển dâng, s¿t lá và bão lũ.Theo đßnh h°ãng quy ho¿ch táng thể đơ thß căa tãnh QuÁng Ninh đÁn nm 2025, tÁm nhìn nm 2050, s¿ có 50% dân sá đơ thß vào nm 2050, phÁn lãn các đơ thß quan tráng có vß trí á vùng ven biển, và gắn kÁt chặt ch¿ vãi kinh tÁ biển [87]. Q trình đơ thß hóa, viác má ráng các khu dân c° vào các khu có nguy c¡ thiên tai tiểm ẩn nhiều răi ro trong khi h¿ tÁng đơ thß ch°a phát huy đ°ÿc nhu cÁu phát triển đơ thß. Để qn lý hiáu q vùng bß biển thì ngồi viác thắt chặt cơng tác quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan ven biển, QuÁng Ninh quan tâm đÁn BĐKH cÁn xác đßnh, đánh giá và áp dāng công tác hÿp nh¿t nái dung quy ho¿ch xây dāng vãi thích ąng vãi BĐKH.

ĐÁn thßi điểm hián t¿i, đã có mát sá đề tài nghiên cąu về quÁn lý quy ho¿ch xây dāng khu vāc ven biển, tuy nhiên, các đề tài khai thác trên khía c¿nh qn lý quy ho¿ch khu du lßch ven biển, hoặc nghiên cąu về mơi tr°ßng sinh thái, h¿ tÁng kỹ tht, cơng trình cơng cáng... mà khơng tÁp trung phân tích khía c¿nh qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển. Do đó, đề tài luÁn án <b>< Qukn lý không gian, kiën trúc, cknh quan đô thã ven bián Tánh Qukng Ninh= phÁn ánh đÁy đă sā cÁn thiÁt, tính thßi sā, có </b>

ý nghĩa khoa hác và thāc tißn căa đề tài nhằm māc đích nâng cao ch¿t l°ÿng cơng tác qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan, góp phÁn phát triển bền vÿng các khu đơ thß ven biển.

<b>2. Māc đích nghiên cÿu </b>

Đề xu¿t các giÁi pháp qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển Tãnh Qng Ninh góp phÁn đÁm bÁo thích ąng vãi BĐKH nhằm t¿o sā tháng nh¿t trong quÁn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß, phát huy giá trß truyền tháng để gìn giÿ

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

bÁn sắc vn hố căa các đơ thß ven biển, nâng cao ch¿t l°ÿng cuác sáng ng°ßi dân, góp phÁn phát triển kinh tÁ - xã hái căa Tãnh QuÁng Ninh.

<b>Māc tiêu nghiên cÿu </b>

Để đ¿t đ°ÿc māc đích nghiên cąu, luÁn án đặt ra các māc tiêu cÁn đ¿t đ°ÿc theo quá trình nghiên cąu nh° sau:

- Đánh giá táng quan thāc tr¿ng công tác qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển tãnh QuÁng Ninh. (2)

- Há tháng hóa các c¡ sá khoa hác về không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß nói chung và đơ thß ven biển nói riêng.

- Xây dāng mơ hình nghiên cąu các yÁu tá Ánh h°áng lãn đÁn công tác quÁn lý khơng gian kiÁn trúc cÁnh quan đơ thß ven biển

- Đề xu¿t các giÁi pháp quÁn lý KG,KT,CQ đơ thß ven biển tãnh Qng Ninh. - Áp dāng kÁt q nghiên cąu vào thāc tißn cơng tác quÁn lý KG,KT,CQ căa thành phá H¿ Long.

<b>3. Đßi t°ÿng và ph¿m vi nghiên cÿu </b>

<i><b>ĐĀi tươꄣng nghiên cư뀁u: </b></i>

Qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển

Công cā quÁn lý là: C¡ chÁ chính sách lt pháp, kỹ tht cơng nghá, bá máy con ng°ßi quÁn lý & cáng đßng tham gia.

- <i>Ph°¡ng pháp phân tích tài liệu: đ°ÿc sư뀉 dāng để thu thÁp, phân tích và khai thác </i>

thơng tin từ các ngn có sẵn liên quan đÁn đề tài nghiên cąu, bao gßm các vn bÁn pháp luÁt căa Nhà n°ãc á Trung °¡ng và đßa ph°¡ng, các cơng trình nghiên cąu, các báo cáo, các tháng kê căa chính quyền liên quan trāc tiÁp hoặc gián tiÁp đÁn nái dung

<b>nghiên cąu. </b>

- <i>Ph°¡ng pháp điều tra khÁo sát: Viác quÁn lý quy không gian, kiÁn trúc, cÁnh </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

quan đơ thß bao gßm nhiều b°ãc, liên quan đÁn nhiều đái t°ÿng: từ các sá, ban ngành, cơng ty& đÁn cáng đßng dân c°. Vãi ph°¡ng pháp này, NCS đã thu thÁp nhÿng thông tin về hián tr¿ng cũng nh° các dā án, đß án đã và đang triển khai trên đßa bàn nghiên cąu. Cùng vãi nhÿng cuác trao đái vãi các cán bá chuyên môn trāc tiÁp quÁn lý và vÁn hành, cũng nh° ng°ßi dân, tác giÁ đã thu đ°ÿc nhÿng ý kiÁn phÁn hßi về c¡ chÁ, chính sách qn lý đang đ°ÿc thāc hián cũng nh° b¿t cÁp đang tßn t¿i có liên quan đÁn ng°ßi dân đßa ph°¡ng trong q trình qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển. Ph°¡ng pháp điều tra xã hái hác: Thu thÁp tài liáu thą c¿p; KhÁo sát thāc tr¿ng, thu thÁp sá liáu s¡ c¿p, xây dāng bÁng hßi (thao tác khái niám; xác đßnh chã báo; cây v¿n đề; câu hßi nghiên cąu) l¿y ý kiÁn ng°ßi dân, chính quyền, chun gia nhằm đánh giá tồn dián công tác quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan; Điều tra xã hái hác về

tãnh Qng Ninh=; Xư뀉 lý phiÁu điều tra trên phÁn mềm; Táng hÿp kÁt quÁ.

- <i>Ph°¡ng pháp chuyên gia: Trong quá trình nghiên cąu tác giÁ đã xin ý kiÁn, hác </i>

hßi kiÁn thąc từ các chuyên gia đÁu ngành về nhÿng v¿n đề liên quan đÁn đề tài thơng qua các bÁng hßi, cc hái thÁo và các buái xin ý kiÁn góp ý& để làm c¡ sá đßnh h°ãng, xây dāng, bá sung cho luÁn án.

tht phân tích dÿ liáu dā đốn giá trß căa dÿ liáu khơng xác đßnh bằng cách sư뀉 dāng mát giá trß dÿ liáu liên quan và đã biÁt khác để phân tích các yÁu tá tác đáng đÁn công tác quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển Tãnh Qng Ninh. Đây là mơ hình tốn hác biÁn khơng xác đßnh hoặc phā thc và biÁn đã biÁt hoặc đác lÁp nh° mát ph°¡ng trình tun tính.

<i>- Ph°¡ng pháp bÁn đồ: Tác giÁ sư뀉 dāng ph°¡ng pháp này để thu thÁp nhÿng </i>

ngußn thông tin mãi phát hián, phân bá trongkhông gian căa các đái t°ÿng nghiên cąu. BÁn đß cịn là ph°¡ng tián để cā thể hóa, biểu đ¿t kÁt quÁ nghiên cąu về c¿u trúc, đặc điểm và phân bá không gian căa các đái t°ÿng quy ho¿ch.

- <i>Ph°¡ng pháp kế thừa: TiÁp thu, kÁ thừa và phát huy nhÿng tài liáu c¡ sá, nhÿng </i>

nghiên cąu và kiÁn thąc đã có là nái dung quan tráng căa nghiên cąu. Các sá liáu, tài liáu liên quan đÁn đề tài nghiên cąu đ°ÿc xem là tài liáu hÿu ích cho luÁn án. Kinh

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

nghiám căa các n°ãc trên thÁ giãi về lý luÁn và thāc tißn liên quan đÁn quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển thích ąng BĐKH s¿ đ°ÿc nghiên cąu và chán lác theo h°ãng phù hÿp vãi điều kián thāc tÁ các đơ thß ven biển nói chung và á QuÁng Ninh nói riêng. Vãi viác sư뀉 dāng ph°¡ng pháp này, NCS tránh đ°ÿc sā trùng lặp vãi các nghiên cąu đã thāc hián, thu thÁp l°ÿng thơng tin đáng tin cÁy vãi māc đích đ¿t đ°ÿc kÁt quÁ tát nh¿t có thể cho luÁn án.

<b>5. Kët quk nghiên cÿu </b>

Thơng qua q trình nghiên cąu, NCS đã đánh giá đ°ÿc thāc tr¿ng công tác quÁn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển tãnh QuÁng Ninh. Đánh giá đ°ÿc các tác đáng chính căa BĐKH đÁn cơng tác qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan t¿i QuÁng Ninh. Đßng thßi, xác đßnh đ°ÿc và đề xu¿t các giÁi pháp nhằm nâng cao hiáu quÁ công tác quÁn lý KG,KT,CQ t¿i các đơ thß ven biển tãnh Qng Ninh.

Ngồi ra, NCS cũng đã thí điểm áp dāng mát sá giÁi pháp vào thāc tÁ công tác quÁn lý t¿i thành phá H¿ Long. Thông qua viác ghi nhÁn kÁt quÁ khÁ quan khi áp dāng các giÁi pháp t¿i Tp. H¿ Long đã t¿o c¡ sá để đề xu¿t áp dāng má ráng có thể áp dāngcho các đßa ph°¡ng khác t¿i QuÁng Ninh nói riêng và Viát Nam nói chung.

<b>6. Ý nghĩa khoa håc và thÿc tiën </b>

- Là tài liáu phāc vā cho công tác nghiên cąu, đào t¿o các lĩnh vāc liên quan. - Góp phÁn nâng cao hiáu quÁ khai thác và bÁo vá tài nguyên biển, thu hút các ngußn lāc đÁu t° vào các đơ thß ven biển, huy đáng sā tham gia căa cáng đßng vào qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan ven biển tãnh QuÁng Ninh, phát triển các khu đơ thß ven biển tính đÁn ąng phó BĐKH.

<b>7. Nhāng đóng góp mãi căa lu¿n án </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

Ln án đã xác đßnh đ°ÿc 9 nhóm nhân tá Ánh h°áng đÁn Công tác quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển tãnh QuÁng Ninh.

Đề xu¿t bá tiêu chí quÁn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển thích ąng BĐKH.

Đề xu¿t 7 nhóm giÁi pháp qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển tãnh QuÁng Ninh thích ąng vãi BĐKH.

Áp dāng thí điểm kÁt q nghiên cąu qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan thích ąng vãi BĐKH cho thành phá H¿ Long

<b>- Đơ thã: Đơ thß là khu vāc tÁp trung dân c° sinh sáng có mÁt đá cao và chă yÁu </b>

ho¿t đáng trong lĩnh vāc kinh tÁ phi nơng nghiáp, là trung tâm chính trß, hành chính, kinh tÁ, vn hố hoặc chun ngành, có vai trị thúc đẩy sā phát triển kinh tÁ - xã hái căa quác gia hoặc mát vùng lãnh thá, mát đßa ph°¡ng, bao gßm nái thành, ngo¿i thành căa thành phá; nái thß, ngo¿i thß căa thß xã; thß tr¿n. [56]

<b>- Kiën trúc đơ thã: kiÁn trúc đơ thß là tá hÿp các vÁt thể trong đơ thß, bao gßm </b>

các cơng trình kiÁn trúc, kỹ tht, nghá tht, qng cáo mà sā tßn t¿i, hình Ánh, kiểu dáng căa chúng chi phái hoặc Ánh h°áng trāc tiÁp đÁn cÁnh quan đơ thß [56].

<b>- Khơng gian đơ thã: là khơng gian bao gßm các vÁt thể kiÁn trúc đơ thß, cây </b>

xanh, mặt n°ãc trong đơ thß có Ánh h°áng trāc tiÁp đÁn cÁnh quan đơ thß. [56].

<b>Cknh quan đơ thã: là khơng gian cā thể có nhiều h°ãng quan sát á trong đơ thß </b>

nh° khơng gian tr°ãc tá hÿp kiÁn trúc, quÁng tr°ßng, đ°ßng phá, hè, đ°ßng đi bá, cơng viên, thÁm thāc vÁt, v°ßn cây, v°ßn hoa, đßi, núi, gị đ¿t, đÁo, cù lao, triền đ¿t tā nhiên, dÁi đ¿t ven bß biển, mặt hß, mặt sơng, kênh, r¿ch trong đơ thß và khơng gian sư뀉 dāng chung thc đơ thß. [56].

<b>Kiën trúc, cknh quan không gian: là kiÁn trúc, cÁnh quan đ°ÿc t¿o nên bái các </b>

c¿u trúc vÁt thể, đ°ßng giao thơng đóng vai trị giãi h¿n khơng gian, bên trong khơng gian và/hoặc bái sā liên kÁt căa các thành tá đô thß khác liên quan đÁn nó. KiÁn trúc, cÁnh quan khơng gian gßm các kiÁn trúc, cÁnh quan tā nhiên và cÁnh quan nhân t¿o [48]

<b>- Qukn lý đô thã: Là các ho¿t đáng nhằm huy đáng mái ngußn lāc vào cơng tác </b>

quy ho¿ch, ho¿ch đßnh các ch°¡ng trình phát triển và duy trì các ho¿t đáng đó để đ¿t

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

đ°ÿc các māc tiêu phát triển căa chính quyền đơ thß. Qn lý đơ thß gßm 6 nhóm sau: Qn lý đ¿t và nhà á đơ thß; qn lý quy ho¿ch xây dāng đơ thß; qn lý h¿ tÁng kỹ tht đơ thß; qn lý h¿ tÁng xã hái đơ thß; qn lý mơi tr°ßng đơ thß; qn lý kinh tÁ, tài chính đơ thß [51]

vùng đßng bằng ven biển có liên quan trāc tiÁp hay gián tiÁp đÁn biển. Đô thß ven biển khơng chã là khơng gian hẹp căa từng điểm đơ thß cā thể, mà là khơng gian ráng lãn bao

<b>trùm nhiều đơ thß, gái là vùng đơ thß hố ven biển. [37] </b>

<b>- Biën đái khí h¿u - Climate Change: BĐKH là sā thay đái căa khí hÁu đ°ÿc </b>

quy trāc tiÁp hay gián tiÁp là do ho¿t đáng căa con ng°ßi làm thay đái thành phÁn căa khí quyển tồn cÁu và đóng góp thêm vào sā biÁn đáng khí hÁu tā nhiên trong các thßi gian có thể so sánh đ°ÿc. BĐKH xác đßnh sā khác biát giÿa các giá trß trung bình dài h¿n căa mát tham sá hay tháng kê khí hÁu. Trong đó, trung bình đ°ÿc thāc hián trong mát khng thßi gian xác đßnh, th°ßng là vài thÁp kỷ. [80]

<b>- </b><i><b>Thích ÿng biën đái khí h¿u: Thích ąng vãi BĐKH là mát q trình mà con </b></i>

ng°ßi làm giÁm nhÿng tác đáng b¿t lÿi căa khí hÁu đÁn sąc khße, đßi sáng và sư뀉 dāng nhÿng c¡ hái thn lÿi mà mơi tr°ßng khí hÁu mang l¿i. à đây thích ąng là làm thÁ nào giÁm nhẹ tác đáng BĐKH, tÁn dāng nhÿng thuÁn lÿi nÁu có thể. Xác đßnh và sư뀉 dāng kiÁn thąc bÁn đßa trong thích ąng vãi BĐKH dāa vào cáng đßng Xác đßnh và sư뀉 dāng kiÁn thąc bÁn đßa trong thích ąng vãi BĐKH dāa vào cáng đßng. [112].

<b>Qukn lý khơng gian, kiën trúc, cknh quan đơ thã: là QLNN có há tháng nhằm </b>

đÁm bÁo tính tháng nh¿t trong quÁn lý từ táng thể đơ thß đÁn các khơng gian cā thể; có tính kÁ thừa kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß; phù hÿp điều kián, đặc điểm tā nhiên, tơn tráng tÁp qn, vn hóa đßa ph°¡ng; phát huy các giá trß truyền tháng để gìn giÿ bÁn sắc căa từng vùng, miền trong kiÁn trúc, cÁnh quan đô thß. [48]

<i><b>Quy ho¿ch đơ thã là viác tá chąc khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß, há </b></i>

tháng cơng trình h¿ tÁng kỹ tht, cơng trình h¿ tÁng xã hái và nhà á để t¿o lÁp mơi tr°ßng sáng thích hÿp cho ng°ßi dân sáng trong ĐT, đ°ÿc thể hián thơng qua đß án quy ho¿ch đơ thß. [38]

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

<i>- <b>Đơ thã bßn vāng là đơ thß có khÁ nng duy trì sā phát triển trong thßi gian </b></i>

dài, có ch¿t l°ÿng cc sáng tát. Phát triển hài hòa giÿa kinh tÁ, xã hái và mơi tr°ßng. [18]

<i><b>- Cơng trình xanh </b></i>là cơng trình đ¿t đ°ÿc hiáu quÁ cao trong sư뀉 dāng nng l°ÿng và vÁt liáu, giÁm thiểu các tác đáng x¿u tãi mơi tr°ßng; đßng thßi đ°ÿc thiÁt kÁ để có thể h¿n chÁ tái đa nhÿng tác đáng không tát căa mơi tr°ßng xây dāng tãi sąc khße con ng°ßi và mơi tr°ßng tā nhiên thơng qua: Sư뀉 dāng nng l°ÿng, n°ãc và các ngußn tài nguyên khác mát cách hiáu quÁ; bÁo vá sąc khße ng°ßi sư뀉 dāng và nâng cao nng su¿t lao đáng; giÁm thiểu ch¿t thÁi, ô nhißm và hăy ho¿i môi tr°ßng [ngußn: Hái đßng cơng trình xanh Viát Nam (VGBC)].

Giãi thiáu về sā cÁn thiÁt căa viác nghiên cąu căa luÁn án, māc đích nghiên cąu, đái t°ÿng ph¿m vi nghiên cąu, ph°¡ng pháp nghiên cąu, ý nghĩa khoa hác và ý nghĩa thāc tißn căa đề tài nghiên cąu.

- Ch°¡ng 1: Táng quan về quÁn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển tãnh QuÁng Ninh

- Ch°¡ng 2: C¡ sá khoa hác để quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển tãnh Qng Ninh

- Ch°¡ng 3: GiÁi pháp quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển tãnh Qng Ninh

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

S¡ đß nghiên cąu thể hián các nái dung chính căa đề tài luÁn án nh° hình 1.

<b>Hình 1. Khung nghiên cÿu căa lu¿n án </b>

<b><small>qukn lý khơng gian, </small></b>

<b>vß qukn lý khơng gian, </b>

<small>- Đề xu¿t giÁi pháp quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đô thß ven biển tãnh QuÁng Ninh. </small>

<small>- Táng quan các nghiên cąu liên quan tãi đề tài luÁn án. </small>

<small>- Bá sung, hoàn thián c¡ sá lý thuyÁt về quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển. - Há tháng hóa c¡ sá pháp lý về quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đô thß và các quy ho¿ch, kÁ ho¿ch, ch°¡ng trình </small>

<small>- Táng quan về quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển </small>

<small>- Thāc tr¿ng công tác quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan các đơ thß Tãnh Qng Ninh - Thāc tr¿ng tác đáng căa BĐKH tãi các đơ thß ven biển tãnh QuÁng Ninh. </small>

<small>- Đánh giá thāc tr¿ng quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển tãnh QuÁng Ninh </small>

<small>Điều tra, khÁo sát, xác đßnh các yÁu tá tác đáng tãi công tác quÁn lý không gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß ven biển</small>

<small>- Xác đßnh các v¿n đề nghiên cąu cho luÁn án, tÁp trung vào các khoÁng tráng ch°a nghiên cąu </small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

<b>CH¯¡NG 1: TàNG QUAN VÞ QUÀN LÝ KHÔNG GIAN, KIÀN TRÚC, CÀNH QUAN ĐÔ THâ VEN BIàN TàNH QUÀNG NINH </b>

<b>1.1. Táng quan vß qukn lý không gian, kiën trúc, cknh quan đô thã ven bián </b>

<i><b>1.1.1. Tổng quan về quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị ven biển </b></i>

Theo tháng kê căa Liên Hÿp Quác, trên toàn cÁu, các vùng ven biển đ¿i dián cho 20% táng dián tích bề mặt trái đ¿t, phÁn lãn c° dân á khu vāc này cũng tÁp trung á các điểm đô thß ven biển. TrÁi qua thßi gian dài, nhiều đơ thß ven biển trên thÁ giãi hián nay đã phát triển có quy mơ lãn, thÁm chí cāc lãn.

Qn lý KGKTCQ đơ thß là nái dung quan tráng trong cơng tác qn lý xây dāng đơ thß theo quy ho¿ch, nó phÁn ánh há tháng quÁn lý nhà n°ãc căa chính quyền đơ thß á mßi qc gia. T¿i mßi thßi kỳ khác nhau, các chính sách về qn lý KGKTCQ t¿i các đơ thß đều có sā thay đái do có yÁu tá tác đáng căa sā phát triển kinh tÁ xã hái và BĐKH, nên các đơ thß đã chú tráng đÁn cơng tác qn lý về KGKTCQ để gìn giÿ cÁnh quan thiên nhiên, vn hóa vùng miền, giÁm thiểu CO2, ąng phó vãi BĐKH. Hián nay trên thÁ giãi mát sá n°ãc đã r¿t thành công trong công tác quÁn lý cā thể nh° sau:

<i>T¿i Italia, thành phá Venice đ°ÿc biÁt đÁn nhiều nh¿t hián nay vãi nhiều tuyÁn </i>

đ°ßng thăy cắt ngang qua. Đ°ÿc dát nên từ 118 đÁo, 175 kênh đào và các đÁo nái vãi nhau bái 444 cây cÁu, nhìn từ xa Venice trơng giáng nh° mát m¿ng nhán kháng lß. Thành phá này có lßch sư뀉 từ thÁ kỷ thą VI, ẩn chąa trong lòng Venice là mát sá l°ÿng lãn các cơng trình kiÁn trúc mang giá trß lßch sư뀉 và vn hóa căa nhân lo¿i. Để đ¿t đ°ÿc nhÿng thành quÁ này, nhà n°ãc đã r¿t coi tráng cơng tác quy ho¿ch đơ thß, l¿y quy ho¿ch làm gác để phát triển đơ thß. Quy ho¿ch luôn đ°ÿc quan tâm, chú tráng đÁn đÁn công tác bÁo tßn. [125]

<i>T¿i Hà Lan, Amsterdam là mát trong nhÿng thành phá đÁu tiên bß Ánh h°áng bái </i>

māc n°ãc biển dâng do BĐKH, bái vÁy bằng nhiều cách khác nhau, các nhà lãnh đ¿o đã quyÁt tâm lāa chán phát triển ph°¡ng pháp vÁn chuyển giÁm thiểu CO2. Đó là ph°¡ng thąc chuyển đái từ ph°¡ng tián cá nhân sang hình thąc công cáng thuÁn tián nh¿t, đặc biát nh¿n m¿nh sư뀉 dāng xe đ¿p. ChiÁn dßch lo¿i bß dÁn xe t° nhân, phát triển xe đ¿p xu¿t phát từ nhÿng lo ng¿i về ch¿t l°ÿng cc sáng và ơ nhißm khơng khí đã bắt

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

đÁu tng khng thßi gian đó. Vì thÁ, Amsterdam đ°ÿc quy ho¿ch ngay từ đÁu vãi 450km đ°ßng xe đ¿p. Nhiều dā án đã thiÁt lÁp trong 4 lĩnh vāc khác nhau (không gian công cáng bền vÿng, giao thông bền vÿng, cuác sáng bền vÿng và làm viác bền vÿng), [126]

<i>Hình 1.1. Thành phố Venice từ trên cao </i>

<i><small>[Nguồn: Photo by Horst-schlaemma] </small></i>

<i>Hình 1.3. Thành phố Boulogne-sur-Mer </i>

<i><small>[Nguồn: marinas.com] </small></i>

<i>Hình 1.4. Thành phố Nice, Pháp </i>

<i><small>[Nguồn: vietmytourist.com] </small></i>

<i>T¿i Pháp, thành phá Boulogne-sur-Mer thuác tãnh Pas-de-Calais á miền Bắc n°ãc </i>

Pháp là mát thành phá ven biển có lßch sư뀉 đơ thß khá lâu đßi vãi sā tßn t¿i đã đ°ÿc chąng minh từ thßi ĐÁ chÁ La Mã. Sau chiÁn tranh ThÁ giãi thą hai, Boulogne-sur-Mer bß tàn phá nặng nề, đây chính là thßi điểm tái c¿u trúc thành phá và tá chąc l¿i không gian theo chă nghĩa công nng vãi nhiều khu vāc r¿t khác nhau. Sā kÁt hÿp giÿa các ho¿t đáng thuác nhiều lĩnh vāc hoặc ngành nghề khác nhau trong cùng mát khu vāc cÁn đ°ÿc quÁn lý mát cách bài bÁn, tránh tình tr¿ng tÁp trung theo kiểu tā phát. Thành phá đã tá chąc l¿i không gian theo chă nghĩa công nng vãi nhiều khu vāc r¿t khác nhau: bãi tắm công cáng dác theo trāc đ°ßng chính phía trung tâm thành phá; khu nái đơ lßch sư뀉 trong khu vāc thành th°ÿng; khu thành h¿ trá thành mát khu biát thā đ°ÿc xây dāng l¿i hoàn toàn và khu vāc bên kia sông chuyển thành cÁng, khu công nghiáp chuyên dāng phāc vā các

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

ho¿t đáng đánh bắt và chÁ biÁn thăy hÁi sÁn,...[102]

<i>T¿i Phần Lan, Thă đơ Helsinki là mát thành phá biển nhán nhßp vãi các hịn đÁo </i>

tut đẹp và nhÿng cơng viên xanh. Vãi h¡n 460 nm lßch sư뀉, Helsinki khơng chã có nhÿng kiÁn trúc nghá tht cá kính, mà cịn đ°ÿc quÁn lý phát triển để trá thành thành phá hián đ¿i vãi ngành cơng nghiáp du lßch thơng minh. Nm 2000, Helsinki đ°ÿc công nhÁn là thành phá vn hóa căa châu Âu. Khơng gian n¡i đây đ°ÿc quy ho¿ch vãi các tòa nhà tân nghá thuÁt đÁy màu sắc, cũng nh° nhÿng bÁo tàng cá kính, nhÿng cơng trình kiÁn trúc đác đáo và đẹp vào hàng bÁc nh¿t châu Âu. [125]

<i>T¿i Brazil, Thành phá Curitiba căa Brazil là mát ví dā cho th¿y chi phí khơng </i>

phÁilà rào cÁn trong viác quy ho¿ch, phát triển và qn lý đơ thß vừa mang tính sinh thái vừa đÁm bÁo māc tiêu phát triển. Curitiba đã phát triển đ°ÿc mơi tr°ßng đơ thß bền vÿng thơng qua ph°¡ng pháp quy ho¿ch tích hÿp. Dián tích mÁng xanh đ°ÿc gia tng, phÁn lãn là nhÿng công viên đ°ÿc t¿o ra để tng c°ßng khÁ nng cháng ngÁp lāt, nhß vào quy đßnh khun khích chuyển nh°ÿng quyền thành phá để bÁo tßn khơng gian xanh và các di sÁn vn hóa.. Vãi tinh thÁn sáng t¿o, dám làm và dám chßu trách nhiám. Curitiba đã giÁi quyÁt thành công ngÁp lāt, rác thÁi, nhà á xã hái tãi bÁo tßn di sÁn. Đây cũng là thành phá duy nh¿t căa Nam Mỹ đ¿t mąc trên trung bình về chã tiêu sinh thái trong bÁng xÁp h¿ng.

<i>Singarore</i>, T¿i châu Á, Singapore là mát trong nhÿng quác gia có tác đá đơ thß hóa nhanh đặc bián BĐKH và māc NBD là mái đe dáa hián hÿu đái vãi mát quác đÁo nằm á vùng trũng nh° Singapore. Nh°ng Singapore l¿i mang cho ng°ßi dân cuác sáng ch¿t l°ÿng cao, mơi tr°ßng tát, đơ thß bền vÿng .Để làm đ°ÿc điều đó là nhß vào quy ho¿ch táng thể 1/5.000 có từ r¿t sãm ( nm 1971). Chính phă Singapore đã làm tát cơng tác qn lý quy ho¿ch, tôn tráng thiên nhiên bằng cách áp dāng mát lo¿t chiÁn l°ÿc <v°ßn trong phá,v°ßn t°ßng, v°ßn mái =. Theo quy đßnh, nhÿng cơng trình cỡ lãn bắt bc phÁi có khơng gian cho cây xanh mãi đ°ÿc phép xây dāng, các khoÁng tráng trên đ°ßng phá đều đ°ÿc trßng cây xanh, nên các khu đơ thß lãn căa Singapore có tỷ lá cây xanh r¿t cao (chiÁm 30%). Chính phă chán ngày thą nh¿t căa tháng 11 là ngày trßng cây tồn qc. Viác qn lý cây xanh r¿t nghiêm ngặt, ai xâm h¿i có thể bß ph¿t hoặc vào tù. Đặc biát Singapore duy trì các lāa chán về đ¿t đai và không gian bằng cách tiÁp

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

tāc áp dāng các chiÁn l°ÿc sáng t¿o để tái °u hóa viác sư뀉 dāng khơng gian h¿n chÁ căa mình. ĐÁu tiên, Singapore tái °u hóa khơng gian biển căa mình theo cách nh¿y cÁm vãi mơi tr°ßng biển, bằng cách đßng đßnh vß các māc đích sư뀉 dāng và khai thác cơng nghá. Thą hai, Singapore nhìn v°ÿt xa h¡n các ph°¡ng pháp cÁi t¿o đ¿t truyền tháng bằng cách khám phá các giÁi pháp sáng t¿o và đái mãi để t¿o ra đ¿t đai. Thą ba, Singapore khai thác không gian ngÁm căa mình bằng cách khám phá tính khÁ thi căa viác t¿o thêm không gian hang đáng .

Nhiều qc gia có biển đã phát triển thành cơng nhÿng mơ hình đơ thß biển. Các đơ thß ven biển đóng góp đáng kể vào nền kinh tÁ nhß ho¿t đáng du lßch và cÁng biển. Tuy nhiên, do phát triển đơ thß hóa vãi tác đá cao và nhÿng dißn biÁn phąc t¿p căa BĐKH, các đơ thß ven biển đang đąng tr°ãc các thách thąc lãn bái mô hình qn lý phát triển đơ thß theo cách truyền tháng đang ąng phó và thích ąng kém hiáu q vãi nhiều thách thąc mãi do BĐKH gây ra. Vì vÁy, các đơ thß ven biển cÁn chú tráng đÁn cơng tác qn lý về KGKTCQ để gìn giÿ cÁnh quan thiên nhiên, vn hóa vùng miền, giÁm thiểu CO2, ąng phó vãi BĐKH.

<i><b>1.1.2. Tổng quan về quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị ven biển tại Việt Nam </b></i>

Viát Nam có vß trí đßa kinh tÁ và quác phòng r¿t đặc biát vãi 3.260 km ven bß biển cùng nhiều đÁo, bán đÁo, vùng vßnh. Trong vùng dun hÁi có 28 tãnh thành bao gßm: Qng Ninh, TP HÁi Phịng, Thái Bình, Nam Đßnh, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghá An, Hà Tĩnh, Qng Bình, Qng Trß, Thừa Thiên HuÁ, TP Đà Nẵng, QuÁng Nam, QuÁng Ngãi, Bình Đßnh, Phú n, Khánh Hịa, Ninh Thn, Bình Thn, Bà Rßa- Vũng Tàu, TP Hß Chí Minh, Tiền Giang, BÁn Tre, Trà Vinh, Sóc Trng, B¿c Liêu, Cà Mau, Kiên Giang, chiÁm gÁn 50% táng sá tãnh thành trên cÁ n°ãc (28/63 tãnh thành), là n¡i sinh sáng căa mát nư뀉a dân sá Viát Nam (46,6 triáu ng°ßi/ 97,86 triáu ng°ßi cÁ n°ãc). Há tháng đơ thß ven biển cũng đã đ°ÿc hình thành và phát triển, chiÁm 1/3 đ°ßng bß biÁn, bao gßm 72 đơ thß sát biển trong táng sá 368 đơ thß thc vùng dun hÁi (2019); mát sá đơ thß cÁng lãn nh° TP HÁi Phịng; đơ thß hành chính đa chąc nng nh° TP Đà Nẵng; đơ thß du lßch nh° TP H¿ Long, Nha Trang, SÁm S¡n& Các khu kinh tÁ ven biển nh° Vân Đßn (Qng Ninh), Nghi S¡n (Thanh Hóa), Chân Mây (Thừa Thiên HuÁ),

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

Dung Qu¿t (QuÁng Ngãi), Chu Lai - Kỳ Hà (QuÁng Nam)&Đô thß biển chąa đāng các tiềm nng to lãn, có thể trá thành nhÿng đơ thß đáng lāc căa qc gia vãi các hình thái: Đơ thß biển - trung tâm kinh tÁ th°¡ng m¿i cÁng; Đơ thß biển - trung tâm kinh tÁ và du lßch; Đơ thß biển - trung tâm đa chąc nng lãn; Đơ thß du lßch biển [49].

Khu vāc ven biển Viát Nam đ°ÿc chia thành 3 vùng chính nh° sau:

(1) Ven biển phía Bắc: gßm 5 tãnh Qng Ninh, HÁi Phịng, Thái Bình, Nam Đßnh, Ninh Bình vãi dân sá khoÁng 8,656 triáu ng°ßi.

(2) Ven biển miền Trung gßm 14 tãnh, thành phá: Thanh Hóa, Nghá An, Hà Tĩnh, Qng Bình, Qng Trß, Thừa Thiên H, Đà Nẵng, Qng Nam, Qng Ngãi, Bình Đßnh, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh ThuÁn, Bình ThuÁn, dân sá khoÁng 21,427 triáu ng°ßi.

(3) Vùng Đßng bằng Sơng Cư뀉u Long gßm 13 tãnh, thành phá: CÁn Th¡, Long An, Tiền Giang, BÁn Tre, Đßng Tháp, Vĩnh Long, Trà Vinh, HÁu Giang, Sóc TRng, B¿c Liêu, Cà Mau, Kiên Giang. Dân sá 17,204 triáu ng°ßi.

HÁu hÁt các đơ thß ven biển Viát Nam đều là các thành phá tãnh lỵ, là trung tâm hành chính, chính trß căa tãnh, hoặc căa vùng nh° H¿ Long, HÁi Phòng, Thái Bình, Nam

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

Ngãi, Quy Nh¡n, Tuy Hịa, Nha Trang, Phan ThiÁt, TP Hß Chí Minh, Vũng Tàu, B¿c Liêu, R¿ch Giá.

Các đơ thß bá trí t¿i vùng biển căa Viát Nam là 129 đơ thß trong đó có 3 thành phá trāc thuác Trung °¡ng (TP Đà Nẵng, HÁi Phịng và TP.HCM) 32 đơ thß giáp biển, 3 đơ thß bß xâm nhÁp mặn, 5 đơ thß cÁng biển lãn, 13 đơ thß hÁi đÁo. Cā thể nh° sau:

1 Đơ thß c¿p qc gia 3 Thành phá Hß Chí Minh, HÁi Phịng, Đà Nẵng

2 Đơ thß c¿p vùng 6 H¿ Long, HuÁ, Nha Trang, Phan ThiÁt, Vũng Tàu, Quy Nh¡n

3 Đơ thß c¿p khu vāc 22 Móng Cái, Cẩm PhÁ, ng Bí, SÁm S¡n, Cư뀉a Lị, Hà Tĩnh, Đßng Hãi, Đơng Hà, Hái An, Tam Kỳ, Qng Ngãi, Tuy Hịa, Cam Ranh, Phan Rí, Hàm TÁm, BÁn Tre, Trà Vinh, Sóc Trng, B¿c Liêu, Cà Mau, R¿ch Gía, Hà Tiên

4 Đơ thß c¿p c¡ sá (thß tr¿n)

5 Đơ thß mãi 13 Vân Đßn, Nh¡n Hái, Long HÁi, Chu L¿i, Vân Phong, Đián Nam- Đián Ngác, V¿n T°ßng, Chân Mây, Kỳ Anh, Nghi S¡n, Qng n, Phát Diám, V¿n T°ßng 6 Đơ thß đÁo 5 Phú Qc, Cơn ĐÁo, Cát Bà, Tr°ßng Sa,

Hồng Sa

[Ngn, [49]] Trong bái cÁnh hái nhÁp quác tÁ, đây là lÿi thÁ phát triển đơ thß du lßch ven biển Viát Nam. Tng tr°áng du lßch biển hàng nm trung bình 15 - 25 %. Các đơ thß nh° H¿ Long, Đà Nẵng, Nha Trang, Vũng Tàu... là điểm đÁn căa hàng triáu du khách trong n°ãc và quác tÁ. Các vùng ven biển h¿p d¿n đÁu t° vãi nhiều mơ hình khác nhau, nh° tá hÿp

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

vui ch¡i giÁi trí c¿p quác tÁ khách s¿n 5-6 sao, các khu nghã d°¡ng (Resorts). Biển Viát Nam đang ngày càng đ°ÿc nhiều ng°ßi trên thÁ giãi biÁt đÁn vãi nhÿng quÁn đÁo nái tiÁng nh° Hoàng Sa, Tr°ßng Sa, quÁn đÁo vßnh H¿ Long, nhÿng đÁo sinh thái xinh đẹp h¿p d¿n nh° đÁo Phú Quý, đÁo B¿ch Long vĩ, Côn ĐÁo, Phú Quác... DÁi thềm lāc đßa vãi há sinh thái biển đÁo vßnh đa d¿ng cùng vãi sā xây đắp ngàn đßi căa ng°ßi Viát đã t¿o nên nhÿng hình Ánh đơ thß và làng xóm đÁm đà bÁn sắc. Đơ thß lãn nhß, các khu kinh tÁ, cÁng biển trÁi dài từ Bắc vào Nam đã và đang t¿o nên sąc m¿nh căa kinh tÁ biển Viát Nam; góp phÁn khẳng đßnh th°¡ng hiáu Biển Viát Nam.

Nhằm thúc đẩy sā phát triển căa đơ thß biển, các nghß qut và qut đßnh c¿p quác gia đã đ°ÿc ban hành. Hái nghß lÁn thą 8 Ban ch¿p hành Trung °¡ng ĐÁng khóa XII đã ban hành Nghß quyÁt sá 36 - NQ/TW ngày 22/10/2018 về ChiÁn l°ÿc phát triển bền vÿng kinh tÁ biển Viát Nam đÁn nm 2030, tÁm nhìn đÁn nm 2045 đã xác đßnh đ°a Viát Nam trá thành quác gia biển m¿nh; đ¿t c¡ bÁn các tiêu chí về phát triển bền vÿng kinh tÁ biển; hình thành vn hóa sinh thái biển; chă đáng thích ąng vãi BĐKH, n°ãc biển dâng; ngn chặn xu thÁ ơ nhißm, suy thối mơi tr°ßng biển, tình tr¿ng s¿t lá bß biển và xâm thāc, phāc hßi và bÁo tßn các há sinh thái biển quan tráng. Nhÿng thành tāu khoa hác mãi, tiên tiÁn, hián đ¿i trá thành nhân tá trāc tiÁp thúc đẩy phát triển bền vÿng kinh tÁ biển.

Cơng tác qn lý KGKTCQ các đơ thß nói chung và đơ thß ven biển nói riêng căa Viát Nam hián nay quÁn lý c¡ bÁn tuân thă theo đúng trình tā, thă tāc quy đßnh căa nhà n°ãc; các đơ thß đều có quy ho¿ch chung xây dāng đ°ÿc duyát, quy ho¿ch chi tiÁt đang dÁn đ°ÿc triển khai, làm c¡ sá cho viác thu hút đÁu t°, lÁp dā án đÁu t°, c¿p phép xây dāng và quÁn lý xây dāng theo quy ho¿ch. Viác quÁn lý KGKTCQ b°ãc đÁu đ°ÿc quan tâm, nhiều đơ thß đã có quy chÁ qn lý quy ho¿ch kiÁn trúc đơ thß, thiÁt kÁ đơ thß đ°ÿc dut; KGKTCQ đ°ÿc thay đái, h¿ tÁng đơ thß ngày càng đ°ÿc má ráng và đßng bá. Nhà n°ãc đã r¿t quan tâm đÁn lĩnh vāc này, đã ban hành nhiều các vn bÁn Quy ph¿m pháp luÁt có liên quan nh°: LuÁt Quy ho¿ch, Lt kiÁn trúc, Lt bÁo vá mơi tr°ßng, Nghß đßnh sá 38/NĐ-CP về qn lý khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan... Tuy nhiên công tác quÁn lý KGKTCQ t¿i các đơ thß căa Viát Nam v¿n cịn h¿n chÁ và mß nh¿t. Các nái dung quÁn lý KGKTCQ c¡ bÁn và đều gặp phÁi nhÿng h¿n chÁ nh¿t đßnh nh°: Quy

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

ho¿ch ch¿t l°ÿng ch°a cao, ch°a đáp ąng đ°ÿc tác đá phát triển kinh tÁ - xã hái và hái nhÁp Quác tÁ d¿n đÁn phÁi điều chãnh quy ho¿ch nhiều lÁn; mát sá đơ thß ch°a có quy chÁ qn lý quy ho¿ch kiÁn trúc đơ thß, thiÁt kÁ đơ thß d¿n đÁn khó khn trong cơng tác qn lý và c¿p phép xây dāng.

Công tác quÁn lý trÁt tā xây dāng á các đơ thß cịn ch°a tát, tình tr¿ng xây dāng khơng phép, sai phép v¿n cịn phá biÁn; khơng gian tā nhiên ngày càng bß xâm h¿i (bán đÁo S¡n Trà TP Đà Nẵng); danh lam thắng cÁnh, cơng trình di tích lßch sư뀉 ch°a đ°ÿc qn lý chặt ch¿; nhiều cơng trình cơng cáng, khu đơ thß mãi ch°a có bián pháp quÁn lý để đ¿t đ°ÿc tiêu chí căa đơ thß bền vÿng; ch°a có giÁi pháp ąng phó vãi BĐKH, cháng s¿t lá. Tình tr¿ng n°ãc thÁi, rác thÁi ch°a quÁn lý nghiêm, v¿n còn tình tr¿ng xÁ n°ãc thÁi, rác thÁi xÁ trái phép ra mơi tr°ßng.

Cơng tác qn lý KGKTCQ đơ thß hián nay căa các c¡ quan quÁn lý nhà n°ãc chă yÁu dāa vào các vn bÁn pháp luÁt (luÁt, nghß đßnh, thơng t°&) tuy nhiên hián nay ch°a có các tiêu chí để phân khu vāc, quÁn lý KGKTCQ nên khi xây dāng và thāc hián quy chÁ quÁn lý quy ho¿ch kiÁn trúc t¿i các đơ thß gặp nhiều khó khn, điều này cÁn đ°ÿc nghiên cąu, điều chãnh bá sung trong thßi gian tãi.

Hián nay ch°a có vn bÁn h°ãng d¿n đÁy đă căa các Bá, Ngành về khái niám, đßnh nghĩa cā thể hay tiêu chí về cơng tác qn lý KG KTCQ đơ thß nên cơng tác qn lý KGKTCQ đơ thß ven biển hián nay gặp r¿t nhiều khó khn, chă yÁu cn cą vào QHC, QHPK, QHCT và quy chÁ quÁn lý quy ho¿ch kiÁn trúc đơ thß; trong khi đó quy ho¿ch ch°a tiÁp cÁn đ°ÿc ph°¡ng pháp mãi căa thÁ giãi, đặc biát ch°a có giÁi pháp cā thể để phát triển đơ thß theo h°ãng bền vÿng; ch°a có tính đát phá trong đái mãi quy ho¿ch nên trong q trình thāc hián cịn tßn t¿i nh° sau:

- Khơng gian, kiÁn trúc, cÁnh quan đơ thß phát triển cịn thiÁu trÁt tā, đa d¿ng, khơng tháng nh¿t và ch°a có bÁn sắc riêng t¿i các đơ thß, trÁt tā kiÁn trúc căa tồn đơ thß nói chung và từng đ°ßng phá, khu phá nói riêng ch°a đ°ÿc thiÁt lÁp; viác cÁi t¿o, xây dāng đơ thß cịn chắp vá khơng đßng bá, c¡ sá h¿ Áng cịn thiÁu và xng c¿p, thiên nhiên bß xâm h¿i, mơi tr°ßng bß ơ nhißm, nên khơng có tính tháng nh¿t trong táng thể kiÁn trúc.

- Viác bÁo tßn, tơn t¿o các di sÁn vn hố, lßch sư뀉, cÁnh quan thiên nhiên và các

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

cơng trình kiÁn trúc có giá trß cịn nhiều b¿t cÁp, nhiều di sÁn vn hố lßch sư뀉 và cÁnh quan đã bß xng c¿p, thÁm chí cịn bß vi ph¿m nghiêm tráng, làm biÁn d¿ng hoặc mai mát các giá trß vn hố và lßch sư뀉 ván có căa các cơng trình theo thßi gian.

- QuÁn lý ch°a chă đáng, ch°a kiểm sốt đ°ÿc q trình phát triển đơ thß; viác ban hành các c¡ chÁ, chính sách để thu hút các ngn lāc xã hái vào phát triển đơ thß cịn h¿n chÁ.

- Tình tr¿ng xây dāng sai quy ho¿ch, khơng phép, sai phép v¿n cịn phá biÁn, trong khi đó đái ngũ cán bá cơng chąc làm cơng tác qn lý KGKTCQ t¿i các đơ thß cịn thiÁu về sá l°ÿng, yÁu về chuyên môn nghiáp vā. Các thă tāc hành chính trong giao đ¿t, thẩm đßnh dā án, đánh giá tác đáng mơi tr°ßng, c¿p gi¿y phép xây dāng cịn r°ßm rà, phąc t¿p.

Bên c¿nh đó, v¿n đề huy đáng sā tham gia cáng đßng trong công tác quÁn lý QHĐT hián nay ch°a hiáu quÁ, đặc biát là trong công tác kiểm tra giám sát thāc hián quy ho¿ch. PhÁn lãn c° dân t¿i đô thß ven biển, cuác sáng và lao đáng căa há gắn liền vãi biển, BĐKH Ánh h°áng trāc tiÁp đÁn viác bá trí dân c°, ngành nghề và ch¿t l°ÿng sáng căa ng°ßi dân, vì vÁy cÁn xem ng°ßi dân là tráng tâm trong quy ho¿ch và quÁn lý xây dāng đơ thß.

<b>1.2. Khái qt vß tánh Qukng Ninh và các đô thã ven bián tánh Qukng Ninh </b>

<i><b>1.2.1. Khái quát về tỉnh Quảng Ninh </b></i>

QuÁng Ninh là tãnh ven biển, biên giãi thuác vùng Đông Bắc Viát Nam. Qng Ninh đ°ÿc ví nh° mát Viát Nam thu nhß, vì có cÁ biển, đÁo, đßng bằng, trung du, đßi núi, biên giãi. Trong quy ho¿ch phát triển kinh tÁ, QuÁng Ninh vừa thuác vùng kinh tÁ tráng điểm phía bắc vừa thuác vùng duyên hÁi Bắc Bá. Đây là tãnh khai thác than đá chính căa Viát Nam và có vßnh H¿ Long là di sÁn, kỳ quan thiên nhiên thÁ giãi.

QuÁng Ninh có to¿ đá đßa lý khng 106<small>o</small>26' đÁn 108<small>o</small>31' kinh đá đơng và từ 20<small>o</small>40' đÁn 21<small>o</small>40' vĩ đá bắc. QuÁng Ninh trÁi dài 195 km theo h°ãng Đông-Tây và 102 km theo h°ãng Bắc-Nam trên dián tích đ¿t liền là 6.102 km2. Tãnh có 250 km đ°ßng bß biển vãi 2.077 đÁo (chiÁm 2/3 sá đÁo căa Viát Nam) vãi trên 40.000 ha bãi triều, 20.000 ha dián tích eo biển và vßnh. Tãnh có vß trí đßa lý thn lÿi, phía Bắc giáp tãnh QuÁng Tây – Trung Quác, phía Nam giáp thành phá HÁi Phịng, phía Tây giáp các tãnh

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

L¿ng S¡n, Bắc Giang, HÁi D°¡ng, phía Đơng giáp Vßnh Bắc Bá.

<i>Hình 1.6. BÁn đồ tỉnh QuÁng Ninh </i>

<i><small>[Nguồn: UBND tỉnh QuÁng Ninh, năm 2022] </small></i>

Qng Ninh là tãnh duy nh¿t có đ°ßng biên giãi trên bá, trên biển tiÁp giáp vãi tãnh QuÁng Tây (Trung Qc). Phía bắc căa tãnh (bao gßm các hun Bình Liêu, HÁi Hà và thành phá Móng Cái) giáp hun Phịng Thành và thß tr¿n Đơng H°ng, tãnh Qng Tây vãi 132,8 km đ°ßng biên giãi; phía đơng là vßnh Bắc Bá; phía tây giáp các tãnh L¿ng S¡n, Bắc Giang, HÁi D°¡ng; phía nam giáp vãi thành phá HÁi Phịng.

<b>Bkng 1.2. Tßc đá tng tr°ßng và đóng góp cho tng tr°ßng theo thành phÁn kinh të căa ck n°ãc và Qukng Ninh nm 2020 </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

2020, c¡ c¿u thành phÁn kinh tÁ nhà n°ãc có sā giÁm khá m¿nh (–11,1% trong c¡ c¿u VA), thành phÁn kinh tÁ t° nhân và thành phÁn có ván FDI phát triển m¿nh m¿.

<i>Hình 1.7. Tăng tr°ởng GRDP 9 tháng cāa QuÁng Ninh qua các năm </i>

<i><small>[Nguồn: Sở Kế ho¿ch và Đầu t° QuÁng Ninh] </small></i>

Giai đo¿n 9 tháng nm 2022, GRDP căa tãnh đ¿t 10,21%; khu vāc công nghiáp và xây dāng mặc dù gặp nhiều khó khn nh°ng v¿n đóng góp quan tráng vào tác đá tng tr°áng, tng 8,96%; khu vāc dßch vā phāc hßi nhanh, tng 14,35%, đóng góp 4,28 điểm trong tng tr°áng GRDP; khu vāc công nghiáp – xây dāng tng 8,96%. Táng khách du lßch g¿p trên 3,5 lÁn so vãi cùng kỳ nm nm 2021; kim ng¿ch xu¿t khẩu tng 8,34%. Táng thu ngân sách nhà n°ãc đ¿t khng 40.630 tỷ đßng, bằng 77% dā tốn, bằng 121% cùng kỳ nm 2021, đ¿t 101% kßch bÁn. Bên c¿nh đó, phát triển doanh nghiáp tiÁp tāc có nhiều khái sắc, sá đ¡n vß thành lÁp mãi tng 24% so vãi cùng kỳ nm 2021; sá doanh nghiáp ho¿t đáng trá l¿i tng 16%.

Tãnh QuÁng Ninh có 13 đ¡n vß hành chính c¿p hun trāc thuác, bao gßm 4 thành phá, 2 thß xã và 7 hun vãi 177 đ¡n vß hành chính c¿p xã, bao gßm 72 ph°ßng, 7 thß tr¿n và 98 xã [94].

<b>Bkng 1.3. Táng hÿp thơng tin hành chính t¿i mát sß đơ thã ven bián căa tánh Qukng Ninh </b>

(2019) <sup>300.267 </sup> <sup>190.232 </sup> <sup>46.616 </sup>

108.553 145.920 MÁt đá dân sá

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

<i><small>[Nguồn: Kết quÁ Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019]</small></i>

Theo Niên giám tháng kê tãnh QuÁng Ninh nm 2021, dân sá toàn tãnh QuÁng Ninh đ¿t 1.320.324 ng°ßi, mÁt đá dân sá trên đßa bàn tãnh là 207 ng°ßi/km2. Trong đó dân sá sáng t¿i thành thß đ¿t gÁn 846.254 ng°ßi, chiÁm 64,09% dân sá tồn tãnh, dân sá sáng t¿i nơng thơn đ¿t 474.070 ng°ßi, chiÁm 35,91% dân sá. Hián QuÁng Ninh là tãnh đông dân thą 23 cÁ n°ãc, vãi 43 dân tác, trong đó dân tác kinh chiÁm 87,7%, dân tác thiểu sá chiÁm 12,3%.

QuÁng Ninh là mát trong nhÿng đßa ph°¡ng có tỷ lá đơ thß hóa cao nh¿t cÁ n°ãc vãi nhiều các khu đơ thß mãi gắn liền vãi cơng nghiáp, dßch vā, vì vÁy tác đá đơ thß hóa trong tãnh cao, đặc biát t¿i các thành phá H¿ Long, Móng Cái, ng Bí, Cẩm PhÁ và thß tr¿n Cái Rßng (huyán Vân Đßn) vãi chă tr°¡ng đÁu t° c¡ sá h¿ tÁng để khai thác quỹ đ¿t đã t¿o ra nhiều ngußn thu đáng kể từ đ¿t.

Các đơ thß phát triển nhanh, có quy mơ lãn chă yÁu phân bá tÁp trung t¿i khu vāc ven biển, bám trāc QL18, gắn vãi các khu vāc phát triển khu du lßch, dßch vā, cơng nghiáp, cư뀉a khẩu. Trong khi đó, các đơ thß phát triển chÁm, quy mơ nhß chă u t¿i các hun miền núi, hÁi đÁo do h¿n chÁ về điều kián tā nhiên, đßa hình, giao thơng.

Há tháng đơ thß tãnh chă yÁu phát triển theo tuyÁn, nằm trên các tuyÁn giao thơng hut m¿ch n¡i có điều kián đ¿t đai, hoặc gắn vãi vùng có tài nguyên phát triển về du lßch, dßch vā, khai thác than, cơng nghiáp, cÁng biển hoặc t¿i trung tâm đ¡n vß hành chính c¿p hun.

QuÁng Ninh hái tā nhÿng điều kián thuÁn lÿi cho phát triển kinh tÁ - xã hái quan tráng trong tiÁn trình cơng nghiáp hóa, hián đ¿i hóa đ¿t n°ãc. QuÁng Ninh có 02 Khu kinh tÁ (KKT) ven biển (Vân Đßn, Qng n) và 03 KKT cư뀉a khẩu (Móng Cái; Hồnh Mơ-Đßng Vn). Trung tâm th°¡ng m¿i Móng Cái là đÁu mái giao th°¡ng giÿa hai n°ãc Viát Nam - Trung Quác và các n°ãc trong khu vāc.

<i><b>1.2.2. Khái quát về các đô thị ven biển tỉnh Quảng Ninh </b></i>

Tãnh QuÁng Ninh đã c¡ bÁn hoàn thành Ch°¡ng trình nâng c¿p đơ thß theo Ch°¡ng trình phát triển đơ thß qc gia giai đo¿n 2012–2020 trên c¡ sá QuyÁt đßnh 1659/QĐ-

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

TTg nm 2012 do Thă t°ãng Chính phă ban hành. Tồn tãnh có 13 đơ thß gßm 1 đơ thß lo¿i I (H¿ Long), 3 đơ thß lo¿i II (ng Bí, Cẩm PhÁ, Móng Cái), 2 đơ thß lo¿i III (Qng n, Đơng Triều), 2 đơ thß lo¿i IV (Cái Rßng, Tiên n má ráng), 5 đơ thß lo¿i V (Qng Hà, Ba Ch¿, Bình Liêu, ĐÁm Hà và Cơ Tơ).

<b>Bkng 1.4. Bkng táng hÿp phân c¿p đô thã ven bián tánh Qukng Ninh </b>

1 Thành phá H¿ Long II I Thành phá thuác tãnh 2 Thành phá Móng Cái III II Thành phá thuác tãnh 3 Thành phá Cẩm PhÁ III II Thành phá thuác tãnh 4 Thß xã QuÁng Yên V III Thß xã thuác tãnh 5 Thß tr¿n Cái Rßng

Các đơ thß ven biển căa tãnh Qng Ninh, là các đơ thß có mát phÁn dián tích tiÁp giáp trāc tiÁp vãi biển, mát sá nét riêng căa các đơ thß ven biển tãnh QuÁng Ninh cā thể nh° sau:

- Thành phá H¿ Long là đơ thß lo¿i 1, vãi chiÁn l°ÿc phát triển là đơ thß dßch vā, du lßch. CÁnh quan H¿ Long bao gßm đßi núi, thung lũng, ven biển, hÁi đÁo, vãi há sinh thái đặc tr°ng là hang đáng, sinh thái ngÁp mặn.

- Thành phá Móng Cái là đơ thß lo¿i 2, đây là đ¡n vß hành chính nằm á đßa đÁu phía Đơng Bắc căa tãnh Qng Ninh. Móng Cái có các d¿ng đßa hình đßi núi, trung du và ven biển. Đßa hình bß chia cắt khá phąc t¿p, hình thành 3 vùng rõ rát: vùng núi cao phía Bắc, vùng trung du ven biển và vùng hÁi đÁo.

- Thành phá Cẩm PhÁ là đơ thß lo¿i 2, đây là trung tâm h¿t nhân căa tãnh QuÁng Ninh, là trung tâm hành chính, chính trß, kinh tÁ, vn hóa, gắn kÁt khơng gian vßnh Bái Tư뀉 Long là đÁu mái giao thông quác tÁ, quác gia và khu vāc; thÁ m¿nh về công nghiáp và khai thác khoáng sÁn, nhiát đián, cÁng biển, du lßch biển vãi hàng trm hịn đÁo, phÁn lãn là đÁo đá vơi.

- Thß xã Qng n là đơ thß lo¿i 3, Thß xã Qng n nằm trong khu vāc giáp

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

nhiều sông l¿ch nên đßa hình đa d¿ng, phąc t¿p. Các há sinh thái và cÁnh quan tā nhiên phân bá t¿i các khu vāc: Hß Yên LÁp, thác M¡, suái M¡ và các khu vāc canh tác nông nghiáp, lâm nghiáp.

- Thß tr¿n Cái Rßng là đơ thß lo¿i 4, nằm trán trong vßnh Bái Tư뀉 Long. Đßa hình phąc hÿp bao gßm các đÁo lãn nhß, đßng bằng và đßi núi.

<b>1.3. Thÿc tr¿ng không gian, kiën trúc, cknh quan các đô thã ven bián tánh Qukng Ninh </b>

<i><b>1.3.1. Hiện trạng phân bĀ không gian các đô thị ven biển </b></i>

Tãnh QuÁng Ninh cách thă đô Hà Nái 153 km về phía Đơng Bắc. Phía đơng nghiêng xng nư뀉a phÁn đÁu Vßnh Bắc bá, phía tây tāa l°ng vào núi rừng trùng điáp. To¿ đá đßa lý khng 106<small>o</small>26' đÁn 108<small>o</small>31' kinh đá đơng và từ 20<small>o</small>40' đÁn 21<small>o</small>40' vĩ đá bắc. Bề ngang từ đông sang tây, n¡i ráng nh¿t là 102 km. Bề dác từ bắc xng nam khng 195 km. Phía đơng bắc căa tãnh giáp vãi Trung Quác, phía nam giáp vßnh Bắc Bá, phía tây nam giáp tãnh HÁi D°¡ng và thành phá HÁi Phịng, đßng thßi phía tây bắc giáp các tãnh L¿ng S¡n, Bắc Giang và HÁi D°¡ng

<small> </small> Điểm cāc đông trên đ¿t liền là mũi Gót á đơng bắc ph°ßng Trà Cá, thành phá Móng Cái, ngồi kh¡i là mũi Sa Vĩ.

<small> </small> Điểm cāc tây là sơng Vàng Chua, xã Bình D°¡ng và xã Ngun H, thß xã Đơng Triều.

<small> </small> Điểm cāc nam á đÁo H¿ Mai thuác xã Ngác Vừng, huyán Vân Đßn. <small> </small> Điểm cāc bắc thc thơn Mß Tng, xã Hồnh Mơ, hun Bình Liêu

QuÁng Ninh là mát trong 25 tãnh, thành phá có biên giãi, tuy nhiên l¿i là tãnh duy nh¿t có đ°ßng biên giãi trên bá và trên biển vãi Trung Quác, vãi đ°ßng biên giãi trên bá dài 118,825 km và đ°ßng phân đßnh Vßnh Bắc Bá trên biển dài trên 191 km. Mặc khác, QuÁng Ninh là mát trong 28 tãnh, thành có biển, vãi đ°ßng bß biển dài 250 km, trong đó có 40.000 hecta bãi triều và trên 20.000 hecta eo vßnh, có 2/12 hun đÁo căa cÁ n°ãc

Khơng gian đơ thß ven biển căa Qng Ninh đ°ÿc xác đßnh theo h°ãng má ráng, trung tâm du lßch tráng điểm ven biển căa tãnh là: H¿ Long; Qng n; Vân Đßn; Cẩm PhÁ và Móng Cái. Các khu, điểm du lßch đang từng b°ãc đ°ÿc quan tâm đÁu t°, đÁn nay

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

<i>hÁu hÁt đßa ph°¡ng đ°ÿc cơng nhÁn các tun, điểm du lßch. Ph¿m vi nghiên cău bao gồm 5 đơ thị ven biển: 1. H¿ Long; 2. Cẩm PhÁ; 3. Vân Đồn; 4. Móng Cái; 5. QuÁng Yên</i>. Vành đai cÁnh quan đơ thß ven biển đ°ÿc thể hián á Hình 1.10.

<i>Hình 1.8. BÁn đồ các khơng gian đơ thị ven biển tỉnh QuÁng Ninh, [87] 1.3.1.1. Thành phố H¿ Long </i>

Theo QuyÁt đßnh sá: 201/QĐ-TTg ngày 22/1/2013 về viác phê duyát "Quy ho¿ch táng thể phát triển du lßch Viát Nam đÁn nm 2020, tÁm nhìn đÁn nm 2030". Tãnh QuÁng Ninh có thành phá H¿ Long và huyán Vân Đßn là đßa bàn tráng điểm phát triển Du lßch trong Vùng đßng bằng sơng Hßng và dun hÁi Đơng Bắc. Qng Ninh đang có 14 đơ thß từ lo¿i I đÁn lo¿i V. Trong đó thành phá H¿ Long là đơ thß lo¿i I và đ°ÿc xÁp lo¿i là đơ thß du lßch căa Viát Nam.

<b>Theo Quy ho¿ch chung thành phß H¿ Long đën nm 2040, H¿ Long đ°ÿc xây </b>

dāng, phát triển thành phá H¿ Long trá thành đơ thß dßch vā, du lßch vn minh, thân thián, trung tâm dßch vā - du lßch quác gia mang tÁm quác tÁ vãi há tháng kÁt c¿u h¿ tÁng kinh tÁ - xã hái hián đ¿i và đßng bá gắn kÁt giÿa bÁo tßn và phát triển bền vÿng Di sÁn kỳ quan thiên nhiên thÁ giãi Vßnh H¿ Long và khu bÁo tßn thiên nhiên Đßng S¡n - Kỳ Th°ÿng.

Phát triển thành phá H¿ Long theo h°ãng phát triển bền vÿng, phù hÿp vãi yêu cÁu tng tr°áng xanh và thích ąng vãi BĐKH, l¿y Vßnh Cư뀉a Lāc làm trung tâm kÁt nái, theo h°ãng đa cāc, hài hòa vãi di sÁn thiên nhiên thÁ giãi Vßnh H¿ Long và các vùng

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

núi phía Bắc thành phá.

Hồn thián các tiêu chí đơ thß lo¿i I và xây dāng há tháng h¿ tÁng kỹ tht đơ thß hián đ¿i, đßng bá; phát huy vai trò là h¿t nhân, đÁu mái giao thơng quan tráng (đ°ßng thăy, đ°ßng bá, đ°ßng sắt, hàng không) kÁt nái trong n°ãc và quác tÁ...

Thành phá H¿ Long phát triển theo mơ hình gßm 05 Vùng (Vùng vßnh H¿ Long, Vùng phía Đơng, Vùng phía Tây, Vùng vßnh Cư뀉a Lāc và khu vāc phía Bắc Vßnh Cư뀉a Lāc, Vùng đßi núi phía Bắc); 01 hành lang ven Vßnh H¿ Long và l¿y Vßnh Cư뀉a Lāc làm trung tâm kÁt nái.

Đặc biát, thành phá H¿ Long phát triển các khu du lßch vui ch¡i giÁi trí, du lßch nghã d°ỡng, resort cao c¿p, cÁng tàu khách quác tÁ, bÁn du thuyền, bÁn thăy nái đßa hián đ¿i đẳng c¿p quác tÁ t¿i khu vāc phía Tây và phía Bắc vßnh Cư뀉a Lāc; du lßch vn hóa t¿i khu vāc phía Đơng và vùng đßi núi phía Bắc; phát triển há tháng các bãi tắm và dßch vā cơng cáng t¿i các khu vāc ven biển: Bãi Cháy, Hùng Thắng, TuÁn Châu, Hßng Hà, Hà Phong, YÁt Kiêu, Cao Xanh.... Phát triển các ho¿t đáng dßch vā du lßch đa d¿ng trên vßnh H¿ Long, vßnh Cư뀉a Lāc, hß Yên LÁp và khu bÁo tßn Đßng S¡n - Kỳ Th°ÿng.

<i>1.3.1.2. Thành phố Móng Cái </i>

Thành phá Móng Cáilà đơ thß lo¿i 2, đây là đ¡n vß hành chính nằm á đßa đÁu phía Đơng Bắc căa tãnh Qng Ninh. Móng Cái có các d¿ng đßa hình đßi núi, trung du và ven biển. Đßa hình bß chia cắt khá phąc t¿p, hình thành 3 vùng rõ rát: vùng núi cao phía Bắc, vùng trung du ven biển và vùng hÁi đÁo.

Thành phá Móng Cái phát triển theo mơ hình và c¿u trúc khơng gian theo h°ãng 01 trāc 02 vùng (phía Bắc và phía Nam) vãi 03 trung tâm (01 trung tâm h¿t nhân là đơ thß tích hÿp mãi (Khu trung tâm hành chính) và 02 trung tâm đáng lāc là trung tâm Khu công nghiáp CÁng biển HÁi Hà và thành phá cư뀉a khẩu Móng Cái).

C¿u trúc khơng gian thành 05 khu vāc phát triển chính: (1) Khu A: Đơ thß Móng Cái (trung tâm đáng lāc); (2) Khu B: Khu vāc HÁi Hà (trung tâm đáng lāc).; (3) Khu C: Đơ thß trung tâm hành chính, dßch vā táng hÿp mãi (trung tâm h¿t nhân); (4) Khu D: Khu vāc du lßch biển đÁo phía Nam (vùng phía Nam); (5) Khu E: Dßch vā th°¡ng m¿i vùng biên và phát triển nơng thơn mãi (vùng phía Bắc). Trong từng khu vāc có các phân khu đÁm bÁo các chąc nng bao gßm: Khu vāc cư뀉a khẩu qc tÁ; khu cơng nghiáp; trung

</div>

luận án tiến sĩ quản lý không gian kiến trúc cảnh quan đô thị ven viển tỉnh quảng ninh

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về