việc rút yêu cầu khởi tố của ngời bị hại theo luật tố tụng hình sự việt nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (11.7 MB, 49 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP.HỒ CHÍ MINH

PHẠM CHÚC DUYÊN

VIỆC RÚT YÊU CẦU KHỞI TỐ CỦA NGƯỜI BỊ HẠI THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauthahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauthahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauthahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauthahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauthahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauthahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauthahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehau

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP.HỒ CHÍ MINH

VIỆC RÚT YÊU CẦU KHỞI TỐ CỦA NGƯỜI BỊ HẠI THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

CHUYÊN NGÀNH LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ Mã số: 60380104

Người hướng dẫn khoa học: TS. LS. NGUYỄN HỮU THẾ TRẠCH Học viên: PHẠM CHÚC DUYÊN

Lớp: Cao học Luật Khóa 1 – Sóc Trăng

TP. HỒ CHÍ MINH - THÁNG 10 - NĂM 2018

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong luận văn chưa được công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực.

Tác giả

Phạm Chúc Duyên

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

1 XHCN Xã hội chủ nghĩa

2 BLTTHS Bộ luật Tố tụng hình sự 3 TTHS Tố tụng hình sự

4 BLHS Bộ luật hình sự 5 CQĐT Cơ quan điều tra 6 VKS Viện Kiểm sát 7 THTT Thi hành tố tụng 8 TNHS Trách nhiệm hình sự

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU ... 1

CHƯƠNG 1. RÚT ĐƠN YÊU CẦU KHỞI TỐ TRONG GIAI ĐOẠN KHỞI TỐ, ĐIỀU TRA ... 6

1.1. Cơ sở lý luận của rút đơn yêu cầu khởi tố ... 6

1.2. Rút đơn yêu cầu khởi tố trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự ... 8

1.3. Rút đơn yêu cầu khởi tố trong giai đoạn điều tra ... 11

1.4. Định hướng hoàn thiện các quy định của BLTTHS về việc người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố vụ án hình sự trong giai đoạn khởi tố, điều tra ... 18

2.1.1. Nhận thức chung về giai đoạn xét xử ... 22

2.1.2. Rút đơn yêu cầu khởi tố trong giai đoạn chuẩn bị xét xử ... 23

2.1.3. Rút đơn yêu cầu khởi tố tại phiên tòa ... 25

2.2. Kiến nghị hướng dẫn áp dụng qui định của BLTTHS về việc rút đơn yêu cầu khởi tố trong giai đoạn xét xử ... 29

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ... 30

KẾT LUẬN ... 31 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài

Khởi tố vụ án hình sự là giai đoạn mở đầu của tố tụng hình sự, trong đó cơ quan có thẩm quyền xác định có hay khơng có dấu hiệu tội phạm để ra quyết định khởi tố hoặc khơng khởi tố vụ án hình sự. Khởi tố vụ án hình sự là quyền và trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng nhằm duy trì trật tự và công lý, không phụ thuộc vào ý muốn cá nhân và khơng ai có thể can thiệp. Tuy nhiên, việc thực hiện nhiệm vụ đấu tranh phịng chống tội phạm phải ln được giải quyết hài hịa với việc tơn trọng và bảo vệ quyền con người. Do đó, trong một số trường hợp nhất định, xuất phát từ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị hại, pháp luật quy định cho phép người bị hại lựa chọn quyền yêu cầu khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự để bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Đây là những trường hợp mà hành vi phạm tội vừa xâm phạm trật tự xã hội, vừa xâm phạm đến thể chất, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của người bị hại, nếu khởi tố vụ án có thể mang đến cho họ những hậu quả không mong muốn. Trong thực tế khơng ít những tội phạm xảy ra gây thiệt hại cho cả lợi ích của Nhà nước, xã hội và cá nhân người bị hại. Có nhiều tội phạm gây ra những thiệt hại không chỉ về vật chất mà cả những thiệt hại nghiêm trọng về mặt tinh thần đối với người bị hại. Việc khởi tố hình sự, xử lý người phạm tội trong những trường hợp đó. mặc dầu nhằm góp phần giữ nghiêm trật tự kỷ cương và mang lại lợi ích cho xã hội, nhưng chính những việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử đó lại gây ra tiếp những tổn thương về tinh thần cho người đã bị tội phạm gây thiệt hại.

Bộ luật tố tụng hình sự quy định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại là cơ sở pháp lý quan trọng, mang tính đặc biệt, đã và đang phát huy vai trị tích cực trong thực tiễn đấu tranh phòng chống tội phạm và bảo vệ quyền con người. Tuy nhiên, đến nay quy định này đã bộc lộ những vướng mắc, bất cập khi áp dụng vào thực tiễn đấu tranh xử lý tội phạm, do điều luật quy định một số điểm chưa hợp lý, thiếu đồng bộ, chưa dự trù được các tình huống xảy ra trong thực tiễn nên chưa điều chỉnh được, do đó chưa đáp ứng được yêu cầu bảo vệ quyền con người trong tố tụng hình sự. Trong việc trình tự, thủ tục và hậu quả pháp lý của việc người bị hại rút đơn yêu cầu cho đến nay vẫn còn nhiều ý, quan điểm trái ngược nhau, nhận thức không thống nhất nên dẫn đến sự lúng túng trong xử lý vụ án hình sự.

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

Đến nay, đã có một số cơng trình nghiên cứu về quy định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại, trong đó có đề cập đến vấn đề người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố, tuy nhiên nội dung còn hạn chế, chưa đáp ứng được những cần thiết trong thực tiễn, xu hướng cải cách tư pháp và xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN. Vì vậy việc hồn thiện quy định về rút đơn yêu cầu của người bị hại là hết sức cần thiết nhằm giải quyết kịp thời những vướng mắc, hạn chế khi áp dụng quy định này trong thực tiễn hiện nay.

Từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài “Việc rút yêu cầu khởi tố của người

bị hại theo luật tố tụng hình sự Việt Nam” làm luận văn Thạc sĩ Luật học là có

tính cấp thiết.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Các cơng trình nghiên cứu về việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại theo luật TTHS Việt Nam liên quan đến đề tài hiện nay rất hạn chế và kể từ khi BLTTHS năm 2015 có hiệu lực chưa có cơng trình nghiên cứu một cách tập trung, chuyên sâu, đầy đủ. Để thực hiện đề tài, tác giả đã tiến hành nghiên cứu các nhóm cơng trình nghiên cứu sau:

- Sách chun khảo:

+ Võ Khánh Vinh (2011), Bình luận khoa học Bộ luật tố tụng hình sự, Nxb

Tư pháp, Hà Nội. Cơng trình này tác giả bình luận các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003, trong đó có quy định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại. Tuy nhiên, tác giả chưa đi sâu vào nghiên cứu, phân tích đầy đủ chế định này.

+ Nguyễn Ngọc Chí (2013), Giáo trình luật tố tụng hình sự Việt Nam, Nxb

Đại học Quốc Gia Hà Nội. Cơng trình này chỉ mang tính khái quát chung nhất, chưa

đi sâu nghiên cứu, phân tích chế định khởi tố vụ án hình sự của người bị hại.

- Các bài viết, tạp chí:

+ Trịnh Quang Thắng (2009), Người bị hại trong luật tố tụng hình sự Việt

Nam, Luận văn thạc sĩ Luật học, Đại học Quốc gia Hà Nội. Đề tài nghiên cứu giới

hạn vị trí của người bị hại tham gia tố tụng trong vụ án, trong đó có đề cập đến quyền của người bị hại trong khởi tố vụ án hình sự. Tuy nhiên, nội dung tác giả đề cập chỉ mang tính khái quát về quyền của người bị hại khi tham gia tố tụng trong các giai đoạn từ điều tra, truy tố và xét xử. Tác giả chỉ đề cập một phần về quyền của người bị hại đối với quy định về yêu cầu khởi tố vụ án hình sự của người bi hại,

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

không phân tích đánh giá về việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại theo luật TTHS Việt Nam.

+ Nguyễn Trương Tín (2010), Một số vấn đề về sự tham gia tranh tụng của

người bị hại và ngun đơn dân sự tại phiên tịa hình sự sơ thẩm theo yêu cầu của cải cách tư pháp, Luận văn thạc sĩ Luật học, Đại học Quốc gia Hà Nội. Bài viết thể

hiện quan điểm của tác giả về quyền của người bị hại tại phiên tịa hình sự sơ thẩm, chưa phân tích sâu về quyền của người bị hại đối với vấn đề người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố vụ án hình sự tại phiên tòa.

+ Phạm Văn Huân (2013), Những cơ sở và căn cứ khởi tố vụ án hình sự

trong luật tố tụng hình sự Việt Nam, Luận văn thạc sĩ Luật học, Đại học Quốc gia

Hà Nội. Bài viết đi sâu nghiên cứu các căn cứ để khởi tố vụ án hình sự theo quy định của BLTTHS, có đề cập đến quyền yêu cầu khởi tố vụ án hình sự của bị hại đối với một số điều được quy định trong BLTTHS. Tuy nhiên, tác giả chỉ đề cập tới vấn đề này, chưa đi sâu phân tích, đưa ra những khó khăn, vướng mắc và hướng hồn thiện có liên quan đến việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại theo luật TTHS Việt Nam.

+ Nguyễn Khắc Quang (2014), Vai trò của Viện kiểm sát trong khởi tố vụ án

hình sự, Luận văn thạc sĩ Luật học, Đại học Quốc gia Hà Nội. Đề tài tập trung phân

tích vai trị của Viện kiểm sát trong khởi tố vụ án hình sự, có đề cập đến các căn cứ khởi tố vụ án hình sự và quyền của người bị hại khi yêu cầu khởi tố vụ án hình sự được quy định trong TTHS, tuy nhiên tác giả khơng có đi sâu nghiên cứu và phân tích về vấn đề này.

Các đề tài nói trên chủ yếu nghiên cứu sơ lược chế định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu các vấn đề dựa trên cơ sở BLTTHS 2003, chưa có điều kiện để tiếp cận những quan điểm mới của BLTTHS 2015 nên việc nghiên cứu còn nhiều hạn chế. Đồng thời các đề tài cũng chưa đưa vào các vụ án cụ thể để nghiên cứu là cũng là một hạn chế.

3. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Làm rõ những cơ sở lý luận về việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại theo luật TTHS Việt Nam

Khảo sát, đánh giá thực trạng áp dụng các quy định của pháp luật về việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại theo luật TTHS Việt Nam. Từ đó rút ra những ưu điểm, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân.

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định của pháp luật về việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 4.1. Đối tượng nghiên cứu

Đề tài tập trung nghiên cứu các quy định về việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại theo luật TTHS Việt Nam, phân tích thực trạng và tìm ra được những cơ sở thiếu sót, những vướng mắc khi vận dụng các quy định của pháp luật TTHS về việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại. Phân tích nguyên nhân, đưa ra các biện pháp nhằm khắc phục những hạn chế, thiếu sót đối với các quy định có liên quan đến việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại, nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định của BLTTHS đối với việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại

theo luật TTHS Việt Nam.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

Đề tài chỉ giới hạn phạm vi nghiên cứu ở BLTTHS năm 2015 có so sánh với BLTTHS năm 2003 và các văn bản pháp luật có liên quan, từ đó đối chiếu với thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật về việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại. Đề tài không nhắm đến nghiên cứu so sánh với pháp luật của các nước. Đề tài giới hạn nghiên cứu trình tự, thủ tục và thực tiễn các cơ quan tiến hành tố tụng vận dụng quy định này, phân tích những khó khăn, vướng mắc khi vận dụng trong thực tiễn của các địa phương: Sóc Trăng, Bạc Liêu và Hậu Giang, đề xuất các giải pháp để hoàn thiện.

4.3. Phương pháp nghiên cứu

Dựa trên cơ sở biện chứng duy vật của Chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta trong đấu tranh phòng chống tội phạm. Đồng thời đề tài còn dựa trên cơ sở những nguyên tắc cơ bản của khoa học pháp lý, các ngành khoa học cụ thể như: Luật hình sự, Luật tố tụng hình sự, Luật Tổ chức điều tra hình sự, Luật tổ chức Viện kiểm sát Nhân dân, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân...

Trong quá trình nghiên cứu, đề tài đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:

- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tác giả đã sử dụng để nghiên cứu các cơng trình đã cơng bố; nghiên cứu các văn bản pháp luật, các báo cáo của các cơ quan tiến hành tố tụng để làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn việc rút đơn yêu

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

cầu khởi tố của người bị hại theo luật TTHS Việt Nam. Phương pháp này được vận dụng tại Chương 1.

- Phương pháp thống kê, phân tích, so sánh, tổng hợp: từ việc thống kê các số liệu thực tế của các cơ quan tiến hành tố tụng, tác giả đã phân tích, so sánh và tổng hợp để làm rõ thực trạng của hoạt động này. Phương pháp này được vận dụng ở Chương 2.

- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tác giả đã nghiên cứu, xem xét lại những thành quả của các cơ quan tiến hành tố tụng khi áp dụng các quy định về việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại theo luật TTHS Việt Nam để rút ra những kinh nghiệm bổ ích góp phần hồn thiện những giải pháp trong thời gian tới. Phương pháp này được vận dụng ở Chương 2.

- Phương pháp trao đổi, toạ đàm với những người tiến hành tố tụng có kinh nghiệm để làm rõ những vướng mắc, khó khăn khi áp dụng các quy định của pháp luật về việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại trong TTHS. Phương pháp này được vận dụng ở Chương 2.

- Phương pháp nghiên cứu điển hình: Tác giả đã khảo sát các huyện, thị xã và thành phố trong tỉnh Sóc Trăng, Hậu Giang và Bạc Liêu, trong đó tập trung khảo sát thực tế tại các địa bàn có nhiều vướng mắc, hạn chế đối với việc áp dụng các quy định của pháp luật và sự vận dụng pháp luật về việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại. Phương pháp này được vận dụng ở Chương 2.

5. Cấu trúc của luận văn

Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn được kết cấu thành 2 Chương:

Chương 1: Rút đơn yêu cầu khởi tố trong giai đoạn khởi tố, điều tra Chương 2: Rút đơn yêu cầu khởi tố trong giai đoạn xét xử

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

CHƯƠNG 1

RÚT ĐƠN YÊU CẦU KHỞI TỐ

TRONG GIAI ĐOẠN KHỞI TỐ, ĐIỀU TRA 1.1. Cơ sở lý luận của rút đơn yêu cầu khởi tố

Khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại là trường hợp đặc biệt mà do tính chất của vụ án và vì lợi ích của người bị hại, cơ quan có thẩm quyền không tự ý quyết định việc khởi tố mà việc khởi tố vụ án hình sự được thực hiện theo yêu cầu của người bị hại.

Nói chung, pháp luật của Nhà nước ta quy định việc khởi tố vụ án hình sự là quyền và trách nhiệm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Việc duy trì trật tự và bảo vệ cơng lý là không phụ thuộc vào ý muốn của riêng ai. Do vậy, quyết định khởi tố vụ án hình sự nói chung là hành vi mà cơ quan có thẩm quyền phải thực hiện khi xác định có dấu hiệu tội phạm, khơng một ai có thể can thiệp để không khởi tố và không phụ thuộc vào việc người có lợi ích bị xâm hại có đồng ý hay khơng. Ý nghĩa của việc quy định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại là ở chỗ, một trong những mục tiêu quan trọng của cuộc đấu tranh với tội phạm mà Nhà nước và xã hội tổ chức là vì bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của những con người, cá nhân công dân của Nhà nước, thành viên của xã hội đó.

Tuy nhiên, trong thực tế khơng ít những tội phạm xảy ra gây thiệt hại cho cả lợi ích của Nhà nước, xã hội và cá nhân người bị hại. Có nhiều tội phạm gây ra những thiệt hại không chỉ về vật chất mà cả những thiệt hại nghiêm trọng về mặt tinh thần đối với người bị hại. Việc khởi tố hình sự, xử lý người phạm tội trong những trường hợp đó. mặc dầu nhằm góp phần giữ nghiêm trật tự kỷ cương và mang lại lợi ích cho xã hội, nhưng chính những việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử đó lại gây ra tiếp những tổn thương về tinh thần cho người đã bị tội phạm gây thiệt hại.

Vì thế, để hạn chế những trường hợp, quyết định khởi tố vụ án có thể cùng một lúc, mang lại một ít cho xã hội nhưng chính việc khởi tố đó lại gây thiệt hại lớn hơn cho lợi ích của người bị hại. Quy định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại trong trường hợp đó chính là xác lập một khả năng, điều kiện để người bị hại được cân nhắc tính tốn, khởi tố như thế có q bất lợi cho cả lợi ích của họ hay không. Điều này cũng biểu hiện một khía cạnh của ngun tắc cơng bằng trong Luật hình sự Việt Nam. Nói cách khác, do sự khởi tố vụ án trái với ý muốn của

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

người bị hại có thể gây thêm những mất mát, thiệt hại cho họ mà nhà làm luật đã quy định những trường hợp cụ thể cần khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại.

Tất nhiên, mức độ cho phép thể hiện ý chí cá nhân trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hội như thế chỉ có thể trong một giới hạn mà Nhà nước và xã hội chấp nhận được. Chính vì thế, nhà làm luật quy định việc khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại chỉ áp dụng đối với một số tội danh nêu ở các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155, 156 va 226 của BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).1 Đồng thời, không phải trong mọi trường hợp phạm vào những tội nêu ở các điều nói trên của BLHS đều khởi tố theo yêu cầu của người bị hại. Điều luật quy định chỉ được áp dụng việc khởi tố theo yêu cầu của người bị hại trong trường hợp hành vi phạm tội được nói đến ở khoản 1 của các điều luật hình sự nói trên. Điều đó có nghĩa là, việc khởi tố vụ án theo yêu cầu của người bị hại chỉ áp dụng trong trường hợp hành vi phạm tội xảy ra ở mức nguy hiểm xã hội thấp nhất, tội phạm ít nghiêm trọng.

Việc khởi tố theo yêu cầu của người bị hại vẫn phải tuân theo những quy định của BLTTHS về khởi tố vụ án hình sự. Đặc biệt, việc khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại, được quyết định trên cơ sở kết hợp 2 yếu tố: có dấu hiệu của tội phạm và có yêu cầu khởi tố về hình sự. Nếu khơng có dấu hiệu tội phạm thì dù người bị hại có yêu cầu khởi tố cũng không được khởi tố. Ngược lại, nếu người bị hại không yêu cầu khởi tố thì dẫu đã xác định có dấu hiệu tội phạm cũng không được khởi tố.

Trường hợp vụ án đã được khởi tố theo yêu cầu của người bị hại, nhưng người bị hại rút yêu cầu thì vụ án phải được đình chỉ. Nếu vụ án đang ở giai đoạn điều tra thì Cơ quan điều tra ra quyết định đình chỉ điều tra theo Khoản 1 Điều 230 BLTTHS năm 2015, nếu vụ án đã qua giai đoạn điều tra, Viện Kiểm sát đã có quyết định truy tố thì Viện Kiểm sát quyết định đình chỉ vụ án (Khoản 1, Điều 248 BLTTHS năm 2015).

Như vậy, luật tố tụng đã quy định về quyền yêu cầu khởi tố, đồng thời cũng quy định về quyền rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại, điều này xuất phát từ nguyên tắc cơ bản của BLTTHS: “Khi tiến hành tố tụng, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân; thường xuyên

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

kiểm tra tính hợp pháp và sự cần thiết của những biện pháp đã áp dụng, kịp thời hủy bỏ hoặc thay đổi những biện pháp đó nếu xét thấy có vi phạm pháp luật hoặc khơng cịn cần thiết”2. Như vậy, mục đích của việc quy định người bị hại được rút đơn yêu cầu khởi tố chính là nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị hại.

Tuy nhiên, Khoản 2 của Điều luật quy cũng quy định: khi có căn cứ để xác định người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu trái với ý muốn của họ do bị ép buộc, cưỡng bức thì tuy người yêu cầu khởi tố rút yêu cầu, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát hoặc Tịa án vẫn có thể tiếp tục tiến hành tố tụng đối với vụ án. Trong trường hợp đó các cơ quan tiến hành tố tụng có trách nhiệm làm rõ nguyên nhân dẫn đến

việc người bị hại rút yêu cầu khởi tố vụ án. Việc rút đơn yêu cầu của người bị hại

phải được thể hiện bằng văn bản (đơn hoặc biên bản ghi lời yêu cầu của họ). Nếu bằng lời nói thì người tiếp nhận phải lập biên bản tiếp nhận.

Từ các vấn đề trên, có thể hiểu: “rút đơn yêu cầu khởi tố là việc người bị hại

trình bày bằng văn bản hoặc bằng lời nói để cơ quan tiến hành tố tụng tiếp nhận, thể hiện ý chí của người bị hại là tự nguyện từ bỏ việc yêu cầu khởi tố vụ án, đồng thời người bị hại phải nêu rõ lý do dẫn đến việc rút đơn yêu cầu khởi tố của mình”

Thực tế, đa số người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố thường được trình bày bằng văn bản gửi đến các cơ quan tiến hành tố tụng, thậm chí có những bị hại không biết viết chữ cũng được hướng dẫn và viết hộ, trong đó người bị hại nêu rõ lý do rút đơn yêu cầu khởi tố, việc rút đơn có tự nguyện hay khơng và phải cam đoan về việc rút đơn của mình, khơng được u cầu khởi tố lại.

Qua đó chúng ta thấy rằng quyền của người bị hại được pháp luật bảo vệ tối đa, trong phạm vi, quyền hạn của mình với các điều luật được quy định trong Bộ luật hình sự mà người bị hại có quyền yêu cầu khởi tố và rút đơn yêu cầu khởi tố, đồng thời các quyền đó được người bị hại sử dụng trong tất cả các giai đoạn tố tụng hình sự, đó là giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử.

1.2. Rút đơn yêu cầu khởi tố trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự

Khởi tố vụ án hình sự là giai đoạn TTHS đầu tiên mà trong đó cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền căn cứ vào các quy định của pháp luật TTHS tiến hành xác định có (hay khơng) các dấu hiệu của tội phạm trong hành vi nguy hiểm cho xã hội đã được thực hiện, đồng thời ban hành quyết định về việc khởi tố (hoặc không

khởi tố) vụ án hình sự liên quan đến hành vi đó.

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

Như vậy bản chất pháp lý của giai đoạn khởi tố vụ án hình sự đó là một giai đoạn độc lập và đầu tiên của TTHS, giai đoạn khởi tố vụ án hình sự có chức năng thực hiện các nhiệm vụ cụ thể để xác định các tiền đề pháp luật về nội dung (vật chất) và về pháp luật về hình thức (tố tụng) của việc điều tra vụ án hình sự; thời điểm của giai đoạn này được bắt đầu từ khi nhận được những thông tin đầu tiên về việc thực hiện hành vi phạm tội (tiếp nhận thông tin về tội phạm) và kết thúc bằng quyết định về việc khởi tố (hoặc không khởi tố) vụ án hình sự có liên quan đến hành vi đó.

Thực tiễn hiện nay, các cơ quan tiến hành tố tụng tiến hành các hoạt động kiểm tra xác minh để làm rõ có hay khơng có dấu hiệu tội phạm bản chất chính là giải quyết tố giác, tin báo và kiến nghị khởi tố về tội phạm hay kiến nghị khởi tố. Điều này đã được quy định cụ thể tại Điều 103, BLTTHS năm 2003, Thông tư liên tịch số 06/2013/TTLT-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC ngày 02/8/2013 của Bộ Công an, Bộ Quốc phịng, Bộ Tài chính, Bộ Nơng nghiệp và Phát triển nông thôn, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, hướng dẫn thi hành quy định của BLTTHS sự về tiếp nhận giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, Điều 114 đến Điều 120 BLTTHS năm 2015 và hiện nay Thông tư 06/2013 nêu trên đã được thay thế bằng Thông tư liên tịch số 01/2017/TTLT – BCA – BQP – BTC - BNN&PTNT – VKSNDTC ngày 29/12/2017 của Bộ Cơng an, Bộ Quốc phịng, Bộ Tài chính, Bộ Nơng nghiệp và Phát triển Nông thôn, Viện kiểm sát nhân dân Tối cao Quy định việc phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền trong việc thực hiện một số quy định của BLTTHS năm 2015 về tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Kết quả giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố được kết thúc thông qua các quyết định như: khởi tố vụ án hình sự, quyết định không khởi tố vụ án hình sự, chuyển các cơ quan khác giải quyết theo thẩm quyền hoặc tạm dừng giải quyết. Như vậy, thực tiễn cho thấy giai đoạn khởi tố chính là giai đoạn giải quyết tố giác, tin báo và kiến nghị khởi tố về tội phạm.

Khởi tố vụ án hình sự là nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền nhằm duy trì trật tự, khơng phụ thuộc vào ý muốn bất kỳ chủ thể nào. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhất định, xuất phát từ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị hại, pháp luật quy định cho phép người bị hại, người đại diện của bị hại là người dươ i 18 tuô i, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết (bị hại) lựa chọn quyền yêu cầu khởi tố hoặc không khởi tố vụ án. Đây là những trường hợp mà hành vi phạm tội vừa xâm phạm trật tự xã hội, vừa xâm

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

phạm đến thể chất, sức khoẻ, danh dự của người bị hại. Cụ thể, Khoản 1 Điều 155 BLTTHS năm 2015 quy định: “Chi đươ c khơ i tô vu a n hi nh sư vê tội pha m quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155, 156 va 226 của BLHS khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện của bị hại là người dươ i 18 tuô i, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết”. Trong TTHS, người bị hại đóng vai trị quan trọng trong thành phần những người tham gia tố tụng. Việc đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người bị hại khi tham gia tố tụng hình sự là một yêu cầu tất yếu. Thẩm quyền khởi tố vụ án hình sự là một trong những quy định quan trọng để việc khởi tố vụ án hình sự đạt hiệu quả. Trong đó, quyền yêu cầu khởi tố vụ án hình sự của người bị hại ln được pháp luật cho phép được quy định ngày càng hoàn thiện hơn.

Bên cạnh đó, nhà làm luật cũng cho phép người bị hại được quyền rút đơn

yêu cầu khởi tố, cụ thể Khoản 2 Điều 155 BLTTHS năm 2015 quy định “Trường

hợp người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu thì vụ án phải được đình chỉ, trừ trường hợp có căn cứ xác định người đã yêu cầu rút yêu cầu khởi tố trái với ý muốn của họ do bị ép buộc, cưỡng bức thì tuy người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án vẫn tiếp tục tiến hành tố tụng đối với vụ án”

BLTTHS năm 2015 không quy định cụ thể thời điểm người bị hại được quyền rút đơn yêu cầu khởi tố vụ án hình sự bắt đầu từ thời điểm nào, chỉ quy định:

“. Trường hợp người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu thì vụ án phải được đình chỉ”,

chỉ xác định thời điểm cuối cùng là trước khi mở phiên tịa xét xử sơ thẩm. Do đó có thể hiểu được thời điểm rút đơn yêu cầu khởi tố là ở tất cả các giai đoạn tố tụng hình sự, bao gồm: giai đoạn khởi tố, giai đoạn điều tra, giai đoạn truy tố và xét xử (bao gồm xét xử sơ thẩm và phúc thẩm).

Giai đoạn khởi tố bản chất của nó là giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, là quá trình các cơ quan tiến hành tố tụng xác minh nguồn tin có dấu hiệu tội phạm hay không để ra quyết định khởi tố hoặc khơng khởi tố vụ án hình sự. Căn cứ để các cơ quan tiến hành tố tụng thực hiện việc kiểm tra, xác minh đó là tố giác của công dân, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, các nguồn tin này đã bao gồm yêu cầu khởi tố của người bị hại đối với các tội phạm được quy định tại tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155, 156 va 226 của BLHS.

Như vậy tại giai đoạn khởi tố, nếu người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố thì Cơ quan điều tra sẽ khơng thể đình chỉ vụ án, bởi lẽ giai đoạn này Cơ quan điều tra

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

chưa ra quyết định khởi tố vụ án, do đó, mặc dù BLTTHS năm 2015 có quy định trường hợp người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu thì vụ án phải được đình chỉ thì trong trường hợp này thủ tục để giải quyết việc rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại chính là việc ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự của Cơ quan điều tra. Tại khoản 8, điều 157 BLTTHS năm 2015 quy định: “Tội pha m quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155, 156 va 226 của BLHS mà bị hại hoặc người đại diện của bị hại không yêu cầu khởi tố.” Đây là một điểm mới của BLTTHS năm 2015 so với BLTTHS năm 2003, vấn đề thời điểm rút đơn yêu cầu khởi tố đã không bị bó hẹp trong các giai đoạn điều tra, truy tố và xét xử sơ thẩm, BLTTHS mới đã mở rộng ra phạm vi, thời điểm rút đơn yêu cầu khởi tố để nhằm đảm bảo toàn diện hơn về quyền yêu cầu khởi tố và rút đơn yêu cầu khởi tố của người bị hại. Đồng thời BLTTHS mới đã bổ sung thêm căn cứ không khởi tố vụ án hình sự, đó là việc người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố là phù hợp với thực tiễn vận dụng pháp luật hiện nay.

1.3. Rút đơn yêu cầu khởi tố trong giai đoạn điều tra

Điều tra vụ án hình sự là giai đoạn TTHS thứ hai mà trong đó cơ quan Điều tra căn cứ vào các quy định của pháp luật TTHS và dưới sự kiểm sát của Viện kiểm sát tiến hành các biện pháp cần thiết nhằm thu thập và củng cố các chứng cứ, nghiên cứu các tình tiết của vụ án hình sự, phát hiện nhanh chóng và đầy đủ tội phạm, cũng như người có lỗi trong việc thực hiện tội phạm tội để truy cứu trách nhiệm hình sự, đồng thời bảo đảm cho việc bồi thường thiệt hại về vật chất do tội phạm gây nên và trên cơ sở đó quyết định: Kết luận điều tra đề nghị truy tố; Kết

luận điều tra và quyết định đình chỉ điều tra vụ án hình sự.

Cơ sở để thực hiện giai đoạn điều tra đó chính là quyết định khởi tố vụ án hình sự, hay nói cách khác: khởi tố vụ án hình sự là cơ sở pháp lý đầu tiên để tiến hành các hoạt động điều tra theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự. Quyết định này làm phát sinh quan hệ pháp luật tố tụng hình sự giữa cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền và những người tham gia tố tụng. Về nguyên tắc, các hoạt động điều tra và việc áp dụng biện pháp ngăn chặn chỉ được tiến hành sau khi có quyết định khởi tố vụ án. Tuy nhiên, trong trường hợp cần thiết phải làm sáng tỏ những tài liệu đầu tiên, xác định hoàn cảnh, địa điểm xảy ra tội phạm, thu thập những vật chứng và những tình tiết có giá trị cho việc phát hiện tội phạm thì tiến hành khám nghiệm hiện trường, trường hợp khẩn cấp hoặc quả tang thì có thể bắt người trước khi khởi tố vụ án.

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

Với tính chất là một giai đoạn độc lập của TTHS, giai đoạn điều tra vụ án hình sự có chức năng thực hiện các nhiệm vụ cụ thể nhằm áp dụng các biện pháp cần thiết do luật định để chứng minh việc thực hiện tội phạm và người phạm tội, xác định rõ những nguyên nhân và điều kiện phạm tội, đồng thời kiến nghị các cơ quan và tổ chức hữu quan áp dụng đầy đủ các biện pháp khắc phục và phòng ngừa tội phạm; Thời điểm của giai đoạn này được bắt đầu từ khi cơ quan (người) tiến hành TTHS có thẩm quyền ra quyết định khởi tố vụ án hình sự và kết thúc bằng bản kết luận điều tra và quyết định của Cơ quan Điều tra về việc đề nghị Viện kiểm sát truy tố bị can trước Tịa án hoặc đình chỉ vụ án hình sự.

Trong thực tiễn điều tra và xử lý tội phạm, đa số các vụ án có người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố vụ án hình sự đều nằm trong giai đoạn điều tra, bởi lẽ, trong giai đoạn này cơ quan điều tra đã ra các quyết định khởi tố vụ án, bị can và áp dụng biện pháp ngăn chặn đối với bị can, qua đó, người bị hại, bị can đã biết được mức độ về hành vi phạm tội của bị can, thấy được những hậu quả pháp lý do hành vi phạm tội của bị can đã thực hiện, do đó phía bị can sẽ cố gắng thuyết phục, khắc phục hậu quả cho phía bị hại để tạo sự thơng cảm, sau đó thuyết phục người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố. Ngược lại bản thân người bị hại cũng thấy được sự nghiêm khắc của pháp luật sẽ làm ảnh hưởng đến phía bị can nên có sự cảm thơng nhất định, ngoài ra việc cơ quan khởi tố điều tra trong một chừng mực nhất định, hậu quả pháp lý của nó có thể ảnh hưởng đến người bị hại. Do đó, người bị hại muốn giấu kín những việc đã xảy ra với mình sẽ tiến hành rút đơn yêu cầu khởi tố vụ án hình sự. Trong thực tế nhiều vụ án đã được khởi tố, song một số bị hại không muốn nhiều người biết việc mình bị xâm hại làm ảnh hưởng đến đời tư, cá nhân mình, tâm lý xấu hổ ... nên đã rút đơn yêu cầu. Mặt khác, cũng có trường hợp do đặc thù cơng việc, khơng có thời gian, sợ bị mất việc, mất thu nhập nên ngại đến cơ quan tiến hành tố tụng làm việc nên cũng không muốn xử lý người đã thực hiện hành vi phạm tội. Điển hình như vụ án Hiếp dâm, xảy ra trên địa bàn huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng, sau khi bị đối tượng Trần Văn Hiền hiếp dâm, chị Nguyễn Thị Liên lúc đầu có trình báo với Cơng an xã Kế An và yêu cầu xử lý hành vi của Hiền, vụ án đã được khởi tố điều tra. Tuy nhiên, chị Liên đang chuẩn bị kết hôn, do đó chị khơng muốn sự việc mình bị hiếp dâm lan truyền ra ngồi (mặc dù q trình giải quyết vụ việc, người tiến hành tố tụng đã giải thích về việc giữ bí mật cho chị), do đó chị đã rút đơn yêu cầu khởi tố. Vụ án sau đó được đình chỉ điều tra.

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

Pháp luật cho phép người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố trong giai đoạn này bởi lẽ: các nhà làm luật cho rằng, các hành vi vi phạm pháp luật đối với loại tội phạm được quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155, 156 va 226 của BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) là loại tội phạm ít nghiêm trọng, gây hại không lớn cho nạn nhân và xã hội, đây là các tội phạm xâm phạm danh dự nhân phẩm, sức khỏe con người, xâm phạm đến quyền tác giả, quyền sáng chế, phát minh. Quyền của con người là quyền tối cao được pháp luật bảo vệ, vì vậy trong những trường hợp nêu trên, để bảo vệ cho quyền hợp pháp của người bị hại, bảo vệ bí mật đời tư của họ, hoặc nếu khởi tố khơng những khơng bảo vệ được lợi ích của họ mà cịn có thể gây ra thiệt hại đến quyền lợi hoặc gây ảnh hưởng không tốt đến danh dự, nhân phẩm của ngươi bị hại. Bên cạnh đó, cần để cho bên vi phạm và nạn nhân tự thỏa thuận, dàn xếp, thông cảm, tha thứ, bỏ qua cho nhau, nhằm tạo dựng, duy trì đồng thuận xã hội và tiết kiệm thời gian, các chi phí khác cho việc điều tra. Việc quy định trên khơng mâu thuẫn gì với ngun tắc cơng tố, vì việc khởi tố vụ án thuộc thẩm quyền của cơ quan tố tụng, tức là khi có yêu cầu của người bị hại các cơ quan có thẩm quyền xác minh làm rõ để quyết định khởi tố hay không khởi tố, các hoạt động điều tra xác minh vẫn thuộc về cơ quan tố tụng. Trong những trường hợp cần thiết tuy người bị hại không yêu cầu nhưng cơ quan tố tụng vẫn tiến hành đối với vụ án có người bị hại bị ép buộc, mua chuộc, dụ dỗ rút đơn yêu cầu mà không phải do tự nguyện; người bị hại là người có nhược điểm về thể chất, tinh thần khơng thể biểu lộ ý chí của mình trong việc rút đơn yêu cầu khởi tố. Tuy nhiên, trên thực tế đã phát sinh nhiều yếu tố bất cập như: mặc dù người bị hại mong muốn xử lý người đã có hành vi xâm phạm đến sức khỏe, lợi ích, danh dự, nhân phẩm của mình mà hành vi này đủ yếu tố cấu thành tội phạm bằng pháp luật hình sự, tức là họ có yêu cầu khởi tố vụ án hình sự theo quy định của pháp luật nhưng họ đã bị mua chuộc bằng tiền hoặc bị cưỡng ép bởi người phạm tội hoặc người nào đó nên họ khơng thể u cầu khởi tố vụ án hình sự hoặc họ phải rút đơn yêu cầu khởi tố. Khoản 3, Điều 155 BLTTHS năm 2015 quy định: Bị hại hoặc người đại diện của bị hại đã rút yêu cầu khởi tố thì khơng có quyền u cầu lại, trừ trường hợp rút yêu cầu do bị ép buộc, cưỡng bức. Trên thực tế, các cơ quan tiến hành tố tụng rất khó chứng minh được việc người bị hại không yêu cầu khởi tố hoặc rút đơn yêu cầu khởi tố là do bị mua chuộc hay bị ép buộc.

Đối với một số tội phạm như: cố ý gây thương tích hay tội hiếp dâm thì kết luận giám định có ý nghĩa quan trọng trong việc chứng minh tội phạm và người

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

phạm tội. Nhưng trong thực tế, người bị hại mặc dù có yêu cầu khởi tố vụ án nhưng họ lại từ chối giám định hoặc trong một số trường hợp mặc dù cơ quan điều tra biết được người bị hại bị ép buộc hoặc bị cưỡng bức phải rút yêu cầu khởi tố nhưng vẫn không thể tiến hành điều tra xử lý được vì người bị hại cố tình khơng đi giám định. Điều này gây nhiều khó khăn cho cơ quan điều tra trong việc chứng minh tội phạm và người phạm tội. Những trường hợp này, chính người bị hại đã tạo nên một kẽ hở để bỏ lọt tội phạm mà đáng lẽ ra người phạm tội phải bị xử lý bằng pháp luật hình sự.

Như vậy, việc người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố trong giai đoạn này sẽ được cơ quan điều tra ra quyết định đình chỉ vụ án hình sự nếu như việc rút đơn của người bị hại là tự nguyện, không bị ép buộc.

Ví dụ: Tại quyết định đình chỉ điều tra vụ án hình sự số 03 ngày 24/3/2018 của Cơ quan CSĐT Công an thành phố L, tỉnh Bạc Liêu, đối với vụ án Cố ý gây thương tích, xảy ra ngày 2/4/2017, tại khóm 10, phường 1, thành phố L, tỉnh Bạc Liêu. Nội dung vụ án: Khoảng 16 giờ ngày 02/4/2017, Nguyễn Văn Hảo và Phan Huỳnh Đăng Khoa (em bà con với Hảo) đang ngồi nhậu tại nhà của Hảo thì Lưu Minh Phú gặp Khoa địi tiền (do trước đó Khoa có mượn tiền của Phú). Trong lúc địi tiền, giữa Phú và Khoa có lời qua tiếng lại, Hảo bênh vực Khoa nên dẫn đến cự cải với Phú và cả hai hẹn gặp nhau tại cầu Tơn Đức Thắng, khóm 10, phường thành phố L để nói chuyện. Như đã hẹn, Phú điều khiển xe mơ tơ, cịn Hảo đi bộ đến cầu Tôn Đức Thắng gặp nhau. Tại đây, Phú và Hảo tiếp tục cự cải thì Lưu Thị Diễm (chị ruột của Phú) điều khiển xe mô tô đi ngang qua thấy liền dừng xe lại cùng Phú cự cải qua lại với Hảo. Trong lúc cải nhau, Diễm lấy nón bảo hiểm (loại nón kết), đang đội trên đầu đánh vào người Hảo, Hảo dùng tay đỡ và đẩy Diễm ra. Lúc này, Lưu Thị Huỳnh Lê (chị ruột của Phú) điều khiển xe mô tô chở Nguyễn Thanh Tùng (chồng Lê) đi ngang thấy cũng dừng xe lại, Tùng xuống xe đến đẩy Hảo ra, Hảo liền lấy cây dao dài 29cm, có tay cầm bằng gỗ, lưỡi dao bằng Inox trắng sáng, mũi nhọn, cất giấu sẵn trong người ra đâm Tùng trúng vào tay trái và hơng sườn trái gây thương tích, Tùng chụp lấy cái nón bảo hiểm của Diễm đang cầm trên tay đánh trúng vào đầu của Hảo hai cái liên tiếp gây thương tích cho Hảo và bể nón bảo hiểm, làm Hảo rơi cây dao xuống đường lộ. Lúc này, Phú lấy nón bảo hiểm đang đội nhào đến đánh Hảo thì được mọi người can ngăn, Diễm nhặt cây dao của Hảo đem về nhà cất giữ. Tùng và Hảo bị thương tích nhưng cả hai không vào viện điều

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

trị. Sau đó đến ngày 04/4/2017, Hảo đến Bệnh viện đa khoa Bạc Liêu nhập viện điều trị đến ngày 07/4/2017 thì xuất viện.

Ngày 04/4/2017, Nguyễn Văn Hảo đến Công an phường 1, thành phố L tố giác Nguyễn Thanh Tùng, Lưu Minh Phú và Lưu Thị Diễm có hành dùng hung khí đánh Hảo gây thương tích. Cơng an phường 1 tiếp nhận tố giác, hồ sơ ban đầu, tiến hành mời những người có liên quan hịa giải nhưng khơng thành.

Ngày 10/4/2017, Nguyễn Văn Hảo gửi đơn yêu cầu xử lý hình sự đối với những người gây thương tích cho Hảo.

Ngày 30/5/2017, Nguyễn Thanh Tùng cũng gửi đơn yêu cầu xử lý hình sự đối với Hảo, vì cho rằng Hảo đã dùng dao gây thương tích cho Tùng và giao nộp 02 tấm hình ghi nhận thương tích của anh Tùng.

Tại Bản kết luận giám định pháp y về thương tích số 143/TgT, ngày 12/6/2017 của Trung tâm pháp y tỉnh Bạc Liêu kết luận thương tích của Nguyễn Thanh Tùng:

“Một sẹo ở khoang liên sườn VII, VIII trên đường nách trước bên trái. Tỷ lệ 01 %. Vật gây thương tích do vật sắc.

- Một sẹo ở sau dưới cẳng tay trái. Tỷ lệ 01 %. Vật gây thương tích do vật sắc.

Tổng tỷ lệ thương tích là: 02%”.

Tại Bản kết luận giám định pháp y về thương tích số 123/TgT, ngày 12/6/2017 của Trung tâm pháp y tỉnh Bạc Liêu kết luận thương tích của Nguyễn Văn Hảo:

“Một sẹo ở đỉnh đầu trái. Tỷ lệ 08%. Vật gây thương tích do vật tầy.

- Hết sưng bầm cánh tay trái. Theo Thông tư 20 không quy định tỷ lệ. Vật gây thương tích do vật tầy.

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

Căn cứ khoản 2 Điều 155 và Điều 230 Bộ luật tố tụng hình sự, Cơ quan CSĐT Công an thành phố L ra Quyết định đình chỉ điều tra vụ án “Cố ý gây thương tích”, xảy ra ngày 02/4/2017, tại khóm 10, phường 1, thành phố L, tỉnh Bạc Liêu.3

Như vậy, căn cứ vào đơn rút yêu cầu khởi tố của người bị hại trong vụ án, cơ quan CSĐT Công an thành phố L đã ban hành kết luận điều tra đình chỉ điều tra vụ án, đồng thời ra quyết định đình chỉ điều tra vụ án.

Tuy nhiên, để xác định người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố có bị ép buộc, cưỡng bức hay khơng địi hỏi các cơ quan tiến hành tố tụng phải điều tra, xác minh bằng nhiều phương pháp, cách thức khác nhau mà không phải dễ dàng để có được căn cứ chứng minh. Trong thực tiễn, việc chứng minh người bị hại có bị ép buộc hay không thường được các cơ quan tiến hành tố tụng kiểm tra rất qua loa, thông thường chỉ hỏi người bị hại các vấn đề liên quan, có tự nguyện hay khơng, ít đi sâu xác minh kỹ. Ngun nhân một phần là do trong thực tế việc bị hại bị ép buộc rút đơn ít khi xảy ra, một phần do tâm lý muốn kết thúc sớm vụ việc nên người tiến hành tố tụng ít khi kiểm tra tỉ mĩ vấn đề này.

- Rút yêu cầu khởi tố trong trường hợp vụ án có nhiều bị can.

Thực tiễn hiện nay trong những vụ án có nhiều bị can, có trường hợp bị hại rút yêu cầu khởi tố đối với một người hoặc nhiều người, thì cũng đang có nhiều cách giải quyết khác nhau, chưa thống nhất.

Thực tế, trong vụ án có nhiều bị can nhưng bị hại chỉ rút yêu cầu khởi tố đối với một hoặc vài bị can thì các cơ quan tiến hành tố tụng chỉ được đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án đối với bị can đó, cịn những bị can khác không được bị hại rút yêu cầu khởi tố vẫn sẽ bị tiếp tục truy cứu TNHS bình thường, bởi vì đó là quyền của bị hại.

Tuy nhiên, cũng có trường hợp khi bị hại đã rút yêu cầu khởi tố đối với một bị can thì coi như là đã rút yêu cầu đối với tất cả các bị can khác cịn lại, bởi vì tại khoản 2 Điều 105 BLTTHS năm 2003 đã quy định: “vụ án phải được đình chỉ”. Khoản 2 Điều luật không quy định “khi bị hại rút u cầu trước khi mở phiên tồ thì các cơ quan THTT phải đình chỉ đối với bị can (hoặc bị cáo)”. Cách giải quyết này thể hiện quyền của người bị hại là chỉ có quyền yêu cầu khởi tố vụ án hình sự theo như quy định tại khoản 1 Điều 105 BLTTHS năm 2003, chứ bị hại khơng có quyền u cầu khởi tố bị can, mà quyền khởi tố bị can thuộc về CQĐT và VKS nên khơng thể có việc bị hại có quyền rút yêu cầu khởi tố đối với bị can này hay bị can khác.

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

Vì vậy, khi người bị hại rút yêu cầu dù chỉ đối với một người đi chăng nữa thì cũng phải đình chỉ vụ án. Nghĩa là, đối với yêu cầu khởi tố và rút đơn yêu cầu khởi tố chỉ xác định đối với vụ án. Điều này phù hợp với quy định tại khoản 1 điều 155 BLTTHS năm 2015: “Chi đươ c khơ i tô vu a n hi nh sư vê tội pha m quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155, 156 va 226 của BLHS khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện của bị hại là người dươ i 18 t i, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết.”

Do đó, cần có nhận thức thống nhất về việc người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố vụ án hình sự. Tên điều luật quy định tại Điều 105 BLTTHS năm 2003 và Điều 155 BLTTHS năm 2015 đã bao hàm phạm vi yêu cầu, đó là u cầu khởi tố vụ án hình sự, khơng đề cập đến vấn đề khởi tố bị can. Vì vậy, giới hạn quyền yêu cầu của bị hại chỉ là khởi tố vụ án, đồng nghĩa với việc bị hại khi rút đơn yêu cầu là rút đơn yêu cầu khởi tố vụ án hình sự, chứ khơng rút đơn yêu cầu khởi tố đối với một hay nhiều bị can trong vụ án. Nếu như việc rút đơn yêu cầu này đúng pháp luật thì Cơ quan tiến hành tố tụng sẽ xem xét để ra quyết định đình chỉ điều tra vụ án, không kể đến việc trong vụ án có bao nhiêu bị can.

Khởi tố vụ án và khởi tố bị can là hai chế định pháp luật khác nhau về bản chất, một bên khi có sự việc phạm tội thì phải khởi tố vụ án, một bên khi xác định được một người thực hiện tội phạm thì khởi tố bị can. Một vụ án có thể có nhiều bị can khác nhau, đặc biệt là các vụ án có đồng phạm. Luật hình sự Việt Nam xác định, tất cả những người đồng phạm đều cùng bị truy tố, xét xử về cùng tội danh theo cùng điều luật. Mỗi người đồng phạm đều phải chịu trách nhiệm chung về toàn bộ tội phạm mà họ cùng thực hiện. Nếu ai trong số đồng phạm tự ý thực hiện thêm hành vi khác, tội khác thì bản thân họ phải gánh chịu trách nhiệm hình sự về hành vi tự thân, thái q này. Chính vì lẽ đó, nếu vụ án có nhiều bị can, là đồng phạm mà người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố thì cơ quan điều tra phải đình chỉ tồn bộ vụ án, khơng có việc cơ quan tố tụng đình chỉ bị can này và xử lý bị can khác theo yêu cầu của người bị hại.

- Rút yêu cầu khởi tố trong trường hợp vụ án có nhiều bị hại

Trong thực tiễn điều tra, truy tố và xét xử, cơ quan tiến hành tố tụng đã vận dụng trường hợp nếu chỉ một trong số các chủ thể bị thiệt hại yêu cầu khởi tố thì khơng được truy cứu người thực hiện hành vi phạm tội về tình tiết phạm tội đối với nhiều người. Ngồi ra, có trường hợp trong các tội khởi tố theo yêu cầu mà có hai hoặc nhiều người bị hại thì chỉ cần một trong số họ có đơn yêu cầu thì hành vi phạm

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

tội đó phải bị áp dụng tình tiết định khung tăng nặng là phạm tội đối với nhiều người.

Đây là vấn đề còn nhiều vướng mắc trong thực tiễn áp dụng pháp luật tố tụng hình sự về việc người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố. Trong trường hợp tội cố ý gây thương tích, một người gây thương tích cho nhiều người và đều thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 nhưng chỉ có một số người có yêu cầu khởi tố. Do đó khi áp dụng, các cơ quan tiến hành tố tụng sẽ có cách vận dụng khác nhau, khơng thống nhất, trong đó có nơi đã đưa tất cả những người bị gây thương tích là người bị hại và xử lý người gây thương tích về hành vi phạm tội đối với nhiều người. Tuy nhiên cũng có nơi vận dụng nếu chỉ có một người bị hại là người làm đơn yêu cầu khởi tố, thì những người khác khơng phải là bị hại nên người gây thương tích khơng phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội đối với nhiều người.

1.4. Định hướng hoàn thiện các quy định của BLTTHS về việc người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố vụ án hình sự trong giai đoạn khởi tố, điều tra

- Luật cần có hướng dẫn cụ thể, xác định người bị hại chỉ được u cầu khởi tố vụ án hình sự, khơng có quyền yêu cầu khởi tố bị can, do đó việc rút đơn yêu cầu khởi tố bản chất của nó chính là rút đơn yêu cầu khởi tố vụ án hình sự, vụ án phải được đình chỉ, đình chỉ bị can nếu đã khởi tố, trừ trường hợp bị can phạm tội khác không phải tội danh người bị hại có quyền yêu cầu khởi tố.

- Trong trường hợp có nhiều bị hại, điển hình như tội cố ý gây thương tích, nhiều người bị thương và đều thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 hoặc tỷ lệ thương tật của nhiều người gộp lại mới cấu thành tội phạm, nhưng chỉ có một số người có yêu cầu khởi tố thì luật cần quy định cụ thể người nào đã rút đơn u cầu khởi tố thì khơng xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người bị buộc tội, mà chỉ xem xét đối với bị hại vẫn còn yêu cầu khởi tố và đối với họ tỷ lệ thương tích và các dấu hiệu khác đã thuộc trường hợp quy định tại khoản 1, Điều 134 BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) của tội Cố ý gây thương tích. Trong trường hợp này, nếu chỉ cịn một bị hại cịn u cầu khởi tố thì việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với bị can không thể coi là phạm tội đối với nhiều người, những người đã rút đơn được xem là nguyên đơn dân sự.

- Cần xem xét bỏ bớt một số tội danh chỉ khởi tố khi có yêu cầu của người bị hại, bởi vì trong thực tế có một số tội phạm đối tượng thực hiện hành vi phạm tội có tính chất cơn đồ, phạm tội với những động cơ mục đích đê hèn nhưng chỉ khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại thì sẽ khơng có tác dụng răn đe phòng

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

ngừa chung. Trong các tội phạm xâm phạm sức khỏe, nhất là tội cố ý gây thương tích, có trường hợp người bị hại bị chém rách mặt, thủng phổi hay đứt gân tay... chưa cần giám định cũng biết được thương tích của họ trên 11%, có thể khởi tố và áp dụng ngay biện pháp ngăn chặn đối với đối tượng gây án nhưng luật không quy định, mà chỉ được khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại, trong khi nhiều người bị hại từ chối giám định thương tích, khơng đề nghị khởi tố, vì họ đã bị đối tượng gây thương tích tác động, hay vì khoản tiền đền bù hậu hĩnh... nên cơ quan pháp luật không xử lý được, điều này chắc chắn ảnh hưởng không nhỏ đến việc đấu tranh, xử lý tội phạm, trong khi đó đây là loại tội phạm truyền thống và phổ biến trong cơ cấu tội phạm hiện nay. Do vậy, nên quy định tội cố ý gây thương tích phải khởi tố theo yêu cầu của người bị hại nhưng loại trừ trường hợp hành vi có tính chất cơn đồ, sử dụng hung khí nguy hiểm.

- Đối với trường hợp bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố vụ án hình sự, tùy từng trường hợp cụ thể có thể yêu cầu lại việc khởi tố, vì trong quá trình điều tra vụ án hình sự cụ thể, diễn biến tâm lý của người bị hại có những biến đổi nhất định. Có thể khi rút yêu cầu khởi tố họ bị bệnh hay bị hạn chế về nhận thức hoặc có những yếu tố khách quan cản trở. Do đó, quy định cứng nhắc về việc bị hại đã rút đơn thì khơng được u cầu lại thì cũng chưa hợp lý. Tuy nhiên, trong trường hợp này chỉ nên quy định một số trường hợp nhất định, có lý do chính đáng, bởi vì nếu khơng có căn cứ rõ ràngthì việc rút đơn rồi lại đề nghị sẽ gây khó khăn cho cơ quan tiến hành tố tụng, cũng như tạo kẻ hở khi mà giữa người bị hại và người có hành vi gây ra tội phạm khi không đạt đến thoả thuận về bồi thường thiệt hại thì sẽ gây ra nhiều khó khăn cho việc áp dụng pháp luật.

- Cần quy định thêm chế định “dẫn giải người bị hại đi giám định” vì: giám định là cơ sở pháp lý để cơ quan tiến hành tố tụng xác định có hay khơng có hành vi phạm tội, hành vi đó được quy định tại khoản nào, điều nào của BLHS. Đặc biệt đối với tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của người khác, việc giám định tính chất, mức độ tổn hại sức khỏe của bị hại là điều bắt buộc. Nếu không giám định sẽ không xác định được có tội phạm hay khơng có, tội phạm đó có thuộc trường hợp khởi tố theo yêu cầu của người bị hại hay không, nếu kết quả giám định xác định tội phạm được thực hiện ở khung nặng hơn, không thuộc trường hợp người bị hại yêu cầu thì cơ quan tiến hành tố tụng vẫn khởi tố xử lý hành vi phạm tội. Do đó, mặc dù BLTTHS năm 2015 đã quy định dẫn giải người bị hại đi giám định là

492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM492413069:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM49Thursday, June 13, 20249:53:33 PM9:53:33 PM

49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM49Thursday, June 13, 20249:53:34 PM9:53:34 PM

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

</div>

việc rút yêu cầu khởi tố của ngời bị hại theo luật tố tụng hình sự việt nam

<b>BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO </b>

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP.HỒ CHÍ MINH </b>

<b>PHẠM CHÚC DUYÊN </b>

<b>VIỆC RÚT YÊU CẦU KHỞI TỐ CỦA NGƯỜI BỊ HẠI THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM </b>

<b> LUẬN VĂN THẠC SĨ </b>

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

<b>BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO </b>

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP.HỒ CHÍ MINH </b>

<b>VIỆC RÚT YÊU CẦU KHỞI TỐ CỦA NGƯỜI BỊ HẠI THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM </b>

<b>CHUYÊN NGÀNH LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ Mã số: 60380104 </b>

<b>Người hướng dẫn khoa học: TS. LS. NGUYỄN HỮU THẾ TRẠCH Học viên: PHẠM CHÚC DUYÊN </b>

<b>Lớp: Cao học Luật Khóa 1 – Sóc Trăng </b>

<b>TP. HỒ CHÍ MINH - THÁNG 10 - NĂM 2018 </b>

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

<b>LỜI CAM ĐOAN </b>

<b> </b>

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

<b>DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT </b>

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

<b>MỤC LỤC </b>

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

49thahh lau bah do hieh trahg xu duhg dat tu bah do dic ehihh xo tai thi trah uhohg tho huyeh uhohg tho tihh lci ehauThursday, June 13, 2024

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về