An toàn sinh học trong nuôi dưỡng chế biến và tiêu thụ sản phẩm gia cầm pot

AN TOÀN SINH HỌC TRONG
AN TOÀN SINH HỌC TRONG
NUÔI DƯỠNG CHẾ BIẾN VÀ
NUÔI DƯỠNG CHẾ BIẾN VÀ
TIÊU THỤ SẢN PHẨM GIA
TIÊU THỤ SẢN PHẨM GIA
CẦM
CẦM
PGS.TS. Dương Thanh Liêm
PGS.TS. Dương Thanh Liêm
Bộ môn Dinh dưỡng
Bộ môn Dinh dưỡng
Khoa Chăn nuôi Thú Y
Khoa Chăn nuôi Thú Y
Trường Đại học Nông Lâm
Trường Đại học Nông Lâm

Đặc điểm của sản xuất, chế biến và
Đặc điểm của sản xuất, chế biến và
tiêu thụ sản phẩm gia cầm ở Việt nam
tiêu thụ sản phẩm gia cầm ở Việt nam
Năm đặc điểm của chăn nuôi, chế biến, tiêu thụ gia cầm ở VN trước khi
Năm đặc điểm của chăn nuôi, chế biến, tiêu thụ gia cầm ở VN trước khi
xảy ra dịch cúm gia cầm ở Việt nam:
xảy ra dịch cúm gia cầm ở Việt nam:
1.Giống gia cầm của VN rất đa dạng và rất phong phú về giống loài.
1.Giống gia cầm của VN rất đa dạng và rất phong phú về giống loài.
2.Có rất nhiều mô hình, qui mô chăn nuôi gia cầm khác nhau ở VN:
2.Có rất nhiều mô hình, qui mô chăn nuôi gia cầm khác nhau ở VN:
-CN quảng canh với giống nội địa có năng suất thấp, qui mô nhỏ.

-CN quảng canh với giống nội địa có năng suất thấp, qui mô nhỏ.
-Chăn nuôi bán thâm canh với qui mô và năng suất giống trung bình.
-Chăn nuôi bán thâm canh với qui mô và năng suất giống trung bình.
-Chăn nuôi công nghiệp với giống năng suất cao, qui mô lớn.
-Chăn nuôi công nghiệp với giống năng suất cao, qui mô lớn.
3.Công tác giết mỗ gia cầm ở các chợ phần lớn đều là thủ công.
3.Công tác giết mỗ gia cầm ở các chợ phần lớn đều là thủ công.
4.Tiêu thụ gia cầm còn sống nguyên con hoặc mỗ giết tại chợ là chính.
4.Tiêu thụ gia cầm còn sống nguyên con hoặc mỗ giết tại chợ là chính.
5.Kiểm soát sát sinh với gia cầm hầu như ngoài tầm quản lý của TY.
5.Kiểm soát sát sinh với gia cầm hầu như ngoài tầm quản lý của TY.
Từ các đặc điểm trên đã tạo ra sự không an toàn TP cho người tiêu thụ,
Từ các đặc điểm trên đã tạo ra sự không an toàn TP cho người tiêu thụ,
mà đỉnh cao của nó được bộc lộ ra trong các đợt dịch cúm gia cầm
mà đỉnh cao của nó được bộc lộ ra trong các đợt dịch cúm gia cầm
H5N1 xảy ra vào đầu năm 2004.
H5N1 xảy ra vào đầu năm 2004.

Tiêu thụ gia cầm ở Việt nam trước khi xảy ra dịch cúm
Tiêu thụ gia cầm ở Việt nam trước khi xảy ra dịch cúm
Quang cảnh mua bán lẻ gia cầm sống tại các
Quang cảnh mua bán lẻ gia cầm sống tại các
chợ trong những thành phố lớn trước khi xảy ra
chợ trong những thành phố lớn trước khi xảy ra
dịch cúm gia cầm ở Việt nam, không an toàn sinh học
dịch cúm gia cầm ở Việt nam, không an toàn sinh học

Mổ giết, tiêu thụ gia cầm sống tại chợ trước khi có dịch cúm
Mổ giết, tiêu thụ gia cầm sống tại chợ trước khi có dịch cúm
Link Video Clips

PHẦN I
PHẦN I
AN TOÀN SINH HỌC
AN TOÀN SINH HỌC
TRONG NUÔI DƯỠNG
TRONG NUÔI DƯỠNG
GIA CẦM
GIA CẦM

Điều kiện để thực hiện
Điều kiện để thực hiện
an toàn sinh học trong chăn nuôi
an toàn sinh học trong chăn nuôi
•
Phải đưa thành luật lệ bảo vệ đàn gia súc, gia cầm tránh sự lây truyền các bệnh truyền nhiểm như: virus, vi trùng, nấm mốc, ký sinh trùng
Phải đưa thành luật lệ bảo vệ đàn gia súc, gia cầm tránh sự lây truyền các bệnh truyền nhiểm như: virus, vi trùng, nấm mốc, ký sinh trùng
•
Phải có những qui định và xử lý đối với những trường hợp vi phạm, lưu thông mua bán các sản phẩm và thực phẩm từ gia cầm bệnh không hợp vệ
Phải có những qui định và xử lý đối với những trường hợp vi phạm, lưu thông mua bán các sản phẩm và thực phẩm từ gia cầm bệnh không hợp vệ
sinh an toàn thực phẩm.
sinh an toàn thực phẩm.

Bệnh cúm gia cầm
Bệnh cúm gia cầm
Virus cúm gia cầm
Virus cúm gia cầm

Sự lây nhiểm cúm gia cầm sang người và sự biến chủng
Sự lây nhiểm cúm gia cầm sang người và sự biến chủng

thành virus mới có thể lây từ người sang người
thành virus mới có thể lây từ người sang người

Các giải pháp phòng trừ
Các giải pháp phòng trừ
bệnh cúm gia cầm
bệnh cúm gia cầm
1.
1.
Có thể phòng bệnh cúm gia cầm bằng vaccin khi gia
Có thể phòng bệnh cúm gia cầm bằng vaccin khi gia
cầm chưa bị cúm, nhưng ở trong vùng có dịch.
cầm chưa bị cúm, nhưng ở trong vùng có dịch.
2.
2.
Xử lý, tiêu hủy toàn bộ đàn gia cầm bị cúm.
Xử lý, tiêu hủy toàn bộ đàn gia cầm bị cúm.
3.
3.
Cách ly đàn gia cầm khỏe với các yếu tố nguy cơ
Cách ly đàn gia cầm khỏe với các yếu tố nguy cơ
như: Chim, chuột, chó, mèo. Sát trùng vật dụng…
như: Chim, chuột, chó, mèo. Sát trùng vật dụng…
4.
4.
Kiểm soát lưu thông, mua bán, giết mỗ gia cầm.
Kiểm soát lưu thông, mua bán, giết mỗ gia cầm.


5.

5.
Cải thiện điều kiện vệ sinh môi trường chăn nuôi.
Cải thiện điều kiện vệ sinh môi trường chăn nuôi.
6.
6.
Sát trùng chuồng trại, tiêu độc sau mỗi đợt nuôi
Sát trùng chuồng trại, tiêu độc sau mỗi đợt nuôi
7.
7.
Thực hiện chương trình dinh dưỡng tốt cho gia cầm
Thực hiện chương trình dinh dưỡng tốt cho gia cầm
để tăng cường sức đề kháng chống lại bệnh.
để tăng cường sức đề kháng chống lại bệnh.

1. Chủng ngừa Vaccine
1. Chủng ngừa Vaccine
•
Đã sản xuất vaccine thành công để phòng ngừa sự bùng nổ ra
Đã sản xuất vaccine thành công để phòng ngừa sự bùng nổ ra
các ổ dịch cúm.
các ổ dịch cúm.
•
Chủng vaccine đúng lúc sẽ tăng cường hệ thống kháng thể,
Chủng vaccine đúng lúc sẽ tăng cường hệ thống kháng thể,
miễn dịch cho gia cầm.
miễn dịch cho gia cầm.
•
Tuy nhiên, một loại vaccine khó có thể phòng chống cho tất cả
Tuy nhiên, một loại vaccine khó có thể phòng chống cho tất cả
15 subtype H và 9 subtype N của virus cúm.

15 subtype H và 9 subtype N của virus cúm.
- Không thể dự báo trước đàn gia cầm của một trang trại nào
- Không thể dự báo trước đàn gia cầm của một trang trại nào
đó nhiểm loại subtype nào?
đó nhiểm loại subtype nào?
- Thông thường không thể chế tất cả vaccine cho tất cả các
- Thông thường không thể chế tất cả vaccine cho tất cả các
subtype, do đó cần có lưu trử các giống gốc an toàn cho các cơ
subtype, do đó cần có lưu trử các giống gốc an toàn cho các cơ
sở sản xuất vaccine Quốc gia, để triển khai chủng ngừa bằng
sở sản xuất vaccine Quốc gia, để triển khai chủng ngừa bằng
vaccin kịp thời khi có dịch xảy ra.
vaccin kịp thời khi có dịch xảy ra.
•
Tham vấn, chia xẻ thông tin với Bác sĩ Thú y một cách thường
Tham vấn, chia xẻ thông tin với Bác sĩ Thú y một cách thường
xuyên về tình trạng sức khỏe của đàn gia cầm.
xuyên về tình trạng sức khỏe của đàn gia cầm.

Sự biến chủng của virus cúm
Sự biến chủng của virus cúm
•
Virus cúm type A có sự đáp ứng, né tránh tốt hệ thống phòng thủ của vật chủ bởi:
Virus cúm type A có sự đáp ứng, né tránh tốt hệ thống phòng thủ của vật chủ bởi:
–
Virus có thể biến đổi di truyền trong cơ thể vật
chủ để thích ứng với hệ thống phòng vệ cơ thể
–
Vaccine dùng để xử lý phòng bệnh phải là dòng
kích thích tạo kháng thể nhưng không gây bệnh

cho gia cầm, đây là một việc làm rất khó.
–
Phải có thử nghiệm vaccin thật an toàn để tránh
bùng nổ ra dịch do virus sống của vaccin. Hiện
nay có một số hảng đã sản xuất thành công
vaccin chết hoặc vaccin sống đã biến đổi vector

2. Xử lý đàn gia cầm bị cúm
2. Xử lý đàn gia cầm bị cúm
•
Không có phương pháp trị bệnh có tác dụng cho bệnh
Không có phương pháp trị bệnh có tác dụng cho bệnh
cúm gia cầm vì nó là virus.
cúm gia cầm vì nó là virus.
•
Những kháng sinh có phổ kháng khuẩn rộng chỉ làm
Những kháng sinh có phổ kháng khuẩn rộng chỉ làm
giảm bớt sự tổn thất do nhiểm trùng thứ phát ở đoạn
giảm bớt sự tổn thất do nhiểm trùng thứ phát ở đoạn
cuối của ổ dịch mà thôi.
cuối của ổ dịch mà thôi.
•
Phòng bệnh bằng cách tránh sự truyền lan virus cúm
Phòng bệnh bằng cách tránh sự truyền lan virus cúm
là con đường tốt nhất trong chương trình an toàn
là con đường tốt nhất trong chương trình an toàn
sinh học (biosecurity),
sinh học (biosecurity),
•
Tiêu hủy tòan bộ đàn gia cầm bi bệnh cúm để làm

Tiêu hủy tòan bộ đàn gia cầm bi bệnh cúm để làm
giảm sự bùng nổ và lan truyền mầm bệnh sang các
giảm sự bùng nổ và lan truyền mầm bệnh sang các
trang trại khác là biện pháp tốt nhất hiện nay.
trang trại khác là biện pháp tốt nhất hiện nay.

Công tác tiêu hủy đàn gia cầm để tránh lây lan mầm bệnh
Công tác tiêu hủy đàn gia cầm để tránh lây lan mầm bệnh
Số lượng gia cầm tiêu hủy trong đợt cúm
vào đầu năm 2004 trên 43 triệu con.
Số lượng gia cầm tiêu hủy trong đợt tái bùng
cúm lần thứ hai tháng 7 năm 2004 khoảng
vài chục ngàn con ở một số tỉnh MT.

XỬ-LÝ XÁC GÀ NHIỄM BỆNH

3. Cô lập, cách ly đàn gia cầm
3. Cô lập, cách ly đàn gia cầm
•
Thực hiện qui trình sản xuất ”Cùng vào, cùng ra”:
Thực hiện qui trình sản xuất ”Cùng vào, cùng ra”:


- Đây là con đường dễ nhất để cô lập, cách ly đàn gia cầm.
- Đây là con đường dễ nhất để cô lập, cách ly đàn gia cầm.


- Dễ dàng cắt đứt chu kỳ bệnh tật khi cùng trống chuồng.
- Dễ dàng cắt đứt chu kỳ bệnh tật khi cùng trống chuồng.
•

Nếu không thực hiện cùng vào, cùng ra được thì những đàn gà mới nhập
Nếu không thực hiện cùng vào, cùng ra được thì những đàn gà mới nhập
về bắt buột phải cách ly. Thời gian cánh ly tối thiểu cũng 3 tuần (thông
về bắt buột phải cách ly. Thời gian cánh ly tối thiểu cũng 3 tuần (thông
thường khỏang 20 ngày) để quan sát, kiễm dịch và chủng ngừa nếu thấy
thường khỏang 20 ngày) để quan sát, kiễm dịch và chủng ngừa nếu thấy
cần thiết mới cho nhập đàn.
cần thiết mới cho nhập đàn.
•
Cô lập và cách ly đàn gia cầm theo từng giai đoạn sản xuất và nguồn gốc
Cô lập và cách ly đàn gia cầm theo từng giai đoạn sản xuất và nguồn gốc
xuất phát để tránh lây nhiểm lẫn nhau trong trại.
xuất phát để tránh lây nhiểm lẫn nhau trong trại.
–
Giữ đàn gia cầm mới nở, hoặc mới nhập cách ly xa với đàn gia
cầm lớn đang sinh trưởng, vỗ béo, hoặc đẻ trứng trong trại
–
Không trộn lẫn những con gia cầm có nguồn gốc nhập khác nhau
nuôi cùng trong một chuồng, rất nguy hiểm.
–
Hạn chế tối đa sự rủi ro do dịch bệnh từ bên ngoài vào trại bằng
cách hạn chế tối đa sự tiếp xúc giữa gia cầm với những lòai vật
môi giới có thể truyền lây.

4. Kiểm soát lưu thông xuất nhập.
4. Kiểm soát lưu thông xuất nhập.
Kiểm tra thường xuyên sự lưu thông đi lại của súc vật, người và
Kiểm tra thường xuyên sự lưu thông đi lại của súc vật, người và
thiết bị chăn nuôi ra vào trang trại.
thiết bị chăn nuôi ra vào trang trại.

•
Đối với con người:
Đối với con người:
–
Những người không có nhiệm vụ miễn vào trang trại,
nếu vào trại phải được phép của chủ trại và phải được
làm vệ sinh sát trùng cơ thể, quần áo, dầy dép rất cẩn
thận.
–
Ở trong trang trại, không được đưa đàn gia cầm nhỏ
nhất đến gần đàn gia cầm già nhất
•
Các phương tiện giao thông:
Các phương tiện giao thông:
–
Tất cả phương tiện lưu thông ra vào trại phải được rữa
sạch và sát trùng tổng tẩy uế. Bánh xe lăn qua hố có
nước pha thuốc sát trùng.

5. Sát trùng chuồng trại thiết bị chăn nuôi
5. Sát trùng chuồng trại thiết bị chăn nuôi
1. Trang thiết bị, dụng cụ chăn nuôi:
1. Trang thiết bị, dụng cụ chăn nuôi:
–
Tất cả trang thiết bị, dụng cụ chăn nuôi phải được rữa
sạch và sát trùng cẩn thận sau mỗi đợt nuôi hoặc đưa
ra ngoài hay đưa vào trại .
–
Không cho mượn dụng cụ thiết bị chăn nuôi giữa các
chuồng nuôi gia cầm trong trại cũng như ở ngoài trại.

2. Đối với gia cầm:
2. Đối với gia cầm:
–
Khi di chuyển gia cầm trong phạm vi trại hay ra ngoài
phải bảo đảm không cho tiếp xúc với bất cứ loài động
vật nào khác trong quá trình di chuyển.
–
Không trộn lẫn gia cầm có nguồn gốc nhập khác
nhau, không mua gia cầm con ngoài chợ về nuôi.

Công tác sát trùng chuồng trại
Công tác sát trùng chuồng trại
Link Video Clips

Sát trùng trên gia cầm đang
Sát trùng trên gia cầm đang
sống trong chuồng
sống trong chuồng
Link Video Clips

6. Kiểm soát thú hoang dại mang
6. Kiểm soát thú hoang dại mang
mầm bệnh vào chuồng nuôi
mầm bệnh vào chuồng nuôi
•
Đối với thú hoang dã và loài chim trời:
Đối với thú hoang dã và loài chim trời:
–
Cách ly đàn gia cầm, không cho các loài thú
hoang, chó, mèo, chuột vào chuồng nuôi để

tránh tiếp xúc với đàn gia cầm.
–
Dùng lưới bao bọc để tránh, không cho các
loài chim hoang dã vào chuồng trại chăn nuôi
gia cầm.
–
Xử lý chống các loài côn trùng như mối, mọt,
ruồi nhặn mang mầm bệnh bay vào chuồng
nuôi gây bệnh cho gia cầm.

Chống chuột, mối mọt vào chuồng
Chống chuột, mối mọt vào chuồng
Link Video Clips

7. Chương trình dinh dưỡng
7. Chương trình dinh dưỡng
1. Nên cung cấp cho gia cầm khẩu phần ăn có chất lượng cao,
1. Nên cung cấp cho gia cầm khẩu phần ăn có chất lượng cao,
thích hợp cho từng giai đoạn sản xuất:
thích hợp cho từng giai đoạn sản xuất:
–
Phải bảo đảm thức ăn sạch, đầy đủ chất, cho ăn với
số lượng hợp lý.
–
Phải bảo đảm thức ăn mới, không mốc, không trử
lâu, không biến chất.
2. Nên đưa một số chất bổ sung để giúp cho đàn gia cầm chống
2. Nên đưa một số chất bổ sung để giúp cho đàn gia cầm chống
lại stress & chống lại sự mất nước như:
lại stress & chống lại sự mất nước như:

–
Men tiêu hóa thức ăn.
–
Vitamin và các chất điện giải.
3. Bất cứ lúc nào cũng phải cung cấp cho gia cầm đầy đủ nước
3. Bất cứ lúc nào cũng phải cung cấp cho gia cầm đầy đủ nước
sạch và nước mới.
sạch và nước mới.

Kiểm soát
Kiểm soát
bệnh tật
bệnh tật
theo hình
theo hình
tam giác
tam giác
đều 3 cạnh
đều 3 cạnh
M
E
D
I
C
A
T
I
O
N
S

ử

d
ụ
n
g

t
h
u
ố
c

T
Y

h
ợ
p

l
ý
V
A
C
C
I
N
A
T

I
O
N
C
h
ủ
n
g

n
g
ừ
a

v
a
c
c
i
n
BIOSECURITY & DISINFECTION
An toàn sinh học & Tẩy uế, tiêu độc
Kiểm soát bệnh tật gia cầm
Kiểm soát bệnh tật gia cầm

Thực hiện 3 giải pháp Thú Y:
Thực hiện 3 giải pháp Thú Y:
1.Chủng ngừa vaccin
1.Chủng ngừa vaccin
2.Sử dụng thuốc Thú y

2.Sử dụng thuốc Thú y
3.Vệ sinh an toàn sinh học
3.Vệ sinh an toàn sinh học
Link Video Clips