môn học quản trị học đề tài văn hóa doanh nghiệp

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (461.49 KB, 16 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

ĐẠI HỌC UEHTRƯỜNG KINH DOANH

KHOA KINH DOANH QUỐC TẾ - MARKETING

TIỂU LUẬN Môn học: QUẢN TRỊ HỌC

ĐỀ TÀI: VĂN HÓA DOANH NGHIỆP Giảng viên: LÊ VIỆT HƯNG

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

Tiểu luận: VĂN HÓA DOANH NGHIỆP PHẠM MINH THƯ

MỤC LỤC

Lời mở đầu ... 3

1. Khái niệm về văn hóa... 4 2. Khái niệm văn hóa doanh nghiệp ... 4

1. Văn hóa doanh nghiệp tại Mỹ ... 5 2. Văn hóa doanh nghiệp Nhật Bản ... 6

1. Đặcđiểm văn hóa doanh nghiệp Việt Nam ... 7 2. Thực trạng văn hóa doanh nghiệp ở Việt Nam ... 8 3. Bài học rút ra cho các doanh nghiệp Việt Nam để xây dựng văn hóa doanh nghiệpthành công ... 10

Phần kết luận ... 14

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

Tiểu luận: VĂN HÓA DOANH NGHIỆP PHẠM MINH THƯ

LỜI MỞ ĐẦU

Văn hóa - như một số học giả đã nói, đó là sự cân bằng khi có nhiều nguy cơ thay đổi trong xã hội. Hay có thể hiểu một cách nơm na là vật chất có thể mất đi nhưng văn hóa thì vẫn cịn. Bất kỳ quốc gia, tổ chức hay giáo phái nào muốn tiếp tục phải có văn hóa của riêng mình, và các tập đồn cũng khơng nằm ngồi quy luật này.

Trên thế giới, khái niệm văn hóa doanh nghiệp dần bắt đầu xuất hiện vào cuối những năm 60, đầu những năm 70, sau đó phát triển mạnh mẽ vào những năm 80, 90 của thế kỷ 20. Và bây giờ văn hóa doanh nghiệp được thảo luận sôi nổi trên các diễn đàn kinh doanh, giữa các nhà quản lý và trên các phương tiện truyền thông. Tuy nhiên, không phải cơng ty nào cũng hiểu văn hóa doanh nghiệp là gì, đặc biệt là đối với các cơng ty vừa và nhỏ.

Vậy nên, thế nào là văn hóa doanh nghiệp? Và thực trạng văn hóa kinh doanh ở Việt

Nam hiện nay như thế nào? Bài tiểu luận này sẽ trả lời các câu hỏi đã đặt ra ở trên.

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

Tiểu luận: VĂN HÓA DOANH NGHIỆP PHẠM MINH THƯ

Trên thế gới có hàng trăm ngàn định nghĩa về văn hóa. Tùy theo quan điểm mỗi người sẽ có các định nghĩa riêng của bản thân, song chúng ta có thể hiểu văn hóa theo các định nghĩa sau:

“Văn hóa là tồnbộ những tri thức, những tín ngưỡng, những nghệ thuật,những giá trị, những luật lệ, phong tục và tất cả những năng lực và tập quán khác

mà con người với tư cách thành viên của xã hội nắm bắt được”, theo Edward B.

Tylor 1871 –

chăm sóc.

Cịn UNESCO lại có một định nghĩa khái quát hơn về văn hoá: “Văn hoá phản

ánh và thể hiện một cách tổng quát, sống động mọi mặt của cuộc sống (của mỗi cá nhân và của mỗi cộng đồng) đã diễn ra trong quá khứ, cũng như đang diễn ra trong hiện tại, qua hàng bao nhiêu thế kỷ nó đã cấu thành một hệ thống các giá trị, truyền thống, thẩmmỹ và lối sống và dựa trên đó từng dân tộc khẳng định bản sắc riêng

của mình”.

Văn hóa doanh nghiệp được định nghĩa theo nhiều cách như sau: Văn hoá doanh nghiệp là:

- Phẩm chất riêng biệt của tổ chức được nhận thức phân biệt nó với các tổ chức kháctrong lĩnh vực. (Gold, K.A.)

- Văn hoá thể hiện tổng hợp các giá trị và cách hành xử phụ thuộc lẫn nhau phổ biến trong doanh nghiệp và có xu hướng tự lưu truyền, thường trong thời gian dài.(Kotter, J.P & Heskett, J.L.)

- Văn hoá doanh nghiệp là những niềm tin, thái độ và giá trị tồn tại phổ biến và tương đối ổn định trong doanh nghiệp (Williams, A., Dobson, P.&Walter, M.)

➢ Tóm lại: Có thể nói Văn hố doanh nghiệp là “ ính cách” của một doanhtnghiệp. Là mảnh ghép cuối cùng để hồn thiện một doanh nghiệp và là cái cịn lạicuối cùng khi doanh nghiệp đã mất tất cả. Là tồn bộ các giá trị văn hóa được gây dựng nên trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp, trở thành các giá trị, các quan niệm và tập quán, truyền thống ăn sâu vào mọi hoạt động của doanh nghiệp ấy và chi phối tình cảm, nếp suy nghĩ và hành vi của mọi thành viên của doanh nghiệp trong việc theo đuổi và thực hiện các mục đích. Tuy vậy, một vấn đề phải được hiểu rằng, Văn hóa doanh nghiệp khơng có nghĩa rằng nó phải bền vững, hay bất di bất dịch, mà nó cởi mở, ln ln được lĩnh hội, trau dồi, và đôi khi bị mất đi.

Too long to read onyour phone? Save to

read later on yourcomputer

Save to a Studylist

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

Tiểu luận: VĂN HÓA DOANH NGHIỆP PHẠM MINH THƯ

Trong báo cáo về môi trường kinh doanh toàn cầu “Best countries for business”của tạp chí Forbes, top 10 mơi trường kinh doanh tốt nhất bao gồm các quốc gia và vùng lãnh thổ Đan Mạch, Hồng Kông, New Zealand, Canada, Singapore, Ireland, Thụy Điển, Nauy, Mỹ và Anh. Trong đó Đan Mạch là quốc gia 3 năm liên tiếp dẫn đầu danh sách này. Trong bảng danh sách này, Việt Nam dứng thứ 115 vào năm 2008, 2009 và tụt xuống vị trí thứ 118 vào năm 2010.

Business environment ranks and scores

2008-12 2008-12 2003-07 2003-07 Change in ChangeTotal score Rank Total score Rank total score in rank

So với châu Âu, văn hóa doanh nghiệp nước Mỹ cũng có những điểm khác biệt. Mặc dù đa số người Mỹ là người Anh và người châu Âu di cư, nhưng khi sang lục địa mới, họ ni dưỡng trong mình chí tiến thủ mạnh mẽ, tinh thần chú trọng thực tế cộng với tinh thần trách nhiệm nghiêm túc. Tất cả những điều đó đã tạo nên một bản sắc văn hóa mới – bản sắc văn hóa Mỹ. Người Mỹ cho rằng, ai cũng có quyền lợi hưởng cuộc sống hạnh phúc tự do bằng sức lao động chính đáng của họ. Bản sắc văn hóa Mỹ làm cho người ta học được chữ tín trong khế ước và tất cả mọi người đều bình đẳng về cơ hội phát triển: ai nhanh hơn, thức thời hơn, giỏi cạnh tranh hơn thì người đó giành thắng lợi. Có thể nói, ý thức suy tôn tự do, chú trọng hiệu quả thực tế, phóng khống, khuyến khích phấn đấu cá nhân đã trở thành nhịp điệu chung của văn hóa doanh nghiệp nước Mỹ.

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

Tiểu luận: VĂN HÓA DOANH NGHIỆP PHẠM MINH THƯ

Sự kiên nhẫn (nintai), thể diện (kao), trách nhiệm (giri), nghĩa vụ (on) là bốn yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ trong kinh doanh của các doanh nghiệp Nhật Bản. Trong đó.

Kao, giri và on liên quan chặt chẽ với nhau, chỉ đạo hành động của người Nhật.Nintai là một yếu tố cực kỳ cần thiết, dùng để chỉ sự tỷ mỷ, cần cù, cẩn thận và có

phương pháp tốt và đạt hiệu quả khi kinh doanh, thương lượng với người khác. Nếu thiếusự kiên nhẫn (nintai) thì rất dễ bị mất thểdiện (kao).

Ai cũng biết sau thế chiến thứ hai, trong khi tiếp thu ở quy mô lớn hệ thống lý luận quản lý tiên tiến của Mỹ và châu Âu, Nhật Bản đã biết gạt bỏ chủ nghĩa cánhân và chủ nghĩa tự do vốn là cơ sở của lý luận quản lý Âu, Mỹ để giữ lại văn hóa quản lý kiểu gia tộc. Vì sao lại như thế? Vì chủ nghĩa tự do và chủ nghĩa cá nhân xung đột ới văn hóa truyền thống của Nhật Bản. Văn hóa Nhật Bản suy cho cùng vhịa đồng gắn bó mật thiết với tinh thần “trung thành hiếu đễ” của Khổng Tử. Với sự lựa chọn khôn ngoan đó, các doanh nghiệp Nhật Bản đã làm cho văn hóa doanh nghiệp hịa nhập với bản sắc văn hóa dân tộc, sáng tạo ra hệ thống quản lý độc đáo kiểu Nhật Bản. Cốt lõi của quản lý Nhật Bản là chế độ làm việc suốt đời, trật tự công lao hằng năm, cơng đồn nằm trong nội bộ doanh nghiệp. Nghĩa là những người lao động Nhật Bản thường làm việc suốt đời cho một công ty, công sở. Họ được xếp hạng theo bề dày công tác. Và trong các công ty của Nhật Bản đều có tổ chức cơng đồn Đây thực sự là ba bí quyết lớn của quản lý Nhật Bản. Rõ ràng, một trong những nguyên nhân làm cho các công ty lớn của Nhật phát triển mạnh mẽ chính là họ biết gắn cơng nghệ, kỹ thuật, cách thức quản lý doanh nghiệp hiện đại với văn hóa Nhật vốn lấy trung hiếu làm gốc

Văn hóa doanh nghiệp kiểu Nhật đã tạo cho cơng ty một khơng khí làm việc như trong một gia đình, các thành viên gắn bó với nhau chặt chẽ. Vì làm việc suốt đời cho công ty nên công nhân và người lao động sẽ được tạo điều kiện để học hỏi và đào tạo từ nguồn vốn của công ty. Nâng cao năng suất, chất lượng và đào tạo con người được coi là hai đặc trưng cơ bản của văn hóa doanh nghiệp Nhật Bản.

Có một sự khác bịêt cơ bản trong tư duy của người Nhật về doanh nghiệp. Tại Mỹ và phương Tây, quyền lực cao nhất trong việc quyết định số phận của một doanh nghiệp là các cổ đông. Người quản lý doanh nghiệp và vốn của doanh nghiệp tách hẳn nhau. Cổ đông yêu cầu nhà quản lý phải nâng cao lợi nhuận của doanh nghiệp trong một thời gian ngắn. Chỉ số cổ tức là thước đo năng lực của nhà quảnlý. Tuy nhiên, người Nhật lại quan niệm rằng doanh nghiệp tồn tại như một hoạt động mang tính đạo đức. Mọi người trong cơng ty phải kết nối với nhau trong mối quan hệ chung. Doanh nghiệp là một chủ thể thống nhất. Người Nhật quan tâm đến lợi ích doanh nghiệp và người làm trong doanh nghiệp, thay vì chỉ quan tâm đến lợi nhuận như ở phương Tây. Do đó, tại một doanh nghiệp Nhật Bản, người lãnh đạo phải lo nâng cao đời sống cho người lao động và điều này ảnh hưởng lớn đến chiến lược phát triển của doanh nghiệp. Nó cũng liên quan mật thiếtđến việc nâng caochất lượng và năng suất lao động. Sự thống nhất giữa doanh nghiệp và người làm trong doanh nghiệp đã tạo cho mọi thành viên sự trung thành cao. Tất cả đều quan tâm đến sự sống còn của doanh nghiệp, do đó dẫn đến sự tăng trưởng cao.

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

Tiểu luận: VĂN HÓA DOANH NGHIỆP PHẠM MINH THƯ

Như đã trình bày ở trên mỗi nền văn hóa khác nhau có thể đưa ra một hệ thống,

văn hóa doanh nghiệp khác nhau. Và văn hóa doanh nghiệp Việt Nam và Đơng Nam Á thuộc loại hình văn hóa nơng nghiệp điển hình (nơng nghiệp lúa nước) trọng danh hơn lợi nên mới có truyền thống khinh rẻ nghề buôn bán. Tư tưởng “trọng nông khinh thương” ăn sâu vào tâm lý người Việt đã cản trở không nhỏ đến việc mở rộng kinh tế thị trường, làm ăn.

Đi sâu hơn vào tìm hiểu văn hóa Việt Nam sẽ thấy được những mặt nổi bật và hạn chế như sau:

❖ Đặc điểm nổi bật:

- Tính năng động và sáng tạo cá nhân rất cao

- Sự cởi mở, thân thiện, mềm dẻo trong quan hệ con người và quan hệ đối ngoại.- Khả năng tiếp thu và “bắt chước” rất cao.

- Tính cộng đồng hay chủ nghĩa tập thể cao, thể hiện ở việc hình thành các làng nghề, các phố nghề.

- Tính hợp tác và cạnh tranh lành mạnh kém. - Tầm nhìn, mục tiêu thường ngắn hạn.

Chính những tư tưởng này là rào cản lớn nhất cho sự phát triển của doanh nghiệp nói chung và văn hóa doanh nghiệp nói riêng. Từ những đặc điểm này đã hình thànhnên những nét văn hóa doanh nghiệp Việt Nam.

❖ Quản theo cung cách lý“thuận tiện”

- Giám đốc nhúng tay vào hầu hết các quyết định lớn nhỏ của công ty (điều này thể hiện rõ nhất ở những cơng ty quốc doanh).

- Nhân viên ít có tính sáng tạo, chỉ làm theo những chỉ dẫn của người chủ.-

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

Tiểu luận: VĂN HÓA DOANH NGHIỆP PHẠM MINH THƯ

❖ Doanh nghiệp Việt Nam rất đặc trưng cho loại hình văn hóa “nói vậy mà

khơng phải vậy” (giao tiếp mang tính ơn hịa, tránh xung đột trực diện trong

Điều này thể hiện khá rõ trong đàm phán, trong khi các doanh nghiệp nước ngoài (đặc biệt là các doanh nghiệp Phương Tây) sẽ trả lời không với các đề nghị của phía đối tác một cách dễ dàng thì doanh nghiệp Việt Nam thường nói “chúng tơi sẽ xem xét vấn đề này”/ “chúng tôi sẽ liên lạc với ơng/bà ngay khi có quyết định cụ thể” nhằm tránh tổn thương đến đối tác, ảnh hưởng đến mối quan hệ sau này.

❖ Doanh nghiệp Việt Nam thường có tầm nhìn ngắn hạn

Doanh nghiệp Việt Nam thích các thương vụ đem lại lợi ích ngay chứ ít chịu xây dựng quan hệ với tầm nhìn dài hạn. Nguyên nhân xuất phát từ bản tính của người Việt Nam tuy cũng chăm chỉ, chịu khó nhưng cịn thiếu tầm nhìn về tương lai. Họ mới chỉ nhìn thấy những cơ hội trước mắt, chưa có nhiều DN sản xuất cơng nghệ. “Chớp thời cơ” là tốt nhưng phải nghĩ đến sự phát triển bền vững. Một đất nướcphát triển là một nước có nhiều cơng cụ hỗ trợ, có nền tảng về cơng nghệ để phát triển bền vững…

Văn hóa doanh nghiệp là khái niệm không lạ đối với thế giới nhưng lại mới mẻ đối với Việt Nam. Bởi vậy, ở Việt Nam, Văn hóa doanh nghiệp đang trong q trình tiếp cận, tìm hiểu và nghiên cứu.

Những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã quan tâm đến việc xây dựng văn hoá doanh nghiệp, thậm chí có những doanh nghiệp không hề tiếc tiềnmời công ty nước ngồi vào hoạch định văn hóa doanh nghiệp cho cơng ty mình. Học tập văn hóa doanh nghiệp tiên tiến nước ngoài đã trở thành tư duy mới của các nhà doanh nghiệp Việt Nam. FPT, Mai Linh, Transerco, Siêu Thanh…là các doanh nghiệp đi đầu trong công tác xây dựng văn hóa của mình. Và họ đã đo đếm được hiệu quả của phát triển doanh nghiệp.

Tuy nhiên, trong thực tế, khơng ít tổ chức khó thành cơng trong việc phát triển văn hóa tổ chức. Lãnh đạo những doanh nghiệp này thường ở trong tình trạng khơng đưa ra được những tuyên bố rõ ràng về sứ mệnh, về mục tiêu, về giá trị cần phải xây

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

Tiểu luận: VĂN HÓA DOANH NGHIỆP PHẠM MINH THƯ

dựng hoặc có sự khơng phù hợp giữa những tuyên bố này với những cách thức thực thi chúng. Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp thậm chí chưa có hiểu biết cũng với ýthức xây dựng văn hóa cho mình. Vì vậy văn hóa của những doanh nghiệp này thường khơng nhất qn, mang tính tự phát và do đó không phát huy được “sức mạnh vơ hình” của nó.

❖ Một vài ví dụ về văn hóa doanh nghiệp Việt Nam:

• Tranh thêu XQ: Giá trị văn hóa doanh nghiệp định hướng tư duy và hành động

của khách hàng.

Văn hóa XQ nhấn mạnh đến sự khác biệt giữa Giá và Giá trị. Khách hàng sẽ cảm nhận được giá trị từ những tác phẩm XQ. Các tác phẩm không chỉ là sự kết tụ của nhiều tháng, nhiều ngày lao động vất vả và tỷ mỷ, nó cịn là sự kết tinh của những thăng trầm, nhọc nhằn, nước mắt và mồ hôi của những người làm nghề. Việc xây dựng và phát triển XQ Sử quán nằm trong chương trình phát triển và quảng bá các giá trị văn hóa của XQ. Những điều này tác động mạnh mẽ đến tư duy, suy nghĩ của khách hàng. Khi khách hàng đã hiểu được giá trị chân thiện mỹ của tác phẩm, Giá sẽ khơng cịn là điều quan trọng mà chỉ có Giá trị là trường tồn. Văn hóa XQ tôn vinh người lao động. Sứ mệnh của XQ là tơn vinh nghề thêu và mang lại lợi ích tinh thần và vật chất tối đa cho người làm nghề. Chỉ có làm tốt sứ mệnh này, mỗi bứctranh mới trở thành một tác phẩm nghệ thuật.

Thông qua phát triển và quảng bá văn hóa doanh nghiệp, XQ định hướng tư duy, quyết định của khách hàng. Thật khó thấy một khách hàng đủ “can đảm” để “trả giá thấp” cho một bức tranh thêu của XQ.

• FPT tự hào là một trong số ít cơng ty có nền văn hố riêng, đặc sắc và khơng

thể trộnlẫn.

Đó là các tri thức, giá trị, cách hành xử trong các lĩnh vực của công ty, tổ chức và con người, phong cách kinh doanh, khách hàng, sản phẩm/dịch vụ, cuộc sống tinh thần…

Về tầm nhìn, tầm nhìn của FPT được ghi nhận trong chính sách chất lượng, trong tài liệu quản trị, được giới thiệu cho nhân viên mới, được giáo dục cho các nhân viên khi đã vào cơng ty làm việc. Văn hóa tầm nhìn và định hướng còn được minh chứng qua các khẩu hiệu: “Giải pháp tổng thể, dịch vụ hoàn hảo”, “Cùng đi tới thành cơng”, “Vì cơng dân điện tử”, “Nơi bạn đặt niềm tin”, “Năm cất cánh”, “Năm đồng đội”,…

Về con người, FPT luôn tạo ra một môi trường dân chủ, sáng tạo, đổi mới để cán bộ phát huy hết năng lực của họ. Nhân viên được quyền phê phán, góp ý với lãnh đạo mà khơng sợ bị trù úm. Nhân viên không được phép biếu quà cáp cho lãnh đạo trong những dịp như lễ Tết. Khi vui chơi, ăn uống nhân viên không phải trả tiền, nếu ở đó có sếp. Nếu có cắt giảm thưởng ở FPT, sếp bị cắt giảm đầu tiên và nhiều hơn nhân viên.

Với khách hàng, FPT luôn tận tụy để thỏa mãn sự hài lòng của họ, cùng đồng hành với họ, thể hiện qua khẩu hiệu “Cùng đi tới thành công”. Mỗi khi đi đến một quốc gia để làm dịch vụ, cán bộ FPT đều được đào tạo về văn hóa nước đó. Người

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

Tiểu luận: VĂN HÓA DOANH NGHIỆP PHẠM MINH THƯ

Với Công ty Vận tải Hành khách công cộng Hà Nội (Hanoi Transerco), xâydựng văn hóa doanh nghiệp phải là ưu tiên số một trong nâng cao chất lượng phục vụ xe buýt. Khách hàng chỉ có thể được hưởng những dịch vụ có chất lượng nếu nhân viên lái xe và phụ xe thực sự coi họ là “khách hàng’. Một văn hóa doanh nghiệp tốt, là văn hóa để mỗi người nhân viên cảm thấy vui vẻ khi khách hàng vui vẻ. Đào tạo kỹ năng giao tiếp và ứng xử chỉ giải quyết được phần nổi. Phần gốc của vấn đề là xác lập được hệ giá trị cốt lõi thống trị trong mỗi con người Transerco.

nghiệp thành công

Trong bối cảnh cạnh tranh kinh tế toàn cầu, khi đối mặt với các doanh nghiệp nước ngoài, các doanh nghiệp Việt Nam muốn đứng vững được thì trước tiên phải xây dựng chomìnhvăn hố doanh nghiệp lành mạnh. Bởi một thực tế là sự thắngthế của bất cứ một doanh nghiệp nào không phải ở chỗ là có bao nhiêu vốn và sử dụngcơngnghệ gì mà nó được quyết định bởi việc tổ chức những con người nhưthế nào. Con người ta có thể đi lên từ tay khơng về vốn nhưng không bao giờ từ tay không về văn hố. Văn hố chỉ có nền tảng chứ khơng có điểm mốc đầu cuối. Chính vì vậy, khơng có bất cứ doanh nghiệp nào mà khơng có văn hố, điều quan trọng làdoanh nghiệp đó có ý thức tác động vào nó, sử dụng nó hay khơng mà thơi.

3.1. Bài học về xác định giá trị cốt lõi

Khi bắt tay vào thay đổi hay định hướng lại văn hố, các doanh nghiệp, các nhà lãnh đạo phải tìm ra câu trả lời cho những câu hỏi: Các giá trị được đề cao trongkinh doanh là gì? Điều gì là quan trọng đối với tổ chức này? Chúng ta sẽ làm việc với nhau như thế nào? Những câu hỏi này rất quan trọng với mọi tổ chức, từ những tổ chức chỉ có 5 người cho đến những chứctổ có 5000 người. các giá trị này là những nguyên tắc mang tính hướng dẫn để chỉ ra những hành vi nào là cần thiết cho sự thành công và những hành vi nào là không thể chấp nhận được.

Harley Davidson- hãng sản xuất xe đạp và xe gắn máy nổi tiếng thế giới đã môtả những giá trị học đề cao như sau:

- Nói sự thật;

</div>