LUẬN VĂN:Ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ phát triển kinh tế - xã hội doc

LUẬN VĂN:

Ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ
phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Vĩnh
Phúc - Thực trạng và giải pháp







MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Trước đây, khi đề cập đến các nguồn tài nguyên cho phát triển, người ta thường cho
rằng, đó là các yếu tố nằm trong 4 chữ M: Men, Machines, Materials và Money (con
người, máy móc, vật liệu và vốn). Thế nhưng, trong thời đại ngày nay, khi nói đến tài
nguyên phát triển, không thể không nhắc đến yếu tố thứ năm rất quan trọng đó là thông tin
(Information). Sự xuất hiện của yếu tố thứ năm là thông tin đã tạo ra sự thay đổi lớn mang
tính cách mạng về phương thức làm việc và mô hình phát triển trong thế giới công nghiệp
hoá với yếu tố dẫn đạo là kinh tế tri thức. Khi thông tin đã thực sự trở thành một lực lượng
sản xuất vật chất quan trọng được thừa nhận ở tất cả các quốc gia, được sử dụng thường
xuyên trong các hoạt động kinh tế - xã hội (KT-XH) thì bước chuyển từ xã hội công

nghiệp sang xã hội thông tin sẽ là tất yếu.
Cuộc cách mạng về công nghệ thông tin (CNTT) đang diễn ra trên quy mô toàn cầu
và càng ngày càng đi vào chiều sâu, không loại trừ bất cứ quốc gia nào. Nó đã và đang tạo
ra một bối cảnh cho sự ra đời của những cái mới. Bởi, "cuộc cách mạng thông tin đang
trên đường tiến tới, đó không đơn thuần chỉ là cuộc cách mạng về công nghệ, về máy móc,
về kỹ thuật, về phần mềm hay tốc độ, mà trước hết đó là cuộc cách mạng về quan niệm, về
đổi mới tư duy" [59, tr.34].
Áp dụng những tiến bộ, những thành tựu ứng dụng CNTT trong phát triển KT-XH
đang là vấn đề mang tính thời sự. Ứng dụng CNTT để khai thác triệt để mọi năng lực, thay
đổi phương thức quản lý, đổi mới nền sản xuất gần như là bắt buộc đối với những quốc gia
đang phát triển khi bước vào giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH).
Ở nước ta, nhất là từ khi bước sang thời kỳ đổi mới, chủ trương ứng dụng CNTT đã
được nhấn mạnh và cụ thể hoá trong nhiều nghị quyết của Đảng và Chính phủ. Chẳng hạn
như: Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 30/3/1991 của Bộ Chính trị về khoa học và công
nghệ trong sự nghiệp đổi mới; Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy BCH TW khoá VII về ưu
tiên ứng dụng và phát triển các công nghệ tiên tiến, trong đó có CNTT. Nghị quyết Đại hội
đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ IX nhấn mạnh: "Phát triển mạnh và nâng cao chất lượng

các ngành dịch vụ: thương mại, kể cả thương mại điện tử, các loại hình vận tải, bưu chính -
viễn thông Sớm phổ cập sử dụng tin học và Mạng thông tin quốc tế (Internet) trong nền
kinh tế và đời sống xã hội” [20, tr.94]. Chỉ thị số 58-CT/TW của Bộ Chính trị khoá IX xác
định rõ:
Ứng dụng và phát triển CNTT ở nước ta nhằm góp phần giải phóng sức mạnh
vật chất, trí tuệ và tinh thần của toàn dân tộc, thúc đẩy công cuộc đổi mới, phát triển
nhanh và hiện đại hoá các ngành kinh tế, tăng cường năng lực cạnh tranh của các
doanh nghiệp, hỗ trợ có hiệu quả cho quá trình chủ động hội nhập kinh tế quốc tế,
nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân, bảo đảm an ninh, quốc phòng và tạo
khả năng đi tắt đón đầu để thực hiện thắng lợi sự nghiệp CNH, HĐH [22, tr.7].
Gần đây, Chính phủ Việt Nam đã ký hiệp định khung E-Asian với mục tiêu chính là:
xây dựng chính phủ điện tử (CPĐT), thương mại điện tử (TMĐT) và cộng đồng điện tử, có

nghĩa là chúng ta đã cam kết đồng thuận triển khai các hoạt động của hiệp định, từng bước
xây dựng cơ sở hạ tầng nhằm thực hiện mô hình CPĐT, TMĐT, cộng đồng điện tử ở Việt
Nam. Một khi CPĐT, TMĐT, cộng đồng điện tử được vận hành có hiệu quả, các thao tác
kỹ thuật được chuẩn hoá và thực hiện nhanh chóng, thì mức độ chi phối chủ quan của yếu
tố con người vào nhiều khâu của quá trình quản lý sẽ được giảm đáng kể. Cộng đồng điện
tử, TMĐT sẽ bảo đảm phát triển nhanh một xã hội tri thức, thu hẹp sự khác biệt về kỹ
thuật số, sự thông thoáng và hiệu quả khi người dân được tiếp cận với hệ thống hành
chính, luật pháp và thông tin hiện đại trong nhiều lĩnh vực.
Cũng như các tỉnh, thành phố khác trong cả nước, trong điều kiện đổi mới, Vĩnh
Phúc chủ trương tiếp tục nâng cao sức cạnh tranh về thu hút vốn đầu tư trong nước và
nước ngoài. Cơ sở hạ tầng về thông tin và trình độ ứng dụng CNTT là một trong những
vấn đề được nhà đầu tư rất quan tâm khi tìm kiếm cơ hội đầu tư. Ngoài ra, các nhà đầu tư
cũng rất quan tâm đến sự sẵn sàng và tính mau lẹ của chính quyền địa phương trong việc
giải quyết vướng mắc cho doanh nghiệp. Ứng dụng, CNTT và vận hành có hiệu quả
CPĐT, TMĐT, cộng đồng điện tử sẽ làm tăng sức hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư, đặc
biệt là nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, mặt bằng CNTT của tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay
vẫn ở trình độ thấp kém, phát triển chậm, chưa đáp ứng yêu cầu của cuộc sống, tụt hậu xa

hơn so với nhiều địa phương khác. Đó là: ứng dụng CNTT chưa đáp ứng được yêu cầu của
tiến trình CNH, HĐH và yêu cầu về hội nhập khu vực và quốc tế; vai trò động lực và tiềm
năng to lớn của CNTT chưa được phát huy mạnh mẽ; nguồn nhân lực CNTT chưa được
chuẩn bị và phát triển kịp thời cả về số lượng và chất lượng; mạng viễn thông và Internet
chưa thuận lợi, chưa đáp ứng các yêu cầu về tốc độ, chất lượng cho ứng dụng CNTT; đầu
tư cho CNTT chưa tương xứng với tiềm năng; QLNN về lĩnh vực này vẫn còn mơ hồ, yếu
kém; ứng dụng CNTT ở một số nơi còn hình thức, chưa thiết thực và hiệu quả chưa cao
Có nhiều yếu tố tác động, nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan dẫn đến thực
trạng trên. Tình hình đó đòi hỏi phải có những công trình nghiên cứu về lĩnh vực này, cả
dưới góc độ lý luận lẫn góc độ thực tiễn. Chính vì vậy, đề tài: “Ứng dụng công nghệ
thông tin phục vụ phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Vĩnh Phúc - Thực trạng và giải pháp”
đã được tác giả chọn làm luận văn thạc sĩ.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
2.1. Nghiên cứu ở ngoài nước
Ở ngoài nước, đã có rất nhiều tài liệu nghiên cứu về vai trò của CNTT đối với phát
triển KT-XH. Tác giả luận văn đã tiếp cận được một số công trình nghiên cứu khá điển
hình như: Văn minh của làn sóng thứ ba, tác giả Allvin Toffler, Hetdi Toffler; Làn sóng
thứ ba, tác giả Allvin Toffler; Cú sốc tương lai, tác giả Allvin Toffler; Đạo đức thông tin
trong xã hội kinh tế tri thức, tác giả Cameron Esslement. Trong các tác phẩm này, các tác
giả đã đề cập đến sự xuất hiện của một trào lưu hay một "làn sóng" mới, đó là làn sóng
CNTT. Cùng với sự xuất hiện này, tất yếu dẫn đến những đòi hỏi thay đổi một cách toàn
diện các phương thức vốn được coi là hợp lý trước đây đối với việc vận hành và phát triển
xã hội.
2.2. Nghiên cứu ở trong nước
- Có nhiều tác phẩm viết về vai trò của CNTT trong đời sống như: CNTT - Tổng
quan và một số vấn đề cơ bản, của Ban chỉ đạo Chương trình Quốc gia về CNTT, Nxb.
Giao thông vận tải, Hà Nội, năm 1997; Kỷ yếu hội thảo khoa học Kinh tế tri thức và những
vấn đề đặt ra đối với Việt Nam của Ban Khoa giáo Trung ương, Bộ KHCN và Môi trường
và Bộ Ngoại giao, Hà Nội, năm 2002; Ứng dụng và phát triển CNTT phục vụ sự nghiệp

CNH, HĐH của Ban Tư tưởng văn hóa Trung ương và Ban Khoa giáo Trung ương, Nxb.
Chính trị Quốc gia, Hà Nội, năm 2001; Chủ nghĩa tư bản và thời đại thông tin của Bộ
KHCN và Môi trường, Lưu hành nội bộ, Hà Nội, năm 2001; CNTT Hà Nội cất cánh của
Hội Tin học Việt Nam, tạp chí Tin học và Đời sống, (số 3, 5, 6, 9, 11); Thương mại Điện
tử, tác giả Vũ Ngọc Cừ, Trịnh Thanh Lâm, Nxb. Giao thông vận tải, năm 2001; Đề án Tin
học hóa hoạt động các cơ quan Đảng tỉnh Vĩnh Phúc, giai đoạn 2001-2005 và những năm
tiếp theo, Tỉnh ủy Vĩnh Phúc ban hành, năm 2003; Đề án Tin học hóa hoạt động các cơ
quan QLHCNN tỉnh Vĩnh Phúc, giai đoạn 2001-2005, UBND tỉnh Vĩnh Phúc ban hành,
năm 2002.
Tuy nhiên, chưa có một đề tài nào nghiên cứu một cách hệ thống về ứng dụng CNTT
phục vụ phát triển KT-XH tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn hiện nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn

3.1. Mục đích
Đánh giá thực trạng ứng dụng CNTT ở tỉnh Vĩnh Phúc, từ đó đề xuất những giải
pháp để đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong việc phục vụ phát triển KT - XH của tỉnh Vĩnh
Phúc.
3.2. Nhiệm vụ
Để thực hiện được mục tiêu của đề tài, luận văn xác định các nhiệm vụ sau đây.
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về CNTT và ứng dụng CNTT.
- Đánh giá thực trạng và những yếu tố tác động đến ứng dụng CNTT của tỉnh Vĩnh
Phúc.
- Xác định những yếu tố định hướng liên quan đến phát triển CNTT của tỉnh Vĩnh
Phúc.
- Làm rõ kinh nghiệm một số tỉnh, thành phố trong việc ứng dụng CNTT phục vụ
phát triển KT-XH, rút ra bài học cho tỉnh Vĩnh Phúc.
- Đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy ứng dụng CNTT phục vụ phát triển KT-XH
của tỉnh Vĩnh Phúc.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng

Quá trình ứng dụng CNTT phục vụ phát triển KT-XH tại các cơ quan trong hệ thống
chính trị của tỉnh Vĩnh Phúc gồm các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể và các tổ chức xã
hội.
4.2. Phạm vi
Đề tài giới hạn phạm vi nghiên cứu ứng dụng CNTT của các cơ quan quản lý nhà
nước tỉnh Vĩnh Phúc từ ngày tái lập tỉnh 01/01/1997 đến nay. Luận văn không nghiên cứu
về phát triển công nghiệp CNTT, thị trường, kinh doanh sản phẩm CNTT và các giải pháp
liên quan đến kỹ thuật CNTT; luận văn cũng không đề cập đến các đối tượng ứng dụng
CNTT như: nhân dân, doanh nghiệp và các đơn vị tương đương như: trường học, bệnh
viện…
5. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử như công cụ

phương pháp luận cơ bản.
Đây là một đề tài mới, ít đơn vị nghiên cứu, do vậy tác giả đã sử dụng các phương
pháp sau đây để tiếp cận, làm rõ các nội dung cần nghiên cứu.
- Tổng hợp, phân tích.
- Tổng kết thực tiễn.
- Điều tra xã hội học (qua mẫu phiếu sử dụng riêng cho luận văn).
- Các phương pháp toán kinh tế như hồi qui, mô hình hóa
- Nghiên cứu tài liệu: phân tích các công trình nghiên cứu trong nước và quốc tế về
các nội dung có liên quan đến đề tài.
- Phỏng vấn chuyên gia.
6. Đóng góp mới của luận văn
- Hệ thống hóa có bổ sung những vấn đề lý luận cơ bản về CNTT và ứng dụng
CNTT, rút ra bài học kinh nghiệm trong việc ứng dụng CNTT phục vụ phát triển KT-XH.
- Đánh gía thực trạng ứng dụng CNTT phục vụ phát triển KT-XH của tỉnh Vĩnh Phúc
từ ngày tái lập (1997) đến nay.
- Đề xuất các giải pháp nhằm đẩy mạnh ứng dụng CNTT phục vụ phát triển KT-XH
của tỉnh Vĩnh Phúc trong thời gian tới.

7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn được kết cấu làm 3 chương, 9 tiết.



Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ỨNG DỤNG
CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TÁC ĐỘNG CỦA NÓ
ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

1.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
1.1.1. Khái niệm về công nghệ thông tin

CNTT ngày nay đã và đang tạo đà cho những thay đổi cơ bản trong công tác quản lý
và các hoạt động sản xuất kinh doanh ở khu vực công và khu vực tư trên phạm vi toàn cầu.
Có rất nhiều quan niệm khác nhau về CNTT, chúng ta sẽ tìm hiểu một số khái niệm
về CNTT có tính phổ biến.
Theo Bách khoa toàn thư mở Wikipedia (địa chỉ trên mạng Internet:
thì
CNTT là công nghệ ứng dụng cho việc xử lý thông tin.
Theo GS. Liest Eathington và GS. Dave Swanson, Khoa Kinh tế học, Đại học Iowa,
Hoa Kỳ, thì CNTT là một chuỗi sản phẩm và dịch vụ mà thông qua đó, việc biến đổi số
liệu thành thông tin có thể tiếp cận được và trở nên có ích. Sản phẩm và dịch vụ CNTT này
bảo đảm cho doanh nghiệp, các tổ chức và cá nhân có thể kiểm soát được các giao dịch
kinh doanh hiệu quả hơn và nhanh hơn [30, tr.1].
Theo GS. Phan Đình Diệu, “CNTT là ngành công nghệ về xử lý thông tin bằng các
phương tiện điện tử, trong đó nội dung xử lý thông tin bao gồm các khâu cơ bản như thu
thập, lưu trữ, chế biến và truyền nhận thông tin” [17, tr.7].
PGS. Hàn Viết Thuận cho rằng: “CNTT là sự kết hợp của công nghệ máy tính với
công nghệ liên lạc viễn thông được thực hiện trên cơ sở công nghệ vi điện tử” [43, tr.16].
Dự thảo lần thứ 15 Luật CNTT đã được chỉnh lý theo ý kiến của các vị đại biểu quốc
hội tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá XI thì: “CNTT là tập hợp các hoạt động có sử dụng
công nghệ máy tính trong quá trình sản xuất, truyền đưa, thu thập, xử lý, lưu trữ và trao đổi
thông tin số phục vụ KT-XH, quốc phòng, an ninh và phát triển công nghiệp CNTT” [56,
tr.2].

Như vậy, CNTT là thuật ngữ dùng để chỉ các ngành khoa học và công nghệ liên quan
đến thông tin và quá trình xử lý thông tin. Theo cách nhìn đó, CNTT bao gồm các phương
pháp khoa học, các phương tiện, công cụ và giải pháp kỹ thuật hiện đại, chủ yếu là máy
tính và mạng truyền thông cùng với hệ thống nội dung thông tin điện tử nhằm tổ chức, lưu
trữ, khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn thông tin trong mọi lĩnh vực hoạt động
KT-XH, văn hoá, quốc phòng, an ninh, đối ngoại
Đây có thể được coi là một định nghĩa hoàn chỉnh về CNTT vì nó đã bao quát được

toàn bộ nội dung, vai trò và ý nghĩa của CNTT đối với các lĩnh vực đời sống kinh tế xã
hội. Thuật ngữ CNTT trong luận văn được sử dụng theo cách hiểu này.
1.1.2. Các đặc điểm của công nghệ thông tin
1.1.2.1. Công nghệ thông tin là công nghệ mũi nhọn
Theo nghĩa chung nhất, công nghệ mũi nhọn là công nghệ được xây dựng dựa trên
những thành quả mới nhất của nhiều công nghệ khác và của những lý thuyết khoa học hiện
đại. Do vậy, để xây dựng được một ngành công nghệ mũi nhọn, trước hết, phải phát triển
ngành khoa học đó trên cơ sở những lý thuyết hiện đại nhất và có những bước đi thích hợp
trong quá trình phát triển, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật của ngành đó vào cuộc sống.
Muốn xây dựng CNTT thành một công nghệ mũi nhọn, cần phải tiếp cận và theo kịp
những tri thức của thế giới về CNTT, từ đó có những bước phát triển vượt bậc và những
ưu thế rõ rệt trong lĩnh vực đó so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Ngành
CNTT ở tất cả các nước hiện nay đều được coi là ngành công nghệ mũi nhọn vì nó luôn
đòi hỏi phải dựa trên những lý thuyết mới và sự phát triển nhanh chóng của các ứng dụng
công nghệ.
1.1.2.2. Công nghệ thông tin là công nghệ phổ biến trong mọi lĩnh vực
Ngày nay, CNTT đã tác động mạnh mẽ đến tất các lĩnh vực của đời sống xã hội. Ứng
dụng CNTT trở nên phổ biến trong tất cả các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp và các
dịch vụ quan trọng trong đời sống hiện đại của con người như: quản lý công, quản lý sản
xuất kinh doanh, trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật, các dịch vụ tài chính, ngân hàng, bảo
hiểm,…
1.1.2.3. Công nghệ thông tin là một công nghệ có nhiều tầng lớp

CNTT có nhiều tầng lớp và tầng lớp trên lại được xây dựng dựa trên các tầng lớp
dưới. Cụ thể CNTT gồm có các tầng lớp sau.
- Các chương trình ứng dụng riêng cho từng cơ quan, đơn vị. Đây có thể là chương
trình ứng dụng được thành lập từ một ngôn ngữ lập trình, dựa trên hệ quản trị cơ sở dữ liệu
(CSDL). Tầng lớp trên cùng này thường được thiết kế tại chỗ hoặc được đặt gia công bên
ngoài.
- Các chương trình ứng dụng và hệ phần mềm cơ bản. Đây là phần phức tạp nhất, bao

gồm các chương trình cơ bản sau.
i) Các chương trình ứng dụng tổng quát, chuyên cho quản lý, xử lý văn bản, tính toán
công nghiệp hay tính toán khoa học mà người sử dụng cuối cùng có thể viết những ứng
dụng dễ dàng hay cũng có thể sử dụng ngay mà không cần viết thêm chương trình.
ii) Các chương trình “phần mềm trung gian”, cho phép các chương trình ứng dụng
phân tán sử dụng tới mạng thông tin, thông qua hệ điều hành mạng. Đây là những chương
trình có vai trò ứng dụng quan trọng nhất vào lĩnh vực quản lý hiện nay.
iii) Các chương trình gắn liền với một sản phẩm đặc biệt nào đó, với những giao diện
sử dụng đặc biệt trực tiếp với người tiêu dùng như máy nghe nhạc, ti vi, máy giặt, máy
bay… Các chương trình này thường do những hãng làm sản phẩm tự viết ra hoặc đặt gia
công tại các công ty chuyên phát triển phần mềm.
- Hệ điều hành và hệ điều hành mạng là môi trường thiết yếu cho các ứng dụng hoạt
động.
- Tầng tiếp theo bao gồm tất cả các hệ máy và mạng đang hoạt động trên thế giới.
Việc sản xuất các máy này bắt đầu từ: làm ra các bảng tích hợp trong đó gắn các linh kiện
điện tử; lắp ráp với phần điện, cơ khí và các thiết bị ngoại vi,… để trở thành một máy tính
hoàn hảo, hay một bộ phận của một thiết bị công nghiệp hay một sản phẩm tiêu dùng.
- Tầng cuối cùng là việc sản xuất các linh kiện điện tử.
1.1.2.4. Công nghệ thông tin là lĩnh vực phát triển và đào thải rất nhanh
Những nghiên cứu trên thị trường cho thấy, các sản phẩm CNTT và thiết bị ngoại vi
thường có sự chuyển biến nhanh dưới sự tác động của các tiến bộ KHCN. Những chuyển biến
này chạy theo kịp đà tiến của công nghiệp điện tử cơ bản theo quy luật Moore, với giá cố định

thì khả năng các linh kiện sau 18 tháng lại tăng gấp đôi về công năng (dung lượng bộ nhớ, tốc
độ xử lý thông tin…).
Như vậy, trong CNTT, phần cứng (thiết bị, các bộ xử lý…) có tốc độ thay đổi và đào
thải nhanh nhất. Trong khi đó, việc thiết kế hệ thống có tốc độ biến chuyển chậm hơn, cuối
cùng phần mềm ứng dụng tổng quát còn biến chuyển chậm hơn nữa. Cụ thể, hàng thập kỷ,
thế giới mới nảy sinh những thiết kế hệ thống độc đáo hay những chương trình ứng dụng
tổng quát mới.

1.1.3. Cấu trúc của ngành công nghệ thông tin
Các chuyên gia của Viện Chiến lược BCVT và CNTT thuộc Bộ BCVT đã nghiên cứu
và đề xuất mô hình CNTT ở Việt Nam có tính đến những đặc thù riêng của nước ta. Theo
mô hình này, ở nước ta hiện nay, cấu trúc của ngành CNTT được đặc trưng bởi bốn thành
phần cơ bản: i) ứng dụng CNTT; ii) cơ sở hạ tầng CNTT; iii) nguồn nhân lực CNTT; iv)
công nghiệp CNTT.
Bốn thành phần này có mối quan hệ chặt chẽ, tương hỗ lẫn nhau và tạo nên sức mạnh
CNTT của quốc gia và được thúc đẩy, phát triển bởi ba chủ thể quan trọng là chính phủ,
doanh nghiệp và người sử dụng.
Chính phủ đóng vai trò tạo môi trường pháp lý, thể chế, chính sách, tổ chức, quản lý,
điều phối, đào tạo, hợp tác quốc tế, thúc đẩy và hỗ trợ cho CNTT phát triển.
Các doanh nghiệp về CNTT tham gia đầu tư, cung cấp sản phẩm, dịch vụ, phát triển
thị trường và cùng tham gia với Chính phủ trong các hoạt động đào tạo, phổ biến kiến
thức, kỹ thuật, công nghệ, xây dựng và thực hiện các chính sách phát triển CNTT.
Người sử dụng là các tổ chức, nhân dân - với tư cách là những đơn vị, cá nhân sử
dụng các sản phẩm và dịch vụ CNTT. Người sử dụng gián tiếp đầu tư vào CNTT thông
qua thị trường và cùng với các doanh nghiệp CNTT thiết kế, cải tiến các sản phẩm và dịch
vụ CNTT, tham gia cùng với Chính phủ trong các hoạt động xây dựng và thực hiện các
chính sách phát triển CNTT.
Ba chủ thể này luôn gắn bó, phối hợp chặt chẽ với nhau, có quan hệ hữu cơ trong một
môi trường phát triển thống nhất bao gồm: hệ thống pháp lý, chính sách về CNTT, môi
trường đầu tư cho CNTT và thị trường CNTT (Xem sơ đồ minh họa).

Mô hình “Bốn thành phần, ba chủ thể”


(Nguồn: Viện Chiến lược BCVT và CNTT, 2005).
Theo các chiến lược, kế hoạch, chương trình ứng dụng và phát triển CNTT quốc gia
thì đến năm 2020, với CNTT làm nòng cốt, Việt Nam sẽ chuyển đổi cơ cấu KT-XH, cơ
bản trở thành một nước công nghiệp và là một trong những nước có trình độ tiên tiến về

phát triển xã hội thông tin trong khu vực ASEAN.
Đến năm 2010, trên cơ sở phát triển và ứng dụng mạnh mẽ CNTT, Việt Nam đạt
trình độ trung bình khá trong khu vực ASEAN về xã hội thông tin.
Theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số 246/2005/QĐ-TTg ngày ngày
06/10/2005 phê duyệt chiến lược phát triển công nghệ thông tin và truyền thông Việt Nam
đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020, Quyết định số 32/2006/QĐ-TTg ngày
07/02/2006 phê duyệt quy hoạch phát triển viễn thông và Internet Việt Nam đến năm
2010, thì cấu trúc của ngành CNTT của Việt Nam bao gồm một số nội dung chủ yếu sau.
1.1.3.1. Ứng dụng công nghệ thông tin
Nội dung này là nội dung cốt lõi, bao gồm bốn yếu tố sau.
Thứ nhất, xây dựng và phát triển cộng đồng điện tử: bảo đảm mức độ phổ biến rộng
của xã hội ứng dụng CNTT trong đó trên 80% thanh niên ở các thành phố, thị xã, thị trấn có
thể sử dụng các ứng dụng CNTT và khai thác Internet. Từng bước đưa CNTT vào đời sống
của nông dân, thu hẹp khoảng cách sử dụng kỹ thuật số giữa nông thôn và thành thị. Người
dân được truy cập thông tin và tri thức kịp thời thông qua hệ thống phát thanh, truyền hình,

Internet Phát triển và phổ cập hệ thống quản lý điện tử đến trên 80% số bệnh viện trên toàn
quốc. Phổ cập sử dụng tin học cho trên 70% cán bộ y tế [41, tr.3].
Thứ hai, xây dựng và phát triển CPĐT: bảo đảm hệ thống chỉ đạo, điều hành, trao đổi
thông tin quản lý nhà nước thông suốt, kịp thời từ trung ương đến các bộ, cơ quan ngang
bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; trên 50% các
văn bản được lưu chuyển trên mạng; đa số cán bộ, công chức nhà nước có điều kiện sử
dụng thư điện tử và khai thác thông tin mạng trong công việc. 100% các cơ quan của
Chính phủ có trang web thông tin điện tử với đầy đủ thông tin về hoạt động của cơ quan,
pháp luật, chính sách, quy định, thủ tục hành chính, quy trình làm việc, các dự án đầu tư,
đấu thầu và mua sắm. Người dân và các doanh nghiệp có thể qua trang web tìm kiếm
thông tin liên quan đến các hoạt động của các cơ quan hành chính một cách nhanh chóng,
dễ dàng. Hệ thống thông tin tài chính, ngân hàng và hải quan đạt trình độ tương đương với
các nước tiên tiến trong khu vực. Hệ thống thông tin về dân cư, cán bộ công chức, tài
nguyên, môi trường và thống kê có thông tin cơ bản được cập nhật đầy đủ và cung cấp

thường xuyên. Một số dịch vụ khai báo, đăng ký, cấp phép được thực hiện trực tuyến qua
các hệ thống thông tin của các quận, sở thuộc các tỉnh, thành phố. Xây dựng CPĐT tại Hà
Nội và thành phố Hồ Chí Minh đạt mức trung bình khá trong khu vực. Đẩy mạnh ứng
dụng và phát triển CNTT trong quốc phòng, an ninh phục vụ sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc
[41, tr.3].
Thứ ba, xây dựng và phát triển doanh nghiệp điện tử: ứng dụng mạnh mẽ CNTT
trong những ngành dịch vụ kinh tế có tính hội nhập cao như viễn thông, ngân hàng, hải
quan, hàng không, du lịch, thuế, bảo đảm năng lực quản lý và chất lượng dịch vụ của các
ngành này đạt trình độ tiên tiến trong khu vực. 50-70% doanh nghiệp ứng dụng CNTT vào
các hoạt động quản lý, điều hành, quảng bá thương hiệu, tiếp thị, mở rộng thị trường, giám
sát, tự động hoá các quy trình sản xuất, thiết kế, kiểm tra, đánh giá chất lượng sản phẩm…
Hơn 50% doanh nghiệp tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh thực hiện báo cáo thống kê,
khai báo thuế, đăng ký và được cấp phép kinh doanh qua mạng. Trên 40% doanh nghiệp
khai báo, đăng ký và được cấp phép hải quan qua mạng [41, tr.3].

Thứ tư, phát triển giao dịch và thực hiện TMĐT: hình thành và thúc đẩy phát triển
môi trường giao dịch và TMĐT. Hình thành các sàn giao dịch TMĐT, mạng giá trị gia
tăng, hệ thống quản lý dây chuyền cung ứng thông tin. Bảo đảm 25-30% tổng số giao dịch
của các ngành kinh tế được thực hiện thông qua hệ thống giao dịch và TMĐT. Giao dịch
và TMĐT đến 2010 có trị giá tăng gấp 10 lần so với năm 2002 [41, tr.4].
1.1.3.2. Phát triển hạ tầng công nghệ thông tin
Xây dựng cơ sở hạ tầng thông tin và truyền thông đáp ứng yêu cầu trao đổi thông tin
của toàn xã hội. Cơ sở hạ tầng viễn thông và Internet Việt Nam đi thẳng vào công nghệ
hiện đại, phát triển nhanh, đa dạng hoá, cung cấp cho người sử dụng các dịch vụ chất
lượng cao, bảo đảm an toàn thông tin, bảo mật, giá cước thấp hơn hoặc tương đương mức
bình quân của các nước trong khu vực ASEAN+3. Tạo điều kiện cho mọi thành phần kinh
tế tham gia cung cấp dịch vụ viễn thông và Internet. Hỗ trợ để các doanh nghiệp mới
chiếm 40-50% thị phần dịch vụ viễn thông và Internet vào năm 2010 [41, tr.4].
Tất cả các bộ, ngành, cơ quan hành chính nhà nước, chính quyền cấp tỉnh và huyện
được kết nối Internet băng rộng và kết nối với mạng diện rộng của Chính phủ. 100% số xã

trên toàn quốc có điện thoại; 100% các điểm bưu điện văn hoá xã và các trung tâm giáo dục
cộng đồng được kết nối Internet; 100% số huyện và nhiều xã trong cả nước được phục vụ
dịch vụ băng rộng với giá cước thấp hơn hoặc tương đương mức bình quân của các nước
trong khu vực ASEAN+3; 100% viện nghiên cứu, trường đại học, cao đẳng, trung học
chuyên nghiệp và trung học phổ thông có truy cập Internet tốc độ cao; trên 90% các trường
trung học cơ sở, bệnh viện được kết nối Internet [41, tr.4].
1.1.3.3. Phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin
Đào tạo CNTT tại các trường đại học trọng điểm đạt trình độ và chất lượng tiên tiến
trong khu vực ASEAN cả về kiến thức, kỹ năng thực hành và ngoại ngữ. 70% sinh viên
CNTT tốt nghiệp ở các trường đại học trọng điểm đủ khả năng chuyên môn và ngoại ngữ
để tham gia thị trường lao động quốc tế. 100% sinh viên tốt nghiệp tất cả các trường đại
học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp có đủ kỹ năng sử dụng máy tính và Internet trong
công việc. Đến năm 2010 có trên 100.000 người có trình độ cao đẳng và đại học trở lên về
CNTT, trong đó có khoảng 20% đạt trình độ khu vực và quốc tế. Bảo đảm 100% trường

đại học, cao đẳng, trung học phổ thông có trang thông tin điện tử. Tăng cường chất lượng
và số lượng giảng viên CNTT ở các trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp
bảo đảm tỷ lệ dưới 15 sinh viên có 1 giảng viên. Các trường sư phạm cung cấp đủ số lượng
giáo viên dạy tin học cho các trường học trong cả nước. Hầu hết cán bộ, công chức, viên
chức, giáo viên các cấp, bác sĩ, y sĩ, sinh viên đại học và cao đẳng, học sinh trung học
chuyên nghiệp, trung học nghề và trung học phổ thông, 50% học sinh trung học cơ sở và
một bộ phận người dân có nhu cầu được đào tạo kiến thức ứng dụng CNTT và khai thác
Internet. Đa số các bộ, ngành, tỉnh, thành phố có cán bộ lãnh đạo quản lý thông tin, được
bổ túc, đào tạo các chương trình quản lý CNTT với trình độ tương đương trong khu vực
[41, tr.4].
1.1.3.4. Phát triển công nghiệp công nghệ thông tin
Phát triển công nghiệp phần mềm và công nghiệp nội dung thông tin đồng bộ với mở
rộng, phát triển mạng truyền thông. Duy trì tốc độ tăng trưởng công nghiệp phần mềm và
công nghiệp nội dung thông tin ở mức bình quân 40% một năm, đến năm 2010 đạt tổng
doanh thu khoảng 1,2 tỷ USD. Phấn đấu để Việt Nam trở thành một trung tâm của khu vực

về lắp ráp thiết bị điện tử, máy tính và viễn thông, sản xuất một số chủng loại linh, phụ kiện
và thiết kế chế tạo thiết bị mới. Công nghiệp phần cứng máy tính có tốc độ tăng trưởng bình
quân 20% một năm, đến năm 2010 đạt tổng doanh thu khoảng 3 tỷ USD. Công nghiệp sản
xuất thiết bị viễn thông có tốc độ tăng trưởng bình quân 22% một năm, đến năm 2010 đạt
tổng doanh thu khoảng 700 triệu USD. Công nghiệp điện tử (dân dụng và công nghiệp) có
tốc độ tăng trưởng bình quân 22% một năm, đến năm 2010 đạt tổng doanh thu khoảng 2 tỷ
USD. Máy tính cá nhân, điện thoại di động và phần mềm mang thương hiệu Việt Nam
chiếm lĩnh được tối đa thị phần trong nước và xuất khẩu không ít hơn 1 tỷ USD [41, tr.4].
1.1.3.5. Hoàn thiện môi trường pháp lý
Bộ Bưu chính, Viễn thông được giao nhiệm vụ QLNN về ứng dụng CNTT, tiến hành
việc rà soát, nghiên cứu hệ thống văn bản qui phạm pháp luật đã ban hành để có định
hướng xây dựng, sửa đổi cho phù hợp với tình hình hiện nay. Đồng thời, việc hoàn thiện
các thể chế, pháp lí và chính sách tạo môi trường thúc đẩy ứng dụng CNTT, phát triển hạ
tầng CNTT, phát triển nguồn nhân lực CNTT, tạo thuận lợi cho đầu tư và phát triển công

nghiệp CNTT cũng được triển khai hết sức khẩn trương. Các cơ quan có thẩm quyền đang
tích cực hoàn thiện dự thảo Luật CNTT để trình Quốc hội xem xét, thông qua theo chương
trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội; các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Giao
dịch điện tử đang được Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan xem xét, ban hành.
Trong thời gian tới, sau khi Luật Giao dịch điện tử, Luật CNTT và các văn bản
hướng dẫn triển khai thực hiện hai luật này được ban hành thì nhiều công việc quan trọng
khác cũng sẽ được tiến hành như: xây dựng hệ thống chuẩn thông tin và CNTT quốc gia;
thể chế, cơ chế quản lý, điều hành ứng dụng và phát triển CNTT; xây dựng và cập nhật
thông tin cho hệ thống thông tin, thống kê về CNTT và xây dựng các tiền đề, môi trường văn
hoá phù hợp với xã hội thông tin và kinh tế tri thức.
1.2. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ ĐIỀU KIỆN ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ
THÔNG TIN
1.2.1. Khái niệm về ứng dụng công nghệ thông tin
Ngày nay, CNTT được ứng dụng trong mọi lĩnh vực của đời sống KT-XH. Ứng dụng
CNTT là một nhiệm vụ ưu tiên trong chiến lược phát triển KT-XH, là phương tiện chủ lực

để đi tắt đón đầu, rút ngắn khoảng cách phát triển so với các nước đi trước.
Có thể hiểu ứng dụng CNTT như sau. Ứng dụng CNTT là quá trình đưa CNTT vào
các lĩnh vực KT-XH nhằm góp phần giải phóng sức mạnh vật chất, trí tuệ và tinh thần của
các nguồn lực trong từng lĩnh vực, thúc đẩy công cuộc đổi mới, phát triển nhanh và hiện
đại hoá các ngành kinh tế, hỗ trợ có hiệu quả cho quá trình chủ động hội nhập kinh tế quốc
tế, nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân, tạo khả năng đi tắt đón đầu để thực hiện thắng
lợi sự nghiệp CNH, HĐH.
1.2.2. Các đặc điểm của ứng dụng công nghệ thông tin
Xét theo góc độ ứng dụng CNTT trong xã hội, có thể khái quát năm đặc điểm cơ bản
sau.
- Công nghệ thông tin được ứng dụng trong mọi lĩnh vực
CNTT đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, làm tăng năng suất lao
động, thúc đẩy nhanh quá trình tăng trưởng kinh tế của các nước. Nhờ có CNTT, quá trình
chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại các nước chậm và đang phát triển diễn ra nhanh hơn. Một

mặt, CNTT làm thay đổi đời sống kinh tế của các quốc gia, mặt khác, khi điều kiện sống,
cách làm việc thay đổi sẽ dẫn đến những thay đổi về cơ cấu xã hội, phương pháp học tập
của con người. CNTT góp phần tạo ra nhiều ngành nghề kinh tế mới, làm thay đổi sâu sắc
các ngành công nghiệp hiện tại, tăng khả năng cạnh tranh của các ngành công nghiệp
truyền thống thông qua một hệ thống hỗ trợ như viễn thông, TMĐT, dịch vụ truyền thông
đa phương tiện…
Mức độ ứng dụng rộng và tốc độ phát triển ứng dụng CNTT nhanh đã làm đảo lộn tổ
chức nhiều ngành nghề. Theo báo cáo của Viện Chiến lược Bưu chính, Viễn thông và
CNTT tại hội thảo Quốc gia về Công nghệ thông tin và truyền thông lần thứ III phát triển
Công nghệ thông tin và truyền thông trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, số liệu sau
đây chỉ nêu một số chỉ số ấn tượng nhất.
- Hiệu suất/1USD: năm 2000/1980 66.000 lần; năm 2010/1975 10 triệu lần.
- Tháng 10/1990 mới có 300.000 máy tính kết nối Internet; đến tháng 01/2003 đã có
11 triệu máy chủ kết nối Internet.
- Trước đây cần 100 năm để đạt được 1 tỷ người sử dụng điện thoại; ngày nay với

Internet chỉ cần 20 năm đã đạt được 2 tỷ người (năm 2005) sử dụng Internet [7].
- Ứng dụng công nghệ thông tin biến đổi cách thức giao tiếp
Nhờ có ứng dụng CNTT, một tỷ người trên thế giới có thể truy cập Internet cùng một
lúc và tham gia vào những cuộc gặp gỡ điện tử theo thời gian thực, có thể tiếp nhận tin tức
hàng ngày, tiến hành các giao dịch thương mại hoặc trò truyện với bạn bè, người thân trên
khắp thế giới. Việc giao tiếp cá nhân và giao tiếp công vụ ngày nay có thể được thực hiện
trong môi trường mạng, không cần gặp mặt. Các phương tiện giao tiếp mới của CNTT còn
làm cho các phương tiện giao tiếp cũ trở nên lạc hậu, kém hiệu quả. Văn hóa giao tiếp rốt
cuộc cũng bị thay đổi rất nhiều. Tuy nhiên, việc phát triển mạng ở quy mô toàn cầu sẽ
đụng chạm đến các mối quan hệ quốc tế khi dòng thông tin vô hình chảy xuyên biên giới
và các công ty đa quốc gia sử dụng mạng toàn cầu vào mục đích riêng. Vấn đề lớn nhất
cho mọi thành viên trong xã hội là hiểu được mình sử dụng các thành tựu tiên tiến của
truyền thông điện tử hiện đại trong giao tiếp như thế nào. Các vấn đề về bí mật đời riêng,
bảo mật gặp những thách thức lớn về kỹ thuật và xã hội.

- Ứng dụng công nghệ thông tin biến đổi cách thức sử dụng thông tin
Nhờ có ứng dụng CNTT mà ngày nay bất kỳ ai cũng có thể tiếp cận, yêu cầu hoặc
sao chép mọi cuốn sách, tạp chí, băng video, dữ liệu hoặc tài liệu tham khảo bằng bất kỳ
ngôn ngữ nào. Nhờ có công cụ phần mềm, người ta có thể lựa chọn phương thức trình bày
theo ý mình: số liệu, văn bản, hình ảnh, âm thanh,… làm tăng thêm giá trị và hiểu biết của
mỗi cá nhân. Tuy nhiên, chính do điểm này của ứng dụng CNTT mà vấn đề tôn trọng sở
hữu trí tuệ, luật bản quyền bị đe doạ và không có khả năng kiểm soát.
- Ứng dụng công nghệ thông tin biến đổi cách thức học tập
Ngày nay, bất kỳ cá nhân nào cũng có thể tham gia những chương trình học tập trên
mạng, không phụ thuộc vị trí địa lý, tuổi tác, hạn chế thể chất hoặc thời gian biểu của cá
nhân. Mọi người đều có thể tiếp cận kho tài liệu giáo dục, dễ dàng tìm lại những bài học đã
qua, cập nhật các kỹ năng và lựa chọn cho mình một phương pháp hiệu quả nhất trong số
rất nhiều phương pháp giảng dạy khác nhau.
- Ứng dụng công nghệ thông tin biến đổi bản chất thương mại
Khách hàng có thể tiếp xúc với các công ty một cách dễ dàng dù đang ở đâu. Công ty

sẽ nhận được phản hồi từ khách hàng ngay lập tức, do đó có thể nhanh chóng điều chỉnh
chiến lược tiếp thị hoặc danh mục hàng hoá trên cơ sở những phản hồi đó. Người tiêu dùng
có thể yêu cầu những mặt hàng, dịch vụ với giá cả hợp lý một cách thuận lợi nhất từ nhà
riêng, khách sạn hay văn phòng. Việc mua sắm này được thực hiện an toàn vì nó cho phép
người bán lẻ và nhà cung cấp nhận được tiền ngay lập tức. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là độ
an toàn của mạng truyền thông, của máy tính và các phần mềm ứng dụng.
Báo cáo của Viện Chiến lược Bưu chính, Viễn thông và CNTT tại hội thảo Quốc gia về
Công nghệ thông tin và truyền thông lần thứ III đã nêu đặc điểm của ứng dụng CNTT làm
tăng hiệu quả truyền tin, tăng năng suất lao động.
- Thông tin truyền qua một đường cáp đơn trong vòng 01 giây vào năm 2001 nhiều hơn
dung lượng truyền qua Internet trong vòng 01 tháng vào năm 1997;
- Chi phí để truyền 1.000 tỷ bít thông tin từ Boston đến Los Angeles giảm từ 150.000
USD trong năm 1997 xuống còn 12 cent hiện nay.

- Một cuộc điện thoại dài 03 phút từ New York tới London tốn 300 USD vào năm
1930, ngày nay chỉ mất 20 cent [7].
1.2.3. Các điều kiện cần thiết để ứng dụng công nghệ thông tin
CNTT hiện nay ở Việt Nam vẫn đang ở tình trạng lạc hậu, phát triển chậm, có nguy
cơ tụt hậu xa hơn so với nhiều nước trên thế giới và khu vực. Việc ứng dụng CNTT chưa
đáp ứng được yêu cầu của công cuộc CNH, HĐH và yêu cầu về hội nhập khu vực và quốc
tế, vai trò động lực và tiềm năng to lớn của CNTT chưa được phát huy mạnh mẽ; việc phát
triển nguồn nhân lực CNTT chưa được chuẩn bị kịp thời cả về số lượng và chất lượng, về
chuyên môn cũng như về ngoại ngữ; viễn thông và Internet cũng chưa thuận lợi, chưa đáp
ứng các yêu cầu về tốc độ, chất lượng và giá cước cho ứng dụng và phát triển CNTT; đầu
tư cho CNTT chưa đủ mức cần thiết; QLNN về lĩnh vực này vẫn phân tán và chưa hiệu
quả, ứng dụng CNTT ở một số nơi còn hình thức, chưa thiết thực và còn lãng phí.
Để khắc phục những hạn chế trên và tạo điều kiện ứng dụng CNTT một cách có hiệu
quả, cần hoàn thiện một số điều kiện cơ bản sau: xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách
cho lĩnh vực CNTT; tạo dựng cơ sở hạ tầng cho lĩnh vực CNTT; đào tạo đội ngũ nhân lực
cho lĩnh vực CNTT. Sau đây sẽ phân tích từng điều kiện.

- Điều kiện về cơ chế chính sách của Đảng và Nhà nước
Để đẩy nhanh việc ứng dụng CNTT, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính
sách tạo điều kiện cho CNTT phát triển trong mọi ngành nghề và mọi lĩnh vực. Tuy nhiên,
để quá trình này diễn ra nhanh chóng và mạnh mẽ hơn, Nhà nước cần có cơ chế, chính
sách cởi mở hơn, khuyến khích hơn, tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho ứng dụng CNTT.
Cụ thể:
Thực hiện các chính sách mạnh mẽ đối với CNTT; rà soát và tháo gỡ mọi rào cản
không phù hợp để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho ứng dụng và phát triển CNTT trên cơ sở
từng bước hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật.
Áp dụng mức ưu đãi hiện hành cao nhất, từng bước đạt mức ưu đãi bằng hoặc cao
hơn so với các nước trong khu vực cho các hoạt động của lĩnh vực ứng dụng và phát triển
CNTT.

Có biện pháp chủ động bảo mật thông tin, trước hết trong lĩnh vực QLNN, an
ninh, quốc phòng, trên cơ sở đó, tự do hóa các kênh của CNTT để người dân có cơ
hội tiếp cận nhanh chóng, đầy đủ nguồn thông tin của thế giới.
Xây dựng tiêu chuẩn ngành nghề với mức lương, đãi ngộ hợp lý đối với đội ngũ cán
bộ hoạt động trong lĩnh vực CNTT.
Thực hiện chính sách ưu đãi về đầu tư, đổi mới công nghệ đối với các doanh nghiệp
ứng dụng CNTT để đổi mới quản lý, năng lực lãnh đạo sản xuất và cạnh tranh.
Khuyến khích việc sử dụng các sản phẩm và dịch vụ CNTT được tạo ra trong nước.
- Điều kiện về hạ tầng công nghệ
Trong vài năm trở lại đây, công nghệ viễn thông, truyền thông và Internet đã phát
triển rất mạnh, trong đó điển hình là mạng viễn thông thế hệ mới (NGN-Next Generation
Network), đây là một bước hiện đại hóa quan trọng về công nghệ của ngành viễn thông
chuyển từ công nghệ chuyển mạch kênh sang công nghệ chuyển mạch gói. Mạng viễn
thông thế hệ mới NGN kết hợp cả 3 công nghệ hiện nay là viễn thông, truyền thông và
Internet, hỗ trợ mọi phương thức truyền tải thông tin như số liệu, âm thanh, hình ảnh, và
bảo đảm mọi dịch vụ như: điện thoại, truyền số liệu, Internet, phát thanh, truyền hình, giải
trí qua mạng, điều khiển từ xa, từ đó hỗ trợ các công nghệ băng thông rộng, công nghệ di

dộng, công nghệ không dây
Muốn ứng dụng được CNTT, về phương diện kỹ thuật trước hết phải có cơ sở hạ tầng
thông tin và truyền thông bảo đảm. Tùy thuộc mục đích của việc ứng dụng CNTT phải xây
dựng hạ tầng kỹ thuật tương ứng. Không nhất thiết phải tuần tự từ thấp đến cao như trang
bị máy tính, kết nối mạng LAN, trao đổi thông tin trong mạng LAN, kết nối mạng Internet
và trao đổi thông tin với thế giới bên ngoài thông qua các dịch vụ trên Internet như: www
(World Wide Web), email, chat, ftp, telnet, mà có thể thực hiện ngay các yêu cầu hạ tầng
kỹ thuật theo yêu cầu công việc.
Ứng dụng CNTT yêu cầu cơ sở hạ tầng, công nghệ kỹ thuật phải đồng bộ, vì đây
là công cụ để liên kết mọi người, mọi tổ chức gắn bó với nhau, phụ thuộc nhau. Ứng
dụng CNTT không cho hiệu quả mang tính cộng đồng nếu chỉ giới hạn trong phạm vi
nhỏ, mà phải xác định thông tin của người này có thể là thông tin hoặc dữ liệu của

người khác, tức là liên tục có sự trao đổi, tương tác thông tin, dữ liệu. Lĩnh vực CNTT
coi sự đồng bộ về kỹ thuật là điều kiện rất quan trọng, nó cho phép dễ dàng trao đổi
thông tin qua lại. Yếu tố đồng bộ ở đây có thể phải xác định theo từng cấp độ như thế
giới, quốc gia và địa phương, tránh hạ tầng thông tin và truyền thông như một ốc đảo
đảo không có sự trao đổi, giao tiếp thông tin. Hạ tầng thông tin phải bảo đảm theo các
tiêu chuẩn quốc tế và các chuẩn quốc gia, phải có sự phù hợp về thiết bị, hệ điều hành,
hệ quản trị cơ sở dữ liệu, phần mềm ứng dụng
- Điều kiện về nguồn nhân lực
Chỉ thị số 58-CT/TW của Bộ Chính trị khoá VIII khẳng định quan điểm phát triển
nguồn nhân lực CNTT là yếu tố then chốt có ý nghĩa quyết định đối với thành công
ứng dụng và phát triển CNTT. Nhận thức trên xuất phát từ quan điểm: con người là
nhân tố quyết định tất cả. Cơ sở vật chất và các phương tiện dù có hiện đại đến mức
nào, nếu không có con người sử dụng, hoặc có nhưng sử dụng không tốt thì vô dụng
và đôi khi còn có hại. Tuy nhiên, phát triển nguồn nhân lực không phải là yếu tố
quyết định duy nhất, mà điều kiện cơ sở vật chất và phương tiện cũng giữ vai trò rất
quan trọng.
Để có được nguồn nhân lực cho ứng dụng và phát triển CNTT, chúng ta cần đào tạo

nhiều cán bộ cho lĩnh vực này hơn nữa. Muốn triển khai nhiệm vụ này cần phải coi trọng
cả hai mặt: mở rộng quy mô đào tạo và nâng cao chất lượng. Trong đó chú trọng phát triển
nhanh lực lượng cán bộ chuyên sâu, đặc biệt là đội ngũ chuyên gia phần mềm, không chỉ
đáp ứng nhu cầu trong nước, mà còn đáp ứng một phần thị trường nước ngoài.
Một trong những phương hướng quan trọng là thực hiện xã hội hoá mạnh mẽ mạnh
mẽ việc đào tạo về CNTT, khuyến khích và thu hút các tổ chức, cá nhân trong và ngoài
nước tham gia vào quá trình này.
1.3. VAI TRÒ VÀ TÁC ĐỘNG CỦA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN ĐẾN PHÁT
TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI; NHỮNG CHỦ TRƯƠNG, CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG
VÀ NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
1.3.1. Vai trò và tác động của công nghệ thông tin đến phát triển kinh tế - xã hội

Sự ra đời của máy tính điện tử, quá trình tự động hoá điều khiển các thiết bị sản xuất
và các dây chuyền sản xuất, tin học hoá các hoạt động quản lý, kinh doanh và quá trình
ứng dụng rộng rãi CNTT đã thúc đẩy nhanh chóng các hoạt động thông tin trong mọi lĩnh
vực. Các hoạt động này đến lượt nó lại tạo ra nhiều giá trị gia tăng trong các khu vực kinh
tế, làm cho thông tin trở thành một nguồn tài nguyên quan trọng hàng đầu. Những tác động
chủ yếu của CNTT đối với sự phát triển KT-XH trong các lĩnh vực của nền kinh tế như
quản lý, công nghiệp, dịch vụ, đời sống xã hội có thể tóm tắt như sau.
Đối với lĩnh vực quản lý, đây là lĩnh vực ứng dụng CNTT nhiều nhất trong các lĩnh
vực kể trên. Việc đầu tư CNTT vào khu vực này bao gồm tin học hoá QLNN và quản lý
công cộng, quản lý tài chính, quản lý thuế, đầu tư, giao thông công cộng, hàng không,
hàng hải, dân cư, lao động, bảo hiểm xã hội…Quá trình đầu tư này chiếm lượng kinh phi
không nhỏ nhưng tạo ra hiệu quả kinh tế và xã hội vô cùng lớn. Tuy nhiên, kinh nghiệm
của các nước cho thấy, quá trình này chỉ đem lại hiệu quả khi nó được đi kèm với một quá
trình cải tiến quản lý nghiêm túc, cải cách hành chính và cải cách kinh tế sâu sắc.
Trong lĩnh vực công nghiệp, CNTT tạo ra một ngành công nghiệp mới là công
nghiệp CNTT. Mặt khác, CNTT được ứng dụng trong các quá trình sản xuất và trong tổ
chức của các ngành công nghiệp đã có để tăng năng suất và chất lượng sản phẩm, tạo ra
sản phẩm mới với nhiều tính năng hiện đại, tự động hóa các hoạt động thiết kế và chế tạo

sản phẩm, tin học hóa các hoạt động tiếp thị, kinh doanh… Cần chú ý rằng, CNTT không
chỉ tác động đến các ngành công nghiệp công nghệ cao, mà còn có thể tạo ra hiệu quả cao
đối với các ngành thủ công nghiệp hoặc công nghiệp với công nghệ truyền thống như: dệt,
may, thêu ren,… bằng việc ứng dụng tự động hoá các khâu của quá trình sản xuất. Chẳng
hạn, một máy liên hợp thêu có ứng dụng CNTT có năng suất thêu trên vải bằng hàng trăm
thợ thủ công truyền thống. Chính CNTT đã làm thay đổi ngành công nghiệp thêu ren vốn
trước đây chỉ tổ chức theo kiểu truyền thống. Nói tóm lại, đối với công nghiệp, CNTT là
một loại công nghệ tạo khả năng, làm chủ công nghệ đó thì có thể sáng tạo ra nhiều cách
sử dụng một cách linh hoạt và đặc sắc trong nhiều lĩnh vực sản xuất.
Trong lĩnh vực dịch vụ, CNTT làm thay đổi một cách sâu sắc nội dung và cách thức
hoạt động của nhiều loại dịch vụ như trong thương mại, quảng cáo và tiếp thị, giao thông

vận tải, bảo hiểm, thông tin liên lạc,… và đặc biệt quan trọng là các dịch vụ viễn thông, tài
chính và ngân hàng. Đồng thời CNTT cũng tạo ra nhiều ngành dịch vụ mới như các dịch
vụ thông tin và tri thức, văn hoá, tư vấn, đào tạo, giáo dục từ xa, y tế từ xa… CNTT đã góp
phần làm biến đổi hoạt động dịch vụ theo hướng làm tăng tỷ trọng và hàm lượng trí tuệ
trong sản phẩm, từ đó, làm chuyển đổi vai trò của các dịch vụ từ chỗ phục vụ thụ động
sang trợ giúp quyết định đối với khách hàng.
Trong lĩnh vực đời sống xã hội, CNTT bảo đảm điều kiện cho mọi người sử dụng
thông tin như một nguồn tài nguyên vào loại quan trọng nhất để nâng cao tri thức và cải
thiện chất lượng sống (ăn, ở, đi lại, bảo vệ sức khoẻ, sinh hoạt văn hoá, làm việc, học
tập ), phát huy năng lực trí tuệ của người Việt Nam, tạo phong cách làm việc năng động,
hiệu quả.
CNTT có tác dụng đẩy nhanh quá trình CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn, đặc biệt
là đối với vùng sâu, vùng xa và những đối tượng yếu thế.
CNTT còn giúp mạnh công tác giáo dục đào tạo, tổ chức ngày càng tốt hơn việc đào
tạo từ xa, học suốt đời để nâng cao dân trí và chủ động xây dựng nhanh một xã hội học tập.
Về y tế, CNTT giúp mở rộng phạm vi, quy mô và nâng cao chất lượng chăm sóc sức
khoẻ nhân dân, chữa bệnh từ xa, thực hiện tốt công tác dân số và kế hoạch hoá gia đình.
Cuối cùng, CNTT có tác dụng thúc đẩy các hoạt động khoa học, văn hóa, thể dục, thể

thao, nâng cao chất lượng phát thanh, truyền hình, công tác xuất bản, báo chí, bảo vệ môi
trường
1.3.2. Những chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về ứng dụng và phát
triển công nghệ thông tin
Trong xu thế biến động mạnh mẽ của cuộc cách mạng thông tin, Đảng và Nhà nước ta đã
xác định CNTT là một trong các động lực quan trọng nhất của sự phát triển. Chỉ thị số 58-CT/TW
ngày 17/10/2001 của Bộ Chính trị khóa VIII đã chủ trương:
1. Ứng dụng và phát triển CNTT là một nhiệm vụ ưu tiên trong chiến lược phát
triển KT-XH, là phương tiện chủ lực để đi tắt đón đầu, rút ngắn khoảng cách phát
triển so với các nước đi trước.

2. Mọi lĩnh vực hoạt động kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng đều
phải ứng dụng CNTT để phát triển.
3. Mạng thông tin quốc gia là kết cấu hạ tầng KT-XH quan trọng, phải tạo điều
kiện thuận lợi cho quá trình ứng dụng và phát triển CNTT, đảm bảo được tốc độ và
chất lượng cao, giá cước rẻ.
4. Phát triển nguồn nhân lực cho CNTT là yếu tố then chốt có ý nghĩa quyết
định đối với việc ứng dụng và phát triển CNTT.
5. Phát triển công nghiệp CNTT thành một ngành kinh tế quan trọng, đặc biệt là
phát triển công nghiệp phần mềm [22, tr.3].
Về phía Quốc hội và Chính phủ, tính từ năm 2000 đến nay, đã có rất nhiều quyết
định, chỉ thị, chương trình về CNTT và phát triển CNTT. Sau đây là một số văn bản quan
trọng.
- Nghị quyết số 07/2000/NQ-CP ngày 05/6/2000 của Chính phủ về xây dựng và phát
triển công nghiệp phần mềm giai đoạn 2000-2005.
- Quyết định số 81/2001/QĐ-TTg ngày 24/5/2001 của Thủ tướng Chính phủ về
Chương trình hành động triển khai Chỉ thị số 58-CT/TW.
- Nghị định số 55/2001/NĐ-CP ngày 23/8/2001 của Chính phủ về quản lý, cung cấp
và sử dụng dịch vụ Internet.
- Quyết định số 158/2001/QĐ-TTg ngày 18/10/2001 của Thủ tướng Chính phủ về chiến lược

phát triển BCVT Việt Nam đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020.
- Pháp lệnh Bưu chính, Viễn thông ngày 25/02/2002.
- Quyết định số 95/2002/QĐ-TTg ngày 17/7/2002 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế
hoạch tổng thể về ứng dụng và phát triển CNTT Việt Nam đến 2005.
- Quyết định số 321/QĐ-TTg ngày 06/4/2004 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt
chương trình phát triển nguồn nhân lực về CNTT từ nay đến năm 2010.
- Quyết định số 246/2005/QĐ-TTg ngày 06/10/2005 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt
chiến lược phát triển Công nghệ thông tin và truyền thông Việt Nam đến năm 2010 và định hướng
đến năm 2020 và các văn bản khác có liên quan.

- Quyết định số 32/2006/QĐ-TTg ngày 07/02/2006 của Thủ tướng Chính phủ phê
duyệt quy hoạch phát triển viễn thông và Internet Việt Nam đến năm 2010.
Những quyết định trên của Đảng và Nhà nước cho thấy, Đảng và Nhà nước ta rất quan
tâm đến CNTT, coi đây là ngành kinh tế mũi nhọn, đồng thời cũng nhấn mạnh sự cần thiết phát
triển ứng dụng CNTT trong tất cả các lĩnh vực.
Các biện pháp của Nhà nước cũng cho thấy nỗ lực của Đảng và Nhà nước đang
được thực hiện ở cả ba nội dung chính: khuôn khổ pháp lý, hạ tầng công nghệ, và
nhân lực. Tuy nhiên, đây là lĩnh vực mới nên các chủ trương, biện pháp trong hơn 5
năm qua mới chỉ là chấm phá, khởi đầu, đòi hỏi phải tiếp tục có những biện pháp mạnh
mẽ hơn, triệt để hơn.
1.4. KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG VỀ ỨNG DỤNG CÔNG
NGHỆ THÔNG TIN PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
1.4.1. Kinh nghiệm của thành phố Hồ Chí Minh
Từ cuối những năm 90, thành phố Hồ Chí Minh đã thử nghiệm ứng dụng CNTT vào
quản lý hành chính nhà nước (QLHCNN). Ở nước ta, điều này khi đó là một vấn đề còn rất
mới mẻ, chưa có tiền lệ. Quá trình thử nghiệm gặp không ít khó khăn, đó là, thiếu cơ chế,
chính sách, hệ thống đường truyền dữ liệu còn lạc hậu, thiếu đội ngũ nhân lực có trình độ
chuyên môn và hàng loạt vấn đề khác như bảo mật, an toàn và an ninh thông tin…
Tuy nhiên, trước yêu cầu của xu thế hội nhập kinh tế quốc tế và nhu cầu phát triển
KT-XH của thành phố Hồ Chí Minh. Lãnh đạo Thành ủy và UBND thành phố thấy rằng

việc ứng dụng các thành tựu CNTT vào quản lý nhằm tạo đà cho sự phát triển KT-XH là
một việc làm hết sức cần thiết.
Ban Chỉ đạo phát triển CNTT của thành phố đã được thành lập, với chức năng tư vấn
cho lãnh đạo thành ủy, UBND và các sở, ban, ngành trong việc ứng dụng CNTT. Thành
phố Hồ Chí Minh được xem là địa phương đầu tàu của cả nước trong việc ứng dụng và
phát triển CNTT. Hiện nay, mạng thông tin điện tử của thành phố đã được kết nối đến các
đơn vị cơ sở. Đã có 22 sở, ngành, 2 quận (quận 1 và Bình Thạnh) tiến hành việc cung cấp
thông tin pháp luật và thông tin của ngành, địa phương và các dịch vụ trên mạng. Ngoài ra,
một số đơn vị thực hiện việc cấp phép qua mạng như Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp phép