LUẬN VĂN: Một số giải pháp đẩy mạnh hoạt động kinh doanh thực phẩm tại Xí nghiệp khai thác và cung ứng thực phẩm tổng hợp pdf

LUẬN VĂN:
Một số giải pháp đẩy mạnh hoạt động kinh
doanh thực phẩm tại Xí nghiệp khai thác
và cung ứng thực phẩm tổng hợp












LờI Mở Đầu
Những năm qua, thực hiện đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo,
ngành thương mại đã cùng các ngành, các địa phương nỗ lực phấn đấu, đạt được những
thành tựu bước đầu quan trọng trong lĩnh vực lưu thông hàng hóa và dịch vụ, góp phần tạo
nên những biến đổi sâu sắc trên thị trường trong nước và vị thế trên thị trường nước ngoài.
Các loại hình dịch vụ gắn với lưu thông hàng hóa phát triển mạnh, thúc đẩy sản xuất kinh
doanh, góp phần phục vụ đời sống và giải quyết việc làm cho người lao động. Trong số đó

không thể không nhắc tới ngành sản xuất kinh doanh thực phẩm là ngành sản xuất hàng
tiêu dùng luôn gắn liền với đời sống hàng ngày của người dân.
Với sự cạnh tranh găy gắt hiện nay trên thị trường, mỗi doanh nghiệp đều cần thấy
rõ sự quan trọng của việc đẩy mạnh kinh doanh, thấy được các nhân tố tác động tới hiệu
quả sản xuất kinh doanh, từ đó xây dựng phương án kinh doanh phù hợp. Đối với Xí
nghiệp khai thác và cung ứng thực phẩm tổng hợp thì vấn đề thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm
càng quan trọng hơn bao giờ hết vì chức năng chủ yếu của Xí nghiệp là khai thác và kinh
doanh mặt hàng thực phẩm. Nhận thức được điều đó, qua thời gian thực tập tại Xí nghiệp,
có được một sự hiểu biết về thực trạng sản xuất kinh doanh của Xí nghiệp, nên em đã chọn
đề tài: “Một số giải pháp đẩy mạnh hoạt động kinh doanh thực phẩm tại Xí nghiệp khai
thác và cung ứng thực phẩm tổng hợp”. Bằng những kiến thức của bản thân cùng với sự
giúp đỡ nhiệt tình của thầy giáo hướng dẫn và các cán bộ, nhân viên trong Xí nghiệp, em
đi sâu phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh của Xí nghiệp và đề xuất một số giải
pháp thúc đẩy hoạt động kinh doanh của Xí nghiệp.
Cơ cấu của chuyên đề, ngoài lời mở đầu và kết luận được chia thành 3 chương:
- Chương I: Lý luận chung về kinh doanh thực phẩm của doanh nghiệp
- Chương II: Thực trạng hoạt động kinh doanh thực phẩm tại Xí nghiệp khai
thác và cung ứng thực phẩm tổng hợp
- Chương III: Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh kinh doanh thực phẩm tại Xí
nghiệp khai thác và cung ứng thực phẩm tổng hợp
Chương I
lý luận chung về kinh doanh thực phẩm

của doanh nghiệp

1.1. Khái niệm và vai trò của kinh doanh thực phẩm đối với quá trình sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm kinh doanh và kinh doanh thực phẩm
Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động kinh doanh là hoạt động kinh tế cơ bản
được các cá nhân và doanh nghiệp tiến hành nhằm mục đích thu lợi nhuận. Hiện nay có

nhiều cách hiểu về kinh doanh:
Theo quy định của Luật Doanh nghiệp (có hiệu lực từ ngày 1/1/2000), thì: “Kinh
doanh là việc thực hiện một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư từ sản
xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc thực hiện dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích sinh
lời”.
Như vậy, có thể hiểu kinh doanh là một hoạt động kinh tế nhằm mục tiêu sinh lời
của chủ thể kinh doanh trên thị trường. Khi tiến hành bất cứ hoạt động kinh doanh nào thì
các chủ thể đều phải sử dụng tập hợp các phương tiện, con người, nguồn vốn… và đưa các
nguồn lực này vào hoạt động để sinh lời cho doanh nghiệp. Chúng đều có đặc điểm chung
là gắn liền với sự vận động của nguồn vốn, một chủ thể kinh doanh không chỉ có cần vốn
mà cần cả những cách thức làm cho đồng vốn của mình quay vòng không ngừng, để đến
cuối chu kỳ kinh doanh số vốn lại tăng thêm. Mặt khác, chủ thể kinh doanh phải có được
doanh thu để bù đắp chi phí và có lợi nhuận.
Với cách hiểu về kinh doanh như vậy thì kinh doanh thực phẩm được hiểu là việc
đầu tư sản xuất và tiêu thụ thực phẩm trên thị trường, nhằm mục đích thu lợi nhuận. Kinh
doanh thực phẩm là một trong số các hình thức kinh doanh. Là lĩnh vực kinh doanh hàng
tiêu dùng, nó có các đặc điểm chung giống như các lĩnh vực kinh doanh khác nhưng nó
cũng có những đặc điểm riêng, đó là:
- Người tiêu dùng ít hiểu biết về hàng hóa một cách có hệ thống: trên thị trường có
tới hàng chục ngàn mặt hàng cho nên dù người bán có tận dụng được nhiều phương pháp
giới thiệu hàng hóa, doanh nghiệp nhưng người tiêu dùng vẫn chưa hiểu rõ hết được về địa
chỉ sản xuất, chất lượng, đặc tính, công dụng và cách thức sử dụng của tất cả các loại hàng
hóa.
- Sức mua trên thị trường biến đổi lớn theo thời gian, theo địa phương…Người tiêu
dùng có thể cân nhắc rất kỹ khi cần mua sắm nhất là vào thời điểm có rất nhiều hàng tiêu
dùng có khả năng thay thế lẫn nhau.

- Sự khác biệt về người tiêu dùng rất lớn: giữa các tầng lớp dân cư, có sự khác nhau
về nghề nghiệp, dân tộc, giới tính, trình độ văn hóa, độ tuổi, tập quán sinh hoạt nên sự hiểu
biết và tiêu dùng của họ về các loại thực phẩm là khác biệt nhau.

- Có nhiều người mua vì hàng thực phẩm gắn với cuộc sống hàng ngày của nhân
dân, các thành viên trong xã hội đều có nhu cầu tiêu dùng nhưng mỗi lần mua không
nhiều, lặt vặt và phân tán vì nhu cầu đời sống rất đa dạng.
ở đây, mặt hàng kinh doanh là hàng thực phẩm, gắn liền với nhu cầu sinh hoạt của
con người như lương thực, đường, sữa, đồ hộp, dầu ăn, bia, rượu, bột mì, bánh kẹo…
Nguyên liệu của nó là các sản phẩm của ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, chăn nuôi, thủy
sản, và một số ngành chế biến khác. Hàng nông sản được dùng làm nguyên liệu đầu vào
cho sản xuất kinh doanh hàng thực phẩm nên ta phải hiểu rõ đặc điểm của nó để chủ động
khai thác tốt nhất nguồn đầu vào này. Hàng nông sản có những đặc điểm sau:
+ Tính thời vụ: vì chăn nuôi, trồng trọt có tính thời vụ nên cần phải biết quy luật sản
xuất các mặt hàng nông sản để làm tốt công tác chuẩn bị trước mùa thu hoạch, đến kỳ thu
hoạch phải tập trung nhanh nguồn lao động để triển khai công tác thu mua và chế biến sản
phẩm từ các ngành này.
+ Tính phân tán: hàng nông sản phân tán ở các vùng nông thôn và ở trong tay hàng
triệu nông dân, sức tiêu thụ thì tập trung ở thành phố và khu công nghiệp tập trung. Vì vậy
phải bố trí địa điểm thu mua, phương thức thu mua, chế biến và vận chuyển đều phải phù
hợp với đặc điểm nói trên.
+ Tính khu vực: tùy theo địa hình của từng nơi mà có vùng thì thích hợp với trồng
trọt cây nông nghiệp, nơi thì cây công nghiệp, nơi thì với nghề chăn nuôi, vì thế có những
cơ sở sản xuất sản phẩm hàng nông sản rất khác nhau với tỷ lệ hàng hóa khá cao.
+ Tính không ổn định: Sản xuất hàng nông sản không ổn định, sản lượng hàng nông
nghiệp có thể lên xuống thất thường, vùng này được mùa, vùng khác mất mùa…
Tất cả các đặc điểm trên của yếu tố đầu vào đều có ảnh hưởng tới kết quả và hiệu
quả kinh doanh thực phẩm. Ngoài ra sản phẩm của hàng thực phẩm lại có ảnh hưởng trực
tiếp tới sức khỏe của người tiêu dùng. Vì vậy, kinh doanh thực phẩm ngoài việc cần giấy
phép đăng ký kinh doanh còn phải có giấy chứng nhận đạt chất lượng vệ sinh an toàn thực
phẩm do Bộ Ytế cấp.
1.1.2. Vai trò của kinh doanh thực phẩm đối với quá trình sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp
1.1.2.1. Vai trò của kinh doanh thực phẩm đối với sự phát triển kinh tế - xã hội

Thực phẩm là một mặt hàng tiêu dùng rất quan trọng đối với toàn xã hội nói chung
và đối với mỗi con người nói riêng. Thực phẩm cung cấp cho con người những chất dinh
dưỡng như: tinh bột, chất béo, các loại vitamin, prôtêin và các chất khóang khác… giúp
con người có sức khỏe để tồn tại phát triển và lao động. Xét trong tổng thể nền kinh tế
quốc dân, tiêu thụ sản phẩm có vai trò trong việc cân đối giữa cung và cầu thực phẩm trên
thị trường. Thực phẩm có thể ở dạng tự nhiên hay là đã qua chế biến, sản xuất sản phẩm
rồi được tiêu thụ tức là vấn đề sản xuất kinh doanh thực phẩm được diễn ra bình thường,
liên tục tránh được những mất cân đối trong cung và cầu về hàng thực phẩm. Doanh
nghiệp kinh doanh thực phẩm có nhu cầu sử dụng các nguồn lực của xã hội để bảo đảm
đầu vào cho sản xuất như nguyên liệu, vốn, nhân lực, thiết bị máy móc, công nghệ… đã
tác động tới một loạt các hoạt động khác, các lĩnh vực kinh doanh khác như người chăn
nuôi, trồng trọt, yếu tố con người, yếu tố văn hóa xã hội. Tức nó đã trực tiếp hoặc gián tiếp
tác động tới sự phát triển của các ngành khác hay toàn bộ nền kinh tế quốc dân.
Tiêu thụ sản phẩm nói chung và tiêu thụ thực phẩm nói riêng không trực tiếp tạo ra
của cải vật chất cho xã hội mà nó chỉ phục vụ quá trình tiếp tục sản xuất trong khâu lưu
thông. Kinh doanh thực phẩm có tác dụng nhiều mặt tới lĩnh vực sản xuất và tiêu dùng xã
hội, nó cung cấp những sản phẩm là lương thực, thực phẩm là những hàng hóa thiết yếu
cho người tiêu dùng một cách đầy đủ, kịp thời đồng bộ, đúng số lượng, chất lượng một
cách thuận lợi, với quy mô ngày càng mở rộng. Đối với các lĩnh vực lưu thông, các doanh
nghiệp thương mại, đại lý bán buôn, bán lẻ có thể nhận được các sản phẩm, hàng hóa đầu
vào một cách kịp thời, đồng bộ, đúng số lượng, chất lượng. Đối với lĩnh vực tiêu dùng, các
cá nhân có thể dễ dàng thỏa mãn nhu cầu về hàng thực phẩm trên thị trường một cách kịp
thời và văn minh, nhờ hàng loạt các cửa hàng, quầy hàng, siêu thị… cung cấp cho mọi
người, mọi gia đình và các nhu cầu đa dạng của mọi tầng lớp dân cư, lứa tuổi, nghề
nghiệp. Ngoài ra, kinh doanh thực phẩm còn có tác dụng nữa là kích thích nhu cầu, gợi mở
nhu cầu, hướng người tiêu dùng tới những hàng thực phẩm có chất lượng cao, thuận tiện
trong sử dụng, đồng thời đa dạng về sản phẩm với phong cách phục vụ đa dạng, văn minh,
hiện đại.
1.1.2.2. Vai trò của kinh doanh thực phẩm đối với sự phát triển của doanh nghiệp

Kinh doanh thực phẩm là một quá trình bao gồm nhiều khâu, nhiều công đoạn,
nhiều bộ phận phức tạp và liên tục có mối liên hệ chặt chẽ, gắn bó với nhau. Kết quả của
khâu này bộ phận này có ảnh hưởng tới chất lượng của các khâu khác hay toàn bộ quá
trình kinh doanh, trong đó khâu tiêu thụ sản phẩm được đánh giá là khâu then chốt quyết

định đến sự thành bại của doanh nghiệp. Sản xuất được mà không tiêu thụ được hay sản
phẩm thực phẩm tiêu thụ chậm thì làm cho doanh nghiệp đó kinh doanh lỗ rồi dẫn tới phá
sản.
Kinh doanh thực phẩm từ khâu mua nguyên liệu đầu vào, sản xuất chế biến và khâu
tiêu thụ sản phẩm, khâu nào cũng quan trọng để tăng hiệu quả của hoạt động kinh doanh
nếu một khâu nào đó hoạt động kém, chậm tiến độ sẽ ảnh hưởng tới khâu khác. Nhưng
phải nói rằng trong kinh doanh nói chung và kinh doanh thực phẩm nói riêng thì tiêu thụ
sản phẩm là giai đoạn quan trọng, vì nó ảnh hưởng trực tiếp tới các khâu khác, tới sự tồn
tại và phát triển của doanh nghiệp. Để tiếp tục, đẩy mạnh kinh doanh trên thị trường thì
doanh nghiệp hoạt động trong ngành thực phẩm luôn tìm cách tái sản xuất, mở rộng thị
trường sao cho có nhiều sản phẩm đáp ứng được tối đa nhu cầu của khách hàng. Như vậy
điều kiện cần và đủ là doanh nghiệp phải tiêu thụ được sản phẩm sao cho thu được một
lượng tiền bảo đảm bù đắp chi phí bỏ ra, có lợi nhuận từ đó doanh nghiệp có đủ nguồn lực
để tiếp tục tái sản xuất mở rộng cho chu kỳ sản xuất sau, còn nếu doanh nghiệp không tiêu
thụ được thì sẽ gây ứ đọng nguồn vốn, tăng các chi phí kho, bảo quản… gây đình trệ cho
hoạt động sản xuất kinh doanh.
Đối với doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm, tiêu thụ sản phẩm có vai trò quan
trọng trong việc duy trì và phát triển mở rộng thị trường. Tiêu thụ được càng nhiều sản
phẩm tức là sản phẩm thực phẩm đã được thị trường chấp nhận, và càng có nhiều khách
hàng biết tới sản phẩm, biết tới thương hiệu, và biết tới doanh nghiệp kinh doanh thực
phẩm đó. Trong bất kỳ một hình thức kinh doanh nào cũng vậy thì mục tiêu duy trì và mở
rộng thị trường là một mục tiêu rất quan trọng để doanh nghiệp có thể duy trì và phát triển.
Doanh nghiệp đó phải đề ra các biện pháp để kích thích khối lượng tiêu thụ, tăng doanh số
bán không chỉ ở thị trường hiện tại mà cả ở thị trường tiềm năng. Khối lượng hàng bán ra
ngày một lớn hơn thì doanh nghiệp có thêm điều kiện để mở rộng và phát triển kinh doanh,

từ đó phát hiện thêm nhu cầu và cho ra sản phẩm thực phẩm mới.
Tiêu thụ thực phẩm trong doanh nghiệp còn góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp, thông qua chỉ tiêu lợi nhuận, tốc độ quay của vốn, mức chi
phí trên một đồng vốn để đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Hiệu quả kinh
doanh là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng các yếu tố của quá trình kinh
doanh ở doanh nghiệp nhằm đạt kết quả cao nhất, với chi phí nhỏ nhất. Nó không chỉ là
thước đo trình độ tổ chức kinh doanh mà còn là vấn đề sống còn của doanh nghiệp. Tiêu
thụ thực phẩm tác động trực tiếp tới quá trình tổ chức quản lý, thúc đẩy việc áp dụng tiến

bộ khoa học kỹ thuật, nâng cao chất lượng thực phẩm, hạ giá thành sản xuất của doanh
nghiệp trong ngành thực phẩm. Tổ chức tốt hoạt động tiêu thụ góp phần giảm các chi phí
lưu thông, giảm thời gian dự trữ thành phẩm, nguyên liệu, tăng nhanh vòng quay của vốn,
rút ngắn chu kỳ sản xuất kinh doanh… từ đó giúp doanh nghiệp tăng doanh thu và đem lại
lợi nhuận cao.
Tiêu thụ thực phẩm tạo ra ưu thế và độ an toàn cho doanh nghiệp kinh doanh thực
phẩm trong môi trường cạnh tranh khắc nghiệt hiện nay với các doanh nghiệp trong ngành
và ngoài ngành, đây cũng chính là một mục tiêu mà bất kỳ một doanh nghiệp nào cũng
muốn hướng tới. Vị thế được đánh giá qua doanh số bán, số lượng hàng hóa bán ra, phạm
vi thị trường mà nó chiếm lĩnh. Mỗi doanh nghiệp luôn luôn phảỉ chú ý tới uy tín, tới niềm
tin của khách hàng vào sản phẩm của doanh nghiệp, tới thương hiệu của doanh nghiệp, để
từ đó tạo đà cho việc mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng khả năng cạnh tranh.
Tiêu thụ thực phẩm có vai trò gắn kết người sản xuất, chế biến thực phẩm đối với
người tiêu dùng sản phẩm của doanh nghiệp mình. Nó giúp cho các nhà sản xuất thực
phẩm hiểu rõ thêm về kết quả của quá trình sản xuất kinh doanh của mình thông qua sự
phản ánh của người tiêu dùng thực phẩm, qua đó cũng nắm bắt được nhu cầu mới của họ.
Đồng thời qua hoạt động tiêu thụ còn giúp cho các doanh nghiệp có thể kiểm tra tình hình
hoạt động kinh doanh của các đơn vị, cửa hàng, đại lý, chi nhánh… Trên cơ sở đó doanh
nghiệp sẽ có những biện pháp hữu hiệu đối với từng đoạn thị trường để có thể khai thác
được tối đa nhu cầu của khách hàng.
Như vậy, có thể thấy rằng kinh doanh thực phẩm có vai trò rất quan trọng đối với

doanh nghiệp kinh doanh kinh doanh thực phẩm. Nó quyết định sự tồn tại và phát triển của
doanh nghiệp. Do đó, thúc đẩy kinh doanh thực phẩm sẽ có tác động trực tiếp tới quy mô,
lợi nhuận của doanh nghiệp, quyết định tới khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
1.2. Nội dung của kinh doanh thực phẩm ở doanh nghiệp
Với cách hiểu về kinh doanh thực phẩm theo nghĩa rộng thì nội dung của nó sẽ bao
gồm nhiều khâu, nhiều hoạt động liên kết với nhau tạo thành một chuỗi quy trình. Có thể
khái quát các nội dung cơ bản của kinh doanh thực phẩm ở doanh nghiệp qua sơ đồ 1.1
dưới đây.



Mua s
ắm

các yếu tố
đầu vào
cho s
ản

Sản xuất
thực phẩm

Tiêu thụ
thực phẩm




Sơ đồ 1.1. Quá trình sản xuất kinh doanh ở doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm
1.2.1. Hoạt động mua sắm các yếu tố đầu vào cho sản xuất (tạo nguồn)

Để hoạt động sản xuất và tiêu thụ thực phẩm được diễn ra liên tục không bị gián
đoạn đòi hỏi phải bảo đảm thường xuyên, liên tục nguyên, nhiên, vật liệu, máy móc thiết
bị, sức lao động, vốn… Chỉ có thể đảm bảo đủ số lượng, đúng mặt hàng và chất lượng cần
thiết với thời gian quy định thì sản xuất mới có thể được tiến hành bình thường và sản xuất
kinh doanh mới có hiệu quả. Vật tư (nguyên, nhiên vật liệu) cho sản xuất ở các doanh
nghiệp đóng vai trò hết sức quan trọng, góp phần nâng cao trình độ công nghệ, nâng cao
sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Các yếu tố đầu vào cho sản xuất thực phẩm gồm có: các
sản phẩm nông sản tươi, khô (gạo, ớt, măng, tỏi, đậu nành, mía, dưa…), các thiết bị máy
móc, vốn, cơ sở hạ tầng, điện, nước…
Đảm bảo tốt vật tư cho sản xuất thực phẩm là đáp ứng các yêu cầu về số lượng, chất
lượng, đúng thời gian, chủng loại và đồng bộ. Điều này ảnh hưởng tới năng suất của doanh
nghiệp, đến chất lượng của sản phẩm thực phẩm sản xuất ra, đến việc sử dụng hợp lý và
tiết kiệm vật tư, đến tình hình tài chính của doanh nghiệp, đến hiệu quả sản xuất kinh
doanh, đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm.
Trong nền kinh tế thị trường, nội dung của công tác đầu vào cho sản xuất kinh
doanh nói chung và cho lĩnh vực thực phẩm nói riêng (hậu cần vật tư cho sản xuất) bao
gồm từ khâu nghiên cứu thị trường, xác định nguồn vật tư, lập kế hoạch mua sắm vật tư,
tổ chức mua sắm, tổ chức tiếp nhận, bảo quản và cấp phát đến việc quản lý sử dụng và
quyết toán vật tư.










Xác định nhu

cầu
Lập và tổ chức
thực hiện kế
hoạch mua sắm
v
ật

tư


Lựa chọn người
cung ứng








Sơ đồ 1.2. Mô hình tổ chức mua sắm và quản lý vật tư
Sau đây chúng ta xem xét nội dung chủ yếu của một số hoạt động cơ bản.

1.2.1.1. Xác định nhu cầu vật tư
Mỗi loại vật tư đều có những đặc tính cơ, lý, hóa học và trạng thái khác nhau, có
nhu cầu tiêu dùng cho các đối tượn khác nhau. Doanh nghiệp thực phẩm phải tính toán,
dựa vào các chỉ tiêu để xác định được nhu cầu cần tiêu dùng trong kỳ kinh doanh, số lượng
nguyên nhiên, vật liệu loại gì chất lượng ra sao để sản xuất thực phẩm. Đồng thời doanh
nghiệp phải nghiên cứu xác định khả năng của nguồn hàng, để có thể khai thác đặt hàng và
thu mua đáp ứng cho nhu cầu của sản xuất, nguồn hàng có thể mua lại của các nhà kinh

doanh khác hay tới tận nơi trồng trọt chăn nuôi để thu mua nguyên vật liệu.
Nhu cầu vật tư cho sản xuất được xác định bằng 4 phương pháp:
* Phương pháp trực tiếp ( dựa vào mức tiêu dùng vật tư và khối lượng sản phẩm sản xuất
trong kỳ)
* Phương pháp tính dựa trên cơ sở số liệu về thành phần chế tạo sản phẩm
* Phương pháp tính nhu cầu dựa trên cơ sở thời hạn sử dụng
* Phương pháp tính theo hệ số biến động
1.2.1.2. Lập và tổ chức thực hiện kế hoạch mua sắm vật tư ở doanh nghiệp
Kế hoạch mua sắm vật tư (đầu vào cho sản xuất kinh doanh thực phẩm) là một bộ
phận quan trọng của kế hoạch sản xuất-kỹ thuật-tài chính của doanh nghiệp và có mối
quan hệ mật thiết với các kế hoạch khác như kế hoạch tiêu thụ, kế hoạch sản xuất, kế
hoạch tài chính Kế hoạch mua sắm vật tư của doanh nghiệp là các bản tính toán nhu cầu
cho sản xuất hàng thực phẩm của doanh nghiệp và nguồn hàng rất phức tạp nhưng có tính
cụ thể và nghiệp vụ cao. Nhiệm vụ chủ yếu của kế hoạch là bảo đảm vật tư tốt nhất cho
hoạt động sản xuất kinh doanh hàng thực phẩm, nó phản ánh được toàn bộ nhu cầu vật tư
của doanh nghiệp trong kỳ kế hoạch như nhu cầu vật tư cho sản xuất, cho sửa chữa, dự
Tổ chức
quản lý vật
tư nội bộ
Phân tích
đánh giá
quá trình
quản lý
Thương lư
ợng
và đặt hàng
Theo dõi
đ
ặt
hàng và tiếp

nh
ận vật t
ư


Quản lý dự trữ
và bảo quản
Cấp phát vật
tư nội bộ
Quyết toán vật
tư


trữ… Đồng thời nó còn phản ánh được các nguồn vật tư và cách tạo nguồn của doanh
nghiệp gồm nguồn hàng tồn kho đầu kỳ, nguồn động viên tiềm lực nội bộ doanh nghiệp,
nguồn mua trên thị trường.
Trên cơ sở của kế hoạch mua sắm vật tư và kết quả nghiên cứu thị trường doanh
nghiệp lên đơn hàng vật tư và tổ chức thực hiện việc đảm bảo vật tư cho sản xuất. Lên đơn
hàng là quá trình cụ thể hóa nhu cầu, là việc xác định tất cả các quy cách, chủng loại và
thời gian nhận hàng, lập đơn hàng là công việc hết sức quan trọng của quá trình tổ chức
mua sắm vật tư, vì nó ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình mua sắm vật tư và hiệu quả của quá
trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Bất cứ một sai sót nào cũng có thể dẫn tới
việc đặt mua những vật tư mà nhu cầu sản xuất không cần tới hoặc không đủ so với nhu
cầu. Để lập được đơn hàng chính xác bộ phận lập đơn hàng phải tính đến các cơ sở như:
nhiệm vụ sản xuất, hệ thống định mức tiêu dùng vật tư, định mức dự trữ vật tư, lượng tồn
kho, kế hoạch tác nghiệp đảm bảo vật tư quý, tháng … Nhiệm vụ quan trọng trong công
tác lập đơn hàng là chọn và đặt mua những loại vật tư hàng hóa có hiệu quả kinh tế cao.
Vận chuyển vật tư hàng hóa về doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc
đảm bảo vật tư kịp thời, đầy đủ và đồng bộ cho sản xuất. Công việc này ảnh hưởng trực
tiếp tới việc giữ gìn số lượng, chất lượng vật tư hàng hóa, đảm bảo sử dụng có hiệu quả và

hạ giá thành sản phẩm. Chuyển đưa vật tư về doanh nghiệp có thể thực hiện bằng hình
thức tập trung hoặc phi tập trung tùy theo khối lượng vật tư và tình hình cụ thể từng doanh
nghiệp.
Vật tư hàng hóa chuyển về doanh nghiệp trước khi nhập kho phải qua khâu tiếp
nhận về số lượng và chất lượng. Mục đích của tiếp nhận là kiểm tra số lượng và chất lượng
vật tư nhập kho, kiểm tra việc thực hiện hợp đồng và đưa hàng xem có bảo đảm số lượng
và chất lượng hay không để xác định rõ trách nhiệm của những đơn vị và cá nhân có liên
quan đến hàng nhập.
1.2.1.3. Tổ chức quản lý vật tư nội bộ doanh nghiệp
Vật tư sau khi nhập kho được doanh nghiệp tổ chức dự trữ, bảo quản. Mục đích của
dự trữ, bảo quản là đảm bảo cho quá trình sản xuất thực phẩm của doanh nghiệp diễn ra
bình thường, liên tục, giảm tối thiểu các trường hợp mất mát, hư hỏng vật tư. Cấp phát vật
tư cho các đơn vị tiêu dùng trong doanh nghiệp (phân xưởng, tổ đội sản xuất, nơi làm việc
của công nhân) là một khâu công hết sức quan trọng. Tổ chức tốt khâu này sẽ bảo đảm cho
sản xuất của doanh nghiệp tiến hành được nhịp nhàng, góp phần tăng năng suất lao động
của công nhân, tăng nhanh vòng quay của vốn lưu động, nâng cao chất lượng và hạ giá

thành sản phẩm, tiết kiệm vật tư trong tiêu dùng sản xuất, nâng cao hiệu quả cho hoạt động
sản xuất kinh doanh.
1.2.2. quá trình sản xuất thực phẩm
quá trình sản xuất ở doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm là quá trình doanh nghiệp
phối hợp các yếu tố đầu vào để tạo sản phẩm. Chất lượng của thực phẩm sản xuất ra phụ
thuộc rất lớn vào công nghệ sản xuất của doanh nghiệp. quá trình sản xuất được tổ chức
và quản lý tốt góp phần tiết kiệm được các nguồn lực cần thiết cho sản xuất, giảm giá
thành, tăng năng suất và hiệu quả sản xuất kinh doanh. Chất lượng sản phẩm và dịch vụ do
khâu sản xuất và dịch vụ tạo ra, nếu hoàn thiện được sẽ tạo ra tiềm năng to lớn cho nâng
cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Để có được các sản
phẩm tốt thì doanh nghiệp phải cải tiến công nghệ sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm,
đặc biệt trong khâu bảo quản nguyên liệu và thành phẩm của thực phẩm.
1.2.3. Tiêu thụ thực phẩm

Tiêu thụ thực phẩm là giai đoạn cuối cùng của quá trình sản xuất kinh doanh thực
phẩm, là yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp kinh doanh thực
phẩm. Tiêu thụ thực phẩm là thực hiện mục đích của sản xuất hàng hóa, là đưa sản phẩm
từ nơi sản xuất tới nơi tiêu dùng. Nó là khâu lưu thông hàng hóa, là cầu nối trung gian một
bên là sản xuất và phân phối còn một bên là tiêu dùng thực phẩm.
Tiêu thụ thực phẩm là một quá trình kinh tế bao gồm nhiều khâu từ việc nghiên cứu
thị trường, xác định nhu cầu của khách hàng, thực hiện các nghiệp vụ tiêu thụ, xúc tiến bán
hàng… nhằm mục đích đạt hiệu quả cao nhất. Hoạt động tiêu thụ thực phẩm ở các doanh
nghiệp bao gồm hai loại quá trình liên quan trực tiếp tới sản phẩm: các nghiệp vụ kỹ thuật
sản xuất và các nghiệp vụ kinh tế, tổ chức và kế hoạch tiêu thụ. Việc chuẩn bị hàng để xuất
bán là nghiệp vụ tiếp tục sản xuất trong khâu lưu thông, các nghiệp vụ sản xuất ở các kho
bao gồm: tiếp nhận, phân loại, bao gói, lên nhãn hiệu sản phẩm, xếp hàng ở kho, bảo quản
và chuẩn bị đồng bộ hàng để xuất bán và vận chuyển hàng theo yêu cầu của khách. Khi
sản phẩm của doanh nghiệp được tiêu thụ, tức là nó đã được người tiêu dùng chấp nhận để
thỏa mãn một nhu cầu nào đó. Sức tiêu thụ sản phẩm ở doanh nghiệp thể hiện ở mức bán
ra, uy tín của doanh nghiệp, chất lượng của sản phẩm, sự thích ứng với nhu cầu người tiêu
dùng và sự hoàn thiện ở các hoạt động dịch vụ. Tiêu thụ thực phẩm gắn người sản xuất với
người tiêu dùng thực phẩm., nó giúp cho các nhà sản xuất hiểu thêm về kết quả sản xuất
của mình và nhu cầu của khách hàng

Sơ đồ 1.3. Mô hình tiêu thụ thực phẩm ở DN kinh doanh thực phẩm
1.2.3.1. Nghiên cứu thị trường thực phẩm
Nghiên cứu
thị trường
Quản lý hệ
thống phân
ph
ối

Quản lý dự

trữ và hoàn
thi
ện sản
Quản lý lực
lượng bán
Tổ chức bán
hàng và cung
c
ấp dịch vụ

Đánh
giá
hoạt
động
tiêu
Lập kế hoạch
tiêu thụ
th
ực phẩm

Thị trường
Sản phẩm
D
ịc
h v
ụ

Giá

Phân phối,

giao ti
ếp

Xúc tiến
Tổ
chức
thực
hiện
kế
ho
ạc

Nghiên cứu thị trường là công việc đầu tiên và cần thiết đối với mỗi doanh nghiệp
trong hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung và kinh doanh thực phẩm nói riêng. Nghiên
cứu thị trường thực phẩm nhằm trả lời các câu hỏi: sản xuất những thực phẩm gì? sản xuất
như thế nào? thực phẩm bán cho ai?… Mục đích của việc nghiên cứu thị trường thực phẩm
là nghiên cứu xác định khả năng tiêu thụ những loại thực phẩm khác nhau trên một địa bàn
nhất định trong một khoảng thời gian nhất định. Trên cơ sở đó nâng cao khả năng cung cấp
để thỏa mãn tốt nhất nhu cầu của thị trường. Nghiên cứu thị trường thực phẩm có ý nghĩa
vô cùng quan trọng, vì đây là nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến khối lượng, giá bán, mạng
lưới và hiệu quả của công tác tiêu thụ thực phẩm. Việc nghiên cứu còn giúp doanh nghiệp
kinh doanh thực phẩm biết được xu hướng, sự biến đổi nhu cầu của khách hàng, sự phản
ứng của họ đối với sản phẩm của doanh nghiệp, thấy được các biến động của thu nhập và
giá cả, từ đó có các biện pháp điều chỉnh cho phù hợp. Khi nghiên cứu thị trường thực
phẩm, doanh nghiệp phải giải đáp được các yêu cầu:
- Đâu là thị trường có triển vọng đối với sản phẩm của doanh nghiệp?
- Khả năng tiêu thụ thực phẩm của doanh nghiệp trên thị trường đó ra sao?
- Doanh nghiệp cần phải xử lý những biện pháp gì có liên quan và có thể sử dụng
những biện pháp nào để tăng khối lượng sản phẩm tiêu thụ?
- Những mặt hàng thực phẩm nào, thị trường nào có khả năng tiêu thụ với khối

lượng lớn phù hợp với năng lực và đặc điểm sản xuất của doanh nghiệp?
- Với mức giá nào thì khả năng chấp nhận của thị trường là lớn nhất trong từng thời
kỳ?
- Yêu cầu chủ yếu của thị trường về mẫu mã, bao gói, phương thức thanh toán,
phương thức phục vụ?
- Tổ chức mạng lưới tiêu thụ và phương thức phân phối thực phẩm?
Trên cơ sở điều tra nghiên cứu thị trường doanh nghiệp tiến hành lựa chọn sản
phẩm thích ứng với nhu cầu của thị trường. Đây là nội dung quan trọng quyết định hiệu
quả của hoạt động tiêu thụ, vì trong nền kinh tế thị trường các doanh nghiệp muốn tồn tại
và phát triển thì phải sản xuất kinh doanh dựa trên cái mà thị trường cần chứ không phải
dựa vào cái mà doanh nghiệp sẵn có. Từ những thông tin và xử lý thông tin do thị trường
đem lại doanh nghiệp tiến hành lựa chọn loại thực phẩm thích ứng, thực hiện đơn đặt hàng
và tiến hành tổ chức sản xuất, tiêu thụ thực phẩm.
1.2.3.2. Lập kế hoạch tiêu thụ thực phẩm

Xây dựng kế hoạch tiêu thụ là cơ sở quan trọng đảm bảo cho quá trình sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp tiến hành nhịp nhàng, liên tục theo kế hoạch đã định. Kế
hoạch tiêu thụ thực phẩm là căn cứ để xây dựng kế hoạch hậu cần vật tư và các bộ phận
khác của kế hoạch sản xuất - kỹ thuật - tài chính doanh nghiệp… Kế hoạch tiêu thụ thực
phẩm phản ánh được các nội dung cơ bản như: khối lượng tiêu thụ thực phẩm về hiện vật
và giá trị có phân theo hình thức tiêu thụ, cơ cấu sản phẩm và cơ cấu thị trường tiêu thụ.
Trong xây dựng kế hoạch tiêu thụ thực phẩm, doanh nghiệp có thể sử dụng các phương
pháp như phương pháp cân đối, phương pháp quan hệ động và phương pháp tỷ lệ cố định.
Để xây dựng kế hoạch tiêu thụ cần dựa vào các căn cứ cụ thể: doanh thu bán hàng ở các kỳ
trước, các kết quả nghiên cứu thị trường, năng lực sản xuất, chi phí sản xuất kinh doanh
tiêu thụ của doanh nghiệp, các hợp đồng đã ký hoặc dự kiến ký. Trong kế hoạch tiêu thụ
phải lần lượt lập được các kế hoạch như: kế hoạch bán hàng, marketing, quảng cáo, chi phí
cho tiêu thụ, …
1.2.3.3. Tổ chức thực hiện kế hoạch tiêu thụ thực phẩm
Chuẩn bị hàng hóa để xuất bán cho khách hàng là hoạt động tiếp tục sản xuất kinh

doanh trong khâu lưu thông. Muốn cho quá trình lưu thông hàng hóa được liên tục, không
bị gián đoạn thì các doanh nghiệp phải chú trọng đến các nghiệp vụ như: tiếp nhận, phân
loại, lên nhãn hiệu sản phẩm, bao gói, sắp xếp hàng hóa ở kho, bảo quản và ghép đồng bộ
để xuất bán cho khách hàng. Đối với các hoạt động này thì doanh nghiệp cần phải lập kế
hoạch từ trước, tiếp nhận đầy đủ về số lượng và chất lượng hàng hóa từ các nguồn nhập
kho (từ các phân xưởng, tổ đội sản xuất của doanh nghiệp) theo đúng mặt hàng qui cách,
chủng loại hàng hóa thông thường, kho hàng hóa của doanh nghiệp đặt gần nơi sản xuất
của doanh nghiệp, nếu kho hàng đặt xa nơi sản xuất thì phải tổ chức tốt việc tiếp nhận
hàng hóa bảo đảm kịp thời, nhanh chóng, góp phần giải phóng nhanh phương tiện vận tải,
bốc xếp, an toàn sản phẩm, tiết kiệm chi phí lưu thông.
Trong nền kinh tế thị trường, việc tiêu thụ sản phẩm được thực hiện bằng nhiều
kênh khác nhau, theo đó các sản phẩm được bán và vận động từ các doanh nghiệp sản xuất
kinh doanh đến tận tay các hộ tiêu dùng cuối cùng. Để hoạt động tiêu thụ có hiệu quả cao
cần phải lựa chọn kênh tiêu thụ sản phẩm một cách hợp lý trên cơ sở tính đến các yếu tố
như đặc điểm sản phẩm, các điều kiện vận chuyển, bảo quản, sử dụng…
Căn cứ vào mối quan hệ giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng cuối cùng, có 2
hình thức tiêu thụ trực tiếp và gián tiếp.

Kênh tiêu thụ trực tiếp là hình thức doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm bán thẳng sản
phẩm của mình cho người tiêu dùng cuối cùng không qua các khâu trung gian. Với hình thức
này có thể giảm được chi phí lưu thông, thời gian sản phẩm tới tay người tiêu dùng nhanh
hơn, các doanh nghiệp có điều kiện tiếp xúc trực tiếp với người tiêu dùng, hiểu biết rõ nhu cầu
của khách hàng và tình hình giá cả từ đó tạo điều kiện thuận lợi để gây uy tín và thanh thế cho
doanh nghiệp. Nhưng nó cũng gặp phải nhược điểm là doanh nghiệp phải thường xuyên tiếp
xúc với nhiều bạn hàng, phải dành nhiều công sức, thời gian vào quá trình tiêu thụ, nhiều khi
làm tốc độ chu chuyển của vốn lưu động chậm hơn…

Sơ đồ 1.4. Hình thức tiêu thụ trực tiếp
Kênh tiêu thụ gián tiếp là hình thức mà doanh nghiệp xuất bán sản phẩm của mình cho
người tiêu dùng cuối cùng có qua khâu trung gian bao gồm: người bán buôn, bán lẻ, đại
lý…Sự tham gia nhiều hay ít của người trung gian trong quá trình tiêu thụ sẽ làm cho kênh
tiêu thụ dài hay ngắn khác nhau. Với hình thức tiêu thụ này các doanh nghiệp có thể tiêu thụ
được một khối lượng lớn thực phẩm trong thời gian ngắn nhất, từ đó thu hồi vốn nhanh, tiết
kiệm chi phí bảo quản hao hụt… Tuy nhiên, hình thức này làm cho thời gian lưu thông thực
phẩm dài hơn, tăng chi phí tiêu thụ và doanh nghiệp khó có thể kiểm soát được các khâu
trung gian…









Doanh nghi
ệp sản
xu
ất


Ngư
ời tiêu dùng
cu

ối cùng
Môi giới


Doanh nghiệp sản
xu
ất

Bán buôn










Sơ đồ 1.5.Hình thức tiêu thụ gián tiếp
Bán hàng là sự giao tiếp trực tiếp giữa người bán hàng với khách hàng mua hàng, trong
đó người bán hàng có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu cho người mua hàng và nhận
tiền.

Sơ đồ 1.6. Các bước bán hàng trực tiếp
Tiềm năng



Sát hạch
triển vọng
Thực hiện bán
hàng
Đánh giá, duy
trì bán hàng.
-

Chào bán tại nhà
- Quảng cáo
- Nguồn tham khảo
-

Nhu cầu
- Động cơ
- Khả năng mua

-

Tiếp cận
- Xác định vấn đề
- Chứng minh
- Xử lý các ý kiến
phản hồi
-

Chuy
ển giao hàng
-Đánh giá
-Thực hiện các hoạt
động hậu mãi.


Bán hàng là một trong những khâu cuối cùng của hoạt động kinh doanh thực phẩm.
Hoạt động bán hàng là hoạt động mang tính nghệ thuật, tác động đến tâm lý người mua
nhằm đạt mục tiêu bán được hàng. Doanh nghiệp phải đặc biệt quan tâm đến quá trình tác
động vào tâm lý của khách hàng, thường thì tâm lý trải qua 4 giai đoạn: sự chú ý  quan
tâm hứng thú  nguyện vọng mua  quyết định mua. Nghệ thuật của người bán hàng là
làm chủ quá trình bán hàng về tâm lý, để điều khiển có ý thức quá trình bán hàng.
Để bán được nhiều hàng doanh nghiệp phải đáp ứng được các yêu cầu của khách
hàng như: chất lượng, mẫu mã, giá cả… và phải biết lựa chọn các hình thức bán hàng cho
phù hợp.

1.2.3.4. Phân tích hoạt động tiêu thụ thực phẩm
Sau mỗi chu kỳ kinh doanh, doanh nghiệp cần phải phân tích, đánh giá hoạt động
tiêu thụ thực phẩm nhằm xem xét khả năng mở rộng hay thu hẹp thị trường tiêu thụ, hiệu
quả hoạt động sản xuất kinh doanh, các nguyên nhân ảnh hưởng đến kết quả tiêu thụ…
nhằm kịp thời có các biện pháp thích hợp để thúc đẩy quá trình tiêu thụ sản phẩm. Đánh
giá hiệu quả hoạt động tiêu thụ có thể xem xét trên các khía cạnh: tình hình tiêu thụ sản
phẩm theo khối lượng, mặt hàng, giá trị, thị trường và giá cả các mặt hàng tiêu thụ.
1.3. Những nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh thực phẩm của doanh
nghiệp
1.3.1. Những nhân tố thuộc môi trường kinh doanh
Các yếu tố thuộc môi trường kinh doanh là các yếu tố khách quan mà doanh nghiệp
không thể kiểm soát được. Môi trường kinh doanh tác động liên tục tới hoạt động của
doanh nghiệp theo những xu hướng khác nhau, vừa tạo ra cơ hội vừa hạn chế khả năng
thực hiện mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp.
1.3.1.1. Môi trường văn hóa xã hội
Yếu tố văn hóa - xã hội luôn bao quanh doanh nghiệp và khách hàng, có ảnh hưởng
lớn tới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, các yếu tố trong nhóm này tác động mạnh
đến qui mô và cơ cấu của thị trường.
Dân số quyết định qui mô của nhu cầu và tính đa dạng của nhu cầu. Tiêu thức này
ảnh hưởng đến dung lượng thị trường có thể đạt đến, thông thường thì dân số càng lớn thì
qui mô thị trường càng lớn, nhu cầu về tiêu dùng tăng, khối lượng tiêu thụ một số sản
phẩm nào đó lớn, khả năng đảm bảo hiệu quả kinh doanh càng cao, cơ hội kinh doanh
lớn… và ngược lại.

Xu hướng vận động của dân số, tỷ lệ sinh tử, độ tuổi trung bình và các lớp người
già, trẻ ảnh hưởng đến nhu cầu và việc hình thành các dòng sản phẩm thỏa mãn nó trên
dòng thị trường các yêu cầu và cách thức đáp ứng của doanh nghiệp.
Hộ gia đình và xu hướng vận động, độ lớn của một gia đình có ảnh hưởng đến số
lượng, qui cách sản phẩm cụ thể… khi sản phẩm đó đáp ứng nhu cầu chung của cả gia
đình.

Sự dịch chuyển dân và xu hướng vận động ảnh hưởng đến sự xuất hiện cơ hội mới
hoặc suy tàn cơ hội hiện tại của doanh nghiệp. Thu nhập và phân bố thu nhập của người
tiêu thụ ảnh hưởng đến sự lựa chọn sản phẩm và chất lượng cần đáp ứng của sản phẩm.
Còn nghề nghiệp của tầng lớp xã hội tức là vị trí của người tiêu thụ trong xã hội có ảnh
hưởng lớn đến quyết định và cách thức ứng xử trên thị trường, họ sẽ đòi hỏi được thỏa
mãn nhu cầu theo địa vị xã hội.
Còn yếu tố dân tộc, chủng tộc, sắc tộc, tôn giáo, nền văn hóa phản ánh quan điểm
và cách thức sử dụng sản phẩm, vừa yêu cầu đáp ứng tính riêng biệt về nhu cầu vừa tạo ra
cơ hội đa dạng hóa khả năng đáp ứng của doanh nghiệp cho nhu cầu.
1.3.1.2. Môi trường chính trị pháp luật
Các yếu tố thuộc chính trị, pháp luật chi phối mạnh mẽ sự hình thành cơ hội kinh
doanh và khả năng thực hiện mục tiêu của bất kỳ doanh nghiệp nào. Sự ổn định của môi
trường chính trị được xác định là một trong những tiền đề quan trọng cho hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệp. Hệ thống chính sách, luật pháp hoàn thiện, nền chính trị ổn định
tạo điều kiện cho các doanh nghiệp cạnh tranh bình đẳng trên thị trường, hạn chế tệ nạn vi
phạm pháp luật như buôn lậu, trốn thuế, hàng giả. Mức độ hoàn thiện, sự thay đổi và thực
thi pháp luật trong nền kinh tế có ảnh hưởng lớn đến việc hoạch định và tổ chức thực hiện
chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp.
1.3.1.3. Môi trường kinh tế và công nghệ
Các yếu tố thuộc môi trường này qui định cách thức doanh nghiệp và toàn bộ nền
kinh tế trong việc sử dụng tiềm năng của mình và qua đó cũng tạo ra cơ hội kinh doanh
cho từng doanh nghiệp. Xu hướng vận động và bất cứ thay đổi nào của các yếu tố thuộc
môi trường này đều tạo ra hoặc thu hẹp cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp ở những mức
độ khác nhau và thậm chí dẫn đến yêu cầu thay đổi mục tiêu và chiến lược của doanh
nghiệp.

Tiềm năng của nền kinh tế phản ảnh các nguồn lực có thể huy động và chất lượng
của nó: tài nguyên, con người, vị trí địa lý, dự trữ quốc gia… liên quan đến các định hướng
và tính bền vững của cơ hội chiến lược của doanh nghiệp.
Tốc độ tăng trưởng kinh tế tác động thay đổi vị trí, vai trò và xu hướng phát triển

của ngành kinh tế của nền kinh tế quốc dân kéo theo khả năng mở rộng, thu hẹp qui mô
doanh nghiệp. Sự thay đổi về cơ cấu kinh tế liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến khả
năng tăng trưởng, mở rộng của từng doanh nghiệp.
Lạm phát và khả năng điều khiển lạm phát ảnh hưởng đến hiệu quả thực, thu nhập,
tĩch lũy, kích thích hoặc kìm hãm tăng trưởng, xu hướng đầu tư, xu hướng tiêu dùng…
Hoạt động ngoại thương, xu hướng mở, đóng của nền kinh tế tác động đến cơ hội phát
triển của doanh nghiệp, các điều kiện cạnh tranh, khả năng sử dụng ưu thế quốc gia và thế
giới về công nghệ, nguồn vốn, hàng hóa, mở rộng qui mô hoạt động … tỷ giá hối đoái và
khả năng chuyển đổi của đồng tiền quốc gia ảnh hưởng đến khả năng thành công của một
chiến lược và từng thương vụ cụ thể.
Trình độ trang thiết bị công nghệ gồm các điều kiện phục vụ sản xuất dk một mặt
nó tạo cơ sở cho kinh doanh thuận lợi khi khai thác cơ sở hạ tầng sẵn có của nền kinh tế
hoặc cung cấp sản phẩm để phát triển cơ sở hạ tầng. Mặt khác nó lại hạn chế khả năng đẩy
mạnh phát triển kinh doanh ảnh hưởng đến điều kiện lẫn cơ hội kinh doanh của doanh
nghiệp. Nó còn ảnh hưởng trực tiếp đến yêu cầu đổi mới trang thiết bị, khả năng sản xuất
sản phẩm với các cấp chất lượng, năng suất lao động, khả năng cạnh tranh, lựa chọn và
cung cấp công nghệ, thiết bị…
1.3.1.4. Môi trường cạnh tranh
Cạnh tranh được xác định là động lực thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế thị
trường với nguyên tắc ai hoàn thiện hơn, thỏa mãn nhu cầu tốt hơn và hiệu quả hơn người
đó sẽ thắng, sẽ tồn tại và phát triển. Cạnh tranh vừa mở ra các cơ hội để nd kiến tạo hoạt
động của mình vừa yêu cầu các doanh nghiệp phải vươn lên phía trước vượt qua đối thủ.
Điều kiện chung về cạnh tranh trên thị trường: Các quan điểm khuyến khích hay
hạn chế cạnh tranh, vai trò và khả năng của doanh nghiệp trong việc điều khiển cạnh tranh,
các qui định về cạnh tranh và ảnh hưởng của nó trong thực tiễn kinh doanh… có liên quan
đến quá trình đánh gia cơ hội kinh doanh và lựa chọn giải pháp cạnh tranh.
Số lượng đối thủ cạnh tranh gồm cả các đối thụ cạnh tranh sơ cấp (cùng tiêu thụ các
sản phẩm đồng nhất) và các đối thủ cạnh tranh thứ cấp (sản xuất tiêu thụ những sản phẩm

có khả năng thay thế) là cơ sở để xác định mức độ khốc liệt của cạnh tranh trên thị trường

thông qua đánh giá trạng thái cạnh tranh của thị trường mà doanh nghiệp tham gia. Trong
cạnh tranh có 4 trạng thái: trạng thái thị trường cạnh tranh thuần túy; hỗn tạp; độc quyền
và trạng thái thị trường độc quyền.
Khi nghiên cứu về cạnh tranh phải nắm được ưu nhược điểm của đối thủ, nắm bắt
được quy mô, thị phần kiểm soát, tiềm lực tài chính, kỹ thuật-công nghệ, tổ chức-quản
lý, lợi thế cạnh tranh, uy tín hình ảnh của doanh nghiệp…qua đó xác định được vị thế
của đối thủ và doanh nghiệp trên thị trường.


1.3.1.5. Môi trường địa lý sinh thái
Vị trí địa lý ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của khách
hàng, khoảng cách (không gian) khi liên hệ với các nhóm khách hàng mà doanh nghiệp có
khả năng trinh phục, liên quan đến sự vận chuyển ảnh hưởng trực tiếp tới chi phí vận
chuyển, thời gian cung cấp, khả năng cạnh tranh… Khoảng cách tới cách tới các nguồn
cung cấp hàng hóa, lao động, nguyên vật liệu cho doanh nghiệp, liên quan trực tiếp tới chi
phí đầu vào và giá thành trên một đơn vị sản phẩm. Địa điểm thuận lợi cho việc giao dịch,
mua bán của khách hàng: nơi tập trung đông dân cư, trung tâm mua bán, trung tâm sản
xuất nông nghiệp, công nghiệp,… liên quan đến hình thức bán, xây dựng kênh phân phối.
Khí hậu, thời tiết, tính chất mùa vụ ảnh hưởng tới chu kỳ sản xuất, tiêu dùng
trong khu vực, đến nhu cầu về các loại sản phẩm được tiêu dùng của khách hàng. Liên
quan đến khâu bảo quản dự trữ, vận chuyển… đều ảnh hưởng tới chi phí.
1.3.2. Những nhân tố thuộc về doanh nghiệp
Tiềm lực phản ánh những nhân tố mang tính chất chủ quan và dường như có thể
kiểm soát được ở một mức độ nào đó mà doanh nghiệp có thể sử dụng để khai thác cơ hội
kinh doanh và thu lợi nhuận. Tiềm lực của doanh nghiệp không phải là bất biến, có thể
phát triển theo hướng mạnh lên hay yếu đi, có thể thay đổi toàn bộ hay một vài bộ phận.
Đánh giá tiềm lực hiện tại đẻ lựa chọn cơ hội hấp dẫn và tổ chức khai thác đưa vào chiến
lược kinh doanh của doanh nghiệp. Xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược phát triển,
tiềm lực tiềm năng của doanh nghiệp để đón bắt cơ hội mới và thích ứng với sự biến động
theo hướng đi lên của môi trường, đảm bảo thế lực, an toàn và phát triển trong kinh doanh.

1.3.2.1. Tiềm lực tài chính

Là một yếu tố tổng hợp phản ánh sức mạnh của doanh nghiệp thông qua khối lượng
nguồn vốn mà doanh nghiệp có thể huy động vào kinh doanh, khả năng phân phối (đầu tư)
có hiệu quả các nguồn vốn, khả năng quản lý có hiệu quả các nguồn vốn trong kinh doanh
được biểu hiện qua các chỉ tiêu:
+ Vốn chủ sở hữu (vốn tự có): số tiền của chủ sở hữu hoặc của các cổ đông tham
gia góp vốn vào doanh nghiệp là yếu tố chủ chốt quyêt định đến qui mô của doanh nghiệp
và tầm cỡ cơ hội có thể khai thác.
+ Vốn huy động: vốn vay, trái phiếu doanh nghiệp… phản ánh khả năng, thu hút
các nguồn đầu tư trong nền kinh tế vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, yếu tố này
tham gia vào việc hình thành và khai thác cơ hội của doanh nghiệp.
+ Tỷ lệ tái đầu tư về lợi nhuận: Tỷ lệ được tính theo % từ nguồn lợi nhuận thu được
dành cho bổ sung nguồn vốn tự có, phản ánh khả năng tăng trưởng vốn, quy mô kinh
doanh.
+ Giá cổ phiếu của doanh nghiệp trên thị trường: phản ánh xu thế phát triển của
doanh nghiệp và sự đánh giá của thị trường về sức mạnh của doanh nghiệp trong kinh
doanh.
+ Khả năng trả nợ ngắn hạn và dài hạn: gồm các khả năng trả lãi cho nợ dài hạn và
trả vốn trong nợ dài hạn, nguồn tiền mặt và khả năng nhanh chóng chuyển thành tiền mặt
để thanh toán các khoản nợ ngắn hạn… thường thể hiện qua vòng quay của vốn lưu động,
vòng quay dự trữ hàng hóa, tài khoản thu chi… phản ánh mức độ "lành mạnh" của tài
chính doanh nghiệp, có thể trực tiếp liên quan đến phá sản hoặc vỡ nợ.
+ Các tỷ lệ về khả năng sinh lời: phản ánh hiệu quả đầu tư và kinh doanh của doanh
nghiệp. Thể hiện qua các chỉ tiêu cơ bản như: phần % lợi nhuận trên doanh thu (lượng lợi
nhuận thu được trên 1 đơn vị tiền tệ doanh thu), tỷ suất thu hồi đầu tư (phần % về số lợi
nhuận thu được trên tổng số vốn đầu tư)…
1.3.2.2. Tiềm lực con người
Tiềm lực con người là một trong các yếu tố đảm bảo thành công trong kinh doanh.
Tiềm lực con người của doanh nghiệp thể hiện khả năng ở tất cả các cán bộ công nhân

viên với năng lực thực sự của họ mới lựa chọn đúng cơ hội và sử dụng sức mạnh khác mà
họ đã và sẽ có: vốn, tài sản, kỹ thuật, công nghệ… một cách có hiệu quả để khai thác cơ
hội.

Lực lượng lao động có khả năng, có năng suất, có tinh thần tự giác, sáng tạo: liên
quan đến khả năng tập hợp và đào tạo một đội ngũ những người lao động có khả năng đáp
ứng cao yêu cầu kinh doanh của doanh nghiệp. Một doanh nghiệp có sức mạnh về con
người là doanh nghiệp có khả năng (và thực hiện) lựa chọn đúng và đủ số lượng lao động
cho từng vị trí công tác và sắp xếp đúng người trong một hệ thống thống nhất theo yêu cầu
của công việc. Chiến lược con người và phát triển nguồn nhân lực liên quan đến sức mạnh
tiềm năng của doanh nghiệp. Chiến lược con người và phát triển nguồn nhân lực cho thấy
khả năng chủ động phát triển sức mạnh con người của doanh nghiệp nhằm đáp ứng yêu
cầu tăng trưởng và đổi mới thường xuyên, cạnh tranh và thích nghi của nền kinh tế thị
trường. Chiến lược này còn có khả năng thu hút nguồn lao động xã hội nhằm kiến tạo cho
doanh nghiệp nguồn đội ngũ lao động trung thành và luôn hướng về doanh nghiệp, có khả
năng chuyên môn cao, văn hóa giỏi, năng suất và sáng tạo, có sức khoẻ, có khả năng hoà
nhập và đoàn kết tốt.
1.3.2.3. Trình độ tổ chức, quản lý
Sự hoàn hảo của cấu trúc tổ chức, tính hiệu quả của hệ thống quản lý và công nghệ
quản lý sẽ tạo ra sự ổn định ăn khớp giữa các bộ phận, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh
doanh đi tới hiệu quả cao nhất. Một doanh nghiệp muốn đạt được mục tiêu của mình thì đồng
thời phải đạt đến một trình độ tổ chức, quản lý tương ứng. Khả năng tổ chức quản lý của
doanh nghiệp dựa trên quan điểm tổng hợp, bao quát tập trung vào những mối quan hệ tương
tác của tất cả các bộ phận tạo thành tổng thể tạo nên sức mạnh thật sự cho doanh nghiệp.
1.3.2.4. Trình độ tiên tiến của trang thiết bị, công nghệ, bí quyết công nghệ của doanh
nghiệp
ảnh hưởng trực tiếp tới năng suất, chi phí, giá thành và chất lượng hàng hóa được
đưa ra đáp ứng thị trường. Liên quan đến mức độ chất lượng thỏa mãn nhu cầu, khả năng
cạnh tranh, lựa chọn cơ hội và các tác nghiệp khác của doanh nghiệp trên thị trường.
1.3.2.5. Vị trí địa lý

Doanh nghiệp sở hữu và khai thác những địa điểm đẹp, hệ thống cửa hàng được
thiết kế sạch đẹp, khoa học sẽ tạo cơ hội lớn cho thúc đẩy tiêu thụ. Doanh nghiệp được
trang bị một hệ thống máy móc, công nghệ phục vụ cho sản xuất, quản lý sẽ là điều kiện
để tăng năng suất, chất lượng, hạ giá thành sản phẩm. Cơ sở vật chất-kỹ thuật phản ánh
nguồn tài sản cố định, doanh nghiệp có thể huy động vào kinh doanh (thiết bị, máy móc,

nhà xưởng, văn phòng…) phản ánh tiềm lực vật chất và liên quan đến quy mô, khả năng,
lợi thế kinh doanh của doanh nghiệp.
1.3.2.6. Tiềm lực vô hình của doanh nghiệp
Tiềm lực vô hình tạo nên sức mạnh của doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh
doanh thông qua "bán hàng gián tiếp của doanh nghiệp". Sức mạnh thể hiện ở khả năng
ảnh hưởng và tác động đến sự lựa chọn, chấp nhận và quyết định mua hàng của khách
hàng.
Hình ảnh và uy tín của doanh nghiệp trên thương trường: một hình ảnh tốt về doanh
nghiệp liên quan đến hàng hóa, dịch vụ, chất lượng sản phẩm, giá cả… là cơ sở tạo ra sự
quan tâm của khách hàng đến sản phẩm của doanh nghiệp. Sự cảm tình tin cậy, hiểu biết
đầy đủ về doanh nghiệp có thể giúp đỡ nhiều đến công việc quyết định có tính ưu tiên khi
mua hàng của khách hàng. Điều này cho phép doanh nghiệp dễ bán được sản phẩm của
mình hơn.
Mức độ nổi tiếng của nhãn hiệu hàng hóa liên quan đến một loại sản phẩm với nhãn
hiệu cụ thể của doanh nghiệp có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình mua sắm và ra quyết định
của khách hàng. Uy tín và mối quan hệ xã hội của lãnh đạo có ảnh hưởng lớn đến các giao
dịch thương mại, đặc biệt trong hình thức bán hàng ở "cấp cao nhất", trong các hợp đồng
lớn… mặt khác nó có thể tạo ra các bạn hàng, nhóm khách hàng trung thành với doanh
nghiệp.
1.4. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hoạt động kinh doanh hàng thực phẩm ở doanh
nghiệp
1.4.1. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá kết quả kinh doanh thực phẩm
Xét trên góc độ giá trị, đại lượng kết quả của sản xuất kinh doanh không phải là đại
lượng được đánh giá dễ dàng vì ngoài những nhân tố ảnh hưởng trên, kết quả sản xuất kinh

doanh còn chịu ảnh hưởng của thước đo giá trị - đồng tiền với những thay đổi của nó trên
thị trường.
1.4.1.1. Chỉ tiêu doanh thu
Doanh thu từ hoạt động kinh doanh thực phẩm là toàn bộ tiền bán hàng thực
phẩm cung ứng dịch vụ trên thị trường sau khi đã trừ đi các khoản chiết khấu bán hàng,
giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại, thu từ phần trợ giá của Nhà nước khi thực hiện việc
cung cấp các hàng hóa và dịch vụ theo yêu cầu của Nhà nước và các nguồn thu khác.

Doanh thu thực hiện trong năm từ hoạt động bán hàng và dịch vụ được xác định bằng cách
nhân giá bán với số lượng hàng hóa, khối lượng dịch vụ.

i
n
i
QPDT .
1



DT: tổng doanh thu từ hoạt động bán hàng thực phẩm và dịch vụ
P
i
: giá cả một đơn vị hàng hóa hay dịch vụ thứ i
Q
i
: Khối lượng hàng thực phẩm hay dịch vụ thứ i bán ra trong kỳ
n: Loại hàng hóa hay dịch vụ
Doanh thu từ các hoạt động khác bao gồm các khoản thu nhập từ hoạt động đầu tư
tài chính và các hoạt động bất thường. Thu nhập từ hoạt động tài chính gồm các khoản
như: thu từ hoạt động liên doanh, liên kết, góp vốn cổ phần, lãi tiền gửi, lãi tiền cho vay,

tiền lãi trả chậm của việc bán hàng trả góp, tiền hỗ trợ lãi suất của nhà nước trong kinh
doanh nếu, thu từ hoạt động mua bán trái phiếu, cổ phiếu, tín phiếu…Thu từ hoạt động bất
thường gồm những khoản thu như: thu từ bán vật tư, hàng hóa, tài sản dôi thừa, bán công
cụ, dụng cụ đã phân bổ hết giá trị, bị hư hỏng hoặc không cần sử dụng, các khoản phải trả
nhưng không trả được từ nguyên nhân chủ nợ; thu từ chuyển nhượng, thanh lý tài sản, nợ
khó đòi đã xoá sổ nay thu hồi được, hoàn nhập khoản dự phòng giảm giá hàng hóa tồn
kho; thu do sử dụng hoặc chuyển quyền sở hữu trí tuệ, thu về tiền phạt do vi phạm hợp
đồng kinh tế, các khoản thuế phải nộp được Nhà nước giảm.
1.4.1.2. Chi phí kinh doanh
Chi phí của doanh nghiệp bao gồm chi phí hoạt động kinh doanh thực phẩm và chi
phí cho hoạt động khác. Chi phí hoạt động kinh doanh thực phẩm gồm các chi phí có liên
quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp như chi phí nguyên nhiên vật
liệu, khấu hao tài sản cố định, tiền lương và các khoản chi phí có tính chất lương, các
khoản trích nộp theo quy định của Nhà nước như: bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, chi phí
dịch vụ mua ngoài, chi phí bằng tiền…
Chi phí từ hoạt động khác gồm chi phí hoạt động tài chính và chi phí cho hoạt động
bất thường. Chi cho hoạt động tài chính là các khoản đầu tư tài chính ra ngoài doanh
nghiệp nhằm mục đích sử dụng hợp lý các nguồn vốn, tăng thêm thu nhập và nâng cao
hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp như chi cho mua trái phiếu, tín phiếu, cổ phiếu, chi
phí cho thuê tài sản… Chi phí bất thường là các khoản chi không thường xuyên như chi
phí nhượng bán, thanh lý tài sản cố định, giá trị tài sản tổn thất thực tế sau khi đã giảm trừ

tiền đền bù của người phạm lỗi và tổ chức bảo hiểm, chi phí tiền phạt do vi phạm hợp
đồng kinh tế.
1.4.1.3. Tình hình hoàn thành kế hoạch sản xuất mặt hàng
Để đánh giá kết quả tình hình hoàn thành kế hoạch sản xuất mặt hàng trong kỳ của
doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm, có thể dùng thước đo hiện vật. So sánh số lượng thực
tế với số lượng kế hoạch của từng loại thực phẩm chủ yếu, nếu thấy các loại thực phẩm
đều đạt hay vượt kế hoạch sản xuất sẽ kết luận doanh nghiệp đó hoàn thành kế hoạch mặt
hàng. Do giá trị sử dụng các loại sản phẩm khác nhau, nên khi tính tỷ lệ hoàn thành kế

hoạch sản xuất mặt hàng không lấy số vượt kế hoạch sản xuất của loại sản phẩm này bù
cho số hụt kế hoạch của loại sản phẩm khác
% hoàn thành kế hoạch sản
xuất mặt hàng
=
Số lượng thực tế trong giới hạn
x 100(%)

Số kế hoạch



1.4.2. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh thực phẩm
Hiệu quả kinh doanh là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng các nguồn
nhân tài, vật lực của doanh nghiệp để đạt được kết quả cao nhất trong quá trình kinh doanh
với chi phí thấp nhất. Để hiệu quả hoạt động kinh doanh cao thì khi sử dụng các yếu tố cơ
bản lao động, tư liệu lao động, đối tượng lao động của quá trình kinh doanh phải có hiệu
quả.
Để đánh giá chính xác, có cơ sở khoa học hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp,
cần phải xây dựng hệ thống chỉ tiêu phù hợp bao gồm các chỉ tiêu định lượng, các chỉ tiêu
định tính. Các chỉ tiêu đó phải phản ánh được sức sản xuất, suất hao phí cũng như sức sinh
lời của từng yếu tố, từng loại vốn và phải thống nhất với công thức đáng giá hiệu quả
chung.
Hiệu quả
kinh doanh
=

Kết quả đầu ra
Yếu tố đầu vào
Kết quả đầu ra được đo bằng chỉ tiêu như: giá trị tổng sản lượng, tổng doanh thu

thuần, lợi nhuận thuần, lợi tức gộp… còn yếu tố đầu vào bao gồm lao động, tư liệu lao
động, đối tượng lao động, vốn chủ sở hữu, vốn vay…