Thc s – Ging viên chính V Th Bích Hng – i hc Lut Tp HCM
Trang 1- Môn Pháp lut Vit nam i cng
Bài 5: KHÁI QUÁT V LUT HÌNH S,
LUT T TNG HÌNH S.
Phn A: Lut Hình s
I/ Khái nim Lut Hình s.
1- nh ngha: Lut hình s là mt ngành lut c lp trong h thng
pháp lut Vit nam, bao gm h thng nhng quy phm pháp lut do Nhà nc ban
hành quy nh nhng hành vi nguy him cho xã hi là ti phm và hình pht vi các
ti phm.
2- i tng iu chnh ca lut hình s: Là nhng quan h xã hi phát
sinh gia nhà nc và ngi phm ti khi ngi này thc hin mt hành vi mà nhà
nc qui nh là ti phm.
3- Phng pháp iu chnh ca lut hình s: là phng pháp quyn uy.
Trong ó nhà nc có quyn ti cao trong vic nh ot s phn ca ngi phm
ti, buc h phi chu trách nhim hình s v ti phm mà h ã gây ra. Trách
nhim hình s v ti phm ã gây ra là trách nhim thuc v cá nhân ngi phm
ti, phi do chính ngi phm ti trc tip gánh chu, mà không th “chuyn” hoc
“y thác” cho ngi khác.
4- B lut hình s – Hình thc pháp lut ch yu ca ngành lut hình
s Vit nam.
B lut hình s nm 1999 ang có hiu lc, c Quc hi nc
CHXHCNVN thông qua ngày 21-12-1999 và bt u có hiu lc t
ngày 1-7-2000.
Ngoài li nói u, B lut hình s c cu to gm 2 phn: phn
chung và phn các ti phm. 2 phn này có mi quan h cht ch
vi nhau. Mi phn c chia thành các chng. Mi chng c
chia thành mc vi nhiu iu lut.
Phn chung B lut hình s 1999 có 10 chng, mi chng quy
nh v mt loi vn chung ca lut hình s.
Phn riêng ca lut hình s 1999 có 14 chng, mi chng quy
nh mt nhóm các ti phm c th.
II/ Khái nim ti phm, phân loi ti phm.
1- Khái nim ti phm: “Ti phm là hành vi nguy him cho xã hi c
quy nh trong B lut hình s, do ngi có nng lc trách nhim hình s thc hin
mt cách c ý hoc vô ý, xâm phm c lp, ch quyn, thng nht, toàn v n lãnh
th! T! quc, xâm phm ch chính tr, ch kinh t, nn vn hóa, quc phòng,
an ninh, trt t, an toàn xã hi, quyn, li ích hp pháp ca t! ch"c, xâm phm tính
mng, s"c kh#e, danh d, nhân ph$m, t do, tài sn, các quyn, li ích hp pháp
khác ca công dân, xâm phm nhng l%nh vc khác ca trt t pháp lut XHCN”.
(&iu 8 B lut hình s)
T nh ngh%a y trên, có th a ra nh ngh%a Ti phm mt cách khái quát:
Ti phm là hành vi nguy him cho xã hi c qui nh trong lut nh s, có
li, và phi chu hình pht.
Thc s – Ging viên chính V Th Bích Hng – i hc Lut Tp HCM
Trang 2- Môn Pháp lut Vit nam i cng
2- Nhng du hiu c bn ca ti phm.
2.1 Tính nguy him cho xã hi: Là thuc tính khách quan, là du hiu vt
cht ca ti phm. Hành vi nguy him cho xã hi c coi là ti phm phi là hành
vi gây thit hi hoc e da gây thit hi áng k cho các quan h xh c lut hình
s bo v.
2.2 Tính có li ca ti phm: Li là thái tâm lý ca mt ngi i vi
hành vi nguy him cho xh ca mình và i vi hu qu do hành vi ó gây ra.
Trong B lut hình s, tính có li là mt du hiu c lp vi tính nguy him
cho xh. Không th buc ti mt ngi mà ch' cn c" vào hành vi khách quan h ã
thc hin.
2.3 Tính trái pháp lut hình s: Hành vi nguy him cho xh ch' c coi là
ti phm nu nó c quy nh trong lut hình s.
2.4 Tính phi chu hình pht: Bt c" mt hành vi phm ti nào c(ng u b
e da phi chu hình pht. Ch' có hành vi phm ti mi phi chu hình pht, ti
càng nghiêm trng thì hình pht áp dng càng nghiêm khc.
3- Phân loi ti phm.
Ti phm tuy có chung các du hiu nh ã trình bày, nhng nhng hành vi
phm ti c th có tính cht và m"c nguy him cho xh rt khác nhau. Chính vì
vy mà vn phân hóa trách nhim hình s và cá th hóa hình pht c coi là mt
nguyên tc quan trng ca lut hình s. Quán trit nguyên tc này, B lut hình s
ã phân loi ti phm thành 4 loi:
3.1 Ti phm ít nghiêm trng: M"c cao nht ca khung hình pht i vi loi
ti này là n 3 nm tù.
3.2 Ti phm nghiêm trng: M"c cao nht ca khung hình pht i vi loi
ti này là n 7 nm tù.
3.3 Ti phm rt nghiêm trng: M"c cao nht ca khung hình pht i vi
loi ti này là n 15 nm tù.
3.4 Ti phm c bit nghiêm trng: M"c cao nht ca khung hình pht i
vi loi ti này làtrên 15 nm tù, tù chung thân hoc t) hình.
4- Các ti phm c th.
Các ti phm c th c quy nh trong “Phn các ti phm” ca B lut
hình s, bao gm các nhóm ti phm c bn sau ây:
4.1 Các ti xâm phm an ninh quc gia (chng 11)
4.2 Các ti xâm phm tính mng, s"c kh#e, nhân ph$m, danh d ca con
ngi (chng 12)
4.3 Các xâm phm quyn t do, dân ch ca công dân (chng 13)
4.4 Các ti xâm phm s* hu (chng 14)
4.5 Các ti xâm phm ch hôn nhân và gia ình (chng 15)
4.6 Các ti xâm phm trt t qun lý kinh t (chng 16)
4.7 Các ti phm v môi trng (chng 17)
4.8 Các ti phm v ma túy (chng 18)
4.9 Các ti xâm phm an toàn công cng, trt t công cng (chng 19)
4.10 Các ti xâm phm trt t qun lý hành chính (chng 20)
4.11 Các ti v ch"c v (chng 21)
4.12 Các ti xâm phm hot ng t pháp (chng 22)
4.13 Các ti xâm phm ngh%a v, trách nhim ca quân nhân (chng 23)
Thc s – Ging viên chính V Th Bích Hng – i hc Lut Tp HCM
Trang 3- Môn Pháp lut Vit nam i cng
4.14 Các ti phá hoi hòa bình, chng loài ngi và ti phm chin tranh
(chng 24)
III/ Tui u ch nhim nh snhng qui nh i vi ngi cha nh
niên m ti. (CTNPT)
Tui u ch nhim nh s:
• Ngi 14 tu!i phi chu TNHS do li c ý và ti rt nghiêm trng, c bit
nghiêm trng.
• Ngi t 16 tu!i n cha 18 tu!i phi chu TNHS i vi mi loi ti
phm (không b áp dng hình pht chung thân, t) hình).
• Ngi 18 tu!i tr* lên phi chu TNHS i vi mi loi ti phm.
Nhng qui nh i vi ngi CTNPT
• Ngi CTN +,m ti /th/c mi0n 123ch nhim ,4nh s/nu +,m ti 5t
nghiêm 12ng hoc ti nghiêm 12ng, gây ,i không ln, / nhiu 14nh tit
67m 8, /9:/c gia 4nh hoc c quan, t!/ch"c nhn 673m ;3t, 673o <c.
• Khi =>t x), nu thy không cn thit +,i 3p <ng ,4nh +,t i vi ngi
CTNPT, 1,4/?@:/3n 3p <ng mt trong -3c bin +,3p t +,3p.
• Ngi CTNPT -,'/A/3p <ng mt trong -3c ,4nh +,t sau ây i vi mi
ti +,m: Bnh -3o, +,t tin;-i 1o không giam gi; 1C/ /thi ,n.
D,t tin: &c 3p <ng E:/,4nh +,t -,5nh i vi ngi cha
1,:nh niên +,m ti t//16 tu!i n di 18 tu!i, n/ngi ./ /thu nhp
hoc /1:i ;n riêng; M"c +,t tin 3p <ng không FG3/mt phn hai m"c
tin +,t H:/iu lut qui nh.
Bi 1o không giam gi: Thi ,n CTKGG c 3p <ng
không FG3/mt phn hai thi ,n H:/iu lut quy nh; Không khu tr/thu
nhp -a ngi
?C/ /thi ,n:/&i vi ngi t//16 tu!i n di 18 tu!i khi
+,m ti, nu iu lut c 3p <ng qui nh ,4nh +,t 1C/chung thân hoc
t)/,4nh, 1,4/m"c +,t cao nht c 3p <ng không !"18 n#m $; nu E:/1C/
/thi ,n 1,4/m"c ,4nh +,t cao nht c 3p <ng không FG3/ba phn t
(¾ )m"c +,t 1C/H:/iu lut qui nh.
&i vi ngi CTNPT t//14 tu!i n di 16 tu!i khi +,m ti,
nu iu lut c 3p <ng qui nh ,4nh +,t 1C/chung thân hoc t)/,4nh, 1,4/
m"c ,4nh +,t cao nht c 3p <ng không FG3/mi hai nm 1C; nu E:/1C/
/thi ,n 1,4/m"c ,4nh +,t cao nht c 3p <ng không FG3/mt phn
hai(1/2) m"c +,t 1C/H:/iu lut qui nh.
IV/ Khái nim hình pht, các loi hình pht.
1/ Khái nim hình pht: Hình pht là bin pháp cIng ch nhà nc nghiêm
khc nht c quy nh trong lut hình s do Tòa án quyt nh nhJm tc b# hoc
hn ch quyn, li ích ca ngi phm ti và ngn nga ti phm.
&c im ca hình pht:
Hình pht là bin pháp cIng ch nhà nc nghiêm khc nht, nó có th tc
b# nhng quyn và li ích ca ngi b kt án nh: quyn t do, quyn v tài
sn, quyn v chính tr, thm chí c quyn sng.
Hình pht là bin pháp cIng ch nhà nc c quy nh trong B lut hình
s và ch' c áp dng cho chính cá nhân ngi ã thc hin ti phm.
Thc s – Ging viên chính V Th Bích Hng – i hc Lut Tp HCM
Trang 4- Môn Pháp lut Vit nam i cng
Hình pht là bin pháp cIng ch nhà nc do Tòa án áp dng vi ngi
phm ti và c tuyên b công khai bJng 1 bn án.
Hình pht là bin pháp cIng ch nhà nc c bit m bo cho lut hình
s có th thc hin c nhim v bo v, giáo dc.
2/ Các loi hình pht.
Hình pht có 2 loi: Hình pht chính và hình pht b! sung.
2.1 Hình pht chính là hình pht c bn c áp dng cho mt ti phm và
c tuyên c lp; i vi mi ti phm tòa án ch' có th tuyên c lp 1 hình pht
chính, bao gm:
Cnh cáo: &c áp dng i vi ngi phm ti ít nghiêm trng và có nhiu
tình tit gim nh , nhng cha n m"c mi0n hình pht.
Pht tin: &c áp dng là hình pht chính i vi ngi phm ti ít nghiêm
trng xâm phm trt t qun l/ý / kinh t, trt t công cng, trt t qun l/ý/ hành
chính và mt s ti phm khác do BLHS quy nh.; &c áp dng là hình
pht b! sung i vi các ti v tham nh(ng, ma túy hoc nhng ti phm
khác do BLHS quy nh; M"c pht tin không c thp hn 1 triu ng.
Ci to không giam gi: &c áp dng t 6 tháng dn 3 nm i vi ngi
phm ti ít nghiêm trng hoc phm ti nghiêm trng mà ang có ni làm
vic !n nh hoc có ni thng trú rõ ràng, nu xét thy không cn thit phi
cách ly ngi phm ti kh#i xã hi.; nu ngi b kt án ã b tm gi, tm
giam thì thi gian ó c tr vào thi gian chp hành hình pht theo t' l: 1
ngày tm gi, tm giam = 3 ngày ci to không giam gi; B khu tr mt
phn thu nhp t 5% n 20% sung quK nhà nc.
Trc xut: Là buc ngi nc ngoài ri kh#i lãnh th! Vit nam.
Tù có thi hn: Là vic buc ngi b kt án phi chp hành hình pht ti tri
giam trong mt thi gian nht nh; M"c ti thiu là 3 tháng, m"c ti a là 20
nm; thi hn tm gi, tm giam c tr vào thi hn chp hành hình pht
tù: 1 ngày tm gi, tm giam = 1 ngày tù.
Tù chung thân:Là hình pht tù không thi hn c áp dng i vi ngi
phm ti c bit nghiêm trng, nhng cha n m"c b x) pht t) hình;
không áp dng tù chung thân i vi ngi cha thành niên phm ti.
T) hình. Áp dng i vi ngi phm ti c bit nghiêm trng; không áp
dng hình pht t) hình i vi ngì cha thành niên phm ti, ph n có
thai, ph n ang nuôi con di 36 tháng tu!i khi phm ti hoc khi xét x);
không thi hành án t) hình i vi ph n có thai, ph n ang nuôi con di
36 tháng tu!i, trong trng hp này, hình pht t) hình chuyn thành tù chung
thân; nu c ân gim thì hình pht t) hình chuyn thành tù chung thân.
2.2 Hình pht b! sung là hình pht không c tuyên c lp mà ch' có th
tuyên kèm theo hình pht chính. &i vi mi ti phm tòa án có th tuyên mt hoc
nhiu hình pht b! sung nu iu lut có quy nh các hình pht này,bao gm:
Cm m nhim ch"c v, cm hành ngh hoc làm công vic nht nh: Thi
hn t 1 nm n 5 nm k t ngày chp hành xong hình pht tù hoc t
ngày bn án có hiu lc nu hình pht chính là cnh cáo, pht tin, ci to
không giam gi, hoc c h*ng án treo.
Cm c trú: là buc ngi b kt án pht tù không c tm trú và thng trú
* mt s a phng nht nh; thi hn t 1 n 5 nm k t ngày chp hành
xong án pht tù.
Thc s – Ging viên chính V Th Bích Hng – i hc Lut Tp HCM
Trang 5- Môn Pháp lut Vit nam i cng
Qun ch: là buc ngi b kt án pht tù phi c trú, làm n sinh sng và ci
to * mt a phng nht nh, có s kim soát giáo dc ca chính quyn và
nhân dân a phng; Không c t / ra kh#i ni c trú, b tc mt s
quyn công dân, b cm hành ngh hoc làm công vic nht nh; c áp
dng i vi ngi phm ti xâm phm an ninh quc gia, ngi tái phm
nguy him; Thi hn t 1 n 5 nm k t ngày chp hành xong hình pht tù.
Tc mt s quyn công dân: Áp dng vi CDVN phm ti xâm phm an
ninh QG hoc ti phm khác do BLHS quy nh.Thi hn t 1 nm n 5
nm k t ngày chp hành xong hình pht tù hoc k t ngày bn án có hiu
lc pháp lut trong trng hp c h*ng án treo.
Tch thu tài sn: Là tc mt phn hoc toàn b tài sn thuc s* h( ca
ngi b kt án sung quK nhà nc; áp dng i vi ngi b kt án v ti
nghiêm trng, rt nghiêm trng hoc c bit nghiêm trng.
Pht tin, khi không áp dng là hình pht chính;
Trc xut, khi không áp dng là hình pht chính.
3/ Các bin pháp t pháp trong lut hình s Vit nam.
Các bin pháp t pháp trong lut hình s Vit nam là nhng bin pháp cIng ch
hình s c áp dng i vi nhng ngi thc hin hành vi phm ti hoc có du
hiu ca ti phm. Trong nhiu trng hp các bin pháp t pháp c áp dng vi
ngi không có nng lc trách nhim hình s ã thc hin hành vi nguy him cho
xh. Bao gm:
Tch thu vt, tin trc tip liên quan n ti phm;
Tr li tài sn, s)a cha hoc bi thng thit hi; buc công khai xin li;
Bt buc cha bnh;
Giáo dc ti xã, phng, th trn. (i vi ngi cha thành niên)
&a vào trng giáo dIng. (i vi ngi cha thành niên)
4/ Quy%t nh hình pht trong trng h&p phm nhi'u ti.
Khi xét x) cùng mt ln mt ngi phm nhiu ti, Tòa án quyt nh hình pht i
vi tng ti, sau ó t!ng hp hình pht theo qui nh sau ây:
4.1 i vi hình pht chính:
- Nu các hình pht ã tuyên cùng là cùng là ci to không giam gi hoc
cùng là tù có thi hn thì các hình pht ó c cng thành hình pht chung. Hình
pht chung không c quá 3 nm i vi hình pht ci to không giam gi, 30 nm
i vi hình pht tù có thi hn.
- Nu hình pht ã tuyên là ci to không giam gi, tù có thi hn, thì hình
pht ci to không giam gi c chuyn !i thành hình pht tù theo t' l: 3 ngày ci
to không giam gi = 1 ngày tù t!ng hp hình pht.
- Nu hình pht nng nht trong s các hình pht ã tuyên là tù chung thân thì
hình pht chung là tù chung thân.
- Nu hình pht nng nht trong s các hình pht ã tuyên là t) hình thì hình
pht chung là t) hình.
- Pht tin, hoc trc xut không t!ng hp vi các loi hình pht khác. Các
khon tin pht c công li thành hình pht chung.
4.2 i vi hình pht b sung
- Nu các hình pht ã tuyên là cùng loi thì hình pht chung c quyt nh
trong gii hn do BLHS quy nh; riêng i vi hình pht tin thì các khon tin
pht c cng li thành hình pht chung.
Thc s – Ging viên chính V Th Bích Hng – i hc Lut Tp HCM
Trang 6- Môn Pháp lut Vit nam i cng
- Nu các hình pht ã tuyên là khác loi thì ngi b kt án phi chp hành
tt c các hình pht ã tuyên.
IV. Thi hiu thi hành b(n án, gi(m thi hn ch)p hành hình pht, thi hiu
truy c*u trách nhim hình s
1. Thi hiu thi hành b(n án: Là thi hn do BLHS quy nh mà khi ht thi
hn ó ngi b kt án không phi chp hành hình pht ã tuyên.
C th:
- Nm nm i vi các trng hp x) pht tin, ci to không giam gi
hoc x) pht tù t 3 nm tr* xung;
- Mi nm i vi các trng hp x) pht tù t trên 3 nm n mi
lm nm
- Mi lm nm i vi các trng hp x) pht tù t trên 15 nm n
30 nm.
( Thi hiu thi hành bn án HS c tính t ngày bn án có hiu lc pháplut. Nu
trong thi hn trên, ngi b kt án li phm ti mi thì thi gian ã qua không
c tính và thi hiu tính li k t ngày phm ti mi; Nu trong thi hn trên,
ngi b kt án c tình trn tránh và có lnh truy nã thì thi gian trn tránh không
c tính và thi hiu uc tính li k t ngày ngi ó ra trình din hoc b bt
gi)
2. Gi(m thi hn ch)p hành hình pht
Ngi b kt án ci to không giam gi hoc b kt án pht tù nu ã chp hành
hình pht c mt thi gian nht nh và có nhiu tin b thì c xét gim thi
gian chp hành hình pht, c th là:
- Thi gian chp hành hình pht c xét gim ln u là 1/3 thi hn i vi
hình pht ci to không giam gi, hình pht tù t 30 nm tr* xung. 12 nm i vi
tù chung thân.
- Mt ngi có th c gim nhiu ln nhng phi bo m chp hành c ½
m"c hình pht ã tuyên.
- Ngi b kt án tù chung thân ln u c gim xung 30 nm tù và dù c
gim nhiu ln c(ng phi bo m thi hn thc t chp hành hình pht là 20 nm.
- &i vi ngi ã c gim mt phn hình pht mà phm ti mi nghiêm
trng, rt nghiêm trng hoc c bit nghiêm trng, thì Tòa án ch' xét gim ln u
sau khi sau khi ngi ó ã chp hành c 2/3 m"c hình pht chung hoc 20 nm
nu là tù chung thân.
3. Thi hiu truy c*u trách nhim hình s
Khái nim: Là thi hn do BLHS quy nh mà khi ht thi hn ó thì ngi
phm ti không b truy cú trách nhim hình s.
C th;
- 5 nm i vi các ti phm ít nghiêm trng
- 10 nm i vi các ti phm nghiêm trng
- 15 nm i vi các ti phm rt nghiêm trng
- 20 nm i vi các ti phm c bit nghiêm trng
(Thi hiu truy c"u trách nhim HS c tính t ngày ti phm c thc hin, nu
trong thi gian nói trên, ngi phm ti c tình trn tránh và ã có lnh truy nã, thì
thi gian trn tránh không c tính và thi hiu tính li k t khi ngi ó ra t thú
Thc s – Ging viên chính V Th Bích Hng – i hc Lut Tp HCM
Trang 7- Môn Pháp lut Vit nam i cng
hoc b bt gi; Nu trong thi hn nêu trên, ngi phm ti li phm ti mi mà
BLHS quy nh m"c cao nht ca khung hình pht i vi ti y trên mt nm tù,
thì thi gian ã qua không uc tính và thi hiu i vi ti c( c tính li k t
ngày phm ti mi)
4. Xóa án tích
Khái nim:Ngi b kt án c xoá án tích coi nh cha b kt án và c Tòa
án cp giy ch"ng nhn.
4.1 ng nhiên c xoá án tích:
- Ngi c mi0n hình pht
- Ngi b kt án nu t khi chp hành xong bn án hoc t khi ht thi hiu
thi hành bn án, ngi ó không phm ti mi trong trng hp sau ây:
1 nm trong trng hp b pht cnh cáo, pht tin, ci to không giam
gi hoc pht tù nhng c h*ng án treo;
3 nm trong trng hp hình pht là tù n 3 nm;
5 nm trong trng hp hình pht là tù t trên 3 nm n 15 nm;
7 nm trong trng hp hình pht là tù t trên 15 nm.
4.2 Xóa án tích theo quyt nh ca Tòa án: (&c quy nh i vi nhng ngi
b kt án v các ti ti chng XI, XXIV).
Phn B: Lut t tng hình s
I- Khái nim lut t tng hình s.
1/ Khái nim t tng hình s: Là toàn b hot ng ca các c quan tin
hành t tng (c quan iu tra,VKS, tòa án), ngi tin hành t tng, các cá nhân, c
quan nhà nc và t! ch"c xh góp phn vào vic gii quyt v án hình s theo quy
nh ca lut t tng hình s
Lut t tng hình s Vit nam chia hot ng gii quyt v án hình s thành
các giai on sau:
Khi t v án hình s;
iu tr;
Truy t;
Xét x;
Thi hành án hình s.
2/ Khái nim lut t tng hình s: Là mt ngành lut c lp trong h thng
pháp lut Vit nam, là t!ng th các quy phm pháp lut iu ch'nh các quan h xã
hi phát sinh trong quá trình kh*i t, iu tra, truy t, xét x) và thi hành án hình s.
&i tng iu ch'nh ca lut t tng hình s là nhng quan h xã hi phát
sinh trong quá trình gii quyt v án hình s gia các ch th ca quan h
pháp lut t tng hình s.
Quan h pháp lut t tng hình s có các c im:
+ Mang tính cht quyn lc nhà nc
+ Liên quan mt thit ti quan h pháp lut hình s.
+Liên quan hu c ti các hot ng t tng hình s.
Thc s – Ging viên chính V Th Bích Hng – i hc Lut Tp HCM
Trang 8- Môn Pháp lut Vit nam i cng
Phng pháp iu ch'nh ca lut t tng hình s là phng pháp quyn uy và
phi hp, ch c lLn nhau gia các c quan tin hành t tng iu ch'nh
các quan h pháp lut t tng hình s.
3/ Các nguyên tc c bn ca lut t tng hình s.
3.1 Các nguyên tc chung:
Nguyên tc pháp ch XHCN: Mi trình t th tc gii quyt v án hình s
phi c thc hin theo úng qui nh ca lut t tng hình s.
Bo m quyn bình Mng ca mi công dân trc pháp lut.
Tôn trng và bo v các quyn c bn ca công dân.
Bo m quyn bt kh xâm phm v thân th ca công dân.
Bo h v tính mng, s"c kh#e, tài sn, danh d, và nhân ph$m ca công dân
Bo m v quyn bt kh xâm phm v ch *, an toàn và bí mt th tín, in
thoi, in tín ca công dân.
3.2 Các nguyên tc riêng:
Xác nh s tht khách quan ca v án
Bo m quyn bào cha ca ngi b tm gi, b can, b cáo.
Không ai b coi là có ti khi cha có bn án kt ti ca tòa án ã có hiu lc
pháp lut.
Th$m phán và hi th$m nhân dân xét x) c lp và ch' tuân theo pháp lut
Tòa án xét x) tp th và quyt nh theo a s; Có hi th$m nhân dân tham
gia.
Nguyên tc xét x) công khai.
Bo m quyn bình Mng ca mi công dân trc tòa án.
4. Các giai on c+a hot ng t tng hình s
4.1 Khi t v án hình s: Là giai on u ca hot ng t tng hình s, các c
quan có th$m quyn xác nh s vic xy ra có hay không có du hiu ca ti phm
ra quyt nh kh*i t hay không kh*i t v án hình s. Giai on này c bt
u t khi các c quan có th$m quyn nhn c tin báo hoc t giác v ti phm và
kt thúc khi ra quyt nh kh*i t v án hình s.
Các c quan có th$m quyn kh*i t v án hình s là: C quan iu tra, Vin kim
sát, tòa án, th tr*ng n v B i biên phòng,c quan hi quan, kim lâm, lc
lung cnh sát bin và th tr*ng các c quan khác ca công an nhân dân (iu 104
BLTTHS nm 2003).
Trong thi hn 20 ngày, k t 86:y nhn c t giác, tin báo v ti phm, kin ngh
kh*i t c quan có th$m quyn phi ra quyt nh kh*i t hoc không kh*i t v án
hình s. Trong trng hp có nhiu tình tit ph"c tp thì thi hn có th kéo dài hn
nhng không quá 2 tháng.
4.2 iu tra v án hình s: C quan iu tra c s) dng mi bin pháp do lut t
tng hình s quy nh thu thp các ch"ng c" nhJm xác nh s vic phm ti và
ngi phm ti làm c s* cho vic xét x) ca tòa án.
+ Các c quan iu tra hình s:
C quan iu tra trong công an ND iu tra tt c các ti phm, tr nhng ti
phm thuc th$m quyn iu tra ca c quan iu tra trong Q&ND và c
quan iu tra ca VKSND ti cao.
C quan iu tra trong quân i ND.
C quan iu tra ca VKSND.
Thc s – Ging viên chính V Th Bích Hng – i hc Lut Tp HCM
Trang 9- Môn Pháp lut Vit nam i cng
Ngoài ra lut còn qui nh mt s c quan khác c tin hành mt s hot
ng iu tra: B i biên phòng, Hi quan, Kim lâm, lc lng Cnh sát
bin và các c quan khác ca CAND, Q&ND.
+ Các hot ng iu tra:
Kh*i t b can và h#i cung b can. Tm ình ch' ch"c v mà b can ang m
nhim.
Ly li khai ca ngi làm ch"ng, ngi b hi…;
&i cht, nhn dng, giám nh, thc nghim iu tra;
Khám xét ngi, nhà *, vt, th tín; thu gi, tm gi, kê biên tài sn;
Khám nghim hin trung, khám nghim t) thi… ;
&ình ch' và tm ình ch' iu tra. Cn c" ình ch' iu tra (nh cn c"
không kh*i t v án (k2 iu 105; iu 107BLHS), ã ht thi hn iu tra
mà không ch"ng minh c b can ã thc hin ti phm); Cn c" tm
ình ch' iu tra (b can mc bnh tâm thn, b can b# trn không bit * âu-
ra lnh truy nã)
Kt thúc iu tra, ngh truy t.
Thi hn iu tra c qui nh ti iu 119 BLTTHS.
+Các bin pháp ngn chn:
Bt b can, b cáo tm giam. Ngi có quyn ra lnh bt b can, b cáo
tm giam c quy nh ti iu 80, 81 BLTTHS; Thi hn tm giam iu
tra c qui nh ti iu 120 BLTTHS, c th:
Loi ti phm Thi hn tm giam Gia hn tm giam
Ít nghiêm trng Không quá 2 tháng 1 ln không quá 1 tháng
Nghiêm trng Không quá 3 tháng 2 ln (Ln 1: không quá 2 tháng;
Ln 2: không quá 1 tháng)
Rt nghiêm trng
Không quá 4 tháng 2 ln (Ln 1: không quá 3 tháng;
Ln 2: không quá 2 tháng)
&c bit nghiêm
trng
Không quá 4 tháng 3 ln, mi ln không quá 4 tháng
Tm gi ngi (i vi ngi b bt kh$n cp hoc b bt qu tang). Thi hn
tm gi không c quá 3 ngày k t khi c quan iu tra nhn ngi b bt.
Trong trng hp cn thit có th gia hn tm gi nhng không quá 3 ngày;
trong trng hp c bit có th gia hn ln th" 2 nhng không quá 3 ngày
(iu 87 BLTTHS) .
Cm i kh#i ni c trú
Bo l%nh là bin pháp ngn chn thay th bin pháp tm giam (ngi bo
l%nh có th là cá nhân-phi có ít nht 2 ngi; t! ch"c)
&t tin hoc tài sn có giá tr bo m là bin pháp ngn chn thay th
bin pháp tm giam. & 93.
4.3 Truy t b can ra trc tòa án.
Truy t b can ra trc tòa án và là quyn, là nhim v ca VKSND khi thc hin
quyn công t c nhà nc giao.
Thi hn quyt nh truy t; Trong thi hn 20 ngày i vi ti phm ít nghiêm
trng và ti phm nghiêm trng, 30 ngày i vi ti phm rt nghiêm trng và ti
Thc s – Ging viên chính V Th Bích Hng – i hc Lut Tp HCM
Trang 10- Môn Pháp lut Vit nam i cng
phm c bit nghiêm trng, k t ngày nhn c h s v án và bn kt lun iu
tra, VKS phi ra mt trong nhng quyt nh sau:
Truy t b can bJng bn cáo trng;
Tr h s iu tra b! sung;
&ình ch' hoc tm ình ch' v án.
Trong trng hp cn thit, Vin tr*ng VKS có th gia hn nhng không quá 10
ngày i vi ti phm ít nghiêm trng và ti phm nghiêm trng, Không quá 15
ngày i vi ti phm rt nghiêm trng, không quá 30 ngày ti phm c bit
nghiêm trng.
4.4 Xét x .
Vic xét x) thuc th$m quyn ca các tòa án. Là giai on t tng hình s, trong ó
tòa án x) lý s vic phm ti và ngi phm ti và quyt nh áp dng hình pht i
vi ngi phm ti bJng các bn án và quyt nh ca mình
4.4.1 Các cp tòa án và th!m quyn xét x :
Tòa án nhân dân cp huyn và tòa án quân s khu vc xét x) s th$m nhng
ti phm mà BLHS quy nh hình pht n 15 nm tù (c( là t 7 nm tù tr*
xung). Tuy nhiên vic thc hin qui nh này ang c chu$n b theo l
trình ca c quan ch"c nng trong vic xác nh tòa án cp huyn nào
iu kin mi giao th$m quyn.
Tòa án nhân dân cp t'nh và tòa án quân s cp quân khu xét x) s th$m
nhng v án hình s v nhng ti phm không thuc th$m quyn ca tòa án
nhân dân cp huyn và tòa án quân s khu vc hoc nhng v án thuc th$m
quyn ca tòa án cp di mà mình ly lên xét x).
4.4.2 Chu!n b xét x - xét x s th!m.
Sau khi nhn h s v án, th$m phán c phân công ch ta phiên tòa
nghiên c"u h s. Trong thi hn 30 ngày i vi ti phm ít nghiêm trng,
45 ngày i vi ti phm nghiêm trng, 2 tháng i vi ti phm rt nghiêm
trng, 3 tháng i vi ti phm c bit nghiêm trng, k t ngày nhn h s
v án, th$m phán ch ta phiên tòa phi quyt nh a v án ra xét x), hoc
tr li h s iu tra b! sung, hoc quyt nh tm ình ch' hay ình ch'
v án.
Trong thi hn 15 ngày (hoc 30 ngày nu có lý do chính áng) k t ngày
có quyt nh a v án ra xét x), Tòa án phi m* phiên tòa. Th tc t tng
ti phiên tòa c quy nh c th trong BLTTHS.
4.4.3 Xét x phúc th!m.
Xét x) phúc th$m là vic tòa án cp trên trc tip xét x) li v án hoc xét li
quyt nh s th$m mà bn án, quyt nh s th$m ó cha có hiu lc pháp lut b
kháng cáo hoc kháng ngh.
Nhng ngi có quyn kháng cáo, bao gm:
- B cáo, ngi b hi, ngi i din hp pháp ca h có quyn kháng cáo bn
án, quyt nh s th$m;
- Ngi bào cha có quyn kháng cáo bo v li ích ca ngi cha thành
niên, hoc ngi có nhc im v tâm thn hoc th cht;
- Nguyên n dân s, b n dân s và ngi i din hp pháp ca h có
quyn kháng cáo phn bn án hoc quyt nh có liên quan n vic bi
thng thit hi;
Thc s – Ging viên chính V Th Bích Hng – i hc Lut Tp HCM
Trang 11- Môn Pháp lut Vit nam i cng
- Ngi có quyn li, ngh%a v liên quan n v án và ngi i din hp pháp
ca h có quyn kháng cáo phn bn án hoc quyt nh có liên quan n
quyn li, ngh%a v ca h. (Tham kho iu 231 BLTTHS)
Thi hn kháng cáo là 15 ngày, k t ngày tòa tuyên án. &i vi b
cáo, ng s vng mt ti phiên tòa thì thi hn kháng cáo tính t ngày bn
án c giao cho h hoc c niêm yt. Nu n kháng cáo g)i qua bu
in thì ngày kháng cáo c tính cn c" vào ngày bu in ni g)i óng
du * phong bì. Trong trng hp n kháng cáo g)i qua ban giám th tri
giam, thì ngày kháng cáo c tính cn c" vào ngày ban giám th tri giam
nhn c n.
Thi hn kháng ngh ca VKS cùng cp là 15 ngày, ca VKS cp trên trc
tip là 30 ngày k t ngày tuyên án.
Toà án cp phúc th$m có quyn quyt nh:
- Không chp nhn kháng cáo, kháng ngh và gi nguyên bn án s th$m;
- S)a bn án s th$m;
- HuN bn án s th$m và chuyn h s v án iu tra li hoc xét x) li;
- HuN bn án s th$m và ình ch' v án.
Bn án phúc th$m có hiu lc k t ngày tuyên án.
4.4.4 Xét li bn án và quyt nh ã có hiu lc pháp lut
@ Th+ tc giám c th,m.
Giám c th$m là xét li bn án hoc quyt nh ã có hiu lc pháp
lut nhng b kháng ngh vì phát hin có vi phm pháp lut nghiêm trng
trong vic x) lý v án. Nh:
Vic iu tra xét h#i ti phin din hoc không y .
Kt lun trong bn án hoc quyt nh không phù hp vi tình tit khách quan
ca v án.
Có vi phm nghiêm trng th tc t tng trong khi iu tra, truy t hoc xét
x).
Có nhng sai lm nghiêm trng trong vic áp dng BLHS.
Ngi có quyn kháng ngh theo th tc giám c th$m:
- Chánh án TANDT và vin tr*ng VKSNDTC có quyn kháng ngh bn án,
quyt nh ã có hiu lc pháp lut ca toà án các cp tr quyt nh ca hi
ng TPTANDTC.
- Chánh án tòa án quân s trung ng và vin tr*ng VKSQSTW có quyn
kháng ngh bn án hoc quyt nh có hiu lc pháp lut ca tòa án quân s cp
di.
- Chánh án TAND t'nh và vin tr*ng VKSND cp t'nh, Chánh án TAQS cp
quân khu và vin tr*ng VKSQS cp quân khu kháng ngh bn án hoc quyt
nh có hiu lc pháp lut ca tòa án cp di.
Th$m quyn giám c th$m:
- UN ban th$m phán TAND cp t'nh (gm: Chánh án, các phó chánh án TAND
T'nh, Tp trc thuc trung ng + mt s th$m phán TAND t'nh, tp trc thuc
trung ng do Chánh án TANDTC quyt nh theo ngh ca chánh án
TAND t'nh, tp trc thuc trung ng nhng không quá 9 ngi); UN ban
th$m phán TAQS cp quân khu; (Khi G&T phi có ít nht 2/3 t!ng s thành
viên)
Thc s – Ging viên chính V Th Bích Hng – i hc Lut Tp HCM
Trang 12- Môn Pháp lut Vit nam i cng
- Toà HS TANDTC; Toà án quân s trung ng; (Khi giám c th$m phi có 3
th$m phán)
- Hi ng th$m phán TANDTC (gm: Chánh án, các phó chánh án, các chánh
toà, phó chánh toà các toà chuyên trách ca TANDTC, mt s th$m phán
TAND do Chánh án TANDTC quyt nh và phi c UBTVQH phê
chu$n). Khi giám c th$m phi có ít nht 2/3 t!ng s thành viên.
@ Th tc tái th!m.
Th tc tái th$m c áp dng i vi bn án hoc quyt nh ã có
hiu lc pháp lut nhng b kháng ngh vì có nhng tình mi c phát hin
có th làm thay !i c bn ni dung ca bn án hoc quyt nh mà tòa án
không bit c khi ra bn án hoc quyt nh ó.
Nhng ngi có quyn kháng ngh theo th tc tái th$m
- Vin tr*ng VKSNDTC có quyn kháng ngh i vi bn án hoc quyt
nh ã có hiu lc pháp lut ca TAND các cp tr quyt nh ca
H&TPTANDTC;
- Vin tr*ng VKSQSTO; Vin tr*ng VKSND cp t'nh; Vin tr*ng
VKSND cp quân khu.
Th$m quyn tái th$m:
- PN/ban th$m +,3n TAND cp t'nh; PN/ban th$m +,3n TAQS cp quân khu;
- Toà Q4nh s TANDTC; TAQS trung ng;
- Hi ng th$m +,3n TANDTC.
4.5 Thi hành bn án hình s.
-C quan công an thi hành án pht tù có thi hn, tù chung thân; tham gia hi
ng thi hành án t) hình;
-Chính quyn xã, phng, th trn, hoc c quan, t! ch"c ni ngi b kt án
c trú hoc làm vic có nhim v theo dõi, giám sát vic ci to ca nhng ngi
c hu*ng án treo hoc b pht ci to không giam gi;
-C s* y khoa thi hành quyt nh v bt buc cha bnh i vi ngi mc
bnh tâm thn có hành vi nguy him cho xã hi.
-Chp hành vic thi hành án pht tin, tch thu tài sn và bi thng thit hi,
phi có c quan công an phi hp khi áp dng bin pháp cIng ch.
Câu h-i:
1. Trình bày khái nim ngành lut hình s.
2. Ti phm là gì? Phân loi ti phm.
3. Hình pht là gì? Nêu các loi hình pht theo qui nh ca BLHS.
4. T tng hình s là gì? Nêu i tng iu ch'nh và phng pháp iu ch'nh
ca ngành lut t tng hình s.
5. Trình bày ni dung c bn ca các giai on trong t tng hình s.
6. Phân bit xét x) s th$m, phúc th$m, giám c th$m,tái th$m.
Thc s – Ging viên chính V Th Bích Hng – i hc Lut Tp HCM
Trang 13- Môn Pháp lut Vit nam i cng