Phương pháp xét nghiệm CT Scan. pdf

Phương pháp xét nghiệm
CT Scan
CT là viết tắt của cụm từ tiếng Anh: Computed Tomography (Computerized
Tomography). CT scan có nghĩa là chụp quét cắt lớp điện toán, thường được
gọi tắt là chụp CT hay chụp CT scan. Đây là phương pháp chẩn đoán hình
ảnh sử dụng tia x để tạo nên các bức ảnh về mặt cắt các bộ phận trên cơ thể.
Chiếc máy được sử dụng để tạo ra các búc ảnh này gọi là CT scanner, hay
gọi tắt là máy CT scan hay máy CT. CT đôi khi còn được viết là CAT -
Computed (Computerized) Axial Tomography.

Ảnh minh họa.
Tiến hành
Bệnh nhân được yêu cầu nằm trên một chiếc bàn hẹp, có thể di chuyển trượt
vào trung tâm của máy CT scanner. Tùy theo nhu cầu cần khảo sát mà bệnh
nhân có thể nằm ngửa, sấp hay nằm nghiêng.
Khi bệnh nhân nằm lọt vào bên trong lòng của máy CT scanner, máy sẽ tạo
ra và chiếu các tia x xung quanh bệnh nhân. Một số model máy quét xoắn ốc
hiện đại có thể tiến hành khảo sát trong một chuyển động liên tục.
Các đầu dò kích thước nhỏ bên trong máy CT scanner có nhiệm vụ đo đạc số
lượng tia x đi xuyên qua bộ phận cơ thể của bệnh nhân cần được khảo sát.
Một máy tính thu thập những thông tin này và sử dụng chúng để tạo ra các
hình ảnh riêng biệt, được gọi là những "lát cắt". Những hình ảnh này có thể
được lưu trữ, xem trên màn hình hoặc in ra thành phim. Có thể tao nên các
hình ảnh ba chiều của cơ quan trong cơ thể bệnh nhân bằng cách sắp xết
từng lát cắt riêng lẻ lại với nhau.
Trong quá trình chụp CT, bệnh nhân không được cử động vì có thể làm cho
hình ảnh bị nhòe. Bệnh nhân có thể được yêu cầu nín thở trong một khoảng

thời gian ngắn.
Nói chúng, một quá trình chụp CT scan chỉ mất khoảng vài phút. Các máy
nhiều đầu dò thế hệ mới có thể tạo nên hình ảnh toàn cơ thể tử đầu đến chân
chỉ trong vòng chưa đến 30 giậy.
Chuẩn bị
Một vài loại khảo sát cần phải có thuốc cản quang được đưa vào bên trong
cơ thể bệnh nhân trước khi tiến hành chụp CT. Các thuốc cản quang có thể
làm nổi bật những vùng đặc biệt trong cơ thể, giúp tạo hình ảnh rõ nét hơn.
Các thuốc cản quang có thể được đưa vào cơ thể bằng một đường tĩnh mạch
ở bàn tay hoặc cánh tay. Thuốc cản quang cũng có thể được cho vào trực
tràng bằng cách thụt tháo, hoặc có thể uống trước khi chụp CT. Bệnh nhân
được uống với loại chất cản quan phù hợp với loại CT cần chụp. Chất cản
quang cuối cùng sẽ đi ra khỏi cơ thể theo đường phân.
Nếu bệnh nhân cần phải uống chất cản quang thì sẽ không được hoặc uống
bất cứ thứ gì trong vòng từ 4 đến 6 giờ trước khi chụp CT.
Tia x không gây đau. Một vài người có thể cảm thấy không được thoải mái
vì nằm trên chiếc bàn cứng của máy CT scanner. Chất cản quang được tiêm
qua đường tĩnh mạch có thể khiến cho bệnh nhân có cảm giác hơi rát bỏng,
cảm giác hơi ấm toàn thân. Các cảm giác này là bình thường và sẽ khỏi
trong vòng vài giây.
Khi nào cần chụp CT?
CT scan có thể tạo nên những hình ảnh chi tiết trong cơ thể một cách nhanh
chóng, kể cả não, ngực và bụng. CT scan có thể được sử dụng để:
Khảo sát mạch máu
Khảo sát các khối và khối u, kể cả ung thư
Hướng dẫn bác sĩ phẩu thuật sinh thiết đúng vị trí.
Nguy cơ
CT scan và các phương pháp sử dụng tia x khác đều cần phải được theo dõi
và kiểm soát một cách chặt chẻ để đảm bảo sử dụng số lượng tia xạ tối thiểu.
CT scan ít tạo ra các tia xạ ion hóa mà có khả năng gây ra ung thư và những

dị tật khác. Tuy nhiên nguy cơ liên quan đến từng cá nhân thì rất nhỏ. Nguy
cơ sẽ càng tăng lên khi tiến hành càng nhiều lần chụp.
Trong một số trường hợp, CT scan cũng cần phải được thực hiện nếu có lợi
nhiều hơn so với nguy cơ. Ví dụ trong trường hợp nghi ngờ ung thư mà
không tiến hành chụp CT thì đôi khi còn nguy hiểm hơn.
Chụp CT vùng bụng thì không nên tiến hành trên những phụ nữ đang mang
thai. bởi vì có thể gây hại đến thai nhi. Những phụ nữ mang thai này nên
thông báo cho bác sĩ biết để có thể xem xét sử dụng những phương pháp
khác.
Loại chất cản quang thường được sử dụng nhất thông qua đường tĩnh mạch
là iốt. Nếu một người bị dị ứng với iốt mà bị cho thuốc ản quan là iốt thì có
thể bị buồn nôn, hắc xì hơi, nôn, ngứa hoặc nổi ban đỏ. Nếu bắt buộc phải sử
dụng loại cản quang này thì bác sĩ có thể cho bệnh nhân sử dụng các thuốc
kháng histamin hoặc steroid trước khi chụp CT. Thận sẽ giúp lọc iốt ra khỏi
cơ thể. Do đó, đối với những người có bệnh thận hoặc tiểu đường thì nên
uống nhiều nước sau khi chụp CT, và sẽ được theo dõi chặt chẻ chức năng
thận. Bệnh nhân bị tiểu đường hoặc lọc thân thì nên thông báo cho bác sĩ
biết trước khi tiến hành chụp CT.
Hiếm khi chất cản quang gây ra sốc phản vệ (phản ứng dị ứng có thể đe dọa
tính mạng). Nếu bạn cảm thấy khó thở trong khi đang chụp CT, bạn nên
thông báo ngay với kỹ thuật viên để có những đánh giá và xử trí kịp thời.