GIỚI HẠN CÓ THỂ VƯỢT QUA pdf

GIỚI HẠN CÓ THỂ VƯỢT
QUA
Đã nhiều năm rồi họa sĩ Nguyễn
Thanh Bình ngày nào cũng lên giường
ngủ vào lúc tám giờ tối, hai giờ sáng
thì thức dậy vẽ. Anh không có những
đêm trà dư tửu hậu, đêm của anh là
ngủ và vẽ - ngủ để vẽ.
Vẽ liên tục mà trong nhà không lúc
nào có tranh. Tranh của anh ngay khi
vẽ xong đã bay đi, đậu trên tường nhà
người khác.
Người mua tranh của Bình cư ngụ ở nhiều đô thị của châu âu, châu á,
Mỹ la tinh họ mua tranh đều đặn, nhẹ nhàng như là một sức mua tự
nhiên, bền bỉ.
Nhiều người trong giới tạo hình cho rằng tranh Nguyễn Thanh Bình là
loại tranh dễ treo trong mọi ngôi nhà, và anh đã trở thành người sản
xuất tranh (không còn sáng tạo nữa).
Mặc nhiên, người mua tranh vẫn tiếp tục mua, người vẽ vẫn tiếp tục vẽ.


một tác phẩm của Nguyễn
Thanh Bình
Một người bạn tôi cho rằng tranh của Bình được nhiều người yêu
chuộng vì nó có “ tính thị dân” cao. ý là nó đồng điệu với mỹ cảm và
tâm trạng của người dân sống ở đô thị; Đúng vậy, tranh của Bình thỏa
mãn thị hiếu về cái đẹp của người đô thị và góp ph
ần giúp họ thoát khỏi
sự vây bủa của những áp lực trong cuộc sống.
Nhưng nó có thấp hơn “tính nghệ thuật” không. Những bức tranh mà
nhiều người sẵn sàng bỏ tiền ra mua này chỉ là dễ treo, chỉ là tranh sản

xuất ?
Dường như công việc bận rộn nhất trong suốt đời người là cặm cụi tìm
cách vượt qua các giới hạn. Người họa sĩ khi vẽ cũng vậy.
Làm cho “cái tôi” lộ diện trên mặt tranh là vượt qua một giới hạn lớn.
Cá tính, hình thức và chủ đề thường khó nhập nhuyễn vào nhau, len
giữa chúng là một thứ giới hạn vô hình, đa dạng và rất ngoan cố, cứ
tách chúng ra, như là muốn thử thách người họa sĩ.
Trong tranh Nguyễn Thanh Bình, cá tính, hình thức, chủ đề nhập lại tự
nhiên như là hơi thở. Tôi đã được xem nhiều bức vẽ của Bình trước khi
anh bước vào “cuộc hành trình màu trắng”, thấy rằng anh đã trải qua
không ít xoay trở gian nan mới có thể làm cho “cái tôi” lộ diện trên tác
phẩm một cách rõ ràng và độc đáo.
Nhưng “cái tôi” ấy là gì, như thế nào đối với cộng đồng. . . lúc này thì
giới hạn về tài năng và giới hạn về con người như là một tấm lưới dầy
ngăn trở, xem ra không dễ gì vượt qua, có ít người vượt qua được,
nhưng đã có những người vượt qua, trong đó có Nguyễn Thanh Bình.
Người ở các đô thi âu, á, Mỹ nhìn tranh Bình như nhìn những tác
phẩm hội họa Việt Nam mới. Ngôn từ hiện đại nhưng cách lập ngôn th
ì
rất Việt Nam. Nó tránh được lối mòn “bình cũ rượu mới”, lại không sa
vào sự gồng mình để tìm cái “mới lạ”.
Cách trình bày chủ đề đơn giản, độc đáo của tranh dân gian cộng với
bút pháp điêu luyện và sự hồn hậu, giầu cảm xúc đã làm cho tranh của
Nguyễn Thanh Bình hoàn chỉnh, hấp dẫn. Xem tranh anh thấy yêu
người Việt Nam hơn, yêu cuộc sống hơn.
Có một nhận xét về tranh của Bình rất hay: “ vừa dân giã vừa sang
trọng. Nó có thể trang trí cho câu chuyện đời thường của bạn mà cũng
có thể dẫn bạn vào một giấc mơ xa ”
Thiết lập được nhân cách nghệ thuật riêng là một thành công. Nhưng
giới hạn mới lập tức xuất hiện. Người mua nhiều thì phải vẽ nhiều.

Đúng là những người làm nghệ thuật bất luận là viết văn, viết nhạc, l
àm
phim hay vẽ tranh đều mong muốn có công chúng. (“nghệ thuật đơn
độc” là sự ngụy biện cao đạo, đã lùi xa rồi). Nhưng ranh giới giữa lối
mòn và sáng tạo (khi phải duy trì tình yêu của công chúng bằng chủ đề
quen thuộc và phong cách quen thuộc) là rất mỏng manh.
Cái ranh giới này nếu mất thì tác giả cũng không còn, và nó dựng lên
những giới hạn của sự thử thách không nhỏ. Trước tiên là giới hạn của
cảm xúc. Tranh của Bình, bên cạnh kết cấu chắt lọc “ý tại ngôn ngoại”
thì nó đứng vững chủ yếu bằng cái nền cảm xúc mạnh mẽ mà mỏng
manh.
Vẽ rất nhiều, rất nhanh và liên tục, giới hạn của cảm xúc có thể vượt
qua?
Giống một người lang thang trong vùng phong cảnh đã quá quen thu
ộc,
dù là đẹp đẽ đến đâu thì cũng khó tránh khỏi mệt mỏi. Bình cũng nhiều
lúc mệt mỏi. Nhưng bản lĩnh được hình thành từ lòng say mê nghề
nghiệp giúp anh nhẫn nại phát hiện ra sự súc tích vô tận ở ngay trong
cái vùng quen, tưởng như đã thuộc lòng.
Lặp lại mình ở quãng nào đó trong sáng tác là chuyện thường xảy ra
với mọi người. Nhưng vẽ như sản xuất để bán thì hoàn toàn không ph
ải
thể tạng của Nguyễn Thanh Bình .Khi c
ảm thấy sút giảm cảm hứng với
“hành trình mầu trắng” anh chuyển qua vẽ khỏa thân hay tĩnh vật, rồi
lại trở về chủ đề trắng với niềm cảm hứng tinh khôi.
“Chỉ có thế thôi ?” “Cứ vẽ mãi áo dài sao?”, một số đồng nghiệp thốt
lên như vậy Tôi chợt nghĩ, câu hỏi này có thể đặt ra với bác Bùi xuân
Phái được không. Người danh họa tài hoa chẳng phải đã lang thang
suốt đời với “phố” của Hà Nội?. Đây là thoáng liên tư

ởng chứ không so
sánh, liên tưởng để nhận thấy, hình như có một giới hạn của sự nhìn
nhận.
Những năm gần đây thị trường tranh lắng xuống, nhưng ngư
ời mua vẫn
tiếp tục mua tranh của những họa sĩ Việt Nam mà họ yêu thích, có l
ẽ họ
nhận thấy điều gì đó khác biệt, chứ không đơn thuần là mua những bức
tranh dễ treo.
Giới hạn của sự nhìn nhận có thể làm tuột đi những giá trị có lợi cho
nhận thức nghề nghiệp.
Trần Luân Tín