ĐÔI NÉT VỀ TRIỂN LÃM TRANH SƠN QUỐC TẾ TẠI HẠ MÔN (PHÚC KIẾN) – TRUNG QUỐC pot

ĐÔI NÉT VỀ TRIỂN LÃM
TRANH SƠN QUỐC TẾ TẠI
HẠ MÔN (PHÚC KIẾN) –
TRUNG QUỐC
Trong những năm gần đây, Chính phủ Trung
Quốc hết sức quan tâm đến văn học nghệ thuật.
Đối với Mỹ thuật, ngoài việc xây dựng các Bảo
tàng, Trung tâm triển lãm lớn, mở rộng các trư
ờng
Mỹ thuật thì việc giao lưu Mỹ thuật với nước
ngoài cũng là một công việc rất được chú ý.
Chúng tôi được biết ngoài triển lãm tranh sơn
quốc tế được tổ chức thường kỳ hai năm một lần
tại Hạ Môn tỉnh Phúc Kiến. Tại Thủ đô Bắc Kinh
- Trung Quốc triển lãm Mỹ thuật Quốc tế được tổ
chức tuần kỳ 2 một lần được thực hiện từ năm
2003. Năm 2007 tỉnh Quảng Tây đã tổ chức triển
lãm tranh in khắc quốc tế. Như vậy ngoài các tri
ển
lãm thường xuyên ở trong nước, Trung Quốc đã giao cho nhiều tỉnh
thành trong cả nước tổ chức các cuộc triển lãm Mỹ thuật theo chuyên

THẠCH LỖI
(HẮC LONG
GIANG)- Hồng
vận đương đầu -
tranh sơn -
105x105cm
đề. Và mời các họa sĩ: Họa sĩ Trần Khánh Chương - Chủ tịch Hội Mỹ
thuật Việt Nam, họa sĩ Lợi Hoan Trang và họa sĩ Võ Nam giảng viên
trường Đại học Mỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh sang dự lễ khai mạc.

Triển lãm tranh sơn quốc tế Hạ Môn - 2007 do Hội Mỹ thuật Trung
Quốc phối hợp với chính quyền thành phố và Cục Văn hóa Hạ Môn
tỉnh Phúc Kiến tổ chức. Lễ khai mạc đã diễn ra trọng thể sáng ngày 26
tháng 12 năm 2007 với sự có mặt của lãnh đạo Hội Mỹ thuật Trung
Quốc, lãnh đạo thành phố Hạ Môn, lãnh đạo các trường Đại học Mỹ
thuật thuộc các tỉnh thành của Trung Quốc cùng các họa sĩ lão thành,
các tác giả và đông dảo sinh viên trường Mỹ thuật Công nghiệp Hạ
Môn cùng những người hâm mộ mỹ thuật.
Triển lãm mở cửa từ ngày 26/12/2007 đến ng
ày 8/1/2008 trưng bày 190
tác phẩm trong đó có 125 tác phẩm của các tác giả Trung Quốc, 38 tác
phẩm của Việt Nam và 27 tác phẩm của Hàn Quốc. Các tác phẩm tr
ưng
bày tại triển lãm đều là các tác phẩm được sáng tạo trên chất liệu nhựa
sơn từ cây sơn và trong quá trình vẽ đều sử dụng kỹ thuật mài. Thực
chất đây là một triển lãm tranh sơn mài quốc tế nhưng ban tổ chức
không sử dụng từ “sơn mài” mà dùng “Tranh sơn” để các tác giả có thể
gửi tác phẩm đến dự không bị hạn chế về chất liêụ sơn truyền thống
hay sơn công nghiệp.
Thành phố Hạ Môn - Phúc Kiến Trung Quốc trước đây là một thành
phố nhỏ. Từ ngày Trung Quốc tiến hành cải cách mở cửa, cùng với
Thẩm Quyến, Hạ Môn được hưởng quy chế đặc khu kinh tế nên đ
ã phát
triển mạnh mẽ. Trong vòng 20 năm nhiều nhà cửa cao tầng hiện đại, hệ
thống cảng biển, khách sạn, giao thông được xây dựng mới để trở th
ành
một thành phố hiện đại, một thành phố cảng biển, du lịch và công
nghiệp với hơn hai triệu năm trăm ngàn dân. Chúng ta đều biết rằng
tỉnh Phúc Kiến có các đảo Kim Môn, Mã Tổ thuộc sự quản lý của Đài

Loan. Khi đến đây từ bờ biển chúng tôi nhìn thấy các hòn đảo này b
ằng
mắt thường, thì ra các đảo này chỉ cách đất liền khoảng 3km. Con
đường ven biển được gọi là đường chạy maratông dài mấy chục km
bám theo bờ biển. Đối diện với đảo là m
ột khẩu hiệu lớn “Một quốc gia
hai chế độ” được đặt trên con đường này. Các nhà cao tầng đều được
xây dựng phía trong con đường với khoảng cách bờ biển vài trăm mét.
Một tổ hợp tượng đồng hàng trăm tượng được đặt trên dải phân cách
của con đường với đư
ờng dạo bờ biển thể hiện một cuộc chạy maratông
kéo dài hàng km, mỗi tượng có kích thước lớn hơn ngư
ời thật một chút.
Ban đêm tháp khí tượng đặt trên núi cao thực sự là một tác phẩm nghệ
thuật bằng ánh sáng đèn, do thay đổi mầu và thay đổi hoa văn. ở tầng
cao nhất là phòng dành cho du khách thưởng thức cà phê - giải khát và
ngắm nhìn thành phố từ trên cao. Là một vùng có nhiều núi nên giao
thông đường bộ có nhiều hầm xuyên núi và nhiều đường trên cao.
Hạ Môn có một hòn đảo nhỏ chỉ cách đất liền vài ba trăm mét, đây th
ực
sự là một hòn đảo dành cho những người du lịch với những con đường
nhỏ để đi bộ hoặc đi xe buýt chạy bằng ắc quy (cấm ô tô và xe máy lưu
thông) trên hòn đảo này có nhiều ngôi nhà cổ, bãi tắm, vườn hoa, núi
đá, bảo tàng Pianô, quán ăn, quán bán đồ lưu niệm , du khách lúc nào
cũng đông. Hai con phà thay nhau đưa khách về nhưng ch
ỉ một lần phải
mua vé lúc đi. Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hạ Môn cũng
được bố trí tại đây với một khuôn viên khá r
ộng lớn. Khi tới thăm quan,
chúng tôi thấy nhiều lớp sinh viên đang theo học chất liệu sơn mài vì

vậy triển lãm tranh sơn quốc tế ở Hạ Môn sẽ là cơ hội cho các họa sĩ
chuyên ngành sơn mài trao đổi kinh nghiệm sáng tác với các họa sĩ
trong nước và quốc tế.
Năm 2007 là năm phát triển lớn của tranh sơn hiện đại Trung Quốc, tại
Quảng Châu đã khai mạc triển lãm tranh sơn lần thứ hai. Trước đó
ngành sơn của Hội Mỹ thuật Trung Quốc đã tổ chức 3 cuộc hội thảo về
thể loại, đã bồi dưỡng cho các địa phương một đội quân chủ lực hơn
một trăm họa sĩ chủ chốt vẽ tranh sơn. Sau các cuộc hội thảo này thể
loại tranh sơn càng được chú trọng về nghệ thuật, về ngôn ngữ đặc
trưng của chất liệu và về kỹ thuật thể hiện. Tranh sơn có “chất tranh”
hơn, kỹ thuật ngày càng thuần thục được nâng cao về tính đương đại v
à
tính sáng tạo cho dù tranh sơn là loại tranh bắt nguồn từ mỹ thuật ứng
dụng mà ở Trung Quốc qua khảo cổ người ta phát hiện chất liệu này đã
được sử dụng cách đây 7000 năm.
Triển lãm tranh sơn quốc tế tại Hạ Môn Phúc Kiến - Trung Quốc năm
2007 là triển lãm tranh chuyên đề chất liệu sơn quốc tế đầu tiên đư
ợc tổ
chức ở Trung Quốc. Hai năm trước, tại thành phố Hạ Môn đã tổ chức
triển lãm tranh sơn, nhưng chỉ dành cho các họa sĩ Trung Quốc. Vì vậy
triển lãm tranh sơn lần này là triển lãm thứ hai chuyên đề chất liệu sơn
mài nhưng mở rộng trở thành triển lãm quốc tế tuần kỳ và được coi là
triển lãm tranh sơn quốc tế Hạ Môn lần thứ nhất. Trong lời giới thiệu
của ban tổ chức ghi rõ: “Chính quyền Hạ Môn ở góc độ trân trọng văn
hóa sơn ưu tú của nước nhà, đã phối hợp cùng Hội Mỹ thuật Trung
Quốc tổ chức lần thứ hai triển lãm tuần kỳ tạo “thương hiệu” cho tranh
sơn ”.
Triển lãm được tổ chức tại nhà văn hóa Hạ Môn mới được xây dựng
trong một khuôn viên rộng lớn, trên bức tường mặt tiền của nhà văn
hóa được trang trí bằng chữ ký của các danh họa nổi tiếng thế giới và

Trung Quốc như: Picasso, Legez, Vangogh, Cézane, Matisse phòng
trưng bày triển lãm là một không gian rộng lớn, vòm trần rất cao có thể
trưng bầy được hàng ngàn tác phẩm. Triển lãm tranh sơn lần này với
190 tác phẩm trưng bầy chỉ sử dụng một phần không gian này với các
bức tường chắn bằng gỗ có thể linh hoạt điều chỉnh tùy theo quy mô
của mỗi triển lãm.
Về phía chủ nhà Trung Quốc, ban tổ chức đã nhận được 675 bức tranh
sơn gửi đến, Hội đồng nghệ thuật đã tuyển chọn trưng bày được 125
tranh chiếm 1/5 tổng số tác phẩm gửi đến tham dự, phần nhiều là tranh
có kích thước lớn, phản ánh phong phú đời sống đương đại của nhân
dân Trung Qu
ốc với nhiều phong cách khác nhau, của các tác giả thuộc
các tỉnh Phúc Kiến, Quảng Đông, Quảng Tây, Hắc Long Giang, Hà
Bắc, Giang Tô, Thiểm Tây, Trùng Khánh, Hồ Bắc, Bắc Kinh, Sơn
Tây Riêng đối với các tác phẩm tranh sơn của Trung Quốc, Hội đồng
nghệ thuật đã chọn tặng 11 tranh được tặng giải thưởng mang tên
“Phượng Hoàng” của các tác giả: Thạch Thát; Tiêu Lê; Tiêu Ngộ Tân;
Dương Quốc Lâm; Nhâm Thụy Côn; Khúc Kiện (Hắc Long Giang);
Trình Kỳ Tinh; Dương Quốc Phương; Hứa Lưu Võ; Diêu Khải; Tuyết
Đảo (Phúc Kiến) và 25 tranh được bình chọn là tác phẩm ưu tú của các
tác giả: Thang Chí Nghĩa; Lâm Thái Văn; Lưu Hiểu Kiệt; Lý Phỉ Phỉ;
Lâm Hiểu Hằng; Giản Cầm Tú; Trịnh Vỹ; Vệ Quân (Phúc Kiến); Bắc
Nguy; Từ Lóa; Lưu Quốc Lương (Hắc Long Giang); Trần T
ư Hào; Chu
Võ; Hoàng Thiết Vân: Đổng Yến Khang (Quảng Đông); Lý Mộng
Hồng - Trần Xuyên; Chu Linh Sơn (Quảng Tây); Lý Phúc Thành (Hà
Bắc); La Chấn Xuân (Giang Tô); Nhâm Hiểu Đông (Thiểm Tây); Lâm
Văn Khiết (Trùng Khánh); Phạm Thiệu Huy (Hồ Bắc); Quách Thụy
Khương (Sơn Tây); Trung Khanh (Bắc Kinh). Cả 36 tác phẩm được
giải Phượng Hoàng và tác phẩm ưu tú đều đuợc chính quyền thành phố

Hạ Môn sưu tập vĩnh viễn. Tại lễ khai mạc 11 tác giả được giải thưởng
Phượng Hoàng tất cả đều là tác giả trẻ đã lên nhận giải thư
ởng. Điều đó
cho thấy một thế hệ sáng tác tranh chất liệu sơn của Trung Quốc trẻ
đang phát triển và phát triển. Chúng ta biết Trung Quốc có 30 Tỉnh,
Thành phố trực thuộc TW vậy mà nhìn vào các tác giả được giải
thưởng ta thấy có tới 11 tỉnh thành, điều đó chứng tỏ trong những năm
gần đây tranh sơn Trung Quốc đã phát triển rộng rãi trong cả nước chứ
không chỉ ở Quảng Châu (Quảng Đông) và Bắc Kinh như vài ch
ục năm
trước.
Nhiều tác phẩm tranh sơn Trung Quốc đều sử dụng chất liệu vỏ trứng
một cách tinh xảo, kết hợp với mầu son, sơn đen để thể hiện tác phẩm.
Bên cạnh những tranh mang đậm sắc thái Trung Quốc truyền thống mà
chúng ta đều đã được biết qua các tác phẩm: sơn dầu, khắc gỗ, tranh
giấy , nhiều tác giả trẻ cũng đã tìm tòi những phong cách, ngôn ngữ
hiện đại. Nhiều tác phẩm có kích thước lớn, thể hiện công phu, kỹ
lưỡng. Trong lời giới thiệu triển lãm đã viết: “chúng ta đang ở thời kỳ
phát triển mang tính lịch sử, công cuộc mở cửa đã đem lại cho sáng tác
nghệ thuật sự đa dạng, đa hướng, sự giao lưu rộng rãi v
ới thế giới qua
sự giao lưu này chúng ta tin tưởng tranh sơn hiện đại Trung Quốc –
một nghệ thuật tiêu biểu của văn hóa dân tộc – sẽ hội nhập cùng thế
giới” tranh sơn mài Trung Quốc hiện đang được thể nghiệm về mặt kỹ
thuật khác với chúng ta, đó là chất liệu nhựa sơn đã được “công nghiệp
hóa”, sơn đã được trộn với mầu và đóng gói trong các hộp sắt như
những hộp mực in. Khi vẽ pha loãng sơn bằng một loại hóa chất riêng
mà không sử dụng dầu hỏa như chúng ta. Khi chúng tôi hỏi: vì sao
không dùng dầu hỏa để pha sơn như ở Việt Nam, thì các bạn cho biết
hiện nay ở Trung Quốc không bán dầu hỏa. Vì nhựa sơn đã được chế

biến nên ít nhiều chúng tôi có cảm giác mặt tranh không được linh
động và sâu như các tranh sơn mài Việt Nam.
Tại triển lãm tranh sơn quốc tế Hạ Môn - Phúc Ki
ến lần thứ nhất, chính
quyền thành phố và Cục Văn hóa thành phố Hạ Môn đã mời Việt Nam,
Hàn Quốc tại triển lãm tranh sơn quốc tế Hạ Môn - Phúc Kiến lần thứ
nhất, chính quyền Nhật Bản tham gia, tuy nhiên vì lời mời gấp nên
Nhật Bản đã không kịp gửi tác phẩm đến. Ban tổ chức triển lãm đã m
ời
Hội Mỹ thuật Việt Nam và trường Đại học Mỹ thuật Thành ph
ố Hồ Chí
Minh gửi tác phẩm tham gia triển lãm và chịu toàn bộ chi phí chuyên
chở tác phẩm đi về.
Việt Nam gửi tới triển lãm 38 tác phẩm trong đó Hội Mỹ thuật Việt
Nam có 17 tác phẩm của các tác giả: Trần Khánh Chương, Nguy
ễn Văn
Chiến, Nguyễn Nghĩa Dậu, Nguyễn Đăng Dũng, Lê Trí Dũng, Lê Vân
Hải, Công Kim Hoa, Nguyễn Quốc Huy, Nguyễn Tường Linh, Nguyễn
Phúc Lợi, Đỗ Thị Ninh, Trần Huy Quang, Trương Mai San, Trần
Quang Thái, Lê Văn Thìn, Nguyễn Trà Vinh. Trư
ờng Đại học Mỹ thuật
thành phố Hồ Chí Minh có 21 tác phẩm của các tác giả: Dương Sen,
Hoàng Lan Anh, Lưu Chí Trung, Lê Huy Cửu, Lê Xuân Chiểu, Lương
Khánh Toàn, Lương Quốc Thắng, Nguyễn Bích Trâm, Nguyễn Dũng
An, Tô Lan Thư, Nguyễn Kim Khánh, Nguyễn Thùy Hương, Văn
Minh, Trần Bích Thủy, Tôn Thất Hải, Tôn Thất Liên, Trần Công Thái,
Võ Nam. Phần lớn các tác phẩm có kích thước trung bình phản ánh
những tìm tòi sáng tạo trong chất liệu sơn mài Vi
ệt Nam trong thời gian
gần đây.

Hàn Quốc gửi đến triển lãm 27 tác phẩm trong đó có: 11 tranh và 16
tác phẩm mỹ nghệ sơn mài. Đoàn họa sĩ Hàn Quốc cho biết chất liệu
sơn mài ở Hàn Quốc mới được bắt đầu từ năm 1996 học từ các họa sĩ
Trung Quốc. Vì vậy các tác phẩm tranh sơn của Hàn Quốc chưa có
nhiều và đang ở bước tìm tòi thể nghiệm nên tính mỹ nghệ trang trí c
òn
khá đậm nét trên các tác phẩm tranh sơn.
Triển lãm tranh sơn quốc tế Hạ Môn - Phúc Kiến Trung Quốc năm
2007 cho thấy Hội Mỹ thuật Trung Quốc và các họa sĩ Trung Quốc
đang có một chiến lược phát triển Hội họa chất liệu sơn (sơn mài).
Chúng tôi được biết, Chính phủ Trung Quốc đã dành một công trình
xây dựng mới phục vụ Olimpic - Bắc Kinh 2008 để làm bảo tàng “Đồ
Sơn Trung Quốc” - trưng bày hiện vật 7000 năm lịch sử phát triển
ngành sơn Trung Quốc cùng với các tác phẩm Mỹ thuật sơn hiện đại
Trung Quốc - và sẽ được khai trương ngay sau khi Olimpic Bắc Kinh
kết thúc tháng 8 năm 2008.
Sau khi dự triển lãm tranh sơn quốc tế tại Hạ Môn - Phúc Kiến, Ban
thường vụ Hội Mỹ thuật Việt Nam đã t
ổ chức cuộc họp các tác giả sáng
tác tranh sơn mài ở Việt Nam và đang hướng tới một kế hoạch sáng tác
tranh sơn mài Việt Nam với triển lãm tranh sơn mài vào cu
ối năm 2008
tại Hà Nội. Chúng ta hy vọng truyền thống tranh sơn mài Việt Nam sẽ
được phát triển trong thời kỳ hội nhập quốc tế của đất nước.
Trần Khánh Chương