5 NHÓM THUỐC GÂY ĐAU ĐẦU doc

5 NHÓM THUốC GÂY ĐAU ĐầU
Thuốc đưa vào cơ thể là để trị bệnh nhưng đôi khi nó lại gây tác hại trên hệ
thần kinh, mà biểu hiện điển hình là đau đầu. Nếu như xét về thứ tự tần suất
bệnh thì đau đầu do căn nguyên thuốc đứng hàng thứ ba trong các trường
hợp đau đầu hay gặp.
Các thuốc gây đau đầu
Nhóm thuốc thứ nhất gây ra tác dụng ngoại ý trên hệ thần kinh là các thuốc
an thần loại barbiturat. Đây là một thuốc an thần kinh được sử dụng thông
thường nhất hiện nay và được sử dụng rộng rãi trong các khoa trị bệnh tâm
thần và trong các trường hợp có rối loạn thần kinh chức năng dạng lo âu hay
căng thẳng thần kinh. Cơ chế tác dụng của nó là làm tăng tác dụng của chất
trung gian nội sinh GABA, do đó làm cho thần kinh được an dịu. Tuy nhiên,
tác dụng phụ để lại là cảm giác nặng đầu, mệt mỏi, thần kinh không tỉnh táo.
Sử dụng kéo dài sẽ gây ra phụ thuộc thuốc và cảm giác đau đầu sẽ nặng dần.
Nhóm thuốc thứ hai là các thuốc giảm đau chống viêm thông thường như
acetaninophen (paracetamol), acetylsalicylic (aspirin), ibuprofen, naproxen,
diclofenac
Paracetamol và aspirin là những thuốc giảm đau chống viêm được sử dụng
rộng rãi và có mặt ở hầu khắp các nhà thuốc, hiệu thuốc. Hai thuốc này hoạt
động theo cơ chế ức chế men phân hủy các phospholipid màng, ngăn không
cho tạo thành các prostaglandin, một chất trung gian hóa học điển hình của
viêm và đau. Dưới tác dụng của những thuốc này, các prostaglandin không
được tạo ra và do đó hiện tượng đau sẽ được giảm xuống. Thuốc có tác dụng
với đau đầu vì nó làm cắt đứt khâu trung gian dẫn truyền hóa học. Tuy
nhiên, có một điều rõ ràng là sau một thời gian sử dụng thuốc, người ta thấy
triệu chứng đau đầu của bệnh nhân lại xuất hiện và khó trị hơn bằng những
thuốc trước kia đã từng sử dụng.

Các thuốc này lại thường được người bệnh tự ý mua sử dụng. Kết quả là sau
khi uống khoảng 30 phút thì cơn đau đầu giảm dần nhưng chỉ khoảng 8-10
tiếng sau, cơn đau đầu lại xuất hiện và người bệnh lại phải sử dụng liều tiếp

theo. Cứ như thế, cơn đau đầu do căng thẳng tự nhiên chuyển sang đau đầu
do thuốc lúc nào không hay. Đa phần sự chuyển đổi này lại khá thường gặp
ở nữ giới và những người có hệ thần kinh yếu và không thăng bằng.
Nhóm thứ ba là các thuốc có nguồn gốc từ thuốc phiện. Điển hình như
codein, oxycodone, propoxyphene, meperidine. Codein là một thuốc ức chế
thần kinh trung ương mạnh, do đó làm giảm các triệu chứng của đau đầu và
giảm các phản ứng quá lớn của thần kinh như ho dữ dội do trung tâm ho,
đau thần kinh. Đây là một thuốc ít khi được dùng đơn độc một mình mà
thường kết hợp với một nhóm thuốc khác như thuốc hạ sốt loại paracetamol,
thuốc loãng nhày terpin tạo nên những công thức thuốc hoàn hảo có tên như
efferalgan codein hay terpincodein. Song cũng giống như các thuốc trên,
codein là tâm điểm được chú ý khi nghiên cứu các đau đầu do thuốc. Theo
những dữ liệu điều tra trên bệnh nhân có tiền sử, thì có một tỷ lệ gần như là
tất cả những người này đều có sử dụng codein trước khi có sự xuất hiện đau
đầu mạn tính.
Nhóm thứ tư là các thuốc có chứa caffein.
Đây là một chất kích thích thần kinh có tác
dụng làm thức tỉnh, có nhiều trong đồ uống
có chứa chất kích thích như chè, cà phê và
được sử dụng như một thứ thức uống của
xã hội hiện đại. Caffein chính là
methylxanthine chiết xuất từ thực vật. Ở
liều thông thường, chỉ một tách cà phê thì
caffein tạo cho ta một cảm giác dễ chịu,
khoan khoái giúp làm việc hiệu quả. Nhưng
ở một liều quá cao, từ 7 - 8 cốc cà phê
trong một ngày thì tác dụng của nó lại trầm
trọng. Một trong các tác dụng phụ của nó là
đau đầu không chịu được với biểu hiện
nhức nhối xuất hiện ở cả hai bên. Đầu có một cảm giác nặng trịch. Tình

trạng này kéo dài sẽ biến một cơn đau đầu thoáng qua thành một cơn đau
đầu mạn tính.
Nhóm thứ năm là thuốc trị đau nửa đầu như ergotamine, almotriptan,
eletriptan Ergotamine là một thuốc kinh điển và tốt nhất trị bệnh đau nửa
đầu. Thuốc này cho đến nay ít được sử dụng nhưng nó vẫn là thuốc đầu bảng
khi có cơn đau đầu kiểu Migraine xuất hiện và không đáp ứng điều trị với
các thuốc khác. Hiệu quả của thuốc là rõ rệt ngay từ viên thuốc đầu tiên.
Song sự lạm dụng thuốc hoặc uống không đúng cách thì cũng dẫn đến hậu
quả chung là đau đầu mạn tính.
Một triệu chứng thường gặp
Đặc điểm dễ nhận thấy nhất
của đau đầu do căn nguyên
thuốc là thường đau vào buổi
sáng, sau đó kéo dài dai dẳng
cả ngày. Thời gian đau có thể
kéo dài trên 6 tháng. Quan
trọng hơn, những người này
thường xuyên phải sử dụng
thuốc giảm đau, thời gian
thường kéo dài vài tháng.
Ngoài ra, các thuốc tránh thai bằng đường uống, thuốc kháng sinh
tetracyclin, thuốc chống đông máu, thuốc chống động kinh loại phenytoin
cũng có thể gây ra những cơn đau đầu mạn tính.
Làm thế nào để hạn chế?
Những người hay bị đau đầu hoặc có nguy cơ đau đầu không nên lạm dụng
các thuốc giảm đau, hạ sốt, an thần kinh, sử dụng theo hướng dẫn của thầy
thuốc và cũng không nên lạm dụng quá 3 ngày/tuần. Càng không nên lạm
dụng nhiều tháng liền. Dừng thuốc ngay khi có thể.
Những người bị đau đầu kinh niên, một lời khuyên là không nên dùng chè,
cà phê hay bất cứ thức uống nào có caffein vì điều này chỉ làm cho tình hình

bệnh lý trở lên trầm trọng hơn mà thôi.