Bài 1: Xác định đề tài nghiên cứu pdf

2
CÁCH TIẾN HÀNH NCKHSPƯD
2
B1. Xác định đề tài nghiên cứu
B2. Lựa chọn thiết kế nghiên cứu
B3. Thu thập dữ liệu nghiên cứu
B4. Phân tích dữ liệu
B5. Báo cáo đề tài nghiên cứu
3
B1. Xác định đề tài NCKHSPƯD
Xác định đề tài NCKHSPƯD bằng cách nào?
•
Tìm hiểu hiện trạng – xác định nguyên nhân
•
Đưa ra các giải pháp thay thế
•
Xác định vấn đề nghiên cứu
•
Xây dựng giả thuyết nghiên cứu
3

4
1. Tìm hiểu hiện trạng:
- Nhìn lại các vấn đề trong dạy học và QLGD.
-
Vấn đề thường được GV đưa ra:
+ Vì sao nội dung này không thu hút học sinh tham gia?
+ Vì sao kết quả học tập của học sinh sụt giảm khi học nội
dung này?
+ Phương pháp này có nâng cao kết quả học tập của học sinh

hay không?
+ Có cách nào tốt hơn để thay đổi nhận thức của cha mẹ học
sinh về giáo dục trong nhà trường không?
-
Vấn đề thường được CBQLGD đưa ra:
+ Vì sao GV không thực hiện đổi mới PPDH?
+ Vì sao có nhiều HS bỏ học/đi học muộn/…?
+ Vì sao chất lượng bồi dưỡng GV về đổi mới PPDH ở địa
phương chưa hiệu quả?
+ Vì sao thiếu GV ở vùng sâu, vùng xa?
4

5
- GV/CBQLGD bắt đầu tập trung vào vấn đề cụ
thể để tiến hành NCKHSPƯD:
+ Xác định các nguyên nhân gây ra thực
trạng.
+ Chọn một nguyên nhân có thể tác động.
5

6
2. Đưa ra các giải pháp thay thế
Có thể tìm giải pháp thay thế từ nhiều nguồn
khác nhau:
+ Các giải pháp đã được triển khai thành
công tại nơi khác.
+ Điều chỉnh từ các mô hình khác.
+ Các giải pháp được đề cập trong các
tài liệu đã được công bố.
+ Các giải pháp do chính GV/CBQLGD

nghĩ ra.
=> Tên đề tài
(Trong quá trình tìm các giải pháp thay thế, GV/CBQLGD cần
đọc nhiều bài nghiên cứu giáo dục bàn về các vấn đề tương
tự)
6
7
3. Xác định vấn đề nghiên cứu
Một đề tài NCKHSPƯD thường có từ 1 đến 3
vấn đề nghiên cứu được viết dưới dạng câu
hỏi.
7
8
Đề tài
Nâng cao hứng thú và kết quả học
tập của học sinh lớp 5 thông qua
việc sử dụng hình ảnh và vật thật
khi dạy từ ngữ.
Ví dụ về xác định vấn đề nghiên cứu
8
Vấn đề
nghiên cứu
1.Vieäcsöû dụng hình aûnh và vật thật trong
day từ ngữ có làm tăng hứng thú học tập
của học sinh lớp 5 không?
2.Việc sử dụng hình ảnh và vật thật trong
dạy từ ngữ có làm tăng kết quả học tập
của học sinh lớp 5 không?
9
•

Mỗi NCKHSPƯD khởi đầu bằng một vấn đề
và phải là một vấn đề có thể nghiên cứu
được. Vì vậy, vấn đề cần:
1. Không đưa ra đánh giá về giá trị.
2. Có thể kiểm chứng bằng dữ liệu.
•
Các ví dụ sau sẽ đưa ra các vấn đề
nghiên cứu có và không có đánh giá về
giá trị.
10
Ví dụ 2
Các bài tập làm thêm trong môn Số học có
làm tăng kết quả học tập của học sinh dân
tộc thiểu số không?
Phân
tích
CÓ thể nghiên cứu được vì từ “CÓ LÀM
TĂNG”: trung tính (không có nhận định về
giá trị).
Ví dụ 1 Cách dạy Số học nào là tốt nhất đối với học
sinh dân tộc thiểu số?
Phân
tích
Vấn đề KHÔNG nghiên cứu được vì từ “tốt
nhất” : nhận định về giá trị
10
11
Một khía cạnh quan trọng khác của vấn đề
nghiên cứu là khả năng kiểm chứng bằng dữ
liệu.

+ Suy nghĩ xem cần thu thập loại dữ liệu
nào?
+ Tính khả thi của việc thu thập những
dữ liệu đó?

11
12
Vấn đề
nghiên
cứu
1. Việc sử dụng hình ảnh và vật thật trong
dạy từ ngữ có làm tăng hứng thú học từ
ngữ của học sinh lớp 5 không?
2. Việc sử dụng hình ảnh và vật thật trong
dạy từ ngữ có làm tăng kết quả học từ
ngữ của học sinh lớp 5 không?
Dữ liệu sẽ
được thu
thập

1. Bảng điều tra hứng thú học tập của học
sinh
2. Kết quả các bài kiểm tra trên lớp của
học sinh (phần từ ngữ)
13
4. Xây dựng giả thuyết
nghiên cứu
•
Giả thuyết nghiên cứu là một câu trả lời giả
định cho vấn đề nghiên cứu và sẽ được kiểm

chứng bằng dữ liệu.
14
Vấn đề
nghiên cứu
1. Việc sử dụng hình ảnh và vật thật trong dạy
từ ngữ có làm tăng hứng thú học từ ngữ
của học sinh lớp 5 không?
2. Việc sử dụng hình ảnh và vật thật trong dạy
từ ngữ có làm tăng kết quả học từ ngữ của
học sinh lớp 5 không?
Giả thuyết
1. Có, việc sử dụng hình ảnh và vật thật trong
dạy từ ngữ sẽ làm tăng hứng thú học tập của
học sinh.
2. Có, việc sử dụng hình ảnh và vật thật trong
dạy từ ngữ sẽ làm tăng kết quả học từ ngữ
của học sinh.
Ví dụ về xây dựng giả thuyết nghiên
cứu
15
-
Có hai dạng giả thuyết nghiên cứu chính:
Giả thuyết
không có nghĩa
(Ho)
Dự đoán hoạt động thực nghiệm
sẽ không mang lại hiệu quả.
Giả thuyết
có nghĩa (Ha)
Dự đoán hoạt động thực nghiệm

sẽ mang lại hiệu quả.
15
16
Giả thuyết có nghĩa (Ha): có thể có hoặc không có
định hướng. Giả thuyết có định hướng sẽ dự đoán
định hướng của kết quả, giả thuyết không định hướng
chỉ dự đoán có sự thay đổi. Ví dụ sau sẽ minh họa
cho điều này.

16
Giả thuyết có
định hướng
Có, nó làm tăng kết quả học
từ ngữ của học sinh
Giả thuyết
không định
hướng
Có, nó sẽ làm thay đổi hứng
thú học tập của học sinh
17
Vấn đề nghiên cứu
Vấn đề nghiên cứu
Giả thuyết
không có nghĩa (Ho)
Giả thuyết có nghĩa
( Ha: H1, H2, H3, )
Không
định hướng
Có định
hướng

Chỉ ra sự thay đổi nhưng không
xác định việc tăng lên hay giảm
xuống một cách cụ thể.
Chỉ ra sự thay đổi tăng lên hoặc giảm
đi một cách rõ ràng
17
Không có sự khác biệt giữa các nhóm
18
Một số lưu ý khi áp dụng
B1. Xác định đề tài nghiên cứu:
•
Tìm hiểu thực trạng: căn cứ vào các vấn đề “nổi cộm”
trong thực tế GD ở địa phương, khó khăn, hạn chế
trong DH/QLGD; Tìm nguyên nhân, chọn 1 nguyên
nhân để tác động.
•
Tìm giải pháp thay thế: nên tham khảo các
kinh nghiệm, tài liệu có nội dung liên quan.
•
Dự kiến tên đề tài, xác định vấn đề NC, xây dựng giả
thuyết NC.
(Sử dụng sơ đồ tư duy để tìm hiểu thực trạng, nguyên
nhân, giải pháp thay thế, dự kiến tên đề tài, xác định
vấn đề NC, xây dựng giả thuyết NC)
19
Bài tập 1
•
Sử dụng sơ đồ tư duy để:
–
Tìm hiểu hiện trạng, tìm, chọn nguyên nhân

–
Đưa ra giải pháp thay thế
•
Dự kiến tên đề tài
•
Xác định vấn đề NC, xây dựng giả thuyết NC
20
20
Hướng dẫn sử dụng sơ đồ tư duy
21
Ví dụ 1
Tìm và chọn nguyên nhân
HS học kém môn
Toán (HS lớp 2)
Chương trình
nặng
PPDH chưa phát huy
tính tích cực của HS
Phụ huynh chưa
quan tâm
Đồ dùng, điều kiện lớp học
chưa đáp ứng
Lớp học đông
Hiện trạng
Chọn nguyên nhân
22
Một số PPDH
tích cực áp dụng
trong môn Toán
Học thông qua

trò chơi
Thực hành,
luyện tập
Nêu, giải quyết
vấn đề
Giải thích
minh họa
Học theo nhóm
Tìm giải pháp tác động
23
•
Hiện trạng: HS học kém môn Toán (HS lớp 2)
•
Chọn nguyên nhân: PPDH chưa phù hợp
•
Biện pháp tác động: sử dụng PP trò chơi trong dạy
học môn Toán lớp 2 (trường …)
•
Tên đề tài: Sử dụng PP trò chơi trong dạy học môn
Toán làm tăng kết quả học tập môn Toán của HS lớp 2
(trường…) hoặc Nâng cao kết quả học tập môn Toán
thông qua sử dụng PP trò chơi trong dạy học Toán
(HS lớp 2 trường…)
•
Vấn đề NC: Sử dụng PP trò chơi trong dạy học môn
Toán có làm tăng kết quả học tập môn Toán cho HS
lớp 2 không?
•
Giả thuyết: Có, sử dụng PP trò chơi trong dạy học
môn Toán sẽ làm tăng kết quả học tập môn Toán cho

HS lớp 2.
24
Chất lượng các
sáng kiến kinh
nghiệm chưa cao
Chưa được CBQL
quan tâm đúng mức
Việc đánh giá chưa
thống nhất, chưa
khách quan
Trình độ GV hạn
chế
Hiện trạng
Chọn nguyên nhân
GV chưa được bồi
dưỡng
GV chưa tự giác
Ví dụ 2.
1- Tìm và chọn nguyên nhân
25
3. Vấn đề nghiên cứu
Tên đề tài:
Nâng cao số lượng và chất lượng sáng kiến
kinh nghiệm của GV TH tỉnh A thông qua việc
bồi dưỡng quy trình nghiên cứu KHSPƯD.
Các vấn đề nghiên cứu:
- Việc bồi dưỡng quy trình nghiên cứu
KHSPƯD có làm tăng số lượng sáng kiến kinh
nghiệm của GV TH tỉnh A hay không?
- Việc bồi dưỡng quy trình nghiên cứu

KHSPƯD có làm tăng chất lượng của các sáng
kiến kinh nghiệm của GV TH tỉnh A hay
không?
2. Giải pháp thay thế
•
Bồi dưỡng GV TH về quy trình nghiên cứu KHSPƯD.