Các thành phần của Hệ thống thông tin

I.3.1. Mô hình tәng quát
I.3.2. Nguӗnlӵcphҫn cӭng
I.3.3. Nguӗnlӵcphҫn mӅm
I.3.4. Nguӗnlӵc mҥng
I.3.5. Nguӗn lӵc dӳ liӋu
I.3.6. Nguӗn lӵc con QJѭӡi
I.3. Mô hình hӋ
thӕng thông tin
I.3. Mô hình hӋ
thӕng thông tin
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 2
• Mӝt hӋ thӕng thông tin sӱ dөQJFRQQJѭӡi, phҫn cӭng,
phҫn mӅm, mҥng và nguӗn dӳ liӋX ÿӇ thӵc hiӋn viӋc
nhұp, xӱ lý, xuҩt, OѭXWUӳ, và kiӇm soát quá trình chuyӇn
ÿәi dӳ liӋu thành sҧn phҭm thông tin.
ÎHTTT bao gӗm các nguӗn lӵc (thành phҫn) chính:
• &RQQJѭӡi
• Phҫn cӭng
• Phҫn mӅm
• Dӳ liӋu
• Mҥng
ÎQuy trình xӱ lý thông tin là trung tâm cӫa HTTT.
• Nhұp
• Xӱ lý
• Xuҩt
• /ѭXWUӳ
• KiӇm soát
I.3.1. Mô hình tәng quát
I.3.1. Mô hình tәng quát
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 3
I.3.1. Mô hình tәng quát

I.3.1. Mô hình tәng quát
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 4
1.3.1. Mô hình tәng quát
1.3.1. Mô hình tәng quát
• Quy trình xӱ lý dӳ liӋu thành thông tin
 Nhͅp d· li͟Xÿ̿u vào: làF{QJÿRҥQÿҫu tiên trong quy trình,
dӳ liӋXÿҫu vào có ÿҫ\ÿӫ, chính xác thì viӋc xӱ lý thông tin
mӟi có ý nghƭa.
 X΅ lý d· li͟u thành thông tin
: làF{QJÿRҥn trung tâm và có
vai trò quyӃWÿӏnh trong quy trình.
 /́XWU· d· li͟u
: phөc vө cho viӋc xӱ lý và tái sӱ dөng trong
WѭѫQJODL.
 Xu̽WWK{QJWLQÿ̿u ra
: gӗm bҧng biӇu sӕ liӋu, biӇXÿӗ, các con
sӕÿánh giá (hiӋn trҥng và quá trình kinh tӃ), cung cҩp (truyӅn
ÿҥWÿӃn) cáFÿӕLWѭӧng trong và ngoài tә chӭc (kinh tӃ).
 ĈL͙u ki͛n h͟ thͩng
: ÿánh giá các phҧn hӗLÿӇ xáFÿӏnh liӋu hӋ
thӕng có thӵc hiӋQ ÿѭӧc mөF ÿích cӫa nó không, sDX ÿótҥo
nên nhӳng chӍnh sӱa cҫn thiӃWÿӕi vӟi các thành phҫn nhұp và
xӱ lý cӫa hӋ thӕQJÿӇÿҧm bҧo rҵng kӃt quҧÿúQJÿѭӧc thӵc
hiӋn.
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 5
• 3KѭѫQJWKӭc xӱ lý thông tin phә biӃn:
 Xӱ lý theo lô/mҿ (Batch Processing): Các giao dӏch
diӉn ra, (thông tin) dӳ liӋXÿӃn gӝp thành nhóm và
xӱ lý theo mҿ.
• Áp dөng cho các bài toán có tíQKÿӏnh kǤ (Oѭӧng giao dӏch

nhӓ), theo chu kǤ thӡi gian nhҩW ÿӏnh (báo cáo, kӃt xuҩt,
thӕng kê, giҩy tӡ giao dӏch sӕOѭӧng lӟn).
 Xӱ lý trӵc tuyӃn (On-line Processing): Các giao dӏch
phát sinh, (thông tin) dӳ liӋXÿӃQÿѭӧc cұp nhұt và
tӵÿӝng xӱ lý ngay.
• DùQJÿӇ hiӇn thӏ, chӍQKÿӕn, sӱa chӳa các tӋp dӳ liӋu, phөc
vө trӵc tiӃp khách hàng tҥi chӛ.
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 6
a. Khái niӋm :
 Phҫn cӭng gӗm các thiӃtbӏ (vұtlý) ÿѭӧcsӱ
dөng trong quy trình xӱ lý thông tin.
 Phҫn cӭng là các thiӃt bӏ hӳu hình có thӇ
nhìn thҩy, cҫm nҳPÿѭӧc.
b. Ví dө:
 Thành phҫn phҫn cӭng quan trӑng nhҩt:
• Máy tíQK ÿLӋn tӱ sӕ (M7Ĉ7): tӵ ÿӝng hóa viӋc
xӱ lý trên dӳ liӋu
• 07Ĉ7YҥQQăQJ, M7Ĉ7FKX\rQGөng
• HӋ thӕng phҫncӭng mҥng: kӃt nӕL07Ĉ7
• card mҥng, modem, thiӃtbӏ mҥng (hub, switch...), cáp
mҥng
I.3.2. Nguӗn lӵc phҫn cӭng
I.3.2. Nguӗn lӵc phҫn cӭng
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 7
I.3.2. Nguӗn lӵc phҫn cӭng
I.3.2. Nguӗn lӵc phҫn cӭng
• Lӵa chӑn phҫn cӭng cҫQÿҧm bҧo:
 Sӵ WѭѫQJ WKích (compatibility): Các thiӃt bӏ
mua mӟi vàÿmFóphҧi làm viӋF ÿѭӧc vӟi
nhau.

 Khҧ QăQJ Pӣ rӝng và nâng cҩp
(extendable):Ĉáp ӭQJ ÿѭӧc khҧ QăQJ WăQJ
Fѭӡng, nâng cҩp thiӃt bӏ khi cҫn thiӃt mà
không phҧi mua mӟi hoàn toàn.
 Ĉӝ tin cұy (reliability): Các lӛi kӻ thuұt cҫn
ÿѭӧc xem xét và tham khҧo tҥi các tài liӋu,
tҥp chíFKX\rQÿӅÿӇÿҧm bҧRÿӝ әQÿӏnh khi
hӋ thӕng vұn hành.
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 8
a. Khái niӋm:
•Phҫn mӅm (FKѭѫQJWUình máy tính) là tұpcácchӍ
lӋnh theo mӝt trұt tӵ xáFÿӏnh nhҵm ÿLӅukhiӇnthiӃt
bӏ phҫncӭng (ví dө máy tính) tӵÿӝng thӵchiӋn
mӝt công viӋc nào ÿó. Phҫn mӅPÿѭӧc viӃt(biӇu
diӉn) thông qua ngôn ngӳ lұp trình.
•Thӫ tөc:
• Thӭ tӵ và cách thӭc làm viӋc theo mӝt nӃS FKXQJ ÿã
ÿѭӧFTXLÿӏnh.
• Tұp các chӍ lӋQKÿѭӧc sӱ dөQJÿӇ hoàn thiӋn mӝt công
viӋc (phҫn mӅm).
b. Ví dө:
•Các phҫn mӅm thông dөng trên máy tính cá nhân:
Xem phim, nghe nhҥc, ÿӗ hӑa, xӱ lý ҧnh, ӭng dөQJYăQ
phòng, trò chѫL, diӋt virus,Wѭӡng lӱa, spyware, các tiӋn ích
hӋÿLӅu hành, ...
I.3.3. Nguӗn lӵc phҫn mӅm
I.3.3. Nguӗn lӵc phҫn mӅm
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 9
• Ví dө: Phҫn mӅm sӱ dөng bӣi hӋ thӕng thông tin:
•Phҫn mӅm hӋ thӕng: làFKѭѫQJWUình giúSFKRQJѭӡi sӱ dөng

quҧn lý,ÿLӅu hành hoҥWÿӝng cӫa các thiӃt bӏ phҫn cӭng, nó
giӕQJQKѭPӝt bӝ phұn kӃt nӕi giӳa máy tính vàFKѭѫQJWUình
ӭng dөng
• HӋÿLӅu hành ( DOS, WIN, LINUX, UNIX,...), ngôn ngӳ lұptrình,
cKѭѫQJWUình dӏch.
 Phҫn mӅm ӭng dөng:
• Phҫn mӅm ӭng dөng ÿDQăQJ:
• HӋ soҥn thҧoYăQEҧn, FKѭѫQJWUình lұp lӏch cá nhân
• Bҧng tính (EXCEL, LOTUS, QuATRO,...)
• HӋ quҧn trӏ CSDL: FoxPro, Access, SQL Server, Oracle,...
• Phҫn mӅm chuyên dөng:
• Ngân hàng
• KӃ toán
• Quҧn trӏ DN
• ...
I.3.3. Nguӗnlӵcphҫn mӅm
I.3.3. Nguӗnlӵcphҫn mӅm
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 10
• Vӟi các hӋ thӕng thông tin quҧn lý,FѫVӣ dӳ
liӋu là thành phҫn rҩt quan trӑng cӫa nguӗn
lӵc dӳ liӋu
a. Khái niӋm &ѫ sӣ dӳ liӋu (CSDL):
 &ѫ sӣ dӳ liӋulàmӝttұphӧpdӳ liӋucótә chӭc,
có liên quan ÿѭӧc OѭX trӳ trên các thiӃtbӏOѭX
trӳ thӭ cҩp (QKѭ EăQJ tӯ, ÿƭatӯ…) ÿӇ có thӇ thoҧ
mãn yêu cҫu khai thác thông tin ÿӗng thӡicӫa
nhiӅu QJѭӡisӱ dөng hay nhiӅu FKѭѫQJ trình ӭng
dөng vӟimөc ÿích khác nhau.
 Trong CSDL, dӳ liӋu phҧLÿѭӧc thu thұp, lӵa chӑn
và tә chӭc mӝt cách khoa hӑc theo mӝt mô hình

xáFÿӏnh, tҥRÿLӅu kiӋQFKRQJѭӡi sӱ dөng có thӇ
truy cұp mӝt cách dӉ dàng, thuұn tiӋn và nhanh
chóng.
I.3.4. Nguӗn lӵc dӳ liӋu
I.3.4. Nguӗn lӵc dӳ liӋu
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 11
I.3.4. Nguӗn lӵc dӳ liӋu
I.3.4. Nguӗn lӵc dӳ liӋu
b. 1Jѭӡi sӱ dөng CSDL:
 1Jѭӡi dùng cuӕi: Khai thác CSDL thông
qua các ӭng dөng hoһc dӵa trên HӋ quҧn
trӏ CSDL.
 1Jѭӡi lұp trình ӭng dөng: LàQJѭӡi viӃt các
FKѭѫQJWUình ӭng dөng cho phéSQJѭӡi sӱ
dөng cuӕi sӱ dөng CSDL.
 1Jѭӡi quҧn trӏ CSDL (Database
Administrator): Là QJѭӡi thu thұp dӳ liӋu,
thiӃt kӃ và bҧo trì CSDL, thiӃt lұp cáF Fѫ
chӃÿҧm bҧo an toàn cho CSDL (VDR OѭX,
phөc hӗi dӳ liӋu).
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 12
c. Ví dө: &ѫ Vӣ dӳ liӋu trong kinh tӃ và
quҧn lý bao gӗm:
• &ѫVӣ dӳ liӋu nhân lӵc.
• &ѫVӣ dӳ liӋu tài chính.
• &ѫVӣ dӳ liӋu kӃ toán.
• &ѫVӣ dӳ liӋu công nghӋ.
• &ѫVӣ dӳ liӋu kinh doanh.
I.3.4. Nguӗn lӵc dӳ liӋu
I.3.4. Nguӗn lӵc dӳ liӋu

11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 13
a. Khái niӋm Mҥng máy tính
 Mҥng máy tính là mӝt tұphӧpcácmáytínhvàthiӃt
bӏ ÿѭӧcnӕivӟi nhau bҵng các ÿѭӡng truyӅn vұt lý
theo mӝtkiӃn trúc nào ÿónhҵmchiasҿ các tiӅm
QăQJ cӫamҥng.
• Công nghӋ viӉn thông cho phép tích hӧp và
truyӅn tҧi giӑng nói, dӳ liӋu, video v..vÿӇ tҥo
nên mҥng toàn cҫu.
• Î Mҥng –mӝt nhóm máy tính và các thiӃt bӏ
kӃt nӕi vӟi nhau thông qua mӝt kênh viӉn
thông cho phép chia sҿ thông tin và nhӳng
nguӗn lӵc khác giӳa nhӳQJQJѭӡi sӱ dөng.
• Giao thӭc: Tұp cáFTX\ÿӏnh và yêu cҫu kiӇm
soát truyӅn thông trong mҥng.
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 14
b. ѬXÿLӇm cӫa mҥng máy tính
 Cho phép chia sҿ tài nguyên vӟi mөFÿích
làm cho toàn bӝ cáF FKѭѫQJ WUình, thiӃt bӏ
và dӳ liӋu có thӇ ÿѭӧc bҩt kǤ QJѭӡi nào
trong tә chӭc sӱ dөng và QJѭӡi sӱ dөng
không cҫQTXDQWkPÿӃn vӏ trí vұt lý cӫa các
tàLQJX\rQÿó ӣÿkXNKLKӑ dùng mҥng.
 LàP WăQJ ÿӝ tin cұy cӫa các hӋ thӕng
thông tin bҵng cách sӱ dөng nhiӅu thiӃt bӏ
dӵ phòng trong mҥng, các thiӃt bӏ này có
khҧQăQJWKD\WKӃ thiӃt bӏÿDQJYұn hành khi
g

һp sӵ cӕ.
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 15
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
• TiӃt kiӋm chi phí thông qua viӋFWăQJ Fѭӡng các
máy trҥm có tӍ sӕ giá/công suҩt hoҥWÿӝng lӟn, các
xӱ lý sӁÿѭӧc thӵc hiӋn trên máy chӫ, dùng chung
các thiӃt bӏÿҳt tiӅn,.. làm giá thành cӫa toàn bӝ hӋ
thӕng sӁ rҿKѫQ.
• Tҥo ra khҧ QăQJ Oàm viӋc theo nhóm cӫa các
nhân viên: tài liӋu, FKѭѫQJ WUình, dӳ liӋu ... ÿѭӧc
dùng chung cho cҧ nhóm.ĈLӅXÿótҥR FKR QăQJ
suҩt và hiӋu quҧ làm viӋc cao.
• Cung cҩp mӝt sӕ dӏch vөQKѭWUX\QKұ
p tӟi thông
tin trên mӑi lƭnh vӵc, truyӅn thông giӳD QJѭӡi vӟi
QJѭӡi ( WKѭ WíQ ÿLӋn tӱ, hӝi nghӏ trên mҥng,ÿàm
thoҥi, ...)....
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 16
c. Ví dө: Các dҥng mҥng máy tính:
 Mҥng LAN
 Mҥng WAN
 Mҥng INTERNET
 Mҥng INTRANET
 Mҥng EXTRANET
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 17

• Mҥng LAN (Local Area Network): Mӝt mҥng truyӅn thông kӃt nӕi
các máy tính, các thiӃt bӏÿҫu cuӕi, và các thiӃt bӏÿѭӧc máy tính
hóa trong mӝt khu vӵFÿӏa lý giӟi hҥQQKѭPӝWYăQSKòng, mӝt tòa
nhà, mӝW[ѭӣng sҧn xuҩt, hoһc nhӳng vӏ trí làm viӋc khác.
• Các máy tíQKÿѭӧc nӕi vào mҥng nhӡ card mҥng
và tuân theo mӝt
sӕ cҩu trúc liên kӃt mҥng
(topology mҥng)
• Mҥng LAN có thӇ là mҥng hӳu tuyӃn hoһc vô tuyӃn
• 7K{QJWKѭӡng, mӛi mҥng LAN có mӝt máy chӫ (máy chӫ tұp tin,
máy chӫ in ҩn, máy chӫ truyӅn thông) và mӝt sӕ máy tính cá nhân
hoһc các trҥm làm viӋc (Work Station).
• Mӛi mӝt mҥng LAN cҫn có mӝt hӋÿLӅu hành mҥng: CKѭѫQJWUình
WKѭӡng trӵc trên máy chӫ thӵc hiӋn viӋc càLÿһt phҫn cӭng và phҫn
mӅm cho mҥng cNJQJQKѭTXҧn lý vàÿLӅu hành tҩt cҧ các thiӃt bӏ
trên mҥng.
LAN
LAN