Ghép da - thêm cơ hội sống cho bệnh nhân bỏng sâu doc

Ghép da - thêm cơ hội
sống cho bệnh nhân
bỏng sâu
Bệnh nhân bỏng sâu, đặc biệt là trẻ em, có tỷ lệ tử vong rất cao vì vết
thương khó hồi phục. Phẫu thuật ghép da (tự thân hoặc đồng loại) đã
cho kết quả rất khả quan. Phương pháp này đang được thực hiện rất
thành công tại Viện Bỏng quốc gia.
Theo các chuyên gia, các ca bỏng nhẹ (độ 1-2) có thể tự khỏi trong vòng 10
ngày. Ở mức độ nặng hơn (độ 3), vết bỏng có thể tự liền sau 3 tuần nhưng để
lại sẹo. Đây là những trường hợp được gọi chung là bỏng nông, cơ thể vẫn
đủ khả năng tái tạo da và không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống.
Với trường hợp bỏng nặng (độ 4-5), diện tích tổn thương rộng, vết bỏng sâu
(có thể chiếm 40-50% diện tích cơ thể), toàn bộ lớp mầm da bị hủy hoại nên
không có tế bào da thay thế. Điều này ảnh hưởng rất nặng đến người bệnh,
nguy cơ tử vong rất cao, nhất là với trẻ em. Trong trường hợp này, việc ghép
da được chỉ định nhằm giúp cho vết bỏng được bảo vệ, tránh vi khuẩn xâm
nhập, vết thương dễ hồi phục hơn.
Với trẻ em đã bị bỏng sâu, việc lấy và ghép da tự thân (lấy da ở phần lành
của cơ thể để ghép che phủ vết thương) sẽ rất hạn chế do không đủ lượng da
lành bù đắp. Để khắc phục khó khăn về "nguồn da ghép", Viện Bỏng quốc
gia đã sử dụng da đồng loại tươi (lấy từ bố mẹ hoặc người thân cùng huyết
thống) để che phủ tạm thời phần vết thương. Đây là phương pháp có nhiều
ưu điểm: thời gian da ghép bám sống dài (trung bình là 19 ngày, tối đa có
thể tới 41 ngày), da ghép không phụ thuộc vào sự tương hợp nhóm máu giữa
người cho và nhận. Đây là những điều kiện rất thuận lợi giúp cho trẻ có thể
hồi phục vết thương.
Kỹ thuật ghép không quá phức tạp nhưng cũng đòi hỏi những yêu cầu
chuyên môn khắt khe. Trước tiên, các bác sĩ phải lấy một lượng da nhỏ của
bệnh nhân, căng rộng ra bằng cách rạch những đường nhỏ, tạo thành "tấm
lưới" che phủ lên vết thương. Miếng da tự thân này cũng có thể được tạo
thành những miếng nhỏ che lên vết thương (gọi là ghép kiểu tem thư). Da

đồng loại tươi được bao phủ lên trên cùng, như một chiếc áo bảo vệ vòng
ngoài. Lượng da ghép chỉ được phép lấy đủ mức cần thiết, da lấy phải rất
mỏng, đảm bảo an toàn cho việc tái tạo, tránh gây tổn thương cho vùng bị
lấy da. Da ghép "sống" được nhờ sự thẩm thấu chứ không được nuôi trực
tiếp bằng mạch máu. Vì vậy, độ mỏng của da là yếu tố quan trọng giúp nó
bám sống.
Việc sử dụng ghép da đồng loại tươi của người lớn trên bệnh nhi bỏng sâu
đã làm tăng diện tích che phủ. Trung bình 1% diện tích da người lớn che phủ
3,2% diện tích tổn thương ở trẻ em. Các nghiên cứu cho thấy, kỹ thuật này
đã nâng tỷ lệ bệnh nhi bị bỏng sâu, diện tích bỏng rộng được cứu sống lên
90%. Tỷ lệ bệnh nhi bỏng bị nhiễm khuẩn huyết được cứu sống cũng đạt gần
80%. Đây là tỷ lệ rất cao so với thời điểm những năm 2001 trở về trước: chỉ
20-30% bệnh nhi bỏng sâu, rộng được cứu sống.