Tư vấn chọn nghề cho hs THPT

BÀI THỨ NHẤT:
Giáo dục lao động và hướng nghiệp trong vấn đề lựa chọn nghề nghiệp
của học sinh trung học phổ thông (THPT) (phần 1)
(Tài liệu của Khoa Tâm lí – Giáo dục Trường Đại học sư phạm Hà Nội)
Học sinh THPT nói chung và học sinh lớp 12 nói riêng là lứa tuổi bắt đầu bước
vào ngưỡng cửa cuộc đời. Một cuộc sống tương lai đầy hấp dẫn, lý thú song cũng đầy
bí ẩn và khó khăn đang chờ đợi các em. Khác với thiếu niên, thanh niên học sinh có sự
chuẩn bị về tâm thế nên suy nghĩ của các em chín chắn hơn khi quyết định kế hoạch
đường đời của mình. Tuy nhiên trong thực tế, việc chọn nghề, quyết định đường đời
của học sinh THPT không đơn giản chút nào bởi vì ngành nghề trong xã hội rất phong
phú, mỗi ngành nghề đều có những yêu cầu riêng… Vì vậy, câu hỏi “làm gì sau khi tốt
nghiệp THPT” khiến nhiều em lúng túng, không tìm được câu trả lời.
 !"#
$%&'()*+,- )''!.
&/0 1!)2.345'*6($'! '&7
&)2.7'("89:!5')3;<
='&/0).$>)2.! 
(3;)?=:7-:*)9@/
&/AB.C &)2.5'+7/!DE7?='
7FG '&7) GHC&3
I!("7*.?'''JK=">
L())5'@3IM3N3O 0.'"J+:HD
)*.P8.Q
IR(7H+&*>@0'5'2
)0 1!&/!"J?5'S#T
U)2.HC!.'".5'
"J?7/!"J:)SV ?)7:3;+'!/!
8)3
IR'7+R72)@03;H/!
W(*)7*U !5'?+7*?B*
"5B.X(+7*8B"J

5')6Y '&7'@!5'>="()
)3Z2)5'/(='3Z@-"7./!HD
)?8.& [C?'"0Q"27U !
5'+76Y5')2."J5'$%&3
Hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông
I!F7$9@&).P8.7+.-R
>))U5'?+7.R5')3IR .
U$$\7//7H'5'& '&&
="9?+3I(J/! !'"*.?'KH+
="93]! !')5'^69/!.0?C)2Q7
:97$%&"0='3
T-") &=@-R="95'572
:U&5'53_ =@U9/!.0?C"0
='78'/!/5'+3Z@-"7/!95'$%&3
T7.2.3
I*72.8 20?2..&5'$%&
'@77$%&#-R7& !')
)5''J3O= '"`-R7&)
#5'08).P8.'/! !'5'+
"J5')83a'? 8:0'5'+$%&7
'/bHE2U7)U5'+2
)/0&?/!'8. [W+ !/!.
5'$%&3
ZJ7c*2. 5"
29) '5''J7@'>RU5'
2.3I!7*2..81'&
7R *V&-R5'+0)96
+295')7@R>7/'"J)+
"20&)%3Hướng nghiệp là làm cho cá nhân nhận ra
chân giá trị của nghề và tìm thấy hạnh phúc khi tận tâm cống hiến tinh thần và sức lực cho

nghề đó.2.  + ("2)  A/0R*.
.2/03ZJ72.  1!&.R
.7?2..&.8H!'J/C)+ [7"7/ [
7HE7$%&7)'3Z@-"7/!
''W?&5')?&.-$%&3
Mức độ tổ chức các hoạt động giáo dục lao động cho học sinh của các trường THPT
hiện nay
dHE '&/c@C&>L
0 '&Q"J '&7: '&7=[/.X '&3
_W..@C/C?'5',U=
'&'/'"3T&HHEJ8@*='
2`R/''@R '&'3;>*%
JRefg/ .gfghfJ&T&7i67T2N
Tj@Ufhhfkfhhl3O=JR("Q
/0J/8Y[)c2 '&!
.EE '&>.G'@7'?J .C8
0$"J76 @ '&8!2CR&:7
-: @(?`:*8'3;mQ '&
2/ ."n '&H'2.S_+" 28
.`?C).`*2'"3;*2 '&!.EE5'
/Q`2/7@/b''?7HEE
 .3)*.H/!= :!2 H
8.W '&?J3I'5"H276'
'&(:3T)&-& '&*: '&>.Go7
U3S*8!2 8.?c2
-B)3_)" [1'HE5' '&0p3
Mức độ và hiệu quả của các hình thức giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường
;=JR82? 2g7fl
Bảng 1: Mức độ và hiệu quả của các hình thức giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường hiện
nay

TT Các hình thức tổ chức
Đánh giá của học sinh về mức độ và hiệu quả của các hình thức tổ chức giáo
dục hướng nghiệp trong nhà trường
Mức độ tổ chức (n=621) Mức độ hiệu quả (n=621)
Thường xuyên Đôi khi Cao Thấp
1 Hướng nghiệp qua
tiết học
130 20.9% 491 79.1% 91 14.7% 530 85.3%
2 Tổ chức tham quan
các cơ sở sản xuất
76 12.2 545 87.7 66 10.6 555 89.4
3 Mời chuyên gia nói
chuyện
51 8.2 570 91.7 67 10.8 554 89.2
4 Mở lớp dạy nghề 161 25.9 460 74.1 128 20.6 493 79.3
5 Các hoạt động khác 126 20.3 495 79.8 115 18.5 506 81.5
Bảng 2: Những khó khăn của học sinh khi chọn nghề
TT Những khó khăn
Địa bàn (%) Giới tính (%) Tổng số
Thành phố Nông thôn Nam Nữ Tỉ lệ Thứ bậc
1 Ít sách báo 69.0 84.0 49.6 50.4 33.7 1
2 Ít thời gian 80.0 68.0 52.0 48.0 32.5 2
3 Không biết hỏi ai 56.0 63.0 42.0 58.0 26.2 3
4 Ý kiến khác 12.0 22.0 47.0 53.0 7.4 4
Vấn đề lựa chọn nghề nghiệp của học sinh trung học phổ thông (THPT).(phần 2)
Vấn đề lựa chọn nghề nghiệp của học sinh trung học phổ thông (THPT).(phần 2)
TT Các nguồn thông tin cần biết về nghề
Mức độ sử dụng (n=621)
Rất nhiều Nhiều Ít
SL % SL % SL %

1 Bố, mẹ, anh chị, người thân 113 21.4 261 42.0 227 36.6
2 Giáo viên chủ nhiệm 62 10.0 206 33.2 353 56.8
3 Giáo viên bộ môn 37 6.0 194 31.2 389 62.6
4 Các chuyên gia tư vấn 76 12.2 171 27.5 374 60.3
5 Bạn bè 109 17.2 263 42.4 257 39.9
6 Sách báo và các phương tiện thông tin
khác
154 24.8 262 42.2 203 37.2
7 Các hoạt động ngoại khoá của trường
69 11.1 139 22.4 413 66.5
8 Những người đã học và làm nghề tương
ứng
144 23.2 259 41.7 216 35.1
Iq=?J>'-$\
Thứ nhất:;@R2..`*2'!/!
..>8`R$"J3T)@R(.HD7/R".E0
'='!/C/$(9'.72+"2)
)3S:8!23Z@-"7@2=5'*2.
.`*2'"5'/ ''3
Thứ hai:T@) :5'/3T@)
)@B..()U:`R2.7
&H2.!2*W?&S;!@)@(:/
?ll7rs#7:'^lf7ts#7*?Y'fe7fs#3
;B.U@*?Y')3I!("C
2'"*+()/3u=-7"2
+()&6o7/R>5'+6(3
I+2.2'"V?82(.RV)&
J).6v/!0w*502.3
Thứ ba:x&5'22.''J*)
)/-8). qJ7

Jq'y+7q' )'"q
/?B.2*>3_+": &
  5'  *      2.        2  '"3
Thứ tư:x2=*2.(.H&5''
@)W*7Kq='/5':7HD!
2'" /0 8 / .gf0 "Y=J7*0C
/$(3_+" "2:5'3I"J7).H2$%
&7+" )?(8. [72@&/$(7HE:97HE
)2.J6)?( 3;*2.'&
/-R>LcQ"'"7H'H!9'5' ? '
&/$( ?+$%&7 '"J=J@ (
HF &)H!3T="8()"/A>.$%&L.E8
)?( 2'" $ " '7' /`)*9
@2 *`97 )-=*&*9'3I
7)U)"J*8'2*
2.723
Những đề nghị của giáo viên và học sinh về công tác hướng nghiệp trong trường phổ
thông
Iq2=*HE '&2.
.`*2'"7>*@"25')
'?9R)2.'C.`*[)95'
J)*2.5''3O=8
2?z7te
Bảng 4: Nguyện vọng được trang bị kiến thức nghề của học sinh (n=621)
TT Nguyện vọng
Địa bàn (%) Giới tính (%)
Tổng số (%)
Thành phố Nông thôn Nam Nữ
1 Rất muốn 100 95.0 99.0 96.0 97.5
2 Có cũng được 0 5.0 1.0 4.0 2.5

3 Không cần thiết 0 0 0 0 0
Bảng 5: Ý kiến của giáo viên về việc trang bị kiến thức nghề nghiệp cho học sinh (n=102)
TT Hình thức Tỉ lệ (%) Thứ bậc
1 Giáo dục nghề nghiệp (có môn học về nghề) 23.2 1
2 Có nhiều sách báo nói về nghề 16.2 3
3 Tham quan các cơ sở sản xuất và đào tạo nghề 4.6 7
4 Gia đình kết hợp với nhà trường 13.1 5
5 Ngoại khoá về nghề nghiệp 7.7 6
6 Có phong tư vấn nghề (ở trường) 15.5 4
7 Thực hiện triệt để nội dung giáo dục hướng nghiệp qua môn học 19.3 2
Bảng 6: Kiến nghị của học sinh về các hình thức hướng nghiệp và giáo dục lao động trong nhà
trường (n=621)
TT
Nội dung và hình thức
Hướng nghiệp - dạy nghề
Số ý kiến đề nghị
Số lượng Tỉ lệ % Thứ bậc
1 Đẩy mạnh công tác giáo dục lao động thong qua hình
thức lao động tự phục vụ và công ích
320 51.5 3
2 Trong trường cần có chuyên gia tư vấn nghề và việc làm
học sinh
210 33.8 6
3 Trường cần tổ chức câu lạc bộ tìm hiểu về nghề 325 52.3 5
4 Trường cần có phòng trắc nghiệm và tư vấn nghề 169 27.2 7
5 Mời chuyên gia, nghệ nhân nói chuyện về nghề 384 61.8 1
6 Tổ chức tham quan các doanh nghiệp, các cơ sở sản
xuất
319 51.4 4
7 Trường cần liên kết với các doanh nghiệp trong việc

hướng nghiệp và dạy nghề cho học sinh
226 36.4 5
Kết quả nghiên cứu cho thấy:
kT8'?9R)2.C/ ('{r7ts#3_)
RY2(.R)2./ 2 2'"3
Z)@RHE '&2.7)/)9@R
!"J'(B2+"2)))7`
R/+ ?&7'='/C/$(7`R '&*:
3S
k;P5'/7JK[)9
.QdHE)*))#7!22
&H2.='*7)/?))7.6()
S3
;.2=HE)'K8"*/
)9''/Y/$(7"J'Y)"2'3S
O=JR("QJ!7C.`*2'"7*
HE '&72.H").`*/'8='+
>R3-= /?(:))7B?2 )2C9'
."J)=3_)"B').`
R'&H")2./7>.'?9?
,U0))7K)C9'.7/'02.iII7
*)2'3(Xem bảng số liệu trang 28)
BÀI THỨ HAI:
dHE2. &*0/.`*3
&"8'@?-IiI/HJ8
'7/2!2D63
Bâng khuâng chọn… trường
I +Y)H!9/L.7T"FI7/ .
gfIIiIT*a")?7P?0y?? !'l
'="9?CD6'3v?-:wQva"90P/A8'

'/'"52(w3QIHD5'"7>
@)='/0 2"/k 2HT$(?I0
J.3]''@0(7^?fkl
7>"2'("[5'.E"#&."3
IJ/C"2H!'= 7"/A'' "J:
>3]*./K'"L78J5
2='+(2.3
|&/IiI?7'?J7C@?0
y?Y"*767"* ?)'[.E
"3;6ZK}+O7/IIiIIiJ"J*
2*Ij' [HQv~'HF$2w3O*:
/v`/*w'8 087R("
v;*2w;*2*7;*2/7;*2- J333 
''U[3Z7-= *:?p(@*
.P8.U5'@3;/JUR'7R?'7@
("(="9?'5'@3
Tuỳ thuộc điều kiện mỗi trường
dHE2. &*0/.`*3
&"8'@?-IiI/HJ8
'7/2!2D63I="9^&
HE2.C0 .7@^ .KV{•U7 8
=:7*59?JJ3i2CIIiIWjT*
a'?7H*?JJH"HE2.7
b&JJ23TJ" -*)
)7"/7'm7I;;T7^8:!/2
9)2. '3dJ`R/''/
l•?`l#/7H?`/*9<7
/0gf: 9J7J/1/0)*?3
O*VCIIiIWj€JWi7C7
J-&HE2.) J27

HJ527'J*HE*H+
2S;7HHE2.VJ3;b
&.2C.E&HE2.7P_'J
J52$+"H!"J)2."2/7
>. !')2. '3Ic7HU)9'7
?` -))7^ .V8bt/?''3
Bước chuẩn bị quan trọng
_)HF-("&HE2.C /
v(w'='7@!5'_7;_7I;;TH")B
U/C/$(9'.B?&.65'7'
m"22)5'@3Z@7)!
2@  R"IiI  IU€7Wj7I T"J  %7 T"F
O"SZP'"/_7;_7J52(/
.E"H!'J27//'XU5'
7'm= *E5'/@3]7*.
JK='+)"3_0?-IiI7HE2.8
W?&)@7@7&KJ7/C-(2
=3
;0/vT)?)"/wSHj&dxk_I$(?cU
V*//7$'"='22)%7*7VJ"/
9'5'3333m.2&)77)
7'7)@/L.87"JB?25'7
B5')7U.7U7(
B..7&5') '333
_ 0*2./.`*7L7?W
HGR7,U7...2.&KJ*
 W\.'"=@H"3T) +H7^IiI
&J"J(7HE2.8&??3
€0HE2..`* ?X?9='
>.?!2="97

).P8.3
BÀI THỨ BA :
Chọn nghề nghiệp cho phù hợp - Cẩm nang dành cho học sinh
|P'b'7())2. * ()='+
/"15' .gf?-.E"3"c0//A.
>. !' 8@) 2..P8.:5'@3
;@R2..`*2'!/!..>
8`R$"J3T)@R(.HD7/R".E0'='
!/C/$(9'.72+"2))3S:
8!23Z@-"7@2=5'*2..`
*2'"5'/ ''3
T@) :5'/3T@))
@B..()U:`R2.7&
H2.!2*W?&S;!@)@(:/
?ll7rs#7:'^lf7ts#7*?Y'fe7fs#3
;B.U@*?Y')3I!("C
2'"*+()/3u=-7"2
+()&6o7/R>5'+6(3
I+2.2'"V?82(.RV)&
J).6v/!0w*502.3
x&5'22.''J*))
/-8). qJ7
Jq'y+7q' )'"q
/?B.2*>3_+": &
5'*2.2'"3
x2=*2.(.H&5''@
)W*7Kq='/5':7HD!2
'" /0 8 / .gf0 "Y=J7*0C
/$(3_+" "2:5'3I"J7).H2$%&7
+" )?(8. [72@&/$(7HE:97HE

)2.J6)?( 3;*2.'&
/-R>LcQ"'"7H'H!9'5' ? '
&/$( ?+$%&7 '"J=J@ (
HF &)H!3T="8()"/A>.$%&L.E8
)?( 2'" $ " '7' /`)*9
@2 *`97 )-=*&*9'3I
7)U)"J*8'2*
2.723
 T8'?9R)2.C/ ('{r7ts#3_)
RY2(.R)2./ 2 2'"3
Z)@RHE '&2.7)/)9@R
!"J'(B2+"2)))7`
R/+ ?&7'='/C/$(7`R '&*:
3S
"cJR5'0/"/A>.8& !'
)2. '3
T*2.P8.):'
T)"J'c@2*&/!2.$R7Y'
U7?.?@:•@7. 25'‚@'/'
+8.R?&U5'@3
x+" H'/[C)&/0)2.?/C:"2
.P8.3
Z:Y
g3T- 
f3T'
l3iJ
z3O>/
t3j/1
e3;"JJ @":
r3dJ

ƒ3TU
Z))'0
g3T+
f3T.+::
l3;0(= [
z3T+J?C'W
t3;5+
e3T'?`.
r3T+J.9
Z:LY
g3€-/
f3T+
l3;0(= [
z3i*
t3]1='=+&
e3O>/
r3( "2J)
ƒ3T?*?R
Z"J
g3dJ
f3d0+/!
l3T+J(
z3T( "2*"
t3jD
e3d0
r3T U$
Z\ \
g3I8&
f3;*+:
l3T'/1

z3I8"
t3T&-
e3I8
r3O,/:
3j/1
{3_?.
;/')7@2v;@&)71' @&
'3;/' &) B@& '*!/!'
L3 Z2 ) ! /! =' * P w333
rhs)'"J+/A2 B@82 .P8.3
_9/')2.7)*.P8.0U &28.`?
p3I/0 2/J5'N72fhs/J/'
702. ("*2*.P8.J?Y2B
)3|&/0 2)'5']C_kIjk}Ii;|?Vlhs/
J7/02.[9 2 +H7lhs0@2
@*.P8.U7"27zhs'$9EJ)2.3
_>[ zhs '&p'("6)@'3
_).P8.7"J'(c)='( :
p.!2.@7)/!.B5' 7?
?o7'"57)*)2 J=')7U !3
Tham khảo một bài luận hay của học sinh :
Làm xôn xao d luận của một nữ sinh lớp 10
Cuộc sống không có thất bại, có chăng là cách chúng ta nhìn mọi việc. Với
tôi, thành công là khi ai đó đọc đợc bài viết nhỏ này. Có thể sẽ chẳng đợc điểm cao,
nhng gửi gắm đợc những suy nghĩ của mình vào trang viết, với tôi đó là một thành
công - đó là một đoạn trong bài văn đợc điểm 9+ làm xôn xao d luận.
Hà Minh Ngọc học lớp 10 Văn khối chuyên THPT trờng Đại học s phạm Hà
Nội là tác giả của bài văn này. Điều vui mừng nhất toát lên từ cô học trò nhỏ này là
bài văn ấy không chỉ dừng lại ở việc học mà là kết quả từ những gì chắt chiu, cảm thụ
đợc những giá trị đích thực từ chính cuộc sống.

Bài Tập làm văn đạt điểm 9+ này là bài kiểm tra đầu tiên của Minh Ngọc cũng
nh học sinh lớp 10 Văn ngay sau ngày khai giảng (06/9). Để kiểm tra kĩ năng viết và
kiến thức của học trò, cô giáo dạy Văn, kiêm chủ nhiệm lớp Nguyễn Bích Thảo đã ra
đề bài mở: Một bài học sâu sắc, ý nghĩa của cuộc sống đã tặng cho em .
Là một học trò học khá đều các môn ( trớc khi quyết định học chuyên Văn,
Ngọc đã từng cân nhắc thi vào lớp chuyên Hoá và học khối A), Ngọc bị lôi cuốn và
tìm kiếm sự sáng tạo.
Em cũng đã nghĩ đến nhiều phơng án nh chọn hình thức viết th cho một ngời
thân để cảm ơn việc làm của ngời đó với em hay viết về một ngời lớn tuổi với nhiều
thành công mà em biết Tuy nhiên, ý nghĩa về những điều em biết, em cảm nhận đợc
từ cuộc sống chợt đến và thuyết phục em. Đó là những gì gần gũi, thân thiết, những gì
tởng chừng nh nhỏ bé thôi nhng lại là điều cực kì cần thiết cho cuộc sống này. Bởi
Văn không hề xa lạ. Văn chính là ngời - Ngọc nói.
Ngọc đã lục những t liệu lu giữ trong trí nhớ, sắp xếp lại và viết bằng lập
luận, suy nghĩ của mình.
Ngọc là con cả trong gia đình có hai chị em. Ngời có vai trò giúp Ngọc say mê
học hành là ngời mẹ Nguyễn Song Hà, giảng viên trờng Đại học Dợc Hà Nội. Bố
Ngọc, ông Hà Văn Thuỷ công tác ở Ban quản lí các dự án Tây Nguyên (Bộ Y tế) thực
sự khâm phục bài viết của con gái nên đã tự hào mang đi khoe với bạn bè.
Một ngời bạn ông là Việt kiều ở Mỹ về đã vội post bài viết của Ngọc lên blog
của mình và nhanh chóng đợc các công dân mạng chuyền cho nhau.
Bài viết của Ngọc đợc đánh giá cao và có ngời còn ví giống nh là nớc, len lỏi
tới từng ngóc ngách của tâm hồn. Nó nh lời an ủi, động viên đầy xúc động bằng chính
những gì nhỏ bé nhất đang hiện hữu xung quanh mỗi con ngời.
Cô Thảo kể: Qua bài kiểm tra này, mình muốn biết các học trò nhận thức nh
thế nào về cuộc sống. Và bài của Ngọc đã thực sự làm mình sửng sốt và ngạc nhiên.
Mình không giấu nổi cảm xúc và sự tự hào khi phê vào bài làm của Ngọc. Bài viết
đúng với hoàn cảnh, tâm trạng của mình trong thời gian gặp nhiều khó khăn. Chính
bản thân mình phải cảm ơn em học trò đã có bài viết đầy tình ngời và sâu sắc. Mỗi lúc
mình nản chí lại nhớ tới từng câu, từng chữ trong bài viết để thấy rằng thành công là

những gì nhỏ bé thôi mà mình đang làm đợc.
Và cô giáo cũng không quên phê rằng: Cảm ơn em đã tặng cô một bài học,
một lời động viên vào lúc cô cần nó nhất. Em đã thực sự thành công đấy. Mong em
tiếp tục thành công .
Đề bài: Một bài học sâu sắc, ý nghĩa mà cuộc sống đã tặng cho em.
Bài làm:
Bản chất của thành công
Đã bao giờ bạn tự hỏi thành công là gì mà bao kẻ bỏ cả cuộc đời mình theo
đuổi ? Phải chăng đó là kết quả hoàn hảo trong công việc, sự chính xác đến từng
chi tiết ? Hay đó là cách nói khác của từ thành đạt, nghĩa là có đợc một cuộc sống
giàu sang, đợc mọi ngời nể phục ? Vậy thì bạn hãy dành chút thời gian để lặng
mình suy ngẫm. Cuộc sống sẽ chỉ cho bạn có những ngời đạt đợc thành công theo
một cách giản dị đến bất ngờ.
Thành công là khi bố và con trai có dũng khí bớc vào bếp, nấu những món ăn
mẹ thích nhân ngày 8 - 3. Món canh có thể hơi mặn, món cà sốt đáng lẽ phải có
màu đỏ sậm thì lại ngả sang màu đen cháy. Nhng nhìn mâm cơm, mẹ vẫn cời.
Bởi vì hai bố con không thể thành công trên chiến trờng bếp núc, nhng lại
thành công khi tặng mẹ đoá hồng của tình yêu. Một món quà ý nghĩa hơn cả
những món quà quý giá, hạnh phúc ấy long lanh in trong mắt mẹ.
Thành công còn là hình ảnh một cậu bé bị dị tật ở chân, không bao giờ đi lại
bình thờng đợc. Từ nhỏ cậu đã nuôi ớc mơ trở thành cầu thủ bóng đá. Sau bao nỗ
lực khổ luyện, cậu bé trở thành cầu thủ dự bị trong một đội bóng nhỏ, và cha bao
giờ đợc chính thức ra sân. Nhng đó không phải là thất bại. Trái lại, thành công đã nở
hoa khi cậu bé năm xa, với bao nghị lực và quyết tâm, đã chiến thắng hoàn cảnh để
theo đuổi ớc mơ từ ngày thơ bé. Thành công ấy, liệu có mấy ai đạt đợc ?
Sau mỗi mùa thi đại học, có bao sĩ tử buồn rầu khi biết mình trở thành tử
sĩ . Hai bảy điểm, cao thật đấy. Nhng cao mà làm gì khi NV1 lấy tới hai bảy phẩy
năm ? Đó thật ra không phải là thất bại, chỉ là khi thành công - bị - trì - hoãn mà
thôi. Cuộc sống vẫn chào đón họ với NV2, NV3. Quan trọng là họ đã nỗ lực hết sức
để khẳng định mình. Đó là ý nghĩa vẹn nguyên của các kì thi, và cũng là bản chất

của thành công.
Ngày còn nhỏ, tôi đã đợc đọc một câu chuyện rất xúc động. Chuyện kể về một
cậu bé nghèo với bài văn kể về ngời mẹ - ngời phụ nữ đã che chở cuộc đời em. Cậu
bé viết về một ngời mẹ với mái tóc pha sơng, với đôi bàn tay ram ráp nhăn nheo nh-
ng dịu hiền và ấm áp. Cậu kết luận rằng : bà ngoại là ngời mẹ - ngời phụ nữ đã
nâng đỡ em trong suốt hành trình của cuộc đời. Bài văn lạc đề, phải về nhà viết lại.
Nhng đó mới chính là một tác phẩm thành công, bởi ở đó chất chứa tình yêu thơng
của đứa cháu mồ côi dành cho bà ngoại. Liệu có thành công nào, tình cảm nào
thiêng liêng hơn thế ?
Nhiều năm trớc báo chí từng vinh danh một cậu học trò nghèo thi đậu đại học
với vị trí thủ khoa. Đối với cậu, đó là một thành công lớn. Nhng có một thành công
khác, lặng thầm mà lớn lao, đó là chiến thắng của một ngời cha gần 20 năm trời
đạp xích lô nuôi con ăn học. Bao niềm tin và hi vọng hiện lên trên gơng mặt vốn đã
chịu nhiều khắc khổ. Và ngày con trai đậu đại học cũng là ngày tốt nghiệp khoá -
học - của - một - ngời cha.
Tôi biết có một nữ sinh tốt nghiệp đại học với tấm bằng loại u gần hai mơi năm
trớc. Với tài năng của mình, cô có thể gặt hái thành công trên con đờng sự nghiệp
và danh vọng. Nhng cô sinh viên năm ấy đã chấp nhận hi sinh những cơ hội của
đời mình để trở thành một ngời vợ đảm đang, một ngời mẹ dịu hiền của hai cô công
chúa nhỏ. Cho tới bây giờ, khi đã là một phụ nữ trung niên, Ngời vẫn nói với tôi
rằng: Chăm sóc bố và hai con chu đáo, đối với mẹ đã là một thành công lớn .
Mỗi khi nghe câu nói ấy, tôi lại rơi nớc mắt. Gia đình là hạnh phúc, là thành quả đẹp
đẽ của đời mẹ, và chúng tôi phải cảm ơn mẹ về điều đó.
Con ngời luôn khao khát thành công, nhng mù quáng theo đuổi thành công thì
thật là vô nghĩa. Bạn muốn mình giàu có, muốn trở thành tỉ phú nh Bill Gates ? Vậy
thì hãy gấp đồng tiền một cách cẩn thận rồi trao nó cho bà cụ ăn xin bên đờng. Với
việc làm đẹp đẽ ấy bạn sẽ cho mọi ngời hiểu đợc bạn không chỉ giàu có về vật chất
mà còn giàu có về tâm hồn. Khi đó bạn đã thực sự thành công.
Cũng có khi bạn ớc mơ thành công sẽ đến với mình nh đến với Abramovich -
ông chủ của đội bóng toàn những ngôi sao ? Thành công chẳng ở đâu xa, chỉ cần

bạn giành thời gian chăm sóc cho đội bóng của gia đình bạn. ở đó, bạn nhận
đợc tình yêu thơng vô bờ bến, thứ mà Abramovich không nhận lại đợc từ những cầu
thủ của ông ta. Thành công đến với mọi ngời một cách giản dị và ngọt ngào nh thế !
Bạn đợc sinh ra, đó là một thành công vĩ đại của cha và mẹ. Trách nhiệm của
bạn là phải gìn giữ cho vẻ đẹp hoàn thiện của thành công ấy. Đừng bao giở ủ ê nghĩ
rằng cuộc sống là một chuỗi của thất bại, bởi nh một giáo s ngời Anh từng nói:
Cuộc sống này không có thất bại, có chăng là cách chúng ta nhìn nhận mọi việc mà
thôi . Còn đối với tôi, thành công là khi ai đó đọc đ ợc bài viết nhỏ này. Có thể sẽ
chẳng đợc điểm cao, nhng gửi gắm đợc những suy nghĩ của mình vào trang viết, với
tôi, đó là một thành công.
Hµ Minh Ngäc
( 06 / 9 / 2006 )