Thuốc uống hạ đường huyết docx

Thuốc uống hạ đường huyết
Viết bởi Bs.Ngô Thế Phi
Thuốc uống hạ đường huyết
Các loại dược phẩm làm giảm lượng glucose trong máu được gọi là thuốc
trị hạ đường huyết dạng uống. Chúng bao gồm các chất tăng tiết insulin và chất
làm các mô (cơ,mô mỡ và gan…) tăng độ nhạy với insulin.Chất tăng tiết là những
chất làm cơ thể tiết ra những chất khác tương tự quá trình hormone tiết vị kích
thích dạ dày tiết ra dịch vị. Chất tăng tiết insulin bao gồm một nhóm thuốc được
biết đến với tên gọi sulfonylureas có tác dụng kích thích sự giải phóng insulin
trong các tế bào beta ở tuyến tụy. Sulfonylureas là những thuốc hạ đường huyết
dạng uống đầu tiên được dùng rộng rãi trong điều trị; bao gồm :Glibenclamide,
Gliclazide
Thuốc làm tăng độ nhạy insulin
Gồm một nhóm thuốc khác có tên Biguanide, chuyển hóa từ hợp chất
guanidin trong hoa tử đinh hương Pháp (Galega of fi cinalis). Loài hoa này đã
từng được cho rằng có họ gần với hoa tephrosi tím (trom khmoac) cho đến khi
chúng được xếp thành một loại khác .Tử đinh hương Pháp mọc tự nhiên ở Châu
Âu và là loại thuốc truyền thống trong điều trị đái tháo đường suốt hàng thế kỷ.
Từ khi được phát triển vào thập niên 50 của thế kỷ 20, một số loại thuốc biguanide
đã bị rút khỏi thị trường vì tác dụng phụ gây nhiễm acid lactic có khả năng gây tử
vong. Ngày nay, hợp chất
Metformin của biguanide được dùng rộng rãi trong điều trị các trường hợp
bệnh đái tháo đường type 2 kết hợp thừa cân, béo phì và rối loạn dung nạp
glucose. Metformin làm giảm lượng glucose do các tế bào gan sản xuất ra và đồng
thời làm tăng độ nhạy insulin trong các tế bào cơ bắp.
Các chất làm tăng độ nhạy với insulin bao gồm nhóm thuốc được biết với
tên gọi thiazolidinedione (hay glitazones) hoạt động bằng cách tăng độ nhạy với
insulin ở gan, tế bào mỡ và cơ bắp.
Phương pháp điều trị bằng nhóm thuốc có chứa dược chất acarbose với
tên gọi chất ức chế men alpha-glucosidase là một trong số các phương pháp điều
trị rối loạn dung nạp glucose và Đái tháo đường type 2. Nhóm thuốc này sử dụng

men alpha-glucodisae vốn có trong ruột non nhằm làm giảm sự tiêu hóa tinh bột.
Các thuốc ngăn cản hấp thụ tinh bột một cách hiệu quả ở giai đoạn đầu của bệnh
rối loạn dung nạp glucose và có tác dụng tốt trong điều trị đái tháo đường type 2
khi kết hợp với các thuốc khác.
Chất ức chế men alpha-glucosidase
Glucobay, Precose và Prandase
Arcabose là một chất cô lập tinh bột bằng men alpha-glucodisae vốn có
trong ruột non để làm giảm sự tiêu hóa các chất đường bột, từ đó làm chậm sự hấp
thụ phân tử đường từ ruột. Nhờ vậy, người sử dụng tránh được đến 58% tình trạng
đường huyết tăng cao và nhu cầu về chất insulin của cơ thể sau bữa ăn được giảm
xuống.Vì Arcabose phải xuống ruột ngay khi các chất tinh bột vừa được chuyển
đến đó nên thuốc này phải được dùng chung với thực phẩm thì mới đạt hiệu quả.
Tác dụng phụ thường gặp bao gồm: đầy hơi kể từ khi thuốc này bắt đầu
ngăn chặn sự tiêu hóa hoàn toàn chất đường bột (thức ăn chưa tiêu hóa đi qua ruột
và bị lên men do vi khuẩn nên tạo ra một lượng khí lớn). Tiêu chảy cũng là một
tác dụng phụ của thuốc. Để giảm thiểu những tình trạng trên, công ty dược Bayer
khuyến cáo rằng người bệnh nên bắt đầu sử dụng với liều lượng thấp rối mới tăng
dần qua nhiều tuần lễ.
Nếu dùng chung với Sulfonylureas, Acarbose có thể làm tăng nguy cơ hạ
đường huyết (hypoglycemia). Trong trường hợp đó, đường hoặc các loại chất ngọt
khác sẽ không có tác dụng đảo ngược tình thế vì Acarbose sẽ ngăn sự tiêu hóa bất
kỳ một chất đường bột nào trong cơ thể.
Sulfonylureas
Glibenclamide được Bayer giới thiệu ra thị trường dưới tên gọi Euglucon.
Các tên gọi khác của nó là Diabeta, Glynase và Micronase (tại Mỹ); Daonil và
Semi Daonil (tại Châu Âu). Bayer đưa gliclazide ra thị trường với cái tên
Diamicron. Ở Ấn Độ cũng có type thuốc tương tự là Dianorm-In. Phiên bản liều
lượng thấp hơn của Diamicron bao gồm Remicron, Diabeton, Dianormax, Diapel
MR và Uni Diamicron
Sulfonylureas kích thích trực tiếp lên sự giải phóng insulin từ tuyến tụy.

Tác dụng thứ hai của phần lớn các chất sulfonylureas là làm tăng hoạt động của
insulin ở mức độ tế bào.
Tác dụng phụ thường gặp là sự tăng cân và hạ đường huyết
(hypoglycemia). Các tác dụng phụ khác bao gồm đau đầu, phản ứng da nhẹ,
không dung nạp được chất cồn từ nhẹ đến nặng và rối loạn tiêu hóa như táo bón,
tiêu chảy, cảm giác đầy bụng, buồn nôn, biếng ăn. Một vài người còn trở nên mẫn
cảm với ánh nắng.
Metformin
Glucophage, Riomet, Fortamet, Glumetza, Obimet, Dianben, Diabex,
Diaformin
Metformin là hợp chất biguanide duy nhất tồn tại. Nó hoạt động chủ yếu
bằng cách làm giảm lượng glucose sản sinh từ tế bào gan, và tăng độ nhạy với
insulin cho tế bào cơ bắp. Điều này giúp các tế bào có khả năng đưa đường ra khỏi
màu một cách hiệu quả. Metformin cũng làm giảm lượng glucose hấp thụ từ ruột
sau bữa ăn.
Các tác dụng phụ thường gặp là chướng bụng, đầy hơi, buồn nôn, co thắt dạ
dày và tiêu chảy. Để giảm thiểu những tình trạng trên, công ty dược Bayer khuyến
cáo rằng người bệnh nên bắt đầu sử dụng vơi liều lượng thấp rối mới tăng dần qua
nhiều tuần lễ.Dùng metformin trong khi hoặc sau bữa ăn có thể giúp giảm các tác
dụng phụ. Người trên 65 tuổi cần thận trọng khi sử dụng thuốc. Chống chỉ định
với những bệnh nhân có các tổn thương ở gan và thận, vừa lên cơn đau tim. Ngoài
ra, chống chỉ định còn áp dụng với những bệnh nhân có vấn đề về lồng ngực và
tiền sử các vấn đề về tim vì có thể gặp phải tình trạng thiếu oxy mô. Những người
nghiện bia rượu cũng không được dùng thuốc này. Một tác dụng phụ có thể gây tử
vong hiếm gặp là sự nhiễm acid lactic. Tác dụng phụ này hầu hết có thể xảy đên
với những bệnh nhân có các vấn đề sức khỏe như đã nêu. Do đó, những bệnh nhân
dùng metformin phải tránh uống quá nhiều thức uống có cồn.
Glitazones or thiazonlidinediones
Avandia (sx bởi GlaxoSmithKline)
Những chất này làm tăng độ nhạy với insulin của tế bào gan, mỡ và cơ bắp.

Chúng cũng có thể bảo tồn chức năng của các tế bào sản xuất insulin ở tuyến tụy.
GaxoSmithKline đã cảnh báo rằng Avandia có thể gây ra hoặc làm xấu đi
tình trạng bệnh lý của các bệnh nhân có vấn đề về tim mạch. Theo Bayer,
rosglitazone cũng có thể khiến một số người tăng cân. Một biện pháp phòng ngừa
đó là những bệnh nhân sử dụng glitazones nên định kỳ làm xét nghiệm chức năng
gan trong năm đầu tiên vì một loại thuốc cùng nhóm trước đây là troglitazone đã
gây ra một số ca bệnh gan có thể dẫn đến tử vong. Loại thuốc đó nay đã không còn
trên thị trường.