Tổng Quan về Sỏi Thận ở Người lớn (Kỳ 2) pdf

Tổng Quan về Sỏi Thận ở Người lớn
(Kỳ 2)

C-Ai thường bị sỏi tiết niệu?
- Vì những lý do chưa được biết rõ, số bệnh nhân sỏi thận đã tăng trong 30
năm qua. Cuối thập niên 1970, <4% dân số có bệnh sỏi tiết niệu. Đầu những năm
1990, tỉ lệ dân số mắc căn bệnh này đã tăng lên hơn 5%. Người da trắng
(Caucasians) có nguy cơ hình thành sỏi thận cao hơn người gốc Châu Phi.
- Sỏi tiết niệu gặp thường xuyên hơn ở nam giới. Tỷ lệ mắc sỏi thận tăng
lên đáng kể ở nam giới khi bước vào tuổi 40 và tiếp tục tăng lên ở tuổi 70. Đối với
phụ nữ, sỏi xảy ra nhiều nhất ở tuổi 50.
- Khi đã có trên một viên sỏi, sẽ có nguy cơ hình thành nhiều viên sỏi khác.

D-Nguyên nhân gây sỏi thận?
- Không phải lúc nào cũng biết rõ tất cả những nguyên nhân tạo thành sỏi.
- Trong khi một số loại thực phẩm có thể thúc đẩy sự hình thành sỏi ở
những người nhạy cảm, các nhà khoa học không tin rằng việc ăn bất kỳ thực phẩm
cụ thể nào lại có thể gây ra sỏi ở những người không nhạy cảm.
- Người có tiền sử sỏi thận trong gia đình sẽ có khả năng bị sỏi.
- Nhiễm khuẩn đường tiết niệu, bất thường ở thận như bệnh nang thận
(cystic kidney diseases), và một số rối loạn chuyển hóa như cường tuyến cận giáp
(hyperparathyroidism) cũng có liên quan đến việc hình thành sỏi.
Ngoài ra, hơn 70% những người bị một bệnh di truyền hiếm gặp là bệnh
toan hóa ống thận (renal tubular acidosis) sẽ hình thành sỏi thận.


Các tinh thể hình thành sỏi niệu: oxalat canxi, acid uric, struvite, cystine

Hình dạng khác nhau của các loại sỏi

- Chứng tiểu ra cystin (cystinuria) và tăng oxalat niệu (hyperoxaluria) là hai

rối loạn chuyển hoá di truyền hiếm gặp khác thường gây ra sỏi thận. Trong chứng
tiểu ra cystin, quá nhiều acid amin cystine không hòa tan được bài tiết ra nước
tiểu, dẫn đến sự hình thành sỏi cystine. Đối với bệnh nhân bị chứng tăng oxalat
niệu, cơ thể sản xuất ra quá nhiều muối oxalat. Khi nước tiểu chứa nhiều oxalat
hơn số lượng mà nó có thể hòa tan, các tinh thể này sẽ kết dính với nhau và tạo
thành sỏi.
- Tăng calci niệu có tính di truyền và có thể là nguyên nhân gây ra sỏi ở
hơn một nửa số lượng bệnh nhân. Canxi được hấp thu quá nhiều từ thức ăn và bị
đào thải theo nước tiểu. Lượng canxi cao trong nước tiểu khiến các tinh thể oxalat
canxi hay phosphat canxi hình thành ở thận hoặc những nơi khác trong hệ niệu.
- Các nguyên nhân khác gây sỏi thận là tăng uric niệu (hyperuricosuria),
một rối loạn chuyển hóa của axit uric; bệnh gout; dùng dư thừa vitamin D; nhiễm
trùng đường tiết niệu; và tắc nghẽn đường tiết niệu.
- Một số thuốc lợi tiểu, và các thuốc kháng acid dạ dày chứa canxi có thể
làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận bằng cách tăng lượng canxi trong nước tiểu.
- Sỏi canxi oxalat cũng có thể hình thành ở những bệnh nhân viêm ruột mạn
tính hay đã được mổ nối tắt ruột (intestinal bypass operation), hoặc phẫu thuật mở
ruột ra da (ostomy).

Như đã đề cập ở phần trên, sỏi struvite hình thành ở những bệnh nhân
nhiễm trùng đường tiết niệu. Các bệnh nhân dùng thuốc ức chế protease indinavir
để điều trị nhiễm HIV cũng có nguy cơ hình thành sỏi thận.

E-Thực phẩm và thức uống chứa oxalate
Những người dễ bị sỏi canxi oxalat có thể được yêu cầu hạn chế hoặc tránh
một số thực phẩm nhất định, nếu nước tiểu của họ chứa lượng oxalat vượt quá
mức bình thường.
1. Các thực phẩm chứa nhiều oxalat theo thứ tự từ cao đến thấp
+ Rau rhubarb
+ Rau spinach

+ Rau muống
+ Củ cải đường
+ Rau cải ngọt thụy sĩ (swiss chard)
+ Mầm lúa mì
+ Bánh đậu tương
+ Lạc
+ Đậu bắp
+ Sô cô la
+ Trà đen Ấn Độ
+ Khoai lang
2. Các thực phẩm chứa lượng oxalat trung bình có thể dùng với số lượng
hạn chế.
Thực phẩm chứa lượng oxalat trung bình- theo thứ tự từ cao đến thấp
+ Bắp ngô xay (grits)
+ Nho
+ Cần tây
+ Tiêu xanh
+ Dâu tây đỏ (raspberries)
+ Bánh trái cây
+ Dâu tây (strawberries)
+ Mứt trái cây (marmalade)
+ Gan