Kế toán nợ vay và chi phí nợ vay

KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
Lêi nãi ®Çu

Đề án môn học là một học phần chuyên môn bắt buộc trong chương
trình đào tạo cử nhân ngành kế toán tổng hợp nhằm đáp ứng yêu cầu đào tạo ;
phù hợp với mục tiêu đổi mới ; giúp sinh viên chuyên ngành hình thành
phương pháp tư duy nghiên cứu lý luận khoa học chuyên ngành ; giúp sinh
viên tiếp cận tìm hiểu , nghiên cứu sâu những vấn đề kế toán trên những các
lĩnh vực chuyên môn nghiệp vụ đã đề cập tại : Luật kế toán chuẩn mực kế
toán quốc tế , Việt Nam , chế độ kế toán chung , tổ chức vận dụng chế độ kế
toán trong thực tế tổ chức hạch toán kế toán ; giúp sinh viên nắm vững lý luận
chuyên ngành trước khi bước sang giai đoạn thực tập tốt nghiệp .
Đề tài “ Kế toán nợ vay và chi phí nợ vay “ là một trong các lĩnh vực mà
môn học hướng tới . Đề tài được kết cấu thành ba phần thể hiện những kiến
thức cơ bản về kế toán nợ vay và chi phí nợ vay . Đề tài hoàn thành là kết quả
của việc tìm hiểu , nghiên cứu dựa trên các tài liệu cơ bản và cố gắng thực
hiện nội dung và chất lượng khoa học đầy đủ . Song , đây là đề tài do cá nhân
thực hiện nên không tránh khỏi những khiếm khuyết về nội dung cũng như
hình thức , mong nhận được góp ý của độc giả .
Em xin chân thành cảm ơn cô giáo Trần Thị Phượng đã nhiệt tình góp ý
và sửa chữa để nâng cao chất lượng khoa học của đề tài này .
Hà Nội , tháng 3 năm 2004
Sinh viên
Nguyễn Hải Đường
1
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
PHẦN I
PHẦN MỞ ĐẦU

Việc nghiên cứu về nợ vay , kế toán nợ vay và chi phí nợ vay là rất có ý
nghĩa thực tiễn , là thực sự cần thiết !

Trước hết , đi liền với sự hình thành tồn tại và phát triển của doanh nghiệp là
tài sản , là nguồn vốn - những cái mà doanh nghiệp thể hiện sự hiện hữu của
mình , những cái mà là cơ sở để doanh nghiệp hoạt động . Vay nợ là một cách
huy động vốn tạm thời cho hoạt động sản xuất kinh doanh khi doanh nghiệp
thiếu vốn tự có hoặc vì một lý do nào đó doanh nghiệp tính toán cân nhắc
không sử dụng hay sử dụng một phần vốn tự có cho hoạt động . Trong thực tế
, việc vay nợ phổ biến rộng rãi ở hầu hết các lĩnh vực đặc biệt là trong kinh
doanh , từ quy mô nhỏ đến lớn , từ cấp địa phương đến trung ương , từ trong
nước đến nước ngoài , theo đó thì vay nợ có những điểm chung và có những
nét đặc thù trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh , cần thiết phải tìm hiểu để có
thể áp dụng một cách linh hoạt .
Vay nợ giúp cung cấp kịp thời vốn cần thiết , đáp ứng một cách nhanh
chóng cấp bách về vốn để doanh nghiệp có thể tận dụng được thời cơ kinh
doanh thuận lợi – cái mà có thể nói là quyết định vận mệnh sống còn , quyết
định vị thế của doanh nghiệp trên thương trường cạnh tranh khốc liệt . Cần
phải hiểu và nhận biết thời điểm vay nợ sao cho có lợi đối với doanh nghiệp
nhất để đạt được hiệu quả kinh doanh tốt nhất .
Vay nợ là một cách chiếm dụng vốn trong quan hệ với nhà cung cấp , ngân
sách , người lao động , các tổ chức cơ quan có quan hệ tài chính , các chủ nợ
tín dụng hoặc tư nhân hoặc các tổ chức tập thể . Người cho vay chấp nhận cho
vay vì rủi ro trong lĩnh vực này thấp hơn là trong kinh doanh , còn người kinh
2
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
doanh cần đến những khoản tiền vay để có thể thu lợi hơn khoản chi phí mà
họ phải bỏ ra khi đi vay . Doanh nghiệp chấp nhận đi vay , chấp nhận khoản
lãi tiền vay phải trả chỉ khi thấy rằng khoản lãi đó là phù hợp . Đồng thời với
mối quan tâm phải sử dụng khoản tiền vay vào mục đích gì , nó có đem lại kết
quả như thế nào có đáng để doanh nghiệp thực hiện hay không , … , thì luôn
phải xét đến chi phí đi vay . Chi phí phát sinh khi đi vay nợ là thực sự cần
thiết phải được xem xét sao cho phù hợp với tình hình thực tế của đơn vị ,

theo đó có thể ra quyết định nên hay không nên đi vay , nên hay không nên sử
dụng vốn tự có của mình để hoạt động . Doanh nghiệp phải tổ chức hệ thống
tài khoản sử dụng riêng theo đặc thù hoạt động , cần hiểu hết cách thức lập
bảng biểu theo dõi tình hình vốn vay để hoạt động hiệu quả để kịp thời thực
hiện thanh toán với nhà cung cấp . Các nhà quản lý biết ghi nhận trường hợp
nào thì lãi tiền vay phải trả được ghi vào chi phí sản xuất kinh doanh mục chi
phí tài chính , chi phí trả dần , và khi nào đủ điều kiện để ghi vào nguyên giá
tài sản cố định mà khấu hao dần , vào chi phí thời kì chi phí sản xuất chung
hay vào giá trị sản phẩm dở dang . Việc này ảnh hưởng tới xác định kết quả
hoạt động không chỉ ở một kì mà có thể kéo dài trong nhiều kì kế toán mà
khoản tiền vay ảnh hưởng .
Kế toán nợ vay và chi phí đi vay là một mục mới trong chuẩn mực kế
toán . Chuẩn mực kế toán mới ra đời cũng còn một số điểm chưa thoả đáng ,
trong khi vấn đề là rất phức tạp . Qua nghiên cứu thực trạng hạch toán hoạt
động của các đơn vị , hạch toán hoạt động trong mối liên hệ với các vấn đề có
liên quan như hệ thống tài khoản , tổng hợp chi phí , tính lãi lỗ … thì thực sự
còn nhiều bất cập , cần thiết phải có sự đi sâu xem xét và hướng dẫn thực hiện
. Từ đó đi đến việc áp dụng một cách đồng bộ nhất quán cách thức hạch toán ,
tạo cơ sở để cho các doanh nghiệp thực hiện việc thanh toán trả nợ với nhà
cung cấp , đảm bảo sự công bằng khi cùng thực hiện nghĩa vụ thực hiện các
chế độ chính sách của nhà nước , và các tổ chức đảm bảo làm tốt điều lệ đơn
vị đã đề ra .
3
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
Dựa trên những chuẩn mực ban hành có thể tạo điều kiện cho doanh
nghiệp lập kế hoạch về nhu cầu tiền mặt tốt hơn dẫn tới quản lý tốt hơn các
hoạt động này , với quản lý tài chính hiệu quả hơn . Xem xét khả năng cấp tài
chính hiện có và tình hình thực hiện trước đây . Có thể nói sẽ cung cấp cho
người quản lý tình hình tài chính thực của đơn vị đó . Chi phí đi vay ảnh
hưởng đến mức lợi nhuận cho doanh nghiệp trong các kì kế toán . Hạch toán

đúng chi phí trên các khoản vay sẽ giúp doanh nghiệp xác định chính xác kết
quả kinh doanh , xác định điểm hoà vốn , xây dựng kế hoạch đầu tư dài hạn
…
4
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
PHẦN II
NỘI DUNG
Vấn đề cần quan tâm ở đây đó là cần phải hiểu rõ các khái niệm có liên
qua không chỉ là quan điểm nhìn từ phía ngành kế toán tài chính mà còn của
các ngành khoa học khác như kinh tế chính trị hay tài chính tiền tệ . Từ đó có
những nhìn nhận khái quát tổng quan và cũng sâu sắc hơn , cung cấp những
hiểu biết cơ bản đúng đắn về tiền vay và chi phí đi vay . Việc hạch toán tiền
vay và chi phí đi vay đã được quy định trong chuẩn mực kế toán Việt Nam ra
sao và thực tế áp dụng đã và đang diễn ra như thế nào . Trong quá trình thực
hiện đã nảy sinh những bất cập , gây khó khăn cho việc hạch toán phù hợp ,
tính toán chính xác các khoản mục dẫn tới những ảnh hưởng không nhỏ tới
thực hiện quyền lợi và nghĩa vụ của các bên có liên quan . Cần thiết có những
kiến nghị biện pháp hoàn thiện và khắc phục . Tất cả các mục trên sẽ được
trình bày cụ thể rõ ràng trong mục nghiên cứu này .
5
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
I - Khái niệm và những vấn đề có liên quan đến tiền vay và chi phí đi vay
1.Khái niệm theo quan điểm của các ngành khác.
a) Theo kinh tế chính trị.
Tiền vay khi đưa và sử dụng với mục đích sản xuất kinh doanh sẽ sinh
ra giá trị thặng dư , bởi vậy tiền vay là tư bản tiền tệ .
Trong quá trình chu chuyển của tư bản công nghiệp , luôn có một số tư bản
tiền tệ tạm thời nhàn rỗi có thể cho người khác vay để kiếm lời , cũng trong
thời gian này người sản xuất khác lại rất cần tiền . Từ mối quan hệ trên tất yếu
sinh ra vay mượn lẫn nhau và phát sinh quan hệ tín dụng . Nhờ có quan hệ

vay mượn này mà tư bản nhàn rỗi trở thành tư bản cho vay .
Tư bản cho vay là tư bản tiền tệ mà người chủ của nó nhường cho một
người khác sử dụng trong một thời gian để nhận được một số lời nào đó . Số
lời đó được gọi là lợi tức .
Tư bản cho vay là hàng hoá đặc biệt , với tư bản cho vay quyền sử dụng tách
rời với quyền sở hữu . Phía nhà cho vay được thu lợi tức còn phía nhà đi vay
phải trích lợi nhuận thu được để trả cho nhà cho vay , số tiền trích ra đó gọi là
lợi tức .
Lợi tức là một phần lợi nhuận bình quân , mà người đi vay phải trả cho
người cho vay căn cứ vào món tiền mà người cho vay đã đưa cho người đi
vay sử dụng .
Lợi tức vận động theo quy luật tỉ suất lợi nhuận vì nguồn gốc lợi tức là
một phần giá trị thặng dư do công nhân sáng tạo ra trong sản xuất . Với hệ
thống tài chính lãi xuất hay tỉ suất lợi tức đóng vai trò như giá cả với hệ thống
sản xuất . Kinh tế chính trị Mác – Lênin đã định nghĩa rằng :
Tỉ suất lợi nhuận là tỉ lệ tính theo phần trăm giữa tổng lợi tức và số tư
bản tiền tệ cho vay ( thường tính cho tháng , quý , năm ).
Nếu gọi lợi tức là Z , tỉ suất lợi tức là Z’ . Ta có :
6
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
Z
Z’ = * 100%.
Tư bản cho vay
Tỉ suất lợi nhuận cao hay thấp phụ thuộc vào ba nhân tố chủ yếu sau :
Một là tỉ suất lợi nhuận bình quân – là tỉ số tính theo phần trăm giữa
tổng giá trị thặng dư trong xã hội và tổng tư bản mà xã hội đã đầu tư vào tất
cả các lĩnh vực các ngành của nền sản xuất tư bản chủ nghĩa - ảnh hưởng theo
tỉ lệ thuận .
Hai là tỉ lệ thuận chia lợi nhuận thành lợi tức và thu nhập của tư bản
hoạt động .

Ba là phụ thuộc vào quan hệ cung cầu về tư bản cho vay ( khác với
quan hệ cung cầu về hàng hoá ). Người cho vay phải thu được lợi tức nhưng
khi một khoản đầu tư không đem lại thu nhập đủ để trả tiền lãi phải chịu thì
người đi vay sẽ không thực hiện khoản đầu tư đó . Vì vậy : 0 ≤ Z’ ≤ p’.
b. Theo quan điểm của tài chính tiền tệ :
Vốn là điều kiện không thể thiếu được để thành lập một doanh nghiệp và
tiến hành hoạt động kinh doanh . Trong mọi loại hình doanh nghiệp , vốn
phản ánh nguồn lực chính được đầu tư vào sản xuất kinh doanh . Trong quản
lý tài chính , các doanh nghiệp cần chú ý quản lý việc huy động và sự luân
chuyển của vốn , sự ảnh hưởng qua lại của các hình thái khác nhau cảu tài sản
và hiệu quả tài chính . Nói cách khác vốn cần được xem xét và quản lý trong
trạng thái vận động và mục tiêu hiệu quả của vốn có ý nghĩa quan trọng nhất .
Chi phí của việc sử dụng các khoản vốn thể hiện qua lãi suất các khoản
vốn thể hiện qua lãi suất của khoản vay , đó là chi phí lãi vay , sẽ được tính
vào giá thành sản phẩm hay dịch vụ .
Lãi suất vay vốn phản ánh chi phí sử dụng vốn . Lãi suất phụ thuộc vào tình
hình trên thị trường trong từng kì . Nếu lãi suất vay quá cao thì doanh nghiệp
phải gánh chịu chi phí sử dụng vốn lớn và làm giảm thu nhập của doanh
nghiệp .
7
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
Lãi suất được hiểu theo một nghĩa chung nhất là giá cả của tín dụng –
giá cả của quan hệ vay mượn hoặc cho thuê những dịch vụ về vốn dưới hình
thức tiền tệ hoặc các dạng thức tài sản khác nhau . Khi đến hạn , người đi vay
sẽ phải trả cho người cho vay một khoản tiền dôi ra ngoài số tiền vốn gọi là
tiền lãi . Tỉ lệ phần trăm của số tiền lãi trên số tiền vốn gọi là lãi suất .
Ở tầm vĩ mô , lãi suất là cơ sở để cho các cá nhân cũng như các doanh
nghiệp đưa ra các quyết định kinh tế của mình như : chi tiêu hay để dành gửi
tiết kiệm; đầu tư số vốn tích luỹ được vào doanh mục đầu tư này hay doanh
mục đầu tư khác …

Mặt khác , ở tầm kinh tế vĩ mô , lãi suất lại là một công cụ điều tiết cho
vay kinh tế rất nhạy bén và hiệu quả , hơn nữa trong những điều kiện nhất
định của nền kinh tế mở , chính sách lãi suất còn được sử dụng như là một
công cụ điều tiết .
Theo tài chính tiền tệ các yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất gồm :
Ảnh hưởng của cung cầu của quỹ cho vay .
Ảnh hưởng của lạm phát kỳ vọng .
Ảnh hưởng của bội chi ngân sách .
Những thay đổi về thuế .
Những thay đổi trong đời sống xã hội.
2.Khái niệm theo quan điểm của kế toán tài chính.
Do đặc thù yêu cầu của công việc , kế toán tài chính quan tâm nhiều hơn
tới thời hạn thanh toán của các khoản vay và đã chia tiền vay thành hai loại :
tiền vay ngắn hạn và tiền vay dài hạn .
Vay ngắn hạn là các khoản tiền vay có thời hạn trả trong vòng một năm
kể từ ngày nhận tiền vay , mục đích là để đáp ứng nhu cầu về tài sản lưu động
còn thiếu hoặc thực hiện các nghiệp vụ đầu tư tài chính ngắn hạn .
Vay dài hạn là các khoản tiền vay có thời hạn trả trên một năm kể từ ngày
nhận tiền vay , mục đích của vay dài hạn là để mua sắm tài sản cố định , xây
8
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
dựng cơ bản , đầu tư tài chính dài hạn vào thị trường tài chính , thị trường
chứng khoán …
Lãi tiền vay phải trả chính là chi phí đi vay hay nói cách khác đó là chi phí mà
người đi vay phải bỏ ra để được quyền sử dụng số tiền của người cho vay
trong một khoảng thời gian nhất định .
Trên đây là quan điểm của kế toán tài chính Việt Nam , kế toán quốc tế cụ
thể là kế toán Pháp cũng có định nghĩa song về cơ bản là giống nhau:
Vay ngắn hạn là một khoản nợ mà doanh nghiệp có trách nhiệm phải trả
trong vòng một năm hay một chu kì kinh doanh tương tự như nợ phải trả nhà

cung cấp , ngoại trừ rằng vay ngắn hạn là khoản nợ được ghi trên hợp đồng
vay tiền giữa người cho vay và người đi vay . Vay ngắn hạn phải trả lãi suất
tính trên số tiền vay và lãi suất đi vay .
Vay dài hạn là một khoản nợ mà doanh nghiệp có trách nhiệm phải trả
trên một năm kể từ ngày nhận tiền vay . Vay dài hạn phải trả lãi suất tính trên
số tiền vay và lãi suất đi vay .
Lãi tiền vay phải trả là khoản chi phí đi vay .
3.Các hình thức thực hiện của vay nợ .
Vay ngắn hạn thực hiện vay của ngân hàng và các tổ chức tài chính tín
dụng .
Như đã nêu trong định nghĩa thì thời hạn hoàn trả trong vòng một năm , một
chu kì hoạt động hoặc tối đa trong vòng một niên độ kế toán .
Vay dài hạn thực hiện vay tiền của ngân hàng các tổ chức tài chính tín
dụng và ở Việt Nam mới đây áp dụng là doanh nghiệp phát hành trái phiếu
dài hạn . Cũng như đã nói thì thời hạn hoàn trả là trên một năm kể từ ngày
nhận được tiền vay.
Trong hình thức vay dài hạn , hình thức phát hành trái phiếu công ty là
hình thức mới ở nước ta , bước đầu có những thông tư chế độ thực hiện việc
tính toán ghi chép hạch toán , và là hình thức cần phải được xem xét .
9
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
Trái phiếu công ty có thể có nhiều loại , ví dụ như trái phiếu quỹ thanh
toán nợ , trái phiếu có thể thu hồi trước hạn , trái phiếu có chiết khấu , trái
phiếu có phụ trội , trái phiếu kèm theo giấy bảo đảm , trái phiếu trả lãi , kết
hợp … Nhưng kế toán tài chính chủ yếu xét tới trái phiếu theo đúng mệnh
giá , trái phiếu có chiết khấu và trái phiếu có phụ trội .
Phát hành trái phiếu ngang giá xảy ra khi lãi suất thị trường bằng lãi suất danh
nghĩa trái phiếu .
Phát hành trái phiếu có chiết khấu xảy ra khi lãi suất thị trường lớn hơn lãi
suất danh nghĩa .

Phát hành trái phiếu có phụ trội xảy ra khi lãi suất thị trường nhở hơn lãi suất
danh nghĩa.
Khi thanh toán trái phiếu đến hạn cũng có nhiều hình thức khác nhau :
Phát hành chứng khoán mới thanh toán chứng khoán đến hạn ( còn gọi là Đáo
nợ , Hoán nợ ) .(Trái phiếu trung hạn liên quan là những công cụ nợ ngắn
hạn ).
Thực hiện trả bằng tiền mặt dự trữ hoặc thu được từ đợt phát hành trái
phiếu mới .
Trái phiếu có điều khoản về quỹ thanh toán nợ thì có thể thanh toán từng
phần hoặc toàn bộ vào ngày đến hạn .
Thực hiện thu hồi trái phiếu theo lệnh thu hồi trước ngày đến hạn .
Người mua trái phiếu trả trái phiếu trước khi đến hạn ( công ty phát hành
có quyền chấp nhận hoặc không ).
4.Chi phí đi vay và phương pháp tính lãi tiền vay.
a.Chi phí đi vay - những nguyên tắc cần tôn trọng khi thực hiện chuẩn mực số
16 :
Chuẩn mực kế toán số 16 quy định và hướng dẫn các nguyên tắc và
phương pháp kế toán đối với chi phí đi vay làm cơ sở ghi sổ kế toán và lập
báo cáo tài chính .
10
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
Việc mua , xây dựng hoặc sản xuất một số tài sản có thể mất một thời
gian ngắn hoặc dài . Nếu chi phí đi vay phát sinh trong thời gian này thì có
thể coi là hợp pháp khi coi những chi phí này là một phần chi phí bỏ ra để đưa
những tài sản vào sử dụng theo mục đích dự định hoặc để bán . Cần thiết xác
định chuẩn mực với phạm vi áp dụng trong việc kế toán chi phí đi vay bao
gồm lãi suất và các khoản chi phí khác phát sinh cùng với việc đi vay vốn của
một doanh nghiệp .
Nội dung chủ yếu của chuẩn mục số 16:
Ghi nhận chi phí đi vay vào chi phí sản xuất kinh doanh . Vốn hoá chi phí đi

vay và chi phí đầu tư xây dựng cơ bản , hoặc vào chi phí sản xuất tài sản dở
dang . Trình bày chi phí đi vay của doanh nghiệp trên báo cáo tài chính .
Nguyên tắc ghi nhận , xử lý và phương pháp kế toán chi phí đi vay cần
tôn trọng khi thực hiện chuẩn mực số 16 :
Chi phí đi vay phải ghi nhận vào chi phí trong kì khi phát sinh trừ khi
được vốn hoá theo quy định .
Chi phí đi vay liên quan đến tài sản dở dang khi có đủ tiêu chuẩn điều
kiện vốn hoá thì đơn vị phải thực hiện theo đúng quy định tại chuẩn mực kế
toán “ chi phí đi vay “ về định nghĩa tài sản dở dang , xác định chi phí đi vay
được vốn hoá , thời điểm bắt đầu vốn hoá , tạm ngừng vốn hoá và chấm dứt
việc vốn hoá .
Chi phí đi vay liên quan trực tiếp đến việc đầu tư xây dựng hoặc sản xuất
tài sản dở dang được tính vào giá trị tài sản đó bao gồm các khoản lãi tiền vay
, phân bố các khoản chiết khấu hoặc phụ trội khi phát hành trái phiếu các
khoản chi phí phụ phát sinh liên quan tới quá trình làm thủ tục vay . Trong
trường hợp này chi phí đi vay được ghi vào bên nợ TK 241 – Chi phí xây
dựng cơ bản dở dang ( vốn hoá vào chi phí đầu tư , tức là tính vào nguyên giá
tài sản cố định ) hoặc tài sản 627 – chi phí sản xuất chung ( vốn hoá vào giá
trị sản phẩm có thời gian sản xuất trên 12 tháng ) .
11
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
Đơn vị phải xác định chi phí đi vay được vốn hoá theo đúng quy định
hiện hành của chuẩn mực kế toán trong hai trường hợp : Một là khoản vay
vốn riêng biệt sử dụng cho xây dựng hoặc sản xuất một tài sản dở dang và hai
là các khoản vốn vay chung trong đó có sử dụng cho mục đích đầu tư xây
dựng hoặc sản xuất một tài sản dở dang . Các khoản thu nhập phát sinh do
đầu tư tạm thời các khoản vay riêng biệt trong khi chờ sử dụng vào mục đích
có được tài sản dở dang thì phải ghi giảm trừ vào chi phí đi vay phát sinh khi
vốn hoá .
Nếu có phát sinh các khoản chiết khấu hoặc phụ trội của những khoản

vay bằng phát hành trái phiếu thì phải điều chỉnh lại chi phí đi vay bằng cách
phân bổ giá trị các khoản chiết khấu hoặc phụ trội theo phương pháp phù
hợp . Tuy nhiên doanh nghiệp phải áp dụng nhất quán phương pháp đã lựa
chọn trong một kì kế toán năm .
Nguyên tắc về tạm ngừng việc vốn hoá .
Nguyên tắc về việc chấm dứt vốn hoá .
b.Các luận cứ về việc vốn hoá chi phí đi vay :
*) Trước hết phải hiểu được khái niệm vốn hoá . Vốn hoá là việc tính chi
phí đi vay vào giá trị tài sản sản xuất dở dang hoặc đầu tư xây dựng cơ bản
của khoản vốn vay liên quan trực tiếp đến các tài sản đó , hoặc chỉ liên quan
một phần .
Giá trị được vốn hoá là số chi phí đi vay mà đáng ra đã có thể tránh được nếu
không chi tiêu vào những tài sản có đủ điều kiện :
Nếu vốn được vay riêng để có được một tài sản nhất định số chi phi đi
vay đủ điều kiện chuyển thành vốn là số chi phí thực sự phát sinh trong kì trừ
đi thu nhập có được từ những khoản đầu tư ngắn hạn bằng những khoản vay
đó .
Nếu vốn được vay chung và sử dụng để có được một tài sản thì số chi
phí đi vay được chuyển thành vốn phải được xác định bằng cách áp dụng số
bình quân gia quyền của số chi phí đi vay cho phần chi tiêu vào tài sản đó . Số
12
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
được chuyển thành vốn trong một kì không được vượt qua số chi phí đi vay
phát sinh trong kì đó !
Điều kiện vốn hoá :
Chi phí đi vay liên quan trực tiếp đến việc mua sắm , xây dựng hoặc sản
xuất một tài sản dở dang sẽ được vốn hoá khi đơn vị chắc chắn thu được lợi
ích kinh tế trong tương lai do sử dụng tài sản đó và có thể được xác định một
cách đáng tin cây . Những tài sản đủ tiêu chuẩn là những tài sản cần có một
thời gian đáng kể để đưa vào sử dụng theo mục đích dự định hoặc ở tình trạng

có thể bán được . Ví dụ như : Hàng tồn kho đòi hỏi một thời gian đáng kể đưa
vào tình trạng có thể bán được . Các tài sản khác như xưởng sản xuất ,
phương tiện phát điện , và tài sản đầu tư . Yêu cầu vốn hoá phải được thực
hiện với tất cả tài sản và các kì đủ tiêu chuẩn .
Việc chuyển thành vốn bắt đầu khi :
Phát sinh chi phí cho một tài sản đủ điều kiện .
Phát sinh chi phí đi vay .
Đang diễn ra các hoạt động cần thiết cho việc chuẩn bị tài sản để bán
hoặc sử dụng cho mục đích nhất định .
Dừng việc vốn hoá khi :
Tài sản đã sẵn sàng về mặt vật chất cho việc bán và sử dụng
Công việc đang tiến triển bị đình chỉ trong những kì tiếp theo.
Công trình xây dựng được hoàn thiện một phần và phần hoàn thiện đã có
thể được sử dụng độc lập .
Không được dừng việc vốn hoá khi :
Tất cả các bộ phận cần được hoàn tất trước khi bất kì phần tài sản nào có
thể được bán hoặc sử dụng ví dụ như một nhà xưởng .
Gián đoạn ngắn trong hoạt động.
Trong những kì đang thực hiện những công việc hành chính và kĩ thuật
quan trọng .
Đối với những chậm trễ tiềm ẩn trong quá trình mua tài sản.
13
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
c.Tính lãi tiền vay phải trả :
Có nhiều phương pháp tính lãi suất đi vay phải trả : tính lãi đơn , tính lãi
với số dư nợ giảm dần , tính theo phương pháp tính lãi kép ( Trả gốc và lãi
một lần , lãi đập vào gốc ) , khấu trừ lãi cho người vay trả nợ trước hạn …
nhưng phổ biển áp dụng phương pháp tính theo lãi đơn và theo lãi kép .
Công thức tính theo lãi đơn :
Số lãi tiền vay phải trả = p * r.

với p : gốc số tiền vay
r : tỉ lệ lãi của một lần vay ( theo tháng , quý , năm )
công thức lãi kép :
Tiền vay và số lãi tiền vay phải trả = p * ( 1 + r )
n
.
(Khi hết kỳ hạn vay )
Với p : gốc số tiền vay .
r : tỉ lệ lãi của một lần vay.
n: số lần tính lãi.
Tính lãi phải trả cho trái phiếu phát hành :
Lãi suất danh nghĩa ( nominal rate ) hay lợi tức trái phiếu chính là lãi
suất được ghi trên trái phiếu vào thời điểm phát hành trái phiếu . Lãi suất
danh nghĩa là tỉ lệ lãi suất tính bằng phần trăm trên giá trị danh nghĩa của
khoản vay.
Lãi suất tích hợp ( lãi suất kép ) là lãi suất được hình thành lời sự tính lãi
và vốn .
Lãi suất thời gian
Lãi suất tích hợp = số tiền gốc * *
100 360
Lãi suất thực tế ( lãi suất hiệu dụng ) là số phần trăm tính theo tỉ lệ phần
trăm hàng năm thực tế phải trả cho một khoản vay.
Chiết khấu trái phiếu được phân bố dần để tính vào chi phí đi vay từng kỳ
trong suốt thời hạn của trái phiếu . Phụ trội trái phiếu được phân bố dần để
14
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
giảm dần chi phí đi vay từng kỳ. Việc phân bố chiết khấu hoặc phụ trội có thể
sử dụng phương pháp lãi suất thực tế hoặc phương pháp đường thẳng.
Phương pháp lãi suất thực tế : Khoản này phân bố vào mỗi kỳ được tính
bằng chênh lệch giữa chi phí lãi vay phải trả cho từng kỳ trả lãi (được tính

bằng giá trị ghi sổ đầu kỳ của trái phiếu nhân với tỉ lệ lãi thực tế trên thị
trường ) với số tiền phải trả từng kỳ .
Theo phương pháp đường thẳng : khoản này phân bổ đều trong suốt kỳ
hạn của trái phiếu .
Có thể tính lợi tức chiết khấu theo công thức sau :

AI + P/T
Y
m
=
(P
P
+Fv) / 2
Và lợi tức phụ trội theo công thức sau :
AI - P/T
Y
m
=
(P
P
+Fv) / 2
Trong đó : Y
m
: lợi tức khi đến hạn
AI : tiền lãi hàng năm của một trái phiếu
P : số chiết khấu ( hoặc phụ trội )
T : số năm thời hạn trái phiếu
P
p
: chi phí mua trái phiếu

Fv : mệnh giá trái phiếu
Cách thức tính lãi tiền vay tuỳ thuộc vào sự lựa chọn của doanh nghiệp nhưng
phải áp dụng đồng nhất trong suốt thời kì nguồn vốn vay đó còn ảnh hưởng.
15
KẾ TOÁN NỢ VAY VÀ CHI PHÍ ĐI VAY
II - Hạch toán tiền vay và chi phí đi vay .
1.chuẩn mực kế toán hiện hành ở Việt Nam :
a.Hạch toán tiền vay ngắn hạn.
* . Tài khoản sử dụng
Tài khoản 311 « vay ngắn hạn « .
* . Kết cấu tài khoản .
- Bên nợ phản ánh :
+ Số tiền đã trả vay ngắn hạn
+ Số tiền giảm nợ vay do tỉ giá hối đoái giảm .
- Bên có phản ánh :
+ Số tiền nợ về vay ngắn hạn .
+ Số tiền tăng nợ do tỉ giá hối đoái tăng.
- Dư có : phản ánh số tiền còn nợ về vay ngắn hạn .
* . Phương pháp hạch toán :
- Khi vay ngắn hạn căn cứ vào khế ước vay tiền hay giấy báo nợ của ngân
hàng để ghi sổ :
Nợ TK 151 ,152 , 153 ,156 ( 611 ) : vay để mua vật tư , hàng hoá , công
cụ , dịch vụ .
Nợ TK 331 , 333 , 336 ,338 : vay để thanh toán các khoản nợ phải trả .
Nợ TK 121 ,128 : vay để đầu tư góp vốn vào các khoản ngắn hạn .
Nợ TK 627 , 641 , 642 : vay để thanh toán các chi phí .
Nợ TK 133 : thuế giá trị gia tăng được khấu trừ .
Nợ TK 111 , 112 : vay ngắn hạn bằng tiền để nhập quỹ hoặc gửi ngân
hàng .
Có TK 311 : tổng số tiền ngắn hạn đã vay .

- Khi trả nợ tiền vay ngắn hạn , kế toán phản ánh như sau :
Nợ TK 311 : tổng nợ đã trả.
Có TK 111 , 112 : trả nợ bằng tiền .
16