bài giảng tài chính - tín dụng nông thôn - lê khương ninh

lekhuongninh.googlepages.com 1
TÀI CHÁNH – TÍN DỤNG NÔNG THÔN
Lê Khương Ninh
lekhuongninh.googlepages.com 2
NỘI DUNG
Chương
1. Những vấn ñề chung về tín dụng vi mô và
tín dụng nông thôn
Chương
2. ðặc ñiểm của thị trường tín dụng nông thôn
Chương
3. Thông tin bất ñối xứng và hạn chế tín dụng
Chương
4. Cấu trúc thị trường tín dụng nông thôn
Chương
5. Phương pháp tiếp cận truyền thống trong
xây dựng tổ chức tín dụng nông thôn
lekhuongninh.googlepages.com 3
Chương
1. CÁC VẤN ðỀ CHUNG
I. Tầm quan trọng của hệ thống tài chánh:
I.1.
Không có sự lưu chuyển vốn
:
Vốn chỉ có thể ñược phân bổ theo thời gian.
Tự tiêu dùng hay ñầu tư vào chính dự án của mình.
Không thể tài trợ hết các cơ hội ñầu tư có ñược.
Do ñó, không sử dụng tốt nhất nguồn tài nguyên vốn
của xã hội.
I.2.
Có sự lưu chuyển vốn

:
Vốn có thể chuyển ñến nơi có cơ hội tốt nhất.
Có thể thu hút vốn ñể tài trợ cho ý tưởng của mình.
Do ñó, vốn ñược sử dụng tốt hơn.
lekhuongninh.googlepages.com 4
I.3.
Có sự lưu chuyển vốn, thông tin hoàn hảo và
không có chi phí giao dịch
:
Người tiết kiệm và nhà ñầu tư có thể thỏa mãn nhu
cầu của nhau một cách
hoàn hảo.
Vốn ñầu tư ñược chuyển vào các dự án có sinh lợi cao
nhất.
Kết quả:
Tiền tiết kiệm ñược sử dụng tối ưu.
Tăng trưởng kinh tế chỉ bị giới hạn bởi cơ hội ñầu
tư mà nền kinh tế có ñược.
Nhưng lại không tồn tại loại thị trường này.
lekhuongninh.googlepages.com 5
I.4.
Lưu chuyển vốn, thông tin bất ñối xứng và có chi
phí giao dịch
:
Luôn xuất hiện
thông tin bất ñối xứng
và
chi phí giao
dịch
trong các giao dịch tín dụng.

Thông tin bất ñối xứng? Chi phí giao dịch?
Thông tin bất ñối xứng và chi phí giao dịch làm hạn chế
sự lưu chuyển vốn của nền kinh tế. Như thế nào?
Các
trung gian tài chánh
xuất hiện ñể giải quyết hai vấn
ñề trên thông qua việc:
Cung cấp phương tiện thanh toán.
Làm cầu nối giữa người tiết kiệm và nhà ñầu tư,
nhờ vào:
lekhuongninh.googlepages.com 6
Giảm
chi phí tìm kiếm
,
chi phí thông tin
và
chi phí kiểm
soát
so với người cho vay riêng lẻ nhờ:
Tính kinh tế của quy mô
Chuyên môn hóa
Công nghệ thông tin
Giảm
rủi ro thanh khoản
, trong trường hợp:
Tự tài trợ ở nền kinh tế sơ khai
Tài trợ bằng vốn vay
lekhuongninh.googlepages.com 7
Vai trò của hệ thống ngân hàng:
Nhận tiền gởi từ số ñông.

Cho vay dài hạn trên cơ sở tiền gởi ngắn hạn.
Giảm việc giữ các tài sản sinh lợi thấp ñể ñảm bảo
tính thanh khoản.
ðầu tư ñúng chỗ.
Thụ ñộng vì chỉ chuyển vốn?
Vai trò
chủ ñộng
của ngân hàng ñối với tăng trưởng kinh tế:
Tạo vốn: giảm các chi phí (ở trên) nên làm tăng lợi ích
của người tiết kiệm.
Tạo ra kỹ thuật.
Chọn lọc cơ hội: khiếm khuyết của ngân hàng.
lekhuongninh.googlepages.com 8
II. Vai trò của tín dụng vi mô (nông thôn) ñối với an
ninh lương thực:
II.1.
Vai trò của tín dụng nông thôn ñối với an ninh
lương thực
:
Làm tăng thu nhập của hộ gia ñình (A. Sen).
Ổn ñịnh và làm giảm giá lương thực.
Tăng cường khả năng tiếp cận các dịch vụ tài
chánh cho hộ gia ñình ñể
ñiều hòa thu nhập
theo
thời gian.
lekhuongninh.googlepages.com 9
II.2.
Khả năng tiếp cận các dịch vụ tín dụng ảnh
hưởng ñến an ninh lương thực của hộ gia ñình như

thế nào
?
i. Tăng thu nhập:
Tiền vay làm tăng vốn sản xuất dẫn ñến thu nhập
cao hơn.
Tiếp cận công nghệ sản xuất mới (giống, máy
móc,
v.v
.)
Tăng khả năng chống chịu rủi ro.
Lợi dụng rủi ro.
lekhuongninh.googlepages.com 10
ii. Giảm chi phí bảo hiểm rủi ro:
Không cần phải sử dụng các hình thức tiết kiệm
truyền thống không sinh lợi nhưng rủi ro lại cao
như cất giữ kim loại quý, tồn trữ lương thực,
nuôi gia súc,
v.v
.
Không phải phụ thuộc vào thị trường tín dụng phi
chính thức với lãi suất cao.
Không phải bán “non” tài sản.
Nhu cầu tiết kiệm cao, c.h. hụi.
iii. Tín dụng tiêu dùng:
Sử dụng tín dụng ñể tài trợ cho các nhu cầu cấp
bách.
lekhuongninh.googlepages.com 11
Tại sao vốn không ñến người nghèo?
Sản lượng
Số lượng vốn

Năng suất biên của doanh nghiệp nghèo hơn
Năng suất biên của doanh nghiệp giàu hơn
lekhuongninh.googlepages.com 12
• Nguyên nhân:
Rủi ro
Không ñủ ñiều kiện ñể theo dõi biến ñộng ở ñịa phương
Nâng lãi suất ñể bù ñắp rủi ro: luật
Luật không ràng buộc:
Lựa chọn sai lầm
ðộng cơ lệch lạc
lekhuongninh.googlepages.com 13
Chương
2. ðẶC ðIỂM
CỦA THỊ TRƯỜNG TÍN DỤNG NÔNG THÔN
I.
ðặc ñiểm chung
:
ða dạng.
Khó khăn chung:
i. Chi phí kinh doanh cao:
Khách hàng ñông lại sống rải rác, t.d. ðBSCL.
Giá trị khoản vay nhỏ.
lekhuongninh.googlepages.com 14
ii. Rủi ro cao:
Kết quả sản xuất không ổn ñịnh: thu hoạch, giá
cả,
v.v
. rất biến ñộng.
Chu kỳ sản xuất dài nên khó trả nợ thường xuyên.
Vay và trả nợ tập trung.

Ảnh hưởng liên ñới.
Thế chấp nhỏ, không có quyền sở hữu rõ ràng.
Chính sách của nhà nước mang tính phân biệt:
giữa nông nghiệp và công nghiệp,
v.v.
lekhuongninh.googlepages.com 15
II.
Hạn chế về thông tin
:
Hoạt ñộng không thể quan sát ñược, t.d. thuê ñất.
Không quan sát ñược hành vi của người thuê.
Kết quả sản xuất phụ thuộc vào: sự siêng năng,
sâu bệnh, thời tiết, sự trung thực,
v.v
.
Tương tự, giao dịch tín dụng gặp khó khăn do:
Không ñủ thông tin về cách thức sử dụng các
khoản vay.
Không ñủ thông tin về ý ñịnh trả nợ.
Dẫn ñến
ñộng cơ lệch lạc
(
moral hazard
hay
disincentive
).
lekhuongninh.googlepages.com 16
Kết quả:
(i) tăng lãi suất và/hay
(ii) yêu cầu thế chấp.

Tạo ra thêm rủi ro và khó khăn cho người nghèo
(Chương 3).
Không ñạt ñược mục tiêu xóa ñói – giảm nghèo ở
nông thôn.
lekhuongninh.googlepages.com 17
III.
Tính chia cắt của thị trường tín dụng nông thôn
:
Giao dịch tín dụng mang tính cá nhân và cần nhiều
thời gian ñể xây dựng nên.
Khách hàng thường là người cùng ấp, xã (làng), có
quan hệ gần gũi,
v.v
. nên có ñầy ñủ thông tin, không
bị thông tin bất ñối xứng.
Ngại cho vay ngoài nhóm khách hàng này.
Xuất hiện phổ biến hiện tượng cho vay lặp lại.
Thí dụ:
Pakistan: 10/14 – 75%.
Thái Lan: Kết quả tương tự.
ðiều này khác với thị trường hàng hóa thông thường.
lekhuongninh.googlepages.com 18
IV.
Liên kết trong giao dịch tín dụng
:
Những người cho vay thường không chuyên môn hóa.
Họ thường là chủ ñất, chủ tiệm, thương lái,
v.v
. nên
hạn chế ñược vấn ñề thông tin bất ñối xứng và giảm

rủi ro.
Liên kết hoạt ñộng cho vay với các hoạt ñộng khác:
Chủ ñất cho người làm thuê hay thuê ñất vay.
Thương lái cho người mua vay.
Lãi suất
ngầm
cao nhưng người vay (nông dân) ít
nhận thức ñược ñiều này hay buộc phải chấp nhận.
lekhuongninh.googlepages.com 19
V.
Lãi suất cao và biến ñộng
:
Sự chia cắt của thị trường.
Kết quả: (i) lãi suất cao và (ii) biến ñộng nhiều, theo
không gian và thời gian.
Pakistan: 78,7%/năm.
Biến ñộng: 18%–200%/năm.
Thái Lan: 5–7%/tháng.
Tín dụng chính thức: 12%/năm.
Việt Nam: ?
Lãi suất biến ñộng nhưng không xóa ñược do không thể
áp dụng ñược nguyên tắc “mua thấp bán cao”
(arbitrage). Tại sao?
lekhuongninh.googlepages.com 20
VI.
Hạn chế tín dụng
:
Người vay muốn vay và chấp nhận lãi suất cao nhưng
lại không vay ñược.
Nguyên nhân:

Thông tin bất ñối xứng.
Sự chia cắt của thị trường.
lekhuongninh.googlepages.com 21
VII.
Tính chất loại trừ
:
Các giao dịch không chính thức mang tính loại trừ.
Không cho vay ñến người vay từ nhiều nguồn.
Số người cho vay tham gia thị trường không ño lường
ñược mức ñộ cạnh tranh.
Những người cho vay không chính thức thường có tính
ñộc quyền cao.
lekhuongninh.googlepages.com 22
II. Các yếu tố làm hạn chế sự phát triển của thị trường
tín dụng nông thôn:
II.1.
Tính chất sử dụng thay thế của tiền
(
fungibe):
Một ñồng là một ñồng.
Thí dụ: Một nông dân có 2 ñvt.
+ Dự ñịnh: xài 1 và ñầu tư 1.
+ Vay thêm 1 ñvt: xuất hiện 3 khả năng:
(i) Xài 1 và ñầu tư 2: rất tốt.
(ii) Xài 2 ñầu tư 1: như cũ.
(iii) Xài hết 3, c.h. ñể mua hàng hóa tiêu dùng
ñắt tiền trước ñây không mua ñược.
Quá rủi ro cho người cho vay.
Một ñồng không phải là một ñồng?
lekhuongninh.googlepages.com 23

Người cho vay không thể kiểm soát ñược.
ða dạng hóa ñể giảm rủi ro thì vấn ñề trên càng
nghiêm trọng hơn.
Các chương trình tín dụng hoạch ñịnh trước khó
ñạt ñược mục tiêu.
lekhuongninh.googlepages.com 24
II.2.
Thu nhập trong sản xuất nông nghiệp
:
Sản phẩm bán với giá thấp do:
Sản xuất nhiều.
Kiểm soát giá nông sản.
Nhập khẩu nông sản giá rẻ.
Thị trường hàng hóa không hiệu quả.
Dẫn ñến thu nhập, khả năng trả nợ, khả năng tiết kiệm
thấp.
Khiến chánh phủ thực thi
chính sách lãi suất thấp
.
Nhược ñiểm của chính sách này (Chương 5).
lekhuongninh.googlepages.com 25
II.3.
Rủi ro trong sản xuất nông nghiệp
:
ðặc ñiểm:
Phụ thuộc vào thời tiết.
Chu kỳ thu hồi vốn dài.
Tính chất mùa vụ.
Hệ thống tiếp thị yếu.
Rủi ro cao và mang tính liên hoàn.

Dẫn ñến hạn chế tín dụng.
Hạn chế về vốn nên khó phòng ngừa rủi ro.