Xoay quanh tác phẩm Con cò của CLV- Lớp 9

1) Mạch cảm xúc của bài thơ:
Bài thơ được phát triển từ hình tượng trung tâm con cò, được gợi ra từ
những câu ca dao rất quen thuộc. Hình ảnh con cò được tác giải phát
triển mở rộng theo ý nghĩa biểu tượng vad tâph trung hướng về biểu
hiện tình mẹ lớn lao, sâu nặng
_"Con cò" mang âm điệu đồng giao, nhịp thơ mang âm hưởng dân ca,
dân ca dằm thắm nhẹ nhàn. Nói lên tình yêu thương con đẹp đẽcao cả
của người mẹ, sự nâng đớ bồi đắp tình yêu thương trong lời ru của con
người đối với cong người. Bài thơ là những lời ru chia thành 3 khúc. 3
khúc ru có ý nghĩa biểu tượnghình ảnh con cò
2/ Ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh con cò trong bìa thơ
a) Hình ảnh con cò qua lời thơ bắt đầu đến với tuổi ấu thơ :
" Khi con còn bế trên tay

Có cánh cò đang bay"
Lời vào bài giới thiệu con cò 1 cách tựu nhiên, hợp lí qua những lời ru
của mẹ khi con càn nằm trong nôi. Lơig ru ầu ơ gắn với cách cò đang
bayvà cứ dần dần thấm vào tâm hồn của con tự nhiên, âu yếm như là
bắt đầu từ vô thức, bản năng như là dòng suối trong mát, như dòng
sữa ngọt ngào của mẹ. Con chưa hiểu và chưa cần hiểu nhưng tuổi thơ
của con không thể thiếu lời ru với những cách cò ấy. Con cò bay la,
con cò bay lã, con cò cổng phủ , con cò đồng đăng, con cò xa tổ, con
cò ăn đêm, cò sợ sáo măn. Cách vận dụng của nhà thơ rất sáng tạo, ở
chổ là không trích nguyên câu ca dao mà chỉ trích một phần 1 và từ
ngữ rồi đưa trong mạch thơ, mạch cảm xúc của mình vào trong lời ru
của mẹ. Hình ảnh on cò trong lời ru của mẹ gợi tả không gian và thời
gian và khung cảnh quen thuộc của cuộc sống êm đềm, bình lặng ở
nơi làng quê. "Con cò bay la, con cò bay lã" gơih tả cuộc sống thanh
bình ,no đủ. Còn hình ảnh con cò xa tổ, đi đêm gặp càn mềm sợ xáo
mă lại tượng trưng cho hình ảnh con người - người mẹ nhọc nhằn, vất
vả, lăm lũ , kiếm ăn nuôi con cái, hình ảnh cò mẹ chết trong còn hơn

sống đục để khỏi đau lòng con.

CON CÒ
Đã là người Việt nam, ai lớn lên mà chẳng mang theo, dù ít, dù nhiều
hơi ấm của những lời ru, những lời yêu thương êm đềm khi xưa mẹ hát.
Đã mang trong mình dòng máu Việt, ai mà chẳng có một góc tuổi thơ
trong sang, hồn nhiên, chập chờn theo đôi cánh cò trắng ở nơi sâu
thẳm hoài niệm, tâm hồn. Chế Lan Viên cũng vậy, ông cũng là người
Việt Nam, dòng máu chảy trong huyết quản ông cũng mang tên Lạc
Hồng, có lẽ vì thế, trong thơ ông, dù là suy ngẫm, dù là triết lí, ta vẫn
gặp lời ru ầu ơ của mẹ, ta vẫn thấy kỉ niệm tuổi thơ nồng cháy, ta vẫn
nghe trong gió thong thả nhịp vỗ cánh cò. Và “Con cò” là bài thơ tiêu
biểu cho một hồn thơ như thế, một bài thơ mà chất triết lí, suy tưởng
đã hoà làm một với những lời ca đẹp đẽ nhất ca ngợi tình mẹ, ca ngợi ý
nghĩa của những lời hát ru với cuộc đời mỗi con người.
Trong trang thơ, cánh cò không tự có, không tự hiện hữu bất di bất dịch
như muôn vàn câu chữ của thi ca, nó phải bay ra từ một miền xa xôi
lắm. Chế Lan Viên đã đánh thức cánh cò yên ngủ, gọi cò về với những
lời ru ấp ủ trong tâm hồn thi nhân để rồi, qua lời ru của mẹ trên trang
thơ, con cò bắt đầu đến với tuổi thơ diệu kì của đứa trẻ. Dịu dàng, ên ái,
người mẹ bắt đầu thủ thỉ, tâm tình với niềm yêu thương tha thiết: “Con
cò bế trên tay
Con chưa biết cánh cò
Nhưng trong lời mẹ hát
Có cánh cò đang bay”
Rất tự nhiên, mẹ thấy con vẫn còn bé bỏng lắm, vẫn còn phải bế trên
tay mẹ. Con đã biết cánh cò trắng là gì đâu, con đã biết cuộc đời xung
quanh là gì đâu, con chỉ đón nhận cuộc đời một cách vô thức. Vô thhức
thôi nhưng dường như đứa trẻ đã cảm nhận được cánh cò trắng đang
bay đến bên mình, đã nghe thấy âm điệu ngọt ngào trong trẻo của lời

ru. Em chưa hiểu tình mẹ, nhưng mơ hồ, em đã thấy bên em một sự che
chở, vỗ về thiêng liêng, một tình yêu thương êm đềm, trìu mến. Và
cánh cò, cánh cò bắt đầu chao lượn trong lời hát ru con:
Con cò bay la
Con cò bay lả
Con cò cổng phủ
Con cò Đồng Đăng
Thi sĩ không trích hết lời ca dao, chỉ gợi thôi mà cả một bầu không khí
đã rất xa xăm bỗng trở về nguyên vẹn. Nơi thanh bình và yên ả. Nơi ấy
có cánh cò, có những hình ảnh rất đẹp đã đi vào tiềm thức không biết
bao thế hệ con người. Ở nơi ấy, ta vẫn nghe được tiếng cuộc đời vất vả,
nhọc nhằn của người nông dân và đặc biệt là những người phụ nữ,
những người chị, người mẹ Việt Nam, tiếng những đứa con yêu thương
tha thiết, sẵn sang hi sinh cho con tất cả những cánh cò kia, dù sa cơ,
dù chết cũng xin được “xáo nước trong” để khỏi mang tiếng xấu cho
đàn con nhỏ. Dẫu rằng đó là lời hát ru, lời ca dao cách tân trong thơ
hiên đại, cánh cò vẫn mang theo cả nỗi buồn, niềm vui hoà lẫn, khiến
người đọc phải nghĩ, phải suy. Người mẹ ru con trong vất vả, nhọc nhằn
càng gieo thêm đắng cay, cái vị đẵng cay mà Xuân Quỳnh từng không
giấu nổi xúc động khi nghe câu hát ấy trong “gió Lào” và “cát trắng”
miền Trung:
“Trong gió nóng những trưa hè ngột ngạt
Mẹ ru tôi hạt cát sạn hàm răng”
Lời ru của mẹ có đứa con bé bỏng, có cánh cò yếu đuối, nó không còn là
lời hát ru nữa, nó là lời tâm tình của trái tim người mẹ nhân từ, bao
dung. Khi thì mẹ thương con, khi thì mẹ thương cánh cò cả cuộc đời yếu
đuối. Dù rằng lời ru có mang theo bao điều như thế, em bé vẫn say ngủ
ngon lành. Tình mẹ hoà vào lời ru vẫn vỗ về tâm hồn non nớt, vẫn cho
con niềm yêu thương và che chở tuyệt vời. Bầu không khí của hoài
niệm quá khứ dần dần khép lại, đưa con người trở về với thực tại, với

mẹ, với em:
Ngủ yên! Ngủ yên! Cò ơi, chớ sợ!
Cánh cò mềm mẹ đã sẵn tay nâng
Lời mẹ trứoc kia còn trầm, buồn vang lên trong cái âm điệu dài, xa
vắng vậy mà giờ đây sao trìu mến, sao tha thiết đến lạ lung, vỗ về,
nâng giấc tình yêu, thi nhân bước đến khoảng trời vời vợi chân lí, nơi ấy
có một sự thực mà cả đời người kiếm tìm mới chợt hiểu, nó ở bên ta, nó
ở giữa cuộc đời:
Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi suốt đời lòng mẹ vẫn theo con.
“Dù”, “vẫn”, sự khẳng định chắc chắn hơn bao giờ hết. Nó hiển nhiên
như chính cuộc đời. Con dù lớn khôn, dù trưởng thành đến đâu, trước
long mẹ bao la con vẫn luôn bé bỏng. Mặt trời con luôn sưởi ấm trái tim
mẹ, còn mẹ, mẹ mãi yêu con, yêu con bằng tình yêu theo bé bước đi
mãi mãi. Tình mẹ là thế, bao la, lời ru của mẹ là thế, êm đềm, tha thiết,
suốt đời con được hưởng, suốt đời con tìm thấy, nhưng chắc gì con đã
thấu hiểu, cả cuộc đời mẹ đã gửi vào trong đó tất cả tình cảm, tất cả sự
chở che, tất cả tình yêu thương êm đềm tha thiết:
Ta đi trọn kiếp con người
Cũng không đi hết mấy lời mẹ ru
( Nguyễn Duy )
Nhà thơ Nguyễn Duy đã viết những vần thơ như thế vì bằng trải ngiệm
ông đã hiểu cái bao la bất tận của tình mẹ yêu con. Còn Chế Lan Viên,
thi sĩ tìm thấy trong cánh cò yêu thương bay ra từ câu hát, một triết lí
thiêng liêng đủ soi rọi mọi tâm hồn tận ngóc ngách sâu thẳm nhất. Có
lẽ phút hiểu ra cái điều cả đời mình tìm kiếm, nhà thơ phải nén lại niềm
xúc động đến rưng rưng trực tuôn trào ra khoé mắt để viết lên cái điều
ấp ủ bấy lâu, rằng tình mẹ là vĩnh hằng, bất diệt, luôn tìm thấy bên
cuộc đời chúng ta, rằng long mẹ là bao la, vô bờ bến, luôn ôm ấp tâm
hồn mỗi con người. Với mẹ, con là hơi ấm nồng nàn, là sự sinh tồn, sự

sống, con đem lại cho mẹ hơi sống, niềm hạnh phúc yêu thương lớn
nhất cuộc đời. Ta chỉ có thể nói như vậy về cái quy luật bất biến ấy, vì
tự nó đã nói lên tất cả những điều thấm thía nhất trong cuộc đời. Biểu
tượng của long mẹ thì thiêng liêng, biểu tượng của cuộc đời thì ấm áp:
À ơi
Một con cò thôi
Con cò mẹ hát
Còng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi
Đúng như lời nhà phê bình Phạm Thu Yến viết:
“Sau lời à ơi ban đầu, người hát quên mình đang trò chuyện với đứa
con, … Người mẹ dường như đang đối thoại với chính long mình”
lời hát chỉ là lời ru qua cái “à ơi” quen thuộc, còn tất cả, chúng đã thuộc
về tâm sự của cả đời người mẹ, nghĩa là thuộc về cái thế giới nội tâm
trong sâu thẳm tâm hồn. Mẹ ru con từ lúc tóc còn xanh đến khi đầu
bạc, nào ai đếm được nỗi buồn vui cuộc đời mẹ đã gửi vào lời hát. Cánh
cò cũng thế, nó mang theo sự phát triển cuối cùng, trở thành cuộc đời,
cũng buồn, cũng vui, còng nông sâu như lßng mẹ, mẹ mang cả vào giấc
ngủ của con. Nó là tiếng long của một người phụ nữ mà cũng là tất cả
những người phụ nữ trên dất nước Việt Nam. Nó là âm thanh của một
cuộc đời khắc khổ, một kiếp sống nghèo nhưng chan chứa niềm hạnh
phúc, yêu thương chân thành mộc mạc con người Việt Nam đã ôm ấp từ
muôn thủa ngày xưa, sau luỹ tre làng, bên cây đa, bến nước, mái đình
thân thuộc. khi con cò “vỗ cánh qua nôi’ em bé đâu có biết, cò đã chở
theo cả một đời người về bên câu hát, đời người như mẹ, như chị, như
cuộc đời tất cả nhũng người phụ nữ Việt Nam chỉ biết sống, sống và hi
sinh hết thảy, trong lặng lẽ, âm thầm. Cuộc đời ấy, dù đắng, dù cay, dù
khổ đau, dù mất mát vẫn muôn đời là vậy. son sắt, thuỷ chung, cho đến
khi nhắm mắt xuôi tay, cho đến khi ngọn gió cuộc đời ngừng thổi vào
cái kiếp người đã thuộc về yêu thương và nước mắt:

Cánh của cò hai đứa đắp chung đôi
Có bao giờ cánh cò đẹp và thân thiết đến vậy không? Có bao giờ sự liên
tưởng của con người lại trong và tinh kh«i đến vậy ko? để một cánh cò
bay ra từ câu hát gợi lên cả niềm yêu thương và tấm lßng của con
người? Cò và em bé như đôi bạn thân thiết, nghĩa là cũng trong s¸ng
cũng hồn nhiên cũng chan chứa biết bao ước mơ và hi vọng như màu
cánh cò trắng, thong thả nhịp bay trên bầu trời xanh thẳm tương lai.
Hai người bạn hai tâm hồn non nớt, Đắp chung đôi cánh ấm áp của cò.
Hình ảnh thơ có cái hiện thực của cuộc đời quanh em bé vừa có cái
huyền ảo, lấp lánh của một thế giới cổ tích xa xăm, gợi lên sự gắn bó
thân thiết, cùng chia ngọt sẻ bùi, cùng bên nhau dù là trong giấc ngủ
tuổi thơ, dù là trên con đường tương lai rộng bước. cánh cò bay ra từ
câu hát ru con cũng như lời ru, cũng như tình mẹ sẽ theo con dù hết
cuộc đời. Ôi, với mỗi người, đâu có niềm hạnh phúc nào bằng niềm
hạnh phúc được che chở yêu thương trong tình mẹ bao la, vô bờ bến,
đâu có sự chuẩn bị quý giá nào bằnh tâm hồn trong s¸ng, tinh khôi mẹ
ấp ủ cho con bằng cả trái tim mình. Từ tuổi thơ, mẹ trông thấy trên
bước đường con đi , những buổi cắp sách đến trường đầy niềm vui, hi
vọng. Ở n¬i ấy vẫn có cánh cò tuổi thơ, vẫn có tình mẹ đi theo dìu dắt.
Tình mẹ cứ theo con đi suốt năm tháng, trở thành hành trang cho đứa
con bé bỏng bước vào đời. Con sẽ bước đi trong niềm tin mạnh mÏ vì:
Cánh cò trắng bay theo gót đôi chân
Cánh cò tuổi thơ sẽ chắp cánh giấc mơ đẹp đẽ, đưa em đến những
phương trời xa. Như cánh cò trong thơ Trần Đăng Khoa khiêng nắng về
đánh thức ngày mới:
“ Cánh cò trắng khiêng nắng qua s«ng…”
Cánh cò cña Chế Lan Viên biết đánh thức cả bầu trời lấp lánh hi vọng
những vì sao mơ ước, cho em thơ tương lai đẹp đẽ, sáng rực lên muôn
vạn sắc màu. Và trong muôn vàn sắc màu rực rỡ ấy, rất nhẹ nhàng
đọng lại một thứ màu dìu dịu yêu thương, màu của tình mẫu tử, để rồi

cho con. Đâu rồi cái cánh cò trắc trờ, hiểm nguy trong câu hát thủa
xưa, chỉ còn cánh cò em,, ngủ ngon trong vòng tay mẹ. Em và cò hoá
thân vào nhau trong vòng tay ấm áp yêu thương. Cứ như vậy, em bé
ngủ yên trong tình mẹ dạt dào, trong sự che chở, chăm sóc, nâng niu
ẩn chứa yêu thương vô bờ bến. Đứa bé đón nhận tình yêu, đón nhận lời
ru vô thức để rồi mang hơi ấm của lời ru vô thức ấy đi theo suốt cuộc
đời. Lời ru - giọt mật đầu tiên mẹ rót cho em bé trong cuộc đời nó sóng
sánh tình mẹ, sóng sánh không khí của đất tròi thấm vào lời ru. Em ngủ
say, ngủ say trong tình mẹ, ngủ say trong tình yêu thương của đất trời
bao la ban cho những thiên thần cho những tâm hồn bé nhỏ. Và khi ấy,
dù:
“ Con chưa biết con cò, con vạc
Con chưa biết những cành mền mẹ hát
Sữa mẹ nhiều con ngủ cgẳng phân vân”
mẹ vẫn gọi con mẹ vẫn nhắc tên con, sự lặp lại những lời yêu thương ấy
là lời nhắn nhủ, lời giãi tỏ tâm tình, tràn đầy tình yêu con. Cánh cò,
cánh vạc bay, ngân xa mãi tình yêu vô tận ấy. Em bé có hiểu tình mẹ ko
nhỉ? Nhưng thôi, cứ ngủ đi em ạ, vì còn gì em ả, thanh bình bằng giấc
ngủ của em trong lời ru ầu ơ tha thiết.
Cánh cò đến, trong lời ru tuổi thơ, dịu dàng, êm ái là vậy mà theo ta đi
mãi, đi suốt những chặng đường dài, gắn bó bền bỉ, thân thương cho
con người tựa vững chắc nhất
“ Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!”
Lời ru của mẹ vỗ về cho em ngon giấc, nó ngọt lịm, thanh bình như tình
mẹ bao thủa vẫn vậy, vẫn nhẹ nhàng nâng đỡ đời con. Và cánh cò, từ
một miền xa xăm nào đó, lại đến cùng lời mẹ hát ru, chở theo cả niềm
yêu thương ấm áp về cùng giấc ngủ trẻ thơ:
Cho cò trắng đến làm quen
Cò đứng ở quanh nôi, rồi cò vào trong tổ
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ

Lý muôn đời of tình mẹ, of lời hát ru con. Chẳng cần phải rút ra một
châm nghiệm to tát, chẳng cần phải trau chuốt lời văn, ý thơ đâu, nhẹ
nhàng thôi, giản đơn thôi, thi sĩ làm xao xác tận sâu thẳm tâm hồn
người đọc;
“ Dù ở gần con
Dù ở xa con
Lên rừng xuỗng bể
Cò sẽ tìm con
Cò mãi yêu con”
Ta tự hỏi lòng chẳng lẽ còn thứ tình cảm tha thiết, mãnh liệt hơn thứ
tình cảm kia nữa? Một tình cảm vượt lên trên tất cả khó khăn, ngăn
cách, nối liền những nẻo xa xăm, một tình cảm có sức lay động, ám ảnh
tâm can dù mới chỉ làn đầu nhìn thấy. ôi! Tình mẫu tử… có lẽ còn thiêng
liêng hơn mọi điÒu thiêng liêng nhất. Lặp cấu trúc ngữ pháp ư? đối ư?
Và còn cả điệp từ nữa? đừng hỏi vỉ sao thi sĩ lại viết như thế, vì đâu còn
cách nào khác diễn tả hết sự thiêng liêng cao quý of tình mẹ, of tấm
lòng ăm ắp nhân hậu đầy yêu thương trong trái tim người mẹ dành cho
con. Con có thể ngủ yên, có thể vui sướng cắp sách đến trường, có thể
vững bước chắc trên đường đời song gió, tất cả vì đã có tình mẹ chở
che, nâng bước con đi. Dù ở đâu, dù ở trong bất cứ hoàn cảnh nào, lòng
mẹ cũng như cánh cò kia, vẫn bên con, vẫn lặn lội đi tìm, lặn lội sưởi
ấm trái tim con, cho con sức mạnh, cho con niềm tin vào cuộc sống. Mẹ
có thể làm tất cả vì con như cánh cò kia một đời hi sinh ko mệt mỏi. Lời
thơ ẩn chứa một sức mạnh tiềm tàng, một sự khẳng định chắc chắn:
tình mẹ bền chặt sẽ theo con đi suốt cuộc đời, sẽ trở thành một phần
tâm hồm ko thể thiếu, soi rọi mọi nẻo đường con sẽ bước chân qua.
Tình mẹ, lònh yêu thương bao la của mẹ sẽ gửi trọn vào cuộc đời con
mãi mãi, vì với mẹ đâu còn thứ gỉ thiêng liêng và gần gũi hơn con, hơn
vầng mặt trời ấm ý nghĩa nhất đời mẹ, hơn lẽ sống mà vì nó mẹ có thể
dâng trọn cuộc đời. Từ gấp lại trang sách, em bé sẽ theo cò bước thẳng

vào cuộc đời mai sau. Kì thực em bé vẫn còn bé bỏng lắm, vẫn còn đang
ngủ ngon lành trong cánh nôi tuổi thơ nhưng ước mơ of mẹ về một
tương lai đẹp mai sau cứ theo tình yêu cháy lên mãi. mẹ độc thoại với
chính lònh mình, tự soi long mình trong tình cảm yêu con tha thiết:
“ Lớn lên, lớn lên, lớn lên…
Con làm gì?
Con làm thi sĩ
Cánh cò trắng lại bay hoài kh«ng nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn…”
Chưa bao giờ ước mơ cháy bỏng, tha thiết đến như thế, mẹ ước mơ và
gửi trọn ước mơ ấy vào đôi chân con mai này sẽ bước trên đường đời,
sẽ vươn tới những khát khao mẹ ấp ủ bằng cả niềm tin. mẹ hỏi lòng và
tự trả lời cho câu hỏi: mẹ muốn con làm thi sĩ, mang cái đẹp đến cho
cuộc đời qua những vần thơ về mẹ, về con, về cuộc sống xung quanh
đang từng ngày nuôi con lớn khôn. Mẹ muốn cuộc đời con mãi mãi đẹp.
mãi mãi trong sáng như bài thơ đẹp đẽ nhất. Và bên con, cánh cò vẫn
còn đó, vẫn bền bỉ chở ý thơ theo đôi cánh bay bổng. cò mãi mãi hồn
nhiên trong sáng, mãi mãi đem theo ý thơ gắn kết cuộc đời, cò sẽ còn
mãi mãi dịu nhẹ, khẽ lướt trong hơi mát câu văn tô điểm thêm giá trị
tinh thần of cuộc sống, nuôi lớn những tâm hồn đẹp đẽ biết ước mơ.
Cánh cò cứ lớn dần, cứ đẹp dần trong lời ru of mẹ, chở yêu thương đi
khắp nẻo thế gian. Cánh cò đã đuợc hình tượng hoá thành tình mẹ, yêu
thương, che chở, nuôi dưỡng tâm hồn con. Phải sống trong cái nôi yêu
thương ấy, phải để lêi ru thấm vào từng hơi thở, ta mới chợt hiểu tình
mẹ cao đẹp, bao la quý giá biÕt nhường nào. Mẹ ru con đó là sự yên ổn
thanh bình. Từ lâu lời ru rất đỗi bình dị, từ cánh cò rất đỗi thân quen,
thi sĩ đã khái quát thành triết cảm, of tình mẫu tử thiêng liêng…
Từ hình ảnh con cò,nhà thơ Chế Lan Viên đã suy ngẫm và triết lý về lời
ru và lòng mẹ đối với cuộc đời mỗi con người. Thật vậy,tình yêu thương

bao la ,sâu thẳm nơi trái tim người mẹ đã cất thành lời hát "Dù ở gần
con/Dù ở xa con",câu thơ ngắn mà sao tha thiết thế ,lại đan xen nhuần
nhuyễn với thành ngữ "lên rừng xuống bể".Con dù ở đâu,ở bất cứ nơi
nào trên trái đất,"dù ở gần" hay "ở xa",và trong suốt hành trình dài
rộng của cuộc đời,có thể con sẽ gặp những khó khăn thử thách,những
biến cố thăng trầm,phải "lên rừng xuống bể" nhưng "cò sẽ tìm con","cò
mãi yêu con".Hình ảnh con cò biểu tượng cho tấm lòng người mẹ suốt
đời này mẹ vẫn "sẽ" và "mãi" ở bên con,việc sử dụng từ ngữ trên đã
góp phần khẳng định,nhấn mạnh quy luật,chân lý bất biến,vĩnh hằng
của tình mẹ,lòng mẹ.Theo thời gian ,con sẽ dần khôn lớn,trưởng
thành,có thể một ngày nào đó con sẽ không ở bên mẹ nữa nhưng có
một điều không bao giờ thay đổi như chân lý cuộc đời "Con dù lớn vẫn
là con của mẹ/Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con",dù thế nào thì con vẫn
mãi là con của mẹ,,con dù khôn lớn trưởng thành đến mức nào đi chăng
nữa thì trong ánh mắt dịu hiền,chan chứa tình yêu thương của mẹ,con
mãi là đứa con yêu bé bỏng cần được chở che nâng đỡ.Và mẹ bao giờ
cũng ở bên con,chở che cho con như thuở con còn nằm trong nôi.Mẹ dù
không còn trên thế gian này đi chăng nữa nhưng tình mẹ,lòng mẹ thì
"vẫn mãi theo con",mẹ vẫn dõi theo từng bước con đi,luôn theo sát con
trên mọi nẻo đường đời bởi con là bến bờ,là lẽ sống sinh tồn là mặt trờ
mang hơi ấm cho cuộc đời mẹ.Bằng sự lặp lại của điệp từ "dù",một lần
nữa nhà thơ những cảm xúc yêu thương trào dâng trong lòng người
mẹ.Từ sự thấu hiểu mà khái quát thành một quy luật tình mẫu tử
thiêng liêng,phải chăng điều đó đã làm nên cái hay,cái rất riêng ở thơ
Chế Lan Viên? Và quy luật tình cảm ấy cũng từng được Nguyễn Duy
khái quát "Ta đi trọn kiếp con người/Cũng không đi hết mấy lời mẹ
ru".Tình mẹ,lòng mẹ cùng lời ru ngọt ngào êm đềm nơi trái tim người
mẹ yêu thương sẽ theo ta đi suốt cuộc đời như một hành trang tinh
thần của tình mẫu tử.
Đề bài: Trình bày cách hiểu của em về 2câu thơ :

''Con dẫu lớn vẫn là con của mẹ
Đi suốt cuộc đời lòng mẹ vẫn theo con ''
Bài làm:
Với 16 chữ, điệp từ ngữ cặp hình ảnh ''mẹ,con''''vẫn''
Mẹ và con bên nhau suốt cả cuộc đời, con có mẹ, mẹ có con, trong đó
mẹ chở che, ru vỗ, nâng đỡ con .Hai câu thơ ngắn vừa thể hiện cảm xúc
về tình mẹ của nhà thơ vừa thể hiện sự trải nghiệm để rút ra quy luật
tình cảm của muôn đời con luôn cần có mẹ , mẹ luôn dõi theo con
.Trong cảm xúc của mẹ con dù trưởng thành đến bao nhiêu vẫn bé
bỏng khi về bên mẹ , vẫn cần mẹ yêu thương , mẹ là nguồn sức mạnh
đỡ nâng tâm hồn con .Hai câu thơ không chỉ khái quát tình ý nghĩa của
tình mẫu tử giản dị gần gũi nhưng cao cả thiêng liêng ,bất diệt mà còn
tô đậm tiếng lòng thiết tha của mẹ đôi với con, niềm xúc động dâng
trào của con đối với mẹ .
Sự cảm nhận trải nghiệm của nhà thơ cũng là sự đồng vọng của muôn
người trong cuộc đời khi thấu nhận tình yêu bao la của mẹ đối với con
bất chấp mọi biến thiên cả thế sự của thiên sinh
Chất triết lý nhưng trữ tình thiết tha
Bay từ cửa phủ, bay về đồng đăng.
Câu ca dao khá quen thuộc với người Việt Nam. hình ảnh con cò cũng
được mươn để ví cho hình ảnh những người phụ nữ. Đặc biệt là hình
ảnh người mẹ, tình mẹ. cũng có lẽ vì thế mà năm 1962, nhà thơ trữ tình
Chế Lan Viênđã sử dụng hình ảnh cánh có trong những câu ca dao để ca
ngợi tình mẹ thiêng liêng, cao cả qua bài thơ "Con cò"- một trong
những bài thơ tiêu biểu và nổi tiếng của ông.
con còn bế trên tay

sữa mẹ nhiều con ngủ chẳng phân vân.
những dòng thơ thật nhẹ nhàng, êm ái, thấm đẫm tình thương của mẹ.
khi con còn nằm trong vòng tay của mẹ, con nào biết đến "con cò",

"con vạc", con nào biết đến "những cành mềm mẹ hát" nhưng mẹ đã
mang cánh cò đến với con trong những lời ru ấm êm của mẹ. ở các câu
bốn và câu tám chữ, điệp ngữ "con cò" được nhắc đi nhắc lại như là lời
ru ngân nga, dịu dàng, như là lời mẹ muốn kể cho con nghe về hình ảnh
con cò bằng chất giọng mượt mà, êm ái.
hình ảnh con cò đã được chế lan viên sử dụng làm hình tượng bao trùm
lên toàn bài thơ mà đâu đó thấp thoáng có hình ảnh của mẹ, có hình
ảnh của một người một đời tần tảo sớm khuya nuôi con khôn lớn. hình
ảnh con cò "ăn đêm", cò "xa tổ", cò "sợ gặp cành mềm", cò "sợ xáo
măng" gợi lên cho ta biết bao hình ảnh. hình ảnh cò lẻ loi một mình
kiếm ăn trong đêm tối nhưng phải chăng đó cũng lả hình ảnh của mẹ,
của người phụ nữ một đời vất vả với cuộc sống miêu sinh đầy khó khăn,
gian khổ. thế nhưng mẹ vẫn luôn muốn hát cho con nghe về tình yêu
quê hương, đất nước và rồi con sẽ hiểu được tình yêu mà mẹ dành cho
con bao la, vô tận đến nhường nào. mẹ luôn muốn con yên tâm chìm
vào giấc ngủ, mẹ muốn con hãy ngủ ngon để luôn nhìn thấy cánh cò
bay lượn không biết mỏi vì đã có mẹ mãi ở bên vỗ về, che chở: "Sữa mẹ
nhiều con ngủ chẳng phân vân".
mẹ luôn mong con được hưởng trọn tình yêu thương của tuổi ấu thơ.
trong lời ru của mẹ không chỉ mang đến cho con những cánh cò mà nó
còn mang đến cho con hơi xuân ấm áp, dòng sữa trắng trong ngọt ngào
của mẹ đưa con vào giấc ngủ say nồng. Và mẹ lại vỗ về và chắp cánh
cho những ước mơ của con trong câu hát ru ấy và trong cả những suy
nghĩ của con.
ngủ yên! ngủ yên! ngủ yên
cho cò trắng đến làm quen
…….
cánh của cò hai đứa đắp chung đôi.
mẹ nâng niu con trong từng câu hát và cũng là ấp iu nâng giấc con thơ.
Một sự nhân hoá ở cánh cò để diễn tả cho sự chăm chút, ân cần của mẹ

đối với con. Con và cò là bạn và cũng là con của mẹ, sẽ cùng nhau sánh
bước trên đường đời tương lai.
Mai khôn lớn con theo cò đi học
……
………
trước hiên nhà và trong hơi mát câu văn.
mẹ là người cho con sự sống, nuôi con lớn khôn cả về thể xác lẫn tâm
hồn: “Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ” - và cánh cò ở đây lại là
khát vọng sáng tạo, ý chí vươn lên. Cánh cò trong những lời ru lại mang
những suy nghĩ triết lý sâu sắc. con sẽ lớn lên và đi trên con đường của
chính mình. Con sẽ không ở bên mẹ nữa nhưng con biết có 1 chân lý
cuộc đời không bao giờ thay đổi:
dù ở gần con
dù ở xa con
…….
Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con.
ôi! tình mẹ bao la biết mấy. cho dù khi con còn tấm bé cho đến lúc
trưởng thành, mẹ vẫn luôn dõi theo những bước đi của con trên đường
đời. mỗi lần con vấp ngã, mẹ sẽ luôn ở bên con, sẽ là động lực để con
đứng dậy và tiếp tục bước đi trên chính đôi chân của mình.
nhưng dù con có khôn lớn, con có đi hết trăm núi, ngàn khe nhưng có
bao giờ con hiểu hết lòng của mẹ:
con đi trăm núi ngàn khe
chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm.
trước tình mẹ bao la vô tận đến thế, ta đã cảm động biết bao. nhưng
bất chợt lại cảm thấy hối hận biết bao. hối hận vì những lần đã hiểu lầm
mẹ. thật ra, trong mỗi chúng ta cũng đã không ít lần hiểu lầm mẹ. vậy
mà mẹ luôn vì con. vì con mà mẹ phải chịu đựng tất cả. vì con mà đã
nhiều đêm mẹ khóc thầm không ngủ. nhưng chúng ta ai nào có biết
tâm trạng mẹ lúc ấy, ai nào có biết mẹ đã khóc nhiều như thế. lại một

lần nữa ta đã hiểu được sự chịu đựng của mẹ như thế nào.
rồi có những ngày con đau ốm, mẹ luôn túc trực suốt đêm không chợp
mắt. mẹ lại khóc, mẹ khóc vì thương cho đứa con bé bỏng, tội nghiệp.
mẹ luôn mong người bị ốm hôm nay không phải là con mà chính là mẹ.
mẹ luôn muốn nhận những gì đau khổ và vất vả nhất về mình vì con.
thế nhưng, ai đã biết, ai đã hiểu cho tình thương của mẹ.
không chỉ có thế, mẹ luôn là người có tấm lòng bao dung và độ lượng
nhất. mẹ luôn tha thứ cho những lỗi lầm của con để mong con có thể
vững bước trên đường đời. tất cả, tất cả những gì mẹ mang đến cho con
đều là những tình thương sâu thẳm tận đấy lòng của mẹ.
Cho dù con đã trưởng thành, đã từng nếm trải nhiều lẽ của cuộc đời thì
bao giờ con cũng là con của mẹ và mẹ luôn mong muốn che chở, bao
dung con như khi con còn thơ bé. một triết lý của cuộc sống nhưng sao
vẫn rất nhẹ nhàng.
À ơi!
một con cò thôi
…….
đến hát
quanh nôi.
Hai tiếng “à ơi” quen thuộc trong những lời ru được cất lên thật mượt
mà. chỉ là một con cò trong lời mẹ hát thôi thế nhưng có biết bao điều
vừa gần gũi vừa sâu xa. Khi cất lên những lời hát ru, là lúc mẹ gửi gắm
trong cánh cò cả cuộc đời mẹ, có những cay đắng lẫn ngọt bùi. mặc dù
CLV không nhắc đến những nếm trải của cuộc đời mẹ song những câu
thơ của ông cho ta hiểu thêm rằng trong cánh cò kia chất chứa những
nỗi nông sâu của cuộc đời mẹ.
lời ru là một khúc hát yêu thương mà mẹ dành cho con. m ẹ đã hoá
thân thành cánh cò mang nhiều ý nghĩa sâu xa, kết tụ sự hi sinh, gian
khổ để những lời yêu thương càng thêm sâu sắc. và hình ảnh cò đã dần
đi vào tầm thức của tuổi thơ con, nó sẽ theo con suốt cuộc đời bởi vì

đâu đó trong hình ảnh cánh cò kia đó là hình ảnh của người mẹ con
kính yêu
thế đấy, tình mẹ thật thiêng liêng, cao đẹp. hình ảnh mẹ luôn đẹp nhất
và rực rỡ trong lòng chúng con.
hình ảnh những con cò thật giản dị nhưng nhờ sự khéo léo của mình,
chế lan viên đã mượn hình ảnh ấy ví cho hình tượng của người mẹ,
người phụ nữ việt nam - một hình tượng bất tử.
sưu tầm
phân tích :con cò của Chế Lan Viên
Con cò là hình ảnh quen thuộc với làng quê Việt Nam tự bao đời. Chính vì thế mà từ
lúc nào không biết, hình ảnh cò đã đi vào ca dao, dân ca Việt Nam một cách bình
thường nhưng lại mang ý nghĩa sâu sắc biểu trưng cho hình tượng người phụ nữ Việt
Nam chịu thương chịu khó. Và cũng có khi hình ảnh cò được mượn để ví cho thân
phận người phụ nữ thấp bé trước xã hội phong kiến lúc bấy giờ. Cảm nhận từ tình
mẹ thiêng liêng, cảm nhận vẻ đẹp sâu sắc của hình ảnh cò, tác giả Chế Lan Viên đã
mượn chất liệu là những bài ca dao, dân ca Việt Nam để dệt nên bài thơ "Con cò" ca
ngợi tình mẫu tử thiêng liêng và nỗi nhọc nhằn nuôi con khôn lớn của người phụ nữ,
người mẹ. Bài thơ đã nhanh chóng được mọi người biết đến và trở thành một trong
những tác phẩm tiêu biểu viết về tình mẹ.
Khổ thơ đầu được viết một cách nhẹ nhàng, êm, ái:
Con còn bế trên tay
Con chưa biết con cò
Nhưng trong lời mẹ ru
Có cánh cò đang bay
"Con cò bay la
Con cò bay lả
Con cò cổng phủ
Con cò Đồng Đăng"
Cò một mình, cò phải kiếm lấy ăn
Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ

"Con cò ăn đêm
Con cò xa tổ
Cò gặp cành mềm
Cò sợ xáo măng "
Ngủ yên! ngủ yên! Cò ơi, chớ sợ
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân
Con chưa biết con cò, con vạc
Con chưa biết cành mềm mẹ hát
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân.
Đúng là đứa trẻ còn quá bé bỏng để hiểu được thế nào là "con cò", "con vạc", thế
nhưng ngay từ giấc ngủ đầu nôi, người mẹ đã nhẹ nhàng đem cánh cò đến với con
bằng lời ru dịu dàng, nồng ấm. Điệp từ "con cò" được nhắc đi, nhắc lại ở câu bốn đến
câu tám của khổ thơ đầu như một điệp khúc ngân nga, nhịp nhàng. Người đọc cảm
nhận được trong thơ có nhạc. Nhạc điệu là lời ru của mẹ đối với con, là lời kể, tả của
mẹ về hình ảnh cò trong dân gian cho con nghe. Hình ảnh "con cò bay la, bay lả",
từ "cổng phủ" cho đến "Đồng Đăng" miêu tả hình ảnh cò thung dung bay lượn một
cách tự do trên khắp mọi nẻo quê hương, trở thành biểu tượng gắn bó với làng quê
Việt Nam. Hình ảnh cò "xa tổ", cò "ăn đêm", sợ gặp "cành mềm", sợ bị "xáo măng"
gợi hình ảnh cò lẻ loi một mình đi kiếm mồi trong đêm tăm tối có muôn vàn cạm bẫy
đang chực chờ phía trước. Phải chăng, tác giả muốn nhắc đến thân phận yếu đuối
của người phụ nữ và nỗi vất vả gian truân trong cuộc mưu sinh để nuôi con âm
thầm, khi bên ngoài xã hội còn nhiều cạm bẫy đang chực chờ. Mặc dù người mẹ biết
con mình còn quá bé bỏng trước cuộc đời. Nhưng mẹ muốn hát cho con nghe để con
hình thành tình yêu thương đối với những gì thuộc về quê hương, đất nước, hiểu
được tình thương bao la mà mẹ dành cho con. Bên cạnh đó, mẹ muốn con hãy yên
tâm trước cuộc đời, vì đã có mẹ chở che trong câu: "sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng
phân vân". Đọc đến đây, ta cảm động trước tình mẹ bao la, sâu sắc, vỗ về, chở che
ta từ khi còn tấm bé. Để rồi, khi ta từng bước trưởng thành, vẫn có mẹ bên cạnh xẻ
chia:

Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!
Cho cò trắng đến làm quen
Cò đứng ở quanh nôi
Rồi cò vào trong tổ
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi.
Mai khôn lớn con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân
Lớn lên! Lớn lên! Lớn lên!
Con làm gì?
Con làm thi sĩ!
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà và trong hơi mát câu văn.
Khổ thơ thứ hai có thể chia làm ba giai đoạn, tựu chung lại vẫn là ý nghĩa của hình
ảnh cò gắn bó mật thiết và trở nên người bạn đồng hành đối với cuộc đời con trẻ từ
lúc ấu thơ cho đến khi trưởng thành.
Đoạn đầu từ:
Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!
Cho cò trắng đến làm quen
Cò đứng ở quanh nôi
Rồi cò vào trong tổ
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi.
Là mối tương quan mật thiết giữa cò với con trẻ trong suốt thời thơ ấu. Cò "đứng ở
quanh nôi", rồi cò "vào trong tổ"; còn có ngủ thì cò mới ngủ. Hình ảnh cò tới đây
không còn là hình ảnh con cò giản dị nữa, mà đã ẩn dụ cho hình tượng người mẹ
chăm sóc, vỗ về, ấp iu cho con từng miếng ăn, giấc ngủ. Khi con lớn hơn một chút
thì tình yêu mẹ dành cho con như thế nào? Đoạn thứ hai:
" Mai khôn lớn con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân"

là hình ảnh đồng hành của người mẹ với con mình trong thời niên thiếu. Buổi ban
đầu chập chững bước vào cuộc đời, đứa trẻ cần lắm đôi tay dìu dắt của mẹ. Thế
nhưng, người mẹ sẽ không dìu dắt con mãi mãi, mà theo năm tháng, mẹ tập cho con
tự bước đi trên đôi chân chính mình. Có thể thấy: ban đầu, thì cò dắt con đi học.
Nhưng dần dà, cánh trắng cò chỉ bay theo gót chân con. Khi con đến giai đoạn niên
thiếu, tình thương của mẹ dành cho con đã có cách thể hiện khác. Mẹ không còn
nâng niu con nữa, mà chỉ đồng hành bên con, dõi theo mỗi bước chân con. Mẹ muốn
con tự đi trong cuộc đời bằng đôi chân của chính mình. Vì chỉ có thế, bước chân con
mới vững chãi, không sợ bị vấp ngã. Ta cảm nhận được tình mẹ vừa sâu sắc, lại vừa
phong phú, cách thể hiện đa dạng. Một lần nữa, ta hiểu thêm về mẹ, chợt nhận hối
hận ra ta cũng đã có lúc hiểu lầm về mẹ. Đoạn thứ ba nói lên hình ảnh cò-hình ảnh
mẹ đã đi vào tiềm thức, hóa nên tâm hồn phong phú cho con người khi trưởng
thành:
Lớn lên! Lớn lên! Lớn lên!
Con làm gì?
Con làm thi sĩ!
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà và trong hơi mát câu văn.
Cho dù lúc trưởng thành con có làm bất cứ nghề nghiệp gì, thì hình ảnh mẹ luôn là
nguồn cảm xúc dạt dào, là chất xúc tác giúp con thành công hơn trên bước đường
công danh sự nghiệp. Hình ảnh thân thương của mẹ trở nên ý nghĩa lớn lao với cuộc
đời mỗi người.
Khổ thơ thứ ba thật giản dị mà lại gây nên xúc động với người đọc bởi lời mẹ chân
tình, tha thiết:
Dù được gần con
Dù ở xa con
Lên rừng, xuống bể
Cò sẽ tìm con
Cò mãi yêu con
Con dù lớn, vẫn là con của mẹ

Đi hết đời, lòng mẹ vẫn yêu con.
Phải chăng đây cũng chính là lời tự sự của tất cả những người mẹ có con cái đã
trưởng thành, có khung trời và lối đi riêng? Cho dù bất cứ nơi đâu, bất cứ hoàn cảnh
nào, mẹ vẫn dang rộng vòng tay yêu thương, vẫn là bến bờ, là điểm tựa cho con
bởi:" con dù lớn vẫn là con của mẹ". Thế nên "đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con". Có
biết bao nhiêu thứ tình cảm trên đời, nhưng có tình nào bao la, sâu sắc và vô tận
như tình mẹ dành cho ta.
Bài thơ được mở đầu bằng những câu hát ru và kết lại cũng bằng lời ru à ơi:
À ơi!
Một con cò thôi
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi
Ngủ đi! Ngủ đi!
Cho cánh cò, cánh vạc
Cho cả sắc trời
Đến hát
Quanh nôi.
Lời ru đến lúc này sao thắm đượm quá đỗi tình mẫu tử thiêng liêng của mẹ.
Lại một lần nữa các cụm từ:"ngủ đi", "cánh cò, cánh vạc", "nôi" được nhắc lại nhằm
gợi về kỉ niệm tuổi thơ, nhắc nhớ về giấc ngủ đầu nôi cũng là dấu ấn thiêng liêng
trong tâm thức của mỗi người.
Chế Lan Viên đã sáng tác bài thơ này với một sự chiêm nghiệm sâu sắc về tình mẹ
con. Ông đã thể hiện niềm yêu kính đối với hình tượng người mẹ bằng giọng thơ nhẹ
nhàng, trau chuốt.
Tình mẹ, chắc có lẽ trong tâm thức mỗi con người đều cảm nhận được. Thế nhưng,
với bài thơ "Con Cò" của Chế Lan Viên, ta như được trãi nghiệm và hiểu thêm một
cách sâu sắc về ý nghĩa của tình mẹ trong cuộc đời của mỗi con người.