Ngữ Văn 7 (Bài 26)

TiÕt 106: Sèng chÕt mÆc bay
- Phạm
Duy Tốn -
A. Mục tiêu cần đạt
- Hiểu được giá trị hiện thực, nhân đạo và những thành công nghệ thuật của
truyện ngắn “ Sống chết mặc bay”
-Có kĩ năng đọc, cảm thụ tác phẩm văn học
- Giáo dục ý thức trách nhiệm, lòng thương và sự đồng cảm với nỗi khổ, sự
khó khăn của con người
* Trọng tâm: Nguy cơ vỡ đê và sự chống cự của người dân .
B.Chuẩn bị:
-Giáo viên: sgk + sgv
- Học sinh: soạn bài
C.Các bước lên lớp
1. Ổn định tổ chức
2.Kiểm tra
? Kể tên các văn bản nghị luận đã học và xác định luận điểm chính?
-tinh thần yêu nước của nhân dân ta; Sự giàu đẹp của Tiếng Việt; Đức tính
giản dị của Bác Hồ và Ý nghĩa văn chương
3.Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi bảng
GV hướng dẫn đọc :Chú ý –
- phân biệt cách đọc . giọng
kể , tả của tác giả .
- giọng quan phụ mẫu luôn
hách dịch hống hách , nạt nộ .
- giọng sợ sệt ,khúm núm của
thầy đề , dân phu….
* gọi 1 HS đọc phần tác giả ,
tác phẩm
GV Con hãy giới thiệu vài nét

về tác giả Phạm Duy Tốn ?
?Tác phẩm ra đời trong thời
điểm nào? kể về chuyện gì ?
GV đưa ảnh tác giả
HS đ ọc tiếp.
Tóm tắt cốt truyện ?
Truyện kẻ lại việc làm , thái
độ vô trách nhiệm cùng bản
chất ích kỉ đến độ vô liêm sỉ,
chỉ lo ăn chơi hưởng lạc
không mảy may rung động
trước cảnh lụt lội cuốn trôi
người, của , nhà cửa của
nhân dân, của bọn quan lại
phong kiến tại đồng bằng
Bắc Bộ.
HS trả lời
Ra đời trong buổi đầu hình
I - Đọc - T ìm hiểu chung .
1- Đọc - hiểu chú thích .
a - đọc :
b -Chú thích :
- Tác giả :Ph ạm Duy Tốn
(1883 – 1924) . Quê ở Thường
Tín - Hà Tây .
- Tác phẩm:
Ra đời trong buổi đầu hình
thành thể loại truyện ngắn
hiện đại của VN (đầu thế kỉ
XX)

Viết về chuyện hộ đê, chống
Đề tài : Viết về cảnh lũ lụt ở
sông Nhị Hà .
GV giới thiệu về truyện ngắn
hiện đại?
- Truyện ngắn hiện đại: Viết
bằng văn xuôi tiếng việt hiện
đại thiên về kể chuyện thực,
thường khắc hoạ một hiện
tượng, phát hiện một nét cơ
bản trong quan hệ nhân sinh,
đời sống
Học sinh đọc từ khó ( sgk)
Thu ỷ - ho ả - đ ạo –t ặc , trong
4 thứ giặc ấy nhân dân xếp giặc
nước và giặc lụt lên đầu . Cho
đến nay qua hàng bao thế kỉ
người dân vùng châu thổ
sông hồng miền bắc việt nam
đã phải đương đầu với cảnh
thuỷ thần nổi giận . lũ lụt .vỡ
đê , người chết , nhà trôi ….
HS quan s át nhanh b ản đ ồ
thành thể loại truyện ngắn hiện
đại của VN (đầu thế kỉ XX)
Viết về chuyện hộ đê, chống
lụt tại đồng bằng bắc bộ
Sống chết mặc bây” được coi
là một trong những sáng tác
mở đầu khuynh hướng văn học

hiện thực ở nước ta.
- Về đề tài : Tác giả lấy đề tài
trong cuộc sống thực của xã
hội, đó là cảnh hàng năm người
nông dân ở đồng bằng Bắc bộ
phải đương đầu với sự tàn phá
dữ dội của thiên nhiên để bảo
vệ cuộc sống chính mình. Cảnh
dân phu hộ đê, chống với cơn
lũ được tác tác giả miêu tả cụ
thể.
HS đọc những chú thích trên
lụt tại đồng bằng bắc bộ
c- Giải nghĩa từ khó :1, 2, 3 ,
4 ,6,7, 9, 12,…
Chúng ta chuyển sang tìm
hiểu về thể loại và bố cục của
văn bản .
?Văn bản thuộc thể loại gì?
truyện kể theo ngôi nào ? trình
tự ra sao?
Văn bản có bố cục mấy phần?
Cho biết nội dung từng phần ?
Thể loại:Truyện ngắn
kể theo ngôi thứ 3 , trình tự
thời gian v à công việc .
- Bố cục 3 phần
P
1
: t ừ đầu ->khúc đê này hỏng

mất => Nguy cơ vỡ đê và sự
chống cự tuỵêt vọng của người
dân.
P
2
: tiếp -> điếu mày=>Cảnh
quan lại cùng lũ nha lại hộ đê ở
trong đ ình
P
3
: còn lại =>Cảnh vỡ đê .
2- Thể loại và bố cục
- Thể loại:Truyện ngắn
- Bố cục : 3 phần
để hiểu nội dung tiết học này
cô mời 1 con đọc phần 1 của
văn bản .

* Sự nguy kịch của con đê
II- Đọc - tìm hiểu hi tiết
Gọi hs đọc đoạn văn từ đầu
dến “hỏng mất “
?Nêu nội dung đoạn văn con
vừa đọc ?
Thảo lu ận nhóm :5phút
C¶nh d©n phu hé ®ª ®ưỵc kĨ
b»ng nh÷ng chi tiÕt nµo?
(Thêi gian , kh«ng gian , ®Þa
điĨm , phư¬ng tiƯn , con
ngưêi , am thanh )

Các chi tiết đó gợi cho em có
suy nghó gì ?
-?các chi tiết đó gợi cho con
suy nghĩ g ì?
Trong tình cảnh ấy con thấy
thái đ ộ của những người hộ
đê ra sao ?
?Nếu được chứng kiến cảnh
này ,em có nhận xét gì ?
?Em hãy tưởng tượng và miêu
tả lại cảnh dân chúng đang hộ
đê ?( tả lại hình ảnh trong
SGK)
?Em có nhận xét gì về nghệ
thuật miêu tả của tác giả
trong đoạn văn ?
- Cách miêu tả này gợi cho em
nhận xét gì về cảnh con đê ?
Gv Bàng cách kết hợp ngòi bút
tả thực với biểu cảm ,trữ tình
,tác gia đã làm lay động lòng
người đọc trước khung cảnh hộ
và sức chống cự của người
dân
- Thời gian : Gần một giờ đêm
-Không gian :trời mưa tầm
tã .Nước sông NHò Hà lên quá
to
-Đòa điểm :Khúc sông làng x
thuộc phũ X hai ba đoạn đã

thẩm lậu
- người : Hàng trăm nghìn
người
- âm thanh: tiếng tù và , tiếng
người gọi nhau
- Tình trạng con đê vô cùng
nguy cấp ,dự báo trước những
gì nguy hiểm sắp đến
Tích cưc, khẩn trương cuống
quýt
-Hàng trăm nghìn người bì
bõm dưới bùn lầy ,ướt lướt
thướt như chuột lột vác đất ,
cát , gậy gộc đào đất đắp đê .
mệt , đói, khơng khí căng thẳng
lo lắng .
- Nghệ thuật miêu tả, đối lập
tăng cấp
Sức trời >< sức người
thế nước > < thế đê
- Nhiều từ láy tượng hình,kết
hợp ngôn ngữ nói và ngôn ngữ
1- Cảnh dân hộ đê
- Thời gian : Gần một giờ
đêm
-Không gian :trời mưa tầm
tã .Nước sông NHò Hà lên
quá to
-Đòa điểm :Khúc sông làng x
thuộc phũ X hai ba đoạn đã

thẩm lậu
* Nghệ thuật : miêu tả, đối
lập tăng cấp.
Sức trời >< sức người
thế nước > < thế đê
- Nhiều từ láy tượng hình,kết
hợp ngôn ngữ nói và ngôn
đê đầy nguy hiểm ấy
?Như vậy qua đoạn văn em
cảm nhận được điều gì ?
T ại sao tác giả lại nêu ra khúc
sơng l àng X, thuộc phủ X mà
khơng nêu cụ thể ?
Bài t ập củng cố
GV liên h ệ thực tế vỡ
đê sơng đà 1971
biểu cảm : lo thay ,nguy thay -
Cảnh người dân đang vật lộn
căng thẳng vất vả đến cực độ
trước nguy cơ đê vỡ
- tác giả khơng muốn người
đọc hiểu cụ thể , chỉ muốn bạn
đọc hiểu câu chuyện mà tác giả
kể khơng chỉ xảy ra ở một làng,
một phủ cụ thể mà là hiện
tượng khá phổ biến ở đồng
bằng Bắc Bộ nước ta thời
phong kiến.
ngữ biểu cảm : lo thay ,nguy
thay

=> Cảnh người dân đang vật
lộn căng thẳng vất vả đến cực
độ trước nguy cơ đê vỡ
3. Củng cố hướng dẫn về nhà
?Đọc diễn cảm đoạn văn
?Hãy tưởng tượng và miêu tả cảnh dân làng X hộ đê trong đoạn
trích . -Đọc kó lại văn bản tìm hiểu kó đoạn văn đã phân tích-
Xem và soạn kó phần diễn biến tiếp theo.