Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
A-Đặt vấn đề
I/ Lý do :
Con ngời đợc sinh ra theo quy luật tự nhiên của loài ngời, nhng nó thực sự phát
triển bền vững trong chiếc nôi của nền giáo dục hiện đại. Trong xu thế phát triển
của thế giới, để đào tạo nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam,
con ngời từng bớc phát triển, đi sâu vào nền kinh tế tri thức- đối tợng nhân cách
đủ năng lực làm chủ tri thức mới và công nghệ mới không ai khác chính là trẻ
em. Sự chuẩn bị đó phải bắt đầu từ trẻ em- lứa tuổi học sinh tiểu học. Trẻ em khi
sinh ra đợc thiên nhiên cho cơ thể ngời và bộ óc con ngời. Tuy nhiên trong quá
trình phát triển của cá thể lĩnh hội nền giáo dục của nhiều môi trờng khác nhau
đã biến chúng thành những đứa trẻ khác nhau. Điều đó lí giải rằng vì sao trong
một lớp học- cùng một độ tuổi lại xảy ra nhiều đối tợng học sinh mà các nha f
giáo dục phân chia thành đối tợng học sinh giỏi- khá- trung bình- yếu.
Đố với trẻ em từ 6 tuổi trở lên cuộc sống thờng ngày và gia đình không kham
nổi việc giáo dục trẻ em. Lúc này chỉ có nhà trờng mới có thể tạo ra cái mới cho
các em. Trong các đối tợng học sinh thì đố tợng học sinh yếu cần đợc quan tâm
trớc nhất, bởi vì các em cha đật đợc những yếu tố mà các bạn đã có. Giáo dục
( cụ thể là giáo viên) cần tạo ra cái mới cho các em. Các em cần đợc đứng trong
hành ngũ của sự hội nhập. Bởi vì ngay từ khi sinh ra các em đã là con ngời. Và
mỗi em đều có khả năng bỏ ngỏ nh nhau để trở thành chính mình, không phụ
thuộc vào hoàn cảnh xuất thân. Đây là quan điểm của một nền giáo dục thực sự
nhân văn và dân chủ. Và cũng không dễ dàng triển khai những điều còn qua ít ỏi
ở những học sinh yếu mà không bị cái gì cản trở và cũng không cản trở ai. Nhà
trờng- ngời thầy đóng vai trò quyết định trên bớc đờng chinh phục HS yếu đó.
Khó khăn nh vậy nên ngời giáo viên có trách nhiệm tìm ra hớng đây trong chơng
trình dành cho HS yếu kém- ngồi nhầm lớp, giúp các em đủ tự tin để học tiếp
lên các lớp trên.
II/ Thực trạng và nguyên nhân
1. Khó khăn cơ bản
a) Học sinh
Trong tổng số 8 HS của lớp có 4 HS đợc đánh giá là HS yếu (1 HS ngồi
nhầm lớp) chiếm 50%. Các em xuất thân trong các hoàn cảnh và cuộc sống
khác nhau. Cụ thể:
- Tố chất kém: 1 em
- Hoàn cảnh gia đình, kinh tế khó khăn: 1 em
- Không chăm chỉ học tập: 2 em
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
Ngoài những lí do cơ bản trên, các em ít đợc sự quan tâm của gia đình, phụ
huynh bỏ bê cho nhà trờng và thầy cô phụ trách, HS lại là dân tộc thiểu số
nên khả năng tiếp cận và am hiểu xã hội kém nên việc định hớng học tập cho
bản thân thiếu rõ ràng, học mang tính đối phó, bỏ bê bài học dẫn đến hổng
kiến thức cơ bản ban đầu. Và những khó khăn đó mà các em không hứng thú
trong học tập thiếu sự cố gắng ban đầu.
b) Giáo viên
Mặc dù phụ trách lớp có 8 HS nhng đối tợng chủ yếu là HS trung bình và
kém trong đó có 1 em ngồi nhầm lớp (kĩ năng đọc viết cha thành thạo, tính
toán chậm, khả năng nhân chia rất yếu ) nên việc chia kiến thức trong 1 tiết
học rất khó khăn vì sự chi phối của thời tố chức giờ học.
Ngoài thời gian lên lớp, hoạt động ngoài giờ, thời gian phụ đạo. cho học sinh
yếu còn ít ỏi do điều kiện chung của trờng.
Tâm lí còn chán nản trứoc những HS yếu.
2. Bên cạnh khó khăn có những thuận lợi nhất định
- có 4 HS yếu nhng mức độ yếu không đồng đều .
- HS cha có mặc cảm tự ti trớc các bạn cùng lớp.
Sau đây là bảng danh sách học sinh yếu kém lớp 4C đầu học kì I năm học
2007- 2008:
TT Họ và tên Toán Tiếng Việt Ghi chú
1 Hà Văn Chiến 4 3 HS yếu
2 Lô Văn Dũng 3 3 HS yếu
3 Lơng Văn Thông 3 3 HS yếu
4 Hà Văn Tới 1 2 HS ngồi nhầm lớp
( em Hà Văn Tới không biết đọc, đánh vần chậm, viết kém)
B- Giải quyết vấn đề
I. Công tác chuẩn bị
- GV nhận lớp ổn định nề nếp.
- Khảo sát chất lợng, phân loại đối tợng.
- Khảo sát lần hai với đối tợng HS yếu kém và ngồi nhầm lớp.
- Xác đinh HS yếu kĩ năng gì.
- Kiểm tra tâm lí học sinh và nguyên nhân gây yếu.
- Hớng dẫn HS cách sử dung sách vở.
- Bố trí chỗ ngồi để HS khá giúp đỡ thêm các HS yếu.
II. Lập kế hoạch đối với HS yếu và HS ngồi nhầm lớp
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
- Lập kế hoạch gặp gỡ liên lạc phụ huynh học sinh với quan điểm hợp tác
và phát triển, dự kiếm các tình huống:
Phụ huynh quan tâm sẵn sàng hợp tác cùng giáo viên
Phụ huynh quan tâm nhng thiếu kiến thức để giúp HS học tập ở nhà
Phụ huynh thờ ơ vô trách nhiệm giao phó cho giáo viên
- Lập kế hoạch kiểm tra thờng kì dới nhiều hình thức 15, 1 tiết
- Lập kế hoạch dạy phụ đạo ( xin ý kiến nhà trờng)
- Lập hồ sơ theo dõi HS yếu nhằm có cơ sở điêù chỉnh kế hoạch dạy học
- III/ Thực hiện nhiệm vụ:
Một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà ngời GV cần thực hiện với HS yếu
kém đó là : lập kế hoạch dạy học chính khóa và kế hoạch phụ đạo.
1. Kế hoạch Dạy học chính khóa:
DH chính khóa là dạy học theo chơng trrình của Bộ GD- ĐT ban hành. Khó
khăn lớn nhất của GV là làm sao phân bố lợng kiến thức phù hợp cả 3 đối tợng
mà không ảnh hởng đến thời gian của nhng tiết học khác. Trong đó với đối tợng
HS ngồi nhầm lớp, yêu cầu về kiến thức và kĩ năng đặt ra chỉ ở mức sơ giản nhất.
Khối lợng kiến thức cho mỗi tiết học là 3-4 bài tập đơn giãn (với môn Toán ). ở
môn Tiếng Việt chủ yếu rè luyện kĩ năng đọc, viết. Với HS yếu càn tạo cho các
em cơ hội đễ các em đợc bày tỏ ý kiến, đợc thực hành cùng các bạn giúp các em
đợc làm mẫu thễ hiện trớc các bạn.
Qua khão sát cho thấy chũ yếu các em yếu về toán và Tiếng việt (đọc, viết). Nếu
giải quyết đợc các vấn đề về Toán và Tiếng Việt tức là GV đã khơi thông đợc
mạch kiến thức trong các em,giup các em theo kịp các bạn trong lớp.
a) Hớng dẫn học môn Toán:
Đặc diễm của những HS yếu Toán là trí tuệ kém, thiếu tập trung và khả năng ghi
nhớ kiến thức kém. Vì vậy GV cần dãn dắt từ từ bỏi vì Toán học là môn học đòi
hỏi t duy nhng những HS yếu kém về mặt t duy rất kém nên đôi khi cần phải áp
đặt kiến thức đối với các em.
- HS thực sự giải quyết đợc các vấn đề về toán khi biết cách thực hiện các
phép cộng trừ , nhân, chia. ở lớp 4 phép cộng, trừ đợc thực hiện tới lớp
triệu nên việc rèn luyện cho các em kĩ năng đọc đúng các số có tới 9 chữ
số là rắt quan trọng,thông qua đọc đúng số các em sẽ biết cách thực hiện
các phép tính +, -, x, :, vì vậy giáo viên cần cho các em điều kiện để đợc
đọc viết số nh : Tổ chức thi theo nhóm 2 ngời; 1 em đọc số, 1 em viết số
bạn vừa đọc và ngợc lại- GV là trọng tài kịp thời động viên khích lệ, uốn
nắn sửa chữa.
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
- Với phép tính nhân chia: HS lớp 4 thực hiện tới số có 3 chữ só nhân nhẩm
để tìm số d rất khó đối với HS. Vì vậy trong 1 tiết học chỉ yêu cầu HS
thực hiện 1 số bài tập nhất định để các em có thời gian tính toán làm bài
xong. Nh vậy các em định hình đợc cách tính và tiếp tục củng cố cách
tính qua các giờ phụ đạo.
b) Hớng dẫn học môn Tiếng Việt ( đọc, viết)
HS yếu Tiếng Việt có đặc điểm giống nhau là một phần do trí nhớ kém,
phần còn lại do lời đọc, thiếu nhẫn nại khi luyện đọc mà dẫn đến đọc kém
cần đợc đọc nhiều, viết nhiều, theo nhiều cách khác nhau. Việc hớng dẫn
học sinh yếu đọc trong tiết học chính khóa rất hạn chế vì tốc độ đọc của
các em ảnh hớng tới thời gian của giờ học. Trong giờ tập đọc các em đợc
đọc nhiều câu, nhiều đoạn khác nhau, đọc cho bạn khác nghe. Ngoài ra
trong các phân môn khác các yêu cầu bài tập cần để cho HS yếu đọc để
rèn kĩ năng đọc. Ngoài ra khi đánh giá, GV không nên yêu cầu cao quá
với HS mà chỉ động viên khích lệ các em.
Về kĩ năng viết GV hớng dẫn viết và dùng phơng pháp nghe viết để học sinh viết
bài. Sau khi HS viết xong cần cho các em thời gian để khảo lại bài viết để kịp
thời sửa chữa những sai sót của các em.
Khi đánh giá cần động viên, khích lệ các em. Không nên áp đặt theo tiêu chuẩn
với HS thông thờng.
2. kế hoạch phụ đạo
Việc phụ đạo HS yếu kém không diễn ra theo nội dung chơng trình của Bộ nhng
không nên diễn ra một cách tùy tiện. Để thực sự có hiệu quả GV cần nắm rõ HS
yếu cái gì ? mạch kiến thức nào để có kế hoạch bồi dỡng cụ thể. Với HS ngồi
nhầm lớp cần chú ý kĩ năng thực hiện 4 phép tính và giải toán đơn giản, đọc viết
thông thờng.
a) Với môn Toán
Giờ học phụ đạo các em có đợc nhiều thời gian hơn dành cho bài tập vận dụng.
Ngoài ra với HS lớp 4 đã bắt đầu học các dạng Toán phức tạp có lời văn và hình
học. Vì vậy GV cần giúp các em lập đợc sổ tay Toán học cho riêng mình trong
đó ở mỗi dạng Toán hệ thống đợc công thức, thứ tự các bớc giải giúp các em có
định hớng trong làm bài tập.
VD: +/ Để dạy tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó:
Giúp các em: hiểu tổng và tỉ số của 2 số
các bớc giải:
*) vẽ sơ đồ
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
*) tìm tổng số phần bằng nhau
*) tìm số bé
*) tìm số lớn
+/ Diện tích hình bình hành:
S= a x h S: diện tích
a: độ dài đáy
h: chiều cao
Chiều cao hình bình hành: h= S : a
độ dài đáy hình bình hành: a= S : h
Nh vậy với mỗi bài toán sau khi giúp học sinh tìm hiểu đề bài, học sinh xác định
đợc dạng toán và áp dụng theo khuôn mẫu để giải đợc bài tập, nâng cao khả
năng suy nghĩ, tính toán, các em có niềm tin vào bản thân sau mỗi bài tập.
b) Với môn Tiếng Việt
Với đối tợng HS này cần phải phân chia chỗ ngồi của các em đẻ các em đợc học
theo nhóm đối tợng bằng nhau.
Trong giờ phụ đạo cũng luyện đọc, luyện viết có thể cho 2 HS giúp đỡ nhau đọc
viết.
VD: Viết bài Bè xuôi Sông La
Câu 1: HS A đọc thì HS B viết
Câu 2: HS B đọc thì HS A viết
Nh vậy cùng 1 lúc GV rèn cả 2 khả năng đọc viết mà không mất thời gian, tạo đ-
ợc tính thi đua cho các em.
Để thăm dò sự tiến bộ của HS, sau một thời gian học tập GV có thể tổ chức kiểm
tra chất lợng theo nhiều cách nh: KT viết, làm bài trắc nghiệm để nắm đợc tâm
lí và sự tiến bộ của HS để điều chỉnh kế hoạch dạy học của mình.
IV/ Nhận xét
- Qua thực hiện một số kế hoạch dạy học với HS yếu kém. Ngồi nhầm lớp
các em đã có sự tiến bộ so với đầu kì với mỗi các nhân.
- Qua các giờ học các em mạnh dạn phát biểu.
- Tham gia tích cực
Kết quả đến giữa học kì II
T
T
Họ và tên
Khảo sát Đối chứng
Khảo sát CL KTĐK Lần I KTĐK Lần II KTĐK Lần III
T TV T Đ V C T Đ V C T Đ V C
1 Chiến 4 3 6 6 2 4 4 6 5 6 3 9 7 8
2 Dũng 3 3 5 7 4 6 6 5 6 6 5 7 7 7
3 Thông 3 3 3 6 1 4 5 5 5 5 5 9 5 7
4 Tới 1 2 1 4 2 3 1 3 2 3 3 6 3 5
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
Ghi chú: Hà Văn Tới là HS ngồi nhầm lớp đến thời điểm này đã đã biết đọc viét
mặc dù còn chậm.
V/ Bài học kinh nghiệm
- GV cần xác định nhiệm trong năm học.
- Phân loại đối tợng HS và tìm hiểu nguyên nhân yếu kém.
- Tổ chức lớp học
- Lập kế hoạch dạy học phù hợp với đối tợng HS, tạo cơ hội cho HS yếu
kém tham gia trả lời, nêu ý kiến của bản thân, kịp thời động viên, khích
lệ.
- Lập thời gian phụ đạo cho HS có hiệu quả, chất lợng.
- Kiểm tra chất lợng thờng kì để nắm rõ tiến bộ của HS để điều chỉnh kế
hoạch dạy học thích hợp.
C. Kết luận
Trong dạy học có lẽ không có GV nào muốn HS của minh yếu kém trong học
tập, nhng tồn tại đó vẫn còn ở các lớp học. Việc dạy hiện nay đợc đánh giá theo
tiêu chuẩn Dạy thật- học thật- đánh giá thật thì ngời hớng dẫn học nhiều nhất
là là GV, việc biết cách hớng dẫn hấp dẫn HS biết vợt qua khó khăn về kiến thức,
kĩ năng là ngời GV đã mang lại niềm vui sự tự tin cho các em khi cắp sách đến
trờng, giúp các em vơn tới một xã hội phát triển, sẵn sàng sánh vai cùng các
cờng quốc năm châu nh Bác Hồ mong muốn.
Bài viết này chủ yếu bàn về một số vấn đề trong tổ chức dạy học cho HS yếu
kém và ngồi nhầm lớp qua thực tế giảng dạy ở lớp 4C- lớp nằm ở vùng đặc biệt
khó khăn của trờng.
Rất mong sự đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp. Xin cám ơn!
Phú Sơn, ngày 18/4/2008.
Ngời viết: Lê Khắc Sơn.
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
Thiết kế giáo án
Tiết thực hành kĩ năng và tiết dành cho địa phơng
môn Đạo đức lớp 4
I/Đặt vấn đề
Cùng với các môn học khác, môn Đạo đức trong chơng trình Tiểu học có vị
trí rất quan trọng, nó góp phần bồi dỡng và phát triển hài hoà về mặt nhân cách
hoàn thành mục tiêu giáo dục toàn diện về : Đức- Trí-Thể -Mĩ cho học sinh.
Môn đạo đức lớp 4 vừa tiếp tục phát triển kiến thức, kĩ năng, thái độ mà các em
đã đợc trang bị một cách toàn diện, hệ thống từ các lớp 1,2,3 vừa nhằm giúp học
sinh:
- Có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật phù
hợp với lứa tuổi trong các mối quan hệ với ông bà cha mẹ;với thầy ,cô giáo;với
lao động và ngời lao động;với những ngời gặp khó khăn và hoạn nạn;với mọi ng-
ời khi giao tiếp; trong việc giữ gìn các công trình công cộng,bảo vệ môi trờng và
thực hiện luật giao thông; trong việc thực hiện quyền đợc có ý kiến và bày tỏ ý
kiến;trong việc tiết kiệm tiền của,thời giờ và thực hiện nhiệm vụ của bản thân.
-Từng bớc hình thành kĩ năng bày tỏ ý kiến,thái độ của bản thân đối với những
quan niệm,hành vi,việc làm có liên quan đến các chuẩn mực đã học ;kĩ năng lựa
chọn cách ứng xử phù hợp với chuẩn mực trong các tình huống và biết thực hiện
các chuẩn mực đã học trong cuộc sống hàng ngày.
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
Trên cơ sở đợc trang bị kiến thức,luyện tập thực hành kĩ năng đạo đức mà có
tình cảm thái độ đúng đắn nh : Yêu thơng ông bà, cha mẹ; kính trọng, biết ơn
thầy, cô giáo và những ngời lao động; thông cảm với những ngời gặp khó khăn
hoạn nạn; tôn trọng mọi ngời khi giao tiếp; có ý thức trung thực,vợt khó trong
học tập,tiết kiệm tiền của;có ý thức giữ gìn các công trình công cộng,bảo vệ môi
trờng và thc hiên tốt luật giao thông.
Vị trí môn Đạo đức quan trọng nh vậy nhng khó khăn nhất khi thực hiện chơng
trình là các tiết thực hành kĩ năng và tiết dành cho địa phơng. Trong chơng trình
Đạo đức lớp 4,các tiết thực hành kĩ năng và tiết dành cho địa phơng đợc phân
phối là 7 tiết/tổng số 35 tiết (chiếm 20 % ). Vì thế việc nâng cao chất lợng dạy
học các tiết học này là rất quan trọng.Điều khó khăn là các tiết này không đợc
biên tập sẵn trong sách Đạo đức 4 cũng nh không có trong tài liệu tham khảo của
giáo viên. Cho nên khi thực hiện các tiết dạy này giáo viên rất lúng túng không
biết lựa chọn nội dung, phơng pháp,hình thức dạy học nào để vừa đáp ứng yêu
cầu chuẩn kiến thức,kĩ năng đề ra vừa hấp dẫn lôi cuốn học sinh nâng cao chất l-
ợng dạy và học.Làm thế nào để chuẩn bị và tổ chức dạy học thành công các tiết
dạy này là câu hỏi của tất cả giáo viên đứng lớp. Trớc thực trạng đó bớc vào năm
học 2008-2009 tôi đã nghiên cứu xây dựng các tiết thực hành kĩ năng và tiết
dành cho địa phơng theo hớng tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh với
mong muốn khắc phục đợc những khó khăn của bản thân cũng nh đồng nghiệp,
từng bớc nâng cao chất lợng dạy học môn đạo đức lớp 4,hoàn thành mục tiêu kế
hoạch dạy học đề ra.
II/Thực trạng
Bản thân tôi trong quá trình dạy và dự giờ giáo viên nhận thấy: khi dạy các tiết
thực hành kĩ năng và tiết dành cho địa phơng môn Đạo đức ,giáo viên và học
sinh gặp những khó khăn nh sau:
- Đối với giáo viên:
+ Do vốn hiểu biết,trình độ và nghiệp vụ s phạm không đồng đều cho nên giáo
viên thực sự lúng túng trong việc lựa chọn nội dung,phơng pháp,hình thức tổ
chức dạy học phù hợp,đáp ứng yêu cầu đề ra.
+ Các hình thức dạy học mà giáo viên đa ra còn đơn điệu,lặp lại trong nhiều
tiết,chủ yếu theo một khuôn mẫu chung.
+ Nhiều giáo viên sử dụng lại các tình huống đã học ở các tiết trớc hặc sử dụng
lại các câu hỏi để hệ thống kiến thức một cách đơn thuần.
+Đặc biệt ở 3 tiết dành cho địa phơng giáo viên thực sự lúng túng bởi không biết
chọn nội dung nào,đa vào tiết dạy mức độ nào để phù hợp với học sinh,với thực
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
tế địa phơng mà lại kích thích ở các em tính ham học,ham hiểu biết để từ đó giáo
dục các emtình yêu quê hơng đất nớc,có nghĩa cử cao đẹp với gia đình, bạn bè,
thầy cô và cộng đồng xã hội.
-Đối với học sinh :
+ Học sinh không hứng thú học tập,thờ ơ với những nội dung giáo viên đa ra.
+ Các em không tích cực, chủ động trong học tập nên giờ học kém sôi nổi cha
phát huy hết những kiến thức kĩ năng của các em.
+Đối với những học sinh yếu,rụt rè không có điều kiện tham gia bày tỏ ý kiến
thái độ của mình cùng với các bạn bè.Giờ học cha chú trọng đến yêu cầu thực
hành ,rèn luyện khả năng ứng xử giao tiếp trong các tình huống đạo đức gần gũi
đối với các em.
Từ những hạn chế của giáo viên và học sinh nh trên nên giờ học cha có hiệu
quả nh mong muốn. Khảo sát một số tiết thực hành kĩ năng và tiết dành cho địa
phơng môn Đạo đức lớp 4C Trờng Tiểu học Phú Sơn 2 năm học 2007-2008
thu đợc kết quả nh sau:
Lớp
Tổng số
học sinh Hoàn thành tốt (A
+
) Hoàn thành(A)
Cha hoàn thành
4c 8em 1 em = 12,5 % 4em = 50,0 % 3 em = 37,5 %
Trớc thực trạng đó cho nên ngay từ đầu năm học 2008-2009 bản thân tôi đã
nghiên cứu kĩ nội dung chơng trình, các tài liệu tham khảo,phơng pháp dạy học
môn Đạo đức lớp 4 ,mạnh dạn xây dựng các tiết thực hành kĩ năng và tiết dành
cho địa phơng vừa phục vụ cho việc dạy học của bản thân và nếu đợc có thể áp
dụng cho thực tế chung của cả khối 4 trong toàn trờng .
IIi/Nội dung
A. Hệ thống nội dung chơng trình:
- Chơng trình Đạo lớp 4 mới có 14 bài chính đợc biên tập trong sách Đạo đức lớp
4 dạy trong 28 tiết (mỗi tuần 1 tiết-mỗi bài 2 tiết ).Tiết thực hành kĩ năng có
4tiết-mỗi học kì 2 tiết.Tiết dành cho địa phơng có 3 tiết ,thực hiện vào cuối kì - -
Phân phối cụ thể nh sau:
Học kì I: Tiết thực hành kĩ năng giữa kì I là tiết 11(sau khi đã học xong tiết
2 của bài 5 ).Tiết thực hành kĩ năng cuối kì I là tiết thứ 18 (sau khi đã học xong
tiết 2 của bài 8).
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
Học kì II:Tiết thực hành kĩ năng giữa kì II là tiết thứ 25. Tiết thực hành kĩ
năng cuối kì II và cả năm là tiết thứ 35 (tiết cuối cùng của môn đạo đức lớp
4 ).Tiết dành cho địa phơng phân phối ở các tiết 32,33,34.
B. Xây dựng tiết thực hành kĩ năng và tiết dành cho địa phơng:
Căn cứ vào nội dung của các tiết trớc đã học ,căn cứvào tình hình học sinh và
điều kiện cụ thể của nhà trờng ,mỗi tiết thực hành kĩ năng hay tiết dành cho địa
phơng tôi thiết kế từ 3 đến 4 hoạt động.Mỗi hoạt động gắn liền với những hình
thức dạy học phù hợp. Các hoạt động mà tôi thờng sử dụng là:
+Hoạt động xử lý tình huống.
+Tổ chức trò chơi học tập.
+Hái hoa dân chủ.
+Đóng vai .
+Thi trả lời nhanh
Tất cả các hoạt động trên đều gắn với nội dung các bài các em đã học và căn
cứ vào tâm lí lứa tuổi để các em củng cố,luyện tập những kiến thức ,kĩ năng đã
học ,vận dụng vào thực tế cuộc sống, học tập, sinh hoạt và giao tiếp.
C.Một số ví dụ cụ thể:
- Do điều kiện và phạm vi sáng kiến , tôi chỉ đa ra mô hình hai tiết đặc trng cơ
bản về thực hành kĩ năng và dành cho địa phơng.
Tiết 11: Thực hành kĩ năng giữa kì I
Để xây dựng tiết thực hành kĩ năng giữa kì I cần bám vào nội dung của các bài
sau đây:
Bài 1: Trung thực trong học tập
Bài 2:Vợt khó trong học tập
Bài 3:Biết bày tỏ ý kiến
Bài 4:Tiết kiệm tiền của
Bài 5:Tiết kiệm thời giờ
Qua các tiết học trên các em đã nắm đợc các chuẩn mực đạo đức này nhng vận
dụng vào thực tế thì còn nhiều hạn chế. Để vận dụng các chuẩn mực đạo đức đã
học và biến nó thành hành vi của bản thân rất khó khăn đối với các em, nhiều
lúc cha rèn đợc tính vợt khó vơn lên trong học tập . Các em cha mạnh dạn đấu
tranh với những hành vi thiếu trung thực , không quan tâm ý kiến của bạn và
cũng không tự mình bày tỏ ý kiến về một việc nào đó. Đây cũng là bản chất của
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
học sinh vùng sâu , xa chúng tôi . Với thực tế trên, tôi đã xây dựng giáo án dạy
tiết thực hành kỹ năng giữa học kỳ 1 nh sau:
I. Mục tiêu: Qua tiết thực hành kĩ năng giữa kì I giúp học sinh:
- Củng cố thói quen trung thực trong cuộc sống nói chung , trung thực trong học
tập nói riêng, có ý thức vợt khó vơn lên trong học tập để mau tiến bộ.
- Mạnh dạn bày tỏ ý kiến và biết lắng nghe ý kiến của mọi ngời ; biết lựa chọn
và hành động đúng .
II. Chuẩn bị:
- Một số mẫu chuyện về tấm gơng trung thực, vợt khó trong học tập
-Thẻ 3 màu (đồ dùng cho học sinh cả lớp) để học sinh lựa chọn đúng sai
- Một số tình huống phù hợp với nội dung các bài đã học .
- Đồ dùng để đóng vai
- Nội dung trò chơi phù hợp với các bài đã học
- Phiếu học tập, cây hoa điểm 10.
III /Hoạt động dạy học :
Khởi động
Cho lớp hát bài : "Hổng dám đâu"
Hỏi : Qua bài hát em thấy bạn nhỏ
trong bài hát thế nào ?
- Từ đầu năm đến nay các em đã học
những bài nào?
- Giáo viên nhận xét và giới thiệu bài
-Không bỏ học đi chơi, chăm chỉ vợt
khó để học tập.
- Học sinh nêu từ bài 1 đến bài 5
- Học sinh khác nhận xét
Hoạt động 1:Xử lý tình huống
*. Mục tiêu:
- Học sinh nhận thức đợc : Cần phải trung thực trong mọi việc nói chung và
trong học tập nói riêng.
- Biết rèn luyện mình và giúp đỡ mọi ngời, có tính trung thực trog cuộc sống nói
chung và trung thực trong học tập nói riêng.
*. Tiến hành hoạt động:
- Giáo viên chia lớp thành ba nhóm và
giao nhiệm vụ cho các nhóm( để cho
hấp dẫn GV nên đặt tên cho 3 nhóm:
Trung thực, Thật thà , Thẳng thắn)
- Mỗi nhóm 1 tờ phiếu có ghi các tình
Các nhóm nhận nhiệm vụ và thực hiện
nhiệm vụ của mình.
Học sinh nêu yêu cầu
* Thảo luận nhóm tìm cách giải quyết
và đóng vai diễn lại tình huống và cách
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
huống cần xử lí.
* Tình huống 1: (Nhóm Trung thực)
Trong giờ kiểm tra lịch sử, Mai không
làm đợc bài nên Mai ngỏ ý muốn xin
chép bài của Lan.
- Theo em Lan sẽ xử lí nh thế nào ?
- Nếu em là Lan em sẽ làm gì trong
tình huống đó ? Vì sao ?
*Tình huống 2: (Nhóm Thật thà)
Trong giờ học kỹ thuật Nam mải ngồi
chơi không chịu làm bài. Khi cô giáo
gọi trình bày sản phẩm Nam vờ kêu
mệt. Ngồi cạnh Nam, Việt biết rõ điều
đó.
- Theo em Việt sẽ làm gì trong tình
huống đó? Vì sao?
* Tình huống 3 : (Nhóm Thẳng thắn)
-Giờ kiểm tra Tiếng việt hôm nay, bạn
Hà giở tài liệu chép nên đợc điểm rất
cao. Na ngồi cạnh trông thấybạn quay
cóp?
- Là Na em sẽ làm gì trong tình huống
đó? Vì sao ?
-Trung thực trong học bài có lợi gì?
*Giáo viên nhận xét các nhóm hoạt
động
*Giáo viên kết luận:Trung thực trong
cuộc sống nói chung và trung thực
trong học tập nói riêng sẽ giúp mình
mau chóng tiến bộ và đợc mọi ngời
xử lí tình huống.
- HS có nhiều ý kiến sau đó nhóm sẽ
thống nhất chọn một ý kiến để trình
bày.Chẳng hạn:
+ Lan sẽ khuyên Mai không nên chép
bài của ngời khác. Lan sẽ giúp bạn học
tập để lần sau Mai đạt đợc kết quả tốt
hơn.
+ Em nên khuyên bạn không nên chép
bài ngời khác, mà nên có gắng học ,
có nh vậy mới mong tiến bộ
- Học sinh nhóm 2 thảo luận đa ra ý
kiến thống nhất.
- Việt sẽ khuyên Nam nên thú thật với
cô giáo. Nếu Nam không nghe Việt
nên báo trực tiếp với cô giáo- Có nh
vậy mới giúp Nam tiến bộ đợc.
- Học sinh nhóm3 thảo luận rồi cử đại
diện trình bày trớc lớp.
- Em sẽ khuyên bạn không nên giở tài
liệu, mà phải tự suy nghĩ để làm bài.
Nếu Hà không nghe thì em sẽ báo với
cô giáo, có nh vậy Hà mới cố gắng học
bài.
- Trung thực trong học tập sẽ thể hiện
đợc mình là ngời có lòng tự trọng và sẽ
đợc mọi ngời quý mến.
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
quý mến.
Hoạt động 2: Hái hoa dân chủ
* Mục tiêu:
- Giúp học sinh rèn luyện kỹ năng vợt khó trong học tập tốt hơn.
- Dù có khó khăn đến đâu cũng kiên trì vợt qua để học tập tốt hơn.
*Chuẩn bị : Giáo viên chuẩn bị cây hoa và các thăm ghi sẵn các câu hỏi theo yêu
cầu của tiết học . Học sinh ôn lại các bài đã học .
* Tiến hành hoạt động:
- Giáo viên giới thiệu cây hoa: Trên mỗi bông hoa có câu hỏi cho học sinh trả
lời mang nội dung vợt khó trong học tập .
Nội dung của các bông hoa là:
1: Kể lại tấm gơng vợt khó mà em biết
qua thực tế hoặc qua tivi ,sách báo
2: Hãy nêu những việc làm thể hiện sự
vợt khó trong học tập ?
3: Gặp bài tập khó nghĩ mãi mà không
làm đợc.Chị Mai nói để chị làm cho.
- Em có đồng ý với ý kiến của chị Mai
không? vì sao ?
4: Nhà Hải cách xa trờng nên Hải th-
ờng đi học muộn.Em sẽ làm gì giúp
Hải để đi học đúng giờ ?
5: Em đã gặp những khó khăn gì trong
học tập ? Trớc khó khăn đó em phải
làm gì?
* Học sinh thi đua bắt thăm thảo luận
theo nhóm sau đó cử đại diện lên trình
bày trớc lớp.
- Học sinh sẽ kể tấm gơng vợt khó
trong học tập mà em đã đợc chứng
kiến hoặc qua sách báo.
- Nhà xa trờng nhng lúc nào em cũng
đi học đúng giờ và rất chuyên cần/
Gặp bài khó đến mấy cũng phải suy
nghĩ làm bằng đợc, nếu cha làm đợc
em nhờ bạn hoặc thầy ,cô giảng lại
cho em để em tiếp tục làm/ Chữ viết
xấu lúc nào cũng bị điểm kém,cho nên
phải luyện nét chữ cho bằng đợc
- Em không đồng ý với ý kiến của chị.
Vì cứ để ngời khác làm thì mình
không bao giờ hiểu bài và không bao
giờ học tốt đợc.
- Em sẽ động viên Hải dậy sớm hơn và
tính toán thời gian đi từ nhà tới trờng
để sắp lịch cụ thể./ Cứ mỗi buổi học
em sẽ qua nhà Hải gọi Hải cùng đi.
-Học sinh kể lại những khó khăn và
những việc làm mà mình đã cố gắng v-
ơn lên vợt qua khó khăn để học tập tốt.
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
* Tơng tự ở vòng 2 giáo viên sử dụng
một số câu hỏi khác, và có thể một số
câu trùng nhau ghi vào thăm ở các hoa
để học sinh bắt thăm và trả lời.
* Giáo viên nhận xét ( )
* Giáo viên kết luận: Mỗi chúng ta ai
cũng có những khó khăn riêng. Nếu
chúng ta biết khắc phục những khó
khăn đó để vơn lên sẽ học tập tốt hơn.
Vòng 2: Học sinh sẽ hái hoa theo cá
nhân,trả lời câu hỏi,học sinh khác theo
dõi nhận xét.
Hoạt động 3: Bày tỏ ý kiến thái độ.
* Mục tiêu:
- Giúp học sinh rèn luyện kỹ năng mạnh dạn chia sẻ, bày tỏ ý kiến, mong muốn
của mình đối với mọi ngời một cách rõ ràng lịch sự.
- Biết lắng nghe ý kiến ngời khác.
*Tiến hành hoạt động:
- GV chia nhóm,yêu cầu các nhóm
thảo luận để bày tỏ ý kiến và thái độ
của mình về việc làm trong các tình
huống phân biệt việc làm nào đúng
việc làm nào sai ?
* Trờng hợp 1: Mai đợc bạn tổ trởng
phân công việc làm mà không phù hợp
với Mai, Mai im lặng không bày tỏ ý
kiến gì nên vì thế Mai không hoàn
thành nhiệm vụ.
* Trờng hợp 2:
Hôm qua sau giờ học Lan phải ở lại
sau để giảng bài cho các bạn yếu nên
sau đó về muộn. Bị bố mẹ mắng Lan đã
tha chuyện với bố mẹ và xin lỗi bố mẹ
vì không cho bố mẹ biết.
- Khi bị ngời hiểu lầm em phải làm gì ?
* Giáo viên nhận xét.
GV kết luận: Cần mạnh dạn bày tỏ ý
muốn của mình với mọi ngời để tham
gia giải quyết một vấn đề nào đó,và
Học sinh thảo luận trong từng nhóm
các trờng hợp và đa ra ý kiến:
* Nhóm 1 thảo luận và đa ra ý kiến:
- Việc làm của Mai là sai. Vì Mai phải
có ý kiến để bạn phân công nhiệm vụ
phù hợp với khả năng của mình để
hoàn thành tốt. Có vậy mới là ngời có
trách nhiệm với bản thân với tập thể.
*Nhóm 2 thảo luận và đa ra ý kiến :
- Việc làm của Lan là đúng,vì có nh thế
bố mẹ mới hiểu đợc việc làm của Lan
là đúng, mới không trách phạt Lan.
- Em phải ôn tồn giải thích cặn kẽ để
ngời khác hiểu đúng về mình.
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
chúng ta cũng cần lắng nghe ý kiến của
ngời khác.
Tiết32 (dành cho địa phơng)
Lựa chọn nội dung : Giáo dục an toàn giao thông
I /Mục tiêu:
- Giúp học sinh củng cố một số hiểu biết về Luật lệ an toàn giao thông mà
các em đã đợc học .
- Từ đó giúp các em thực hiên tốt luật giao thông để đảm bảo an toàn cho bản
thân và cộng đồng.
II/Chuẩn bị :
+ Một số tài liệu.hình ảnh về các loại đờng giao thông.
+ Một số tài liệu ,hình ảnh về các loại phơng tiện giao thông
+Một số mẫu biển báo giao thông.
+Dụng cụ tổ chức trò chơi,phiếu học tập.
+Thẻ 3 màu (để bày tỏ ý kiến )
III/Các hoạt động dạy học :
Khởi động:
Giáo viên cho học sinh hát bài Đờng
em đi
Hỏi : Bài hát nhắc nhở ta điều gì?
Giáo viên nhận xét rồi giới thiệu bài
Học sinh vừa vỗ tay vừa hát bài Đờng
em đi
-Bài hát nhắc ta : Khi đi trên đờng nhớ đi
về bên phải , đúng phần đờng của mình
- Giáo viên nêu tình huống:
*Tình huống 1: Trên đờng đi học .
Có hai nhóm học sinh cùng đến trờng
mỗi nhóm có 3 em. Một nhóm đi về
bên phải đờng,một nhóm đi về bên
- Hai nhóm học sinh lên thể hiện lại
tình huống giáo viên vừa nêu (nhóm 1
đi về bên phải,nhóm 2 đi về bên trái )
Hoạt động 1: Bày tỏ thái độ
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
trái đờng .
Hỏi :- Các em nhận xét nhóm 1 đi nh
thế nào ? Taị sao?
- Nhóm 2 đi nh thế nào ?tại sao ?
Giáo viên nêu nhận xét ,nếu học sinh
nào sai thì nhắc nhở.
- Giáo viên chốt lại: Khi đi trên đờng
giao thông chúng ta nhớ đi về bên phải
đờng và đi đúng phần đờng dành cho
ngời đi bộ.
*Tình huống 2: Qua đờng
- Có nhóm bạn học sinh đi học về
.Trên đờng đi các bạn đều đi đúng đ-
ờng. Đến chỗ rẽ vè nhà :3 bạn nhóm 1
dắt nhau chạy qua đờng vì lúc đó có
một chiếc xe ô tô sắp tới . Ba bạn
nhóm 2 vừa đi vừa nhìn trớc ,nhìn sau
dừng lại chờ ô tô chạy qua rồi mới giơ
tay ra xin đờng để rẽ về nhà.
-Nhóm nào thực hiện đúng ?vì sao ?
-Nhóm nào thực hiên sai? vì sao ?
- GVkết luận: Khi muốn sang đờng
phải nhìn trớc ,nhìn sau khi không có
xe chạy gần mới giơ tay xin sang đ-
ờng.
- Học sinh quan sát và đa ra ý kiến
của mình ( đúng thì giơ thẻ Đỏ;sai thì
giơ thẻ Xanh ;lỡng lự thì giơ thẻ Vàng)
-Học sinh giơ thẻ Đỏ cho nhóm 1,vì
nhóm một đã đI về bên phải là đúng.
- Học sinh giơ thẻ Xanh cho nhóm 2
vì đi về bên trái là hoàn toàn sai.
Hai nhóm lên thể hiện cả lớp quan sát
để nhận xét
Học sinh lúc này dùng thẻ số 1 ,số 2
-Học sinh giơ thẻ số 2 vì nhóm hai đã
chú ý quan sát trớc ,sau rồi mới xin
sang đờng.
-Học sinh giơ thẻ số1vì nhóm một
không nhìn trớc ,nhìn sau mà đã vội
sang đờng.
Hoạt động 2 : Xử lí tình huống
Giáo viên chia 3 nhóm phát phiếu
- Học sinh nhận nhiêm vụ,thảo
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
Giáo viên gắn 3 tình huống 3 nhóm
lên bảng
*Tình huống 1 ( nhóm 1)
- Bạn Nam đi xe đạp đến trờng
chở sau xe hai bạn nữa .
*Tình huống 2 (nhóm 2 )
-Hôm nay đi học về ,trên đờng về
nhà,Hải liền rủ mấy bạn cùng lớp
dừng lại bên lề đờng đá bóng.
*Tình huống 3( nhóm 3 )
Đi học về,nóng quá Minh liền chạy
ra sông đẻ tắm cho mát.
*GV kết luận :Chấp hành tốt nội quy
của luật lệ an toàn giao thông là bảo
vệ an toàn cho bản thân và cho cộng
đồng
luận tìm cách xử lí
-Học sinh nhóm 1 : Bạn Nam
không nên chở hai ngời ngồi sau nh
vậy sẽ không an toàn trên đờng đi
học và vi phạm quy định an toàn
giao thông.
- Học sinh nhóm 2 : Cácbạn không
đợc đá bóng trên đờng thì sẽ không
an toàn cho bản thân và cho mọi ngời
xung quanh
-Học sinh nhóm 3: Minh không nên
đi tắm sông mà không có ngời lớn đi
kèm,vả lại tra nắng tắm sẽ bị cảm.
* Các nhóm nhận xét ,bổ sung lẫn
nhau.
V,Hiệu quả:
Những giáo án mà tôi đã thiết kế để dạy các tiết thực hành kĩ năng và tiết
dành cho địa phơng ở môn đạo đức 4 vừa giúp bản thân hoàn thành tốt yêu cầu
giảng dạy vừa có thể bổ cứu cho đồng nghiệp một cách cụ thể, thiết thực nhất,
khắc phục đợc những khó khăn mắc phải để không ngừng nâng cao chất lợng
dạy và học môn Đạo Đức .Sau đây là những kết quả cụ thể:
1Đối với giáo viên:
-Từ cách xây dựng tiết dạy của bản thân, tôi cũng nh giáo viên khối 4 đã có một
tài liệu tham khảo có tính khả thi mà từ trớc tới nay cha thực hiện đợc để từ đó
vận dụng vào yêu cầu giảng dạy của đối tợng học sinh lớp mình. Những nội
dung mà tôi trình bày sát với chơng trình; Các phơng pháp và hình thức tổ chức
dạy học nhẹ nhàng hấp dẫn dễ thực hiện góp phần củng cố đầy đủ ,hệ thống
những kiến thức kĩ năng môn đạo đức lớp 4 cho học sinh,hoàn thành mục tiêu
môn học đề ra.
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4
2,Đối với học sinh:
- Do có sự chuẩn bị tốt nên giờ học diễn ra nhẹ nhàng phù hợp với mọi đối tợng
học sinh. Các em đã thực sự hứng thú học tập, tự tin, mạnh dạn trớc tập thể. Nội
dung các câu hỏi hay tình huống đều gần gũi,phù hợp với học sinh tạo điều kiện
cho các em dễ trả lời ,tích cực tham gia rèn luyện đợc tính mạnh dạn ,khả năng
giao tiếp, ứng xử các tình huống đạo đức đề ra. Có nhiều em vốn nhút nhát,ít nói
nhng với hình thức học tập này cũng trở nên mạnh dạn, nói năng lu loát, tự tin
trong các giờ học . Học xong tiết thực hành kĩ năng các em có những hành vi
đúng đắn, biết phân biệt cái đúng cái sai, từ đó từng bớc hình thành và phát triển
kĩ năng bày tỏ ý kiến,thái độ của bản thân cũng nh những việc làm cụ thể phù
hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật và biết thực hiện các chuẩn mực đã học
trong cuộc sống hàng ngày.
Với nhiều hình thức hoạt động và sự đổi mới phơng pháp phát huy tính tích
cực của học sinh kết quả chất lợng môn Đạo đức có nhiều tiến bộ rõ rệt cụ thể
qua khảo sát lớp 4A vào cuối năm học 2008-2009 nh sau:
Lớp
Tổng số
học sinh Hoàn thành tốt(A
+
) Hoàn thành(A) Cha hoàn thành
4A 22 em 5 em = 22,7 % 17 em = 77.3% 0 em = 0 %
V/ Kết luận:
Xây dựng kế hoạch cho "Tiết thực hành kĩ năng và tiết dành cho địa phơng"
môn đạo đức lớp 4 cũng nh đối với các khối lớp khác là rất cần thiết. Tiết dạy đợc
thiết kế phù hợp với yêu cầu đổi mới phơng pháp dạy học , nhằm tích cực hoá
hoạt động của học sinh phù hợp với thực tế của nhà trờng. Nội dung các hoạt động
đơn giản nhng đã bao quát đợc đầy đủ về kiến thức , kĩ năng đã học, giúp học sinh
dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện. Hình thức lên lớp phong phú hấp dẫn làm cho giờ
học tự nhiên , nhẹ nhàng và hiệu quả.
Qua kinh nghiệm này, tôi hi vọng sẽ góp phần vào việc hoàn thành nội dung
, chơng trình theo chuẩn kiến thức kĩ năng của môn đạo đức lớp 4. Bản thân rất
mong đợc sự góp ý chân thành của đồng nghiệp và hội đồng khoa học các cấp bổ
sung cho đầy đủ và phong phú hơn.
Xin chân thành cảm ơn !
Tân Kì , Tháng 4 năm 2009
Xây dựng tiết Thực hành kĩ năng và Dành cho địa phơng môn Đạo Đức lớp 4