LUYỆN TỪ VÀ CÂU TỪ NHIỀU NGHĨA pps

LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA

I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: Học sinh hiểu thế nào là từ nhiều nghĩa:
nghĩa gốc và nghĩa chuyểntrong từ nhiều nghĩa.
2. Kĩ năng: - Phân biệt được nghĩa gốc và nghĩa chuyển
của từ nhiều nghĩa trong một số câu văn
- Tìm được ví dụ về sự chuyển nghĩa của một số danh từ chỉ
bộ phận cơ thể người và động vật.
3. Thái độ: Có ý thức tìm hiểu các nét nghĩa khác nhau của
từ để sử dụng cho đúng.
II. Chuẩn bị:
- Thầy: Bảng từ - Giấy - Từ điển đồng nghĩa Tiếng Việt
- Trò : Vẽ tranh về các sự vật như từ chân (học sinh rảo
bước đến trường, bộ bàn ghế, núi) từ lưỡi (lưỡi liềm, lưỡi
cuốc, lưỡi câu) từ miệng (em bé cười, miệng bình, miệng
hũ) từ cổ (cổ áo, cổ tay, cổ bình hoa) từ tay (tay áo, tay
súng) từ lưng (lưng ghế, lưng đồi, lưng trời)
III. Các hoạt động:

T
G
HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC
1’
1. Khởi động:
- Hát
4’ 2. Bài cũ: “Dùng từ đồng
âm để chơi chữ”

- Học sinh nêu 1 ví dụ có

cặp từ đồng âm và đặt câu
để phân biệt nghĩa
 Giáo viên nhận xét - Cả lớp theo dõi nhận xét
1’
3. Giới thiệu bài mới:

“Tiết học hôm nay sẽ giúp
em tìm hiểu về các nét
nghĩa của từ”

30’

4. Phát triển các hoạt
động:

13’

* Hoạt động 1: Thế nào là
từ nhiều nghĩa?
Mục tiêu: Hướng dẫn học
sinh tìm hiểu nghĩa của từ
nhiều nghĩa, nghĩa gốc và
nghĩa chuyển.
- Hoạt động nhóm, lớp
Phương pháp: Trực quan,
nhóm, đàm thoại


 Bài 1:
- Học sinh đọc bài 1, đọc cả

mẫu
- Cả lớp đọc thầm

- GV nhấn mạnh: các từ
răng, mũi,tai là nghĩa gốc
của mỗi từ
- Học sinh làm bài
- HS sửa bài
Răng - nghĩa b ; Tai –
nghĩa a

- Trong quá trình sử dụng,
các từ này còn được gọi tên
cho nhiều sự vật khác và
mang thêm những nét nghĩa
mới  nghĩa chuyển
- Cả lớp nhận xét

 Bài 2:
- Học sinh đọc bài 2


- Cả lớp đọc thầm


- Từng cặp học sinh bàn bạc



- Học sinh lần lượt nêu

- Dự kiến: Răng cào  răng
không dùng để cắn - so lại
BT1 - Mũi thuyền  mũi
thuyển nhọn, dùng để rẽ
nước, không dùng để thở,
ngửi; Tai ấm  giúp dùng
để rót nước, không dùng để
nghe

 Nghĩa đã chuyển: từ
mang những nét nghĩa mới



 Bài 3:
- Học sinh đọc yêu cầu bài 3



- Từng cặp học sinh bàn bạc
- Lần lượt nêu giống:
Răng: chỉ vật nhọn, sắc
Mũi: chỉ bộ phận đầu nhọn
Tai: chỉ bộ phận ở bên chìa
ra
 Giáo viên chốt lại bài 2, 3
giúp cho ta thấy mối quan
hệ của từ nhiều nghĩa vừa

khác, vừa giống - Phân biệt
với từ đồng âm

 Giáo viên cho học sinh
thảo luận nhóm
- Học sinh thảo luận nhóm
rút ra ghi nhớ
+ Thế nào là từ nhiều
nghĩa?
- 2, 3 học sinh đọc phần ghi
nhớ trong SGK.
12’

* Hoạt động 2: Ví dụ về
nghĩa chuyển của 1 số từ
Mục tiêu: Giúp học sinh
tìm được ví dụ về sự
chuyển nghĩa
- Hoạt động cá nhân, nhóm,
lớp
Phương pháp: Trực quan,
nhóm, đàm thoại


 Bài 1:
- Học sinh đọc bài 1
- Lưu ý học sinh: - Học sinh làm bài
+ Nghĩa gốc 1 gạch - Học sinh sửa bài - lên
bảng sửa
+ Nghĩa gốc chuyển 2 gạch - Học sinh nhận xét

 Bài 2:

- Giáo viên theo dõi các
nhóm làm việc
- Tổ chức nhóm - Dùng
tranh minh họa cho nghĩa
gốc và nghĩa chuyển
 Giáo viên chốt lại - Đại diện lên trình bày
nghĩa gốc và nghĩa chuyển


- Nghe giáo viên chốt ý
5’ * Hoạt động 3: Củng cố - Hoạt động nhóm, lớp
Phương pháp: Thi đua, trò
chơi, thảo luận nhóm

- Thi tìm các nét nghĩa khác
nhau của từ “chân”, “đi”
1’
5. Tổng kết - dặn dò:

- Chuẩn bị:“Luyện tập về
từ đồng nghĩa”

- Nhận xét tiết học