Kế toán tiền lương & các khoản trích theo lương tại Công ty quản lý & sửa chữa đường bộ 248

Lời mở đầu
Trong nền kinh tế thị trờng đầy cạnh tranh và biến động, một doanh nghiệp sản
xuất muốn đứng vững, tồn tại và phát triển phải không ngừng phấn đấu tự hoàn thiện
mình. Muốn vậy không có con đờng nào khác là các doanh nghiệp phải tổ chức
quản lý chặt chẽ các yếu tố của quá trình sản xuất nhằm nâng cao chất lợng sản
phẩm, tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm.
Bài học kinh nghiệm về tổ chức quản lý cho thấy ở đâu, nơi nào tổ chức hạch
toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành khoa học, hợp lý thì nơi đó sẽ quản lý
chi phí tiết kiệm, giá thành sản phẩm hạ, đồng nghĩa với việc tăng lợi thế cạnh tranh,
hoạt động kinh doanh có hiệu quả.
Chính vì vậy, kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm đóng một vai
trò quan trọng trong công tác quản lý doanh nghiệp. Nó đóng vai trò trung tâm trong
công tác kế toán doanh nghiệp, có ý nghĩa hết sức thiết thực đối với việc tăng cờng
và cải tiến công tác quản trị doanh nghiệp.
Thông qua những thông tin về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm do bộ
phận kế toán cung cấp, ngời quản lý doanh nghiệp nắm đợc các chỉ tiêu chi phí sản
xuất và tính giá thành sản phẩm, lao vụ cũng nh toàn bộ quá trình sản xuất kinh
doanh. Từ đó phân tích các định mức chi phí và dự toán chi phí, tình hình sử dụng
tài sản vật t, lao động tiền vốn tình hình thực hiện kế hoạch giá thành sản phẩm để
có những quyết định quản lý thích hợp.

Công ty Gốm Xây Dựng Đại Thanh chuyên sản xuất các loại gạch ngói để phục
vụ cho xây dựng. Cùng với sự phát triển kinh tế, nhu cầu xây dựng ngày càng tăng,
Công ty ngày càng đẩy mạnh việc sản xuất và kinh doanh vật liệu xây dựng.
1

Vì vậy, để đảm bảo đủ bù đắp và chi phí có lãi, Công ty phải coi trọng vấn đề
tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm.
Xuất phát từ ý nghĩa khoa học và thực tiễn, trong thời gian thực tập tại phòng tài
vụ của Công ty Gốm Xây Dựng Đại Thanh, em đã chọn đề tài Kế toán chi phí sản

xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Gốm Xây Dựng Đại Thanh cho chuyên
đề thực tập của mình.
Nội dung chuyên đề này gồm các vấn đề sau:
Chơng I: Những vấn đề lý luận chung về kế toán chi phí sản xuất và tính
giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất.
Chơng II: Thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
tại Công ty Gốm Xây Dựng Đại Thanh.
Chơng III: Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện công tác kế toán chi phí
sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Gốm Xây Dựng Đại Thanh.
Em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của cô giáo Trần Thu Phong,
các thầy cô giáo trong bộ môn kế toán doanh nghiệp trờng Đại học Mở Hà Nội,
cùng sự quan tâm giúp đỡ của lãnh đạo, cán bộ phòng tài vụ Công ty Gốm Xây
Dựng Đại Thanh trong quá trình em hoàn thành chuyên đề này.
2

ChơngI:
Những vấn đề lý luận chung về kế toán chi phí sản
xuất và tính giá thành sản phẩm trong
doanh nghiệp sản xuất.
1.1.Chi phí sản xuất và phân loại chi phí sản xuất ở doanh nghiệp
1
2 1.1.1.Khái niệm chi phí sản xuất
Để tiến hành các hoạt động sản xuất, doanh nghiệp cần phỉ có 3 yếu tố cơ bản: t
liệu lao động, đối tợng lao động và con ngời. Quá trình sử dụng các yếu tố cơ bản
trong sản xuất cũng đồng là doanh nghiệp chi ra những chi phí sản xuất tơng ứng.
Nh vậy: Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động
sống, lao động vật hoá và các chi phí khác mà doanh nghiệp đã chi ra để tiến hành
hoạt động sản xuất trong một thời kỳ nhất định.
1.1.2.Phân loại chi phí sản xuất

Chi phí sản xuất bao gồm có nhiều loại có nội dung kinh tế khác nhau, mục đích
và công dụng của chúng trong quá trình sản xuất cũng khác nhau. Vì vậy, cần phải
phân loại theo các tiêu thức khác nhau để có biện pháp quản lý phù hợp và hạch
toán đầy đủ.
1.1.2.1.Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung, tính chất kinh tế của chi
phí đợc chia thành:
3

- Chi phí nguyên vật liệu: bao gồm toàn bộ chi phí về các loại nguyên vật liệu
chính, vật liệu phụ, phụ tùng thay thế, vật liệu thiết bị xây dựng cơ bản mà doanh
nghiệp dùng cho hoạt động sản xuất.
- Chi phí nhân công: bao gồm toàn bộ tiền công, tiền lơng và tiền trích theo lơng
của công nhân viên hoạt động trong lĩnh vực sản xuất.
- Chi phí khấu hao tài sản cố định: bao gồm toàn bộ số tiền trích khấu hao tài sản
cố định của toàn bộ phận sản xuất trong doanh nghiệp.
- Chi phí dịch vụ mua ngoài: bao gồm toàn bộ số tiền mà doanh nghiệp đã chi
tiêu về các loại dịch vụ đã mua ở ngoài.
- Chi phí bằng tiền: bao gồm toàn bộ chi phí khác dùng cho hoạt động sản xuất
ngoài 4 yếu tố chi phí nói trên.
Cách phân loại này có tác dụng quan trọng đối với việc quản lý chi phí của lĩnh
vực sản xuất, cho phép hiểu rõ cơ cấu, tỷ trọng từng yếu tố chi phí, là cơ sở để phân
tích, đánh giá tình hình thực hiện dự toán chi phí sản xuất, làm cơ sở cho việc dự trù
hay xây dựng kế hoạch cung ứng vật t, tiền vốn...

1.1.2.2.Phân loại chi phí sản xuất theo mục đích và công dụng của chi phí
giá thành:
- Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: bao gồm toàn bộ chi phí về nguyên vật liệu
chính, vật liệu phụ, nguyên liệu sử dụng vào mục đích trực tiếp sản xuất sản phẩm.
- Chi phí nhân công trực tiếp: bao gồm toàn bộ chi phí về tiền lơng và các khoản
trích theo lơng của công nhân trực tiếp sản xuất.

- Chi phí sản xuất chung: là chi phí liên quan đến quản lý và phục vụ sản xuất
trong phạm vi các phân xởng ( đội sản xuất ).
Cách phân loại này có tác dụng phục vụ cho việc quản lý chi phí theo định mức,
là cơ sở cho kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo khoản
mục, là căn cứ để phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành và định mức chi
phí cho kỳ sau.

1.1.2.3.Phân loại chi phí sản xuất theo lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh
doanh.
Căn cứ vào việc tham gia của chi phí trong quá trình hoạt động sản xuất kinh
doanh toàn bộ chi phí đợc chia thành 3 loại:
4

-Chi phí sản xuất kinh doanh gồm: những chi phí liên quan đến hoạt động sản
xuất, tiêu thụ và quản lý hành chính.
-Chi phí hoạt động tài chính gồm: những chi phí liên quan đến hoạt động về vốn
và đầu t tài chính.
Cách phân loại chi phí này giúp cho việc phân định chi phí đợc chính xác, phục
vụ cho việc tập hợp chi phí tính giá thành và xác định kết quả của từng hoạt động
sản xuất kinh doanh, giúp việc lập báo cáo tài chính rõ ràng, nhanh chóng và kịp
thời.
1.1.2.4.Phân loại chi phí sản xuất theo cách thức kết chuyển chi phí.
Theo cách phân loại này toàn bộ chi phí sản xuất kinh doanh chia thành 2 loại:
-Chi phí sản phẩm: là những chi phí gắn liền với các sản phẩm đợc sản xuất ra
hoặc đợc mua.
-Chi phí thời kỳ: là những chi phí làm giảm lợi tức trong một thời kỳ nào đó, nó
không phải là một phần giá trị sản phẩm đợc sản xuất ra hoặc đợc mua nên đợc xem
là các phí tổn, cần đợc khấu trừ ra từ lợi tức của kỳ mà chúng phát sinh.
1.1.2.5.Phân loại chi phí theo quan hệ của chi phí với khối lợng, công việc,
sản phẩm hoàn thành.

Để thuận lợi cho việc lập kế hoạch và điều tra chi phí, đồng thời làm căn cứ để đề
ra các quyết định kinh doanh, toàn bộ chi phí sản xuất kinh doanh lại đợc phân chia
theo quan hệ với khối lợng công việc hoàn thành. Theo cách này, chi phí đợc chia
thành biến phí, định phí và chi phí hỗn hợp:
-Biến phí: là những chi phí thay đổi về tổng số, về tỷ lệ so với khối lợng công việc
hoàn thành nh chi phí về nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp...Biến
phí có đặc điểm:
+ Biến phí đơn vị sản phẩm không thay đổi.
+ Tổng biến phí thay đổi khi tổng sản lợng thay đổi.
+ Biến phí bằng 0 khi không có hoạt động.
5

-Định phí: là những chi phí không đổi về tổng số so với khối lợng công việc hoàn
thành nh chi phí về khấu hao TSCĐ, chi phí thuê mặt bằng, phơng tiện kinh
doanh...Định phí có đặc điểm:
+ Tổng định phí giữ nguyên khi mức độ hoạt động thay đổi trong phạm vi phù
hợp.
+ Định phí một đơn vị thay đổi khi sản lợng thay đổi.
-Chi phí hỗn hợp là những chi phí gồm những yếu tố biến phí lẫn định phí nh chi
phí điện, nớc, điện thoại...ở mức độ hoạt động căn bản chi phí hỗn hợp thể hiện đặc
điểm của định phí, qua mức độ đó nó thể hiện đặc điểm của biến phí.
Ngoài các cách phân loại phổ biến nói trên, trong quá trình nghiên cứu, chi phí
còn có thể đợc phân theo quan hệ với quá trình sản xuất (chi phí trực tiếp và chi phí
gián tiếp), theo khả năng kiểm soát (chi phí kiểm soát đợc và chi phí không kiểm
soát đợc)...
1.2. Giá thành và các loại giá thành

1.2.1. Khái niệm giá thành

Sự vận động của quá trình sản xuất trong doanh nghiệp sản xuất bao gồm hai mặt

đối lập nhau, nhng có liên quan mật thiết hữu cơ với nhau: một mặt là chi phí
mà doanh nghiệp đã chi ra, mặt khác là kết quả quá trình sản xuất thu đợc: những
sản phẩm, công việc, lao vụ nhất định đã hoàn thành, phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng
xã hội cần đợc tính giá thành.
Nh vậy, Giá thành sản phẩm (công việc, lao vụ) là chi phí sản xuất tính cho một
khối lợng hoặc một đơn vị sản phẩm (công việc, lao vụ) do doanh nghiệp sản xuất
đã hoàn thành.

1.2.2. Phân loại giá thành

1.2.2.1. Phân loại giá thành theo cơ sở số liệu và thời điểm tính giá thành
Chia làm 3 loại
6

- Giá thành kế hoạch: là giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở chi phí sản xuất
kế hoạch và sản lợng kế hoạch. Giá thành kế hoạch đợc xem là mục tiêu phấn đấu
của doanh nghiệp, là cơ sở phân tích đánh giá tình hình thực hiện giá thành và kế
hoạch giá thành của doanh nghiệp.
- Giá thành định mức: là giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở các định mức chi
phí hiện hành và chỉ tính cho đơn vị sản phẩm. Giá thành định mức đợc xem là thớc
đo chính xác về hiệu quả sử dụng các loại tài sản, vật t, tiền vốn của doanh nghiệp
và để đánh giá các giải pháp mà doanh nghiệp đã áp dụng trong quá trình sản xuất
kinh doanh nhằm .
- Giá thực tế: là giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở số liệu chi phí sản xuất
thực tế đã phát sinh và tập hợp đợc trong kỳ cũng nh sản lợng sản phẩm thực tế đã
sản xuất trong kỳ. Giá thành thực tế là chỉ tiêu tổng hợp phản ánh kết quả phấn đấu
của doanh nghiệp trong việc sử dụng các giải pháp kinh tế, tổ chức kỹ thuật để thực
hiện quá trình sản xuất, đồng thời là cơ sở xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp và nó cũng là cơ sở cho việc xây dựng giá thành kế hoạch
cho các kỳ sau.

Cách phân loại này, có tác dụng trong việc quản lý và giám sát chi phí, xác định
đợc các nguyên nhân vợt, hụt định mức chi phí trong kế hoạch. Từ đó điều chỉnh kế
hoạch hoặc định mức chi phí cho phù hợp.
1.2.2.2. Phân loại giá thành theo phạm vi và các chi phí cấu thành

Chia làm 2 loại:
-Giá thành sản xuất của sản phẩm bao gồm các chi phí sản xuất, chế tạo sản
phẩm ( chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí sản xuất chung ) tính cho sản phẩm,
công việc hay lao vụ đã hoàn thành.
-Giá thành toàn bộ của sản phẩm tiêu thụ: bao gồm giá thành sản xuất và chi
phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp tính cho sản phẩm tiêu thụ.
Giá thành toàn bộ = Giá thành sản xuất + Chi phí quản lý + Chi phí
Của sản phẩm của sản phẩm doanh nghiệp bán hàng
7

Cách phân loại này, có tác dụng giúp cho nhà quản lý biết đợc kết quả sản xuất
kinh doanh của từng mặt hàng, từng loại dịch vụ mà doanh nghiệp kinh doanh. Tuy
nhiên do những hạn chế nhất định khi lựa chọn tiêu thức phân bổ chi phí bán hàng
và chi phí quản lý doanh nghiệp cho từng mặt hàng, từng loại dịch vụ nên cách phân
loại này chỉ còn mang ý nghĩa học thuật, nghiên cứu.
1.3.Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất với giá thành sản phẩm và yêu cầu quản
lý:
1.3.1. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất với giá thành sản phẩm

Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là hai mặt thể hiện của một quá trình sản
xuất, có mối quan hệ chặt chẽ với nhau về bản chất vì đều là biểu hiện bằng tiền của
hao phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã chi ra trong quá
trình sản xuất chế tạo sản phẩm.
Giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở chi phí sản xuất đã đợc tập hợp và số lợng
sản phẩm, lao vụ đã hoàn thành trong kỳ. Nội dung giá thành sản phẩm chính là chi

phí sản xuất tính cho số lợng loại sản phẩm đó.
Về mặt kế toán, tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là hai bớc
công việc liên tiếp và gắn bó hữu cơ với nhau. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất là cơ
sở số liệu để tính giá thành sản phẩm. Sự chính xác đầy đủ của công tác kế toán tập
hợp chi phí sản xuất quyết định đến tính chính xác của công tác tính giá thành. Do
vậy, để đảm bảo cho kế toán giá thành một cách kịp thời nhanh nhậy và chính xác,
phải tổ chức kế toán chi phí sản xuất thật khoa học và hợp lý.
Tuy vậy, giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm lại không giống nhau về l-
ợng thể hiện nh:
- Chi phí sản xuất luôn gắn với một thời kỳ nhất định, còn giá thành sản phẩm lại
gắn liền với một loại sẩn phẩm, công việc, lao vụ nhất định.
- Trong giá thành sản phẩm chỉ bao gồm một phần chi phí thực tế đã phát sinh
( chi phí trả trớc ) hoặc một phần chi phí phát sinh ở các kỳ sau nhng đã ghi nhận là
chi phí kỳ này ( chi phí phải trả ).
- Giá thành sản phẩm liên quan đến số lợng sản phẩm hoàn thành cả sản phẩm
làm dở đầu kỳ, trong khi đó chi phí sản xuất liên quan đến khối lợng sản phẩm hoàn
thành, sản phẩm làm dở đầu kỳ và sản phẩm hỏng.

8

1.3.2. Yêu cầu quản lý chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm.

Thông thờng, khi quản lý bất kỳ một vấn đề liên quan đến hoạt động sản xuất và
tiêu thụ sản phẩm, các doanh nghiệp phải quản lý trên 4 khía cạnh sau: kế hoạch,
liệu pháp, đo lờng bằng hạch toán và phân tích. Vì vậy, yêu cầu quản lý chi phí sản
xuất và giá thành sản phẩm đối với các doanh nghiệp cũng phải tuân theo 4 khía
cạnh trên:
- Kế hoạch hoá: phòng kế hoạch dựa trên sản lợng kế hoạch và định mức kinh tế
kỹ thuật để lập kế hoạch chi phí sản xuất và kế hoạch giá thành ( hoặc giá thành
định mức ).

- Biện pháp: các phòng ban liên quan phải tổ chức quản lý chi phí sản xuất và giá
thành sản phẩm theo định mức tiêu hao của sản lợng sản xuất thực tế.
- Phân tích: so sánh sự biến động giữa số liệu thực tế do phòng kế toán cung cấp
và số liệu kế hoạch từ đó nhận xét về tình hình thực hiện nhiệm vụ, tiết kiệm chi phí
và hạ giá thành sản phẩm so với kế hoạch, chỉ ra từng mặt mạnh, nguyên nhân điểm
yếu và biện pháp khắc phục trong thời gian tới.
1.4. Vai trò và nhiệm vụ của kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành
sản phẩm:
Thông tin về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm có vai trò đặc biệt quan trọng
trong việc quản lý quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Đó chính là chỉ
tiêu phản ánh kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, là cơ sở để xác định giá bán
hàng. Đồng thời, qua các kết quả phân tích mà doanh nghiệp có thể dự đoán đợc về
mặt chi phí, điểm hoà vốn, chi phí dự toán, lãi, lỗ...Từ những điều trên, mà nhà quản
trị có thể đa ra các quyết định đúng đắn.
Bên cạnh đó, công tác tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm còn giữ một ý
nghĩa quan trọng và chi phối đến chất lợng công tác kế toán các phần hành kế toán
khác, cũng nh chất lợng và hiệu quả công tác quản lý kinh tế tổ chức doanh nghiệp.
Do vậy, để phát huy vai trò của công tác kế toán, tập hợp chi phí sản xuất và tính
giá thành sản phẩm, kế toán cần thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:
-Xác định đúng đối tợng kế toán cần tập hợp chi phí sản xuất và đối tợng tính giá
thành sản phẩm
9

-Tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất theo đúng đối tợng đã định và phơng
pháp kế toán tập hợp chi phí thích hợp.
-Xác định chính xác các chi phí về sản phẩm làm dở cuối kỳ.
-Thực hiện tính giá thành sản phẩm theo phơng pháp tính giá thành hợp lý, đúng
đối tợng, đúng kỳ tính giá thành.
-Thực hiện phân tích tình hình thực hiện định mức, dự toán chi phí sản xuất, tình
hình thực hiện kế hoạch giá thành sản phẩm để có những kiến nghị, đề xuất cho

lãnh đạo doanh nghiệp ra quyết định thích hợp trớc mắt cũng nh lâu dài đối với sự
phát triển sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
1.5. Kế toán chi phí sản xuất

1.5.1. Đối tợng kế toán chi phí sản xuất

Đối tợng kế toán chi phí sản xuất là phạm vi giới hạn mà chi phí sản xuất cần đợc
tập hợp, phạm vi giới hạn có thể là sản phẩm, toàn bộ sản phẩm, chi tiết sản xuất,
giai đoạn công nghệ, phân xởng, đơn đặt hàng...
Việc xác định đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất trong các doanh nghiệp
sản xuất cần phải dựa trên những căn cứ sau:
-Nếu doanh nghiệp có quy trình công nghệ đơn giản thì đối tợng tập hợp chi phí
sản xuất là toàn bộ quy trình công nghệ.
-Nếu doanh nghiệp có quy trình công nghệ phức tập:
+Phức tạp theo kiểu chế biến liên tục: đối tợng tập hợp chi phí có thể là sản
phẩm cuối cùng hoặc có thể là từng giai đoạn công nghệ.
+Phức tạp theo kiểu chế biến song song: đối tợng tập hợp chi phí sản xuất là
thành phẩm hoặc bộ phận chi tiết hoặc nhóm chi tiết cùng loại.
-Căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất của doanh nghiệp, xem xét doanh nghiệp
có tổ chức thành các phân xởng hay không, nếu doanh nghiệp tổ chức thành các
phân xởng thì tập hợp chi phí theo phân xởng hoặc tập hợp chi phí theo sản phẩm.
-Căn cứ vào loại hình sản xuất sản phẩm các doanh nghiệp thuộc loại hình sản
xuất đơn chiếc thì đối tợng tập hợp chi phí có thể là từng sản phẩm. Các doanh
nghiệp thuộc loại hình sản xuất hàng hoá, đối tợng tập hợp chi phí có thể là từng
đơn đặt hàng, hoặc có thể là từng loại hàng.
10

-Căn cứ vào yêu cầu quản lý, trình độ năng lực quản lý của doanh nghiệp để xác
định đối tợng tập hợp chi phí sản xuất. Với trình độ cao, có thể chi tiết đối tơng hạch
toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở các góc độ khác nhau, nếu trình

độ thấp thì đối tợng có thể bị hạn chế và thu hẹp lại.
Ngoài ra còn có thể căn cứ vào địa điểm phát sinh chi phí và yêu cầu tính giá
thành... để xác định đối tợng hạch toán chi phí sản xuất cho phù hợp.
1.5.2. Phơng pháp kế toán tập hợp chi phí sản xuất

1.5.2.1.Trình tự kế toán chi phí sản xuất
Chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm nhiều loại với tính chất
và nội dung khác nhau, phơng pháp hạch toán và tính nhập chi phí vào giá thành sản
phẩm cũng khác nhau. Khi phát sinh, trớc hết chi phí sản xuất đợc biểu hiện theo
yếu tố chi phí rồi mới đợc biểu hiện thành các khoản mục giá thành sản phẩm. Vì
vậy, việc tập hợp chi phí sản xuất phải đợc tiến hành theo một trình tự hợp lý và
khoa học thì mới có thể tính giá thành sản phẩm một cách chính xác và kịp thời.
Trình tự này phụ thuộc vào đặc điểm sản xuất của từng ngành nghề, từng doanh
nghiệp, vào trình độ công tác quản lý và hạch toán...Tuy nhiên, có thể khái quát
chung việc tập hợp chi phí sản xuất qua các bớc sau:
Bớc 1: Tập hợp các chi phí cơ bản có liên quan trực tiếp cho từng đối tợng sử
dụng.
Bớc 2: Tính toán và phân bổ lao vụ của các ngành sản xuất kinh doanh phụ cho
từng đối tợng sử dụng trên cơ sở khối lợng lao vụ phục vụ và giá thành đơn vị lao
vụ.
Bớc 3: Tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất chung cho các loại sản phẩm dịch vụ
có liên quan.
Bớc 4: Xác định chi phí sản xuất kinh doanh dở dang cuối kỳ, tính ra tổng giá
thành và giá thành đơn vị sản phẩm.


1.5.2.2.Các phơng pháp hạch toán chi phí sản xuất
11

Do đối tợng hạch toán chi phí sản xuất khác nhau nên có nhiều phơng pháp hạch

toán để phù hợp với từng đối tợng. Tuỳ theo đặc điểm của doanh nghiệp về quy trình
công nghệ, tổ chức sản xuất và quản lý, yêu cầu của công tác quản lý và trình độ kế
toán để lựa chọn một phơng pháp hạch toán chi phí sản xuất cho thích hợp.
-Phơng pháp hạch toán chi phí sản xuất cho toàn bộ quy trình công nghệ:
Theo phơng pháp này các tài khoản chi phí của doanh nghiệp nh chi phí nguyên
vật liệu trực tiếp đợc mở chung cho cả quy trình công nghệ. Các khoản chi phí sản
xuất của doanh nghiệp phát sinh căn cứ vào chứng từ ban đầu phân loại theo công
dụng và tập hợp thẳng vào các khoản chi phí có liên quan. Phơng pháp này đơn giản,
dễ làm nhng chỉ áp dụng đợc cho những doanh nghiệp có quy trình công nghệ đơn
giản.
-Phơng pháp hạch toán chi phí sản xuất theo sản phẩm hoặc theo nhóm sản
phẩm:
Theo phơng pháp này các chi phí sản xuất đợc tập hợp và phân loại theo từng sản
phẩm riêng biệt hoặc theo nhóm sản phẩm cùng loại. Các tài khoản chi phí đợc chi
tiết theo từng loại sản phẩm hoặc theo nhóm sản phẩm. Khi các khoản chi phí phát
sinh kế toán phân loại chi phí theo từng loại sản phẩm hoặc nhóm sản phẩm cùng
loại và theo công dụng của chi phí để tập hợp chi phí và các khoản tơng ứng.
Phơng pháp này đợc áp dụng ở các doanh nghiệp thuộc loại hình sản xuất hàng
loạt, sản phẩm sản xuất với khối lợng lớn, chủng loại đa dạng, có quá trình sản xuất
khác nhau nh đóng giầy, may mặc...
-Phơng pháp hạch toán chi phí theo đơn đặt hàng:
Theo phơng pháp này chi phí sản xuất đợc tập hợp và phân loại theo đơn đặt hàng
riêng biệt. Khi đơn đặt hàng hoàn thành thì tổng chi phí tập hợp theo đơn đặt hàng là
giá thành thực tế của sản phẩm hoàn thành theo đơn đặt hàng. Phơng pháp này áp
dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp sản xuất có tính chất đơn chiếc nh xây dựng,
sửa chữa...
-Phơng pháp hạch toán chi phí sản xuất theo giai đoạn công nghệ:
Phơng pháp này đợc sử dụng ở các doanh nghiệp có quy trình công nghệ phức tạp
theo kiểu liên tục, sản phẩm trải qua nhiều giai đoạn chế biến. Đối tợng tập hợp chi
12

phí sản xuất là từng giai đoạn cộng nghệ. Đặc điểm của phơng pháp này là chi phí ở
mỗi giai đoạn công nghệ đợc tập trung riêng.
Theo phơng pháp này mỗi tài khoản chi phí (chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi
phí nhân công trực tiếp...) đợc mở chi tiết theo từng giai đoạn công nghệ. Mặt khác,
phân loại theo công dụng chi phí để tập hợp vào các tài khoản chi phí chi tiết tơng
ứng.
1.5.2.3.Kế toán chi phí sản xuất theo phơng pháp kê khai thờng xuyên
a)Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (NVLTT)
*Khái niệm: Chi phí NVLTT bao gồm toàn bộ các khoản chi phí về nguyên,
nhiên vật liệu chính phụ mà doanh nghiệp bỏ ra có liên quan trực tiếp đến việc sản
xuất chế tạo sản phẩm hay thực hiện lao vụ, dịch vụ.
Khi tập hợp, phân bổ chi phí nếu chi phí NVL liên quan trực tiếp đến một đối t-
ợng, một loại sản phẩm thì tập hợp trực tiếp cho đối tợng sản phẩm đó. Nếu liên
quan đến nhiều sản phẩm mà không tách ra đợc thì phải phân bổ cho từng đối tợng,
từng loại sản phẩm theo tiêu thức phù hợp với số lợng, định mức tiêu hao, trọng l-
ợng, hệ số...
Tổng tiêu thức phân bổ của
Mức chi phí NVL từng loại sản phẩm Tổng chi phí
Phân bổ cho từng = x vật liệu cần
Loại SP, từng đối tợng Tổng tiêu thức của tất cả phân bổ
đối tợng sản phẩm
*Tài khoản sử dụng: Kế toán sử dụng tài khoản 621(chi phí NVLTT ), tài khoản
này đợc mở chi tiết theo từng đối tợng hạch toán chi phí theo phân xởng, sản phẩm,
đơn đặt hàng...
Bên Nợ: -Tập hợp chi phí NVLTT phát sinh
Bên Có: - Giá trị vật liệu xuất dùng không hết
- Kết chuyển chi phí NVLTT
TK 621 cuối kỳ không có số d
13

*Phơng pháp hạch toán:
Tập hợp chi phí NVLTT thực tế phát sinh theo từng đối tợng:
Nợ TK 621 (chi tiết đối tợng)
Có TK 152 (chi tiết vật liệu)
-Trờng hợp vật liệu mua ngoài xuất dùng trực tiếp không qua kho ghi:
Nợ TK 621 (chi tiết đối tợng)
Nợ TK 1331 (VAT đợc khấu trừ)
Có TK liên quan (111,112,331,...) Tổng giá thanh toán
-Phản ánh giá trị vật liệu xuất dùng không hết nhập lại kho hay chuyển sang kỳ
sau:
Nợ TK 152 (chi tiết vật liệu)
Có TK 621 (chi tiết đối tợng)
-Kết chuyển chi phí NVLTT theo từng đối tợng:
Nợ TK 154 (chi tiết đối tợng)
Có TK 621 (chi tiết đối tợng)
-Trờng hợp vật liệu xuất dùng không hết để kỳ sau thì đầu kỳ sau kế toán phải
ghi:
Nợ TK 621 (chi tiết đối tợng)
Có TK 152 (chi tiết vật liệu)
b)Kế toán chi phí nhân công trực tiếp (NCTT):
*Khái niệm: Chi phí nhân công trực tiếp là khoản thù lao phải trả cho công nhân
trực tiếp sản xuất sản phẩm, trực tiếp thực hiện lao vụ dịch vụ nh tiền lơng chính, l-
ơng phụ và các khoản phụ cấp có tính chất lơng. Ngoài ra chi phí nhân công trực
tiếp còn bao gồm các khoản đóng góp cho các quỹ BHYT, BHXH, KPCĐ do chủ sử
dụng lao động chịu và đợc tính vào chi phí kinh doanh theo một tỷ lệ nhất định vơí
số tiền lơng phát sinh của chi phí nhân công trực tiếp.
*Tài khoản sử dụng: Kế toán sử dụng TK 622 (chi phí nhân công trực tiếp), tài
khoản này đợc mở chi tiết theo từng đối tợng tập hợp chi phí
Bên Nợ: Chi phí NCTT sản xuất sản phẩm, thực hiện lao cụ dịch vụ

14

Bên Có: Kết chuyển chi phí NCTT vào tài khoản tính giá thành
TK 622 cuối kỳ không có số d
*Phơng pháp hạch toán:
Tập hợp chi phí NCTT phát sinh theo từng đối tợng trong kỳ, kế toán ghi:
Nợ TK 622 (chi tiết đối tợng)
Có TK 334,338
Tính, trích KPCĐ, BHYT,BHXH vào chi phí sản xuất
Nợ TK 622 (chi tiết đối tợng)
Có TK 338 (3382, 3383, 3384)
Trờng hợp có trích trớc tiền lơng nghỉ phép theo kế hoạch thì cũng tính vào chi
phí NCTT, căn cứ vào số chi phí trong kỳ để ghi:
Nợ TK 622 (chi tiết đối tợng)
Có TK 335
Cuối kỳ, kết chuyển chi phí NCTT theo từng đối tợng:
Nợ TK 154 (chi tiết đối tợng)
Có TK 622 (chi tiết đối tợng)
c)Kế toán chi phí sản xuất chung:
*Khái niệm: Chi phí sản xuất chung là toàn bộ các khoản chi phí phát sinh trong
phạm vi phân xởng, bộ phận sản xuất (trừ chi phí NVL và chi phí NCTT)
*Tài khoản sử dụng: Kế toán sử dụng TK 627 (chi phí sản xuất chung), tài
khoản này đợc chi tiết theo từng bộ phận sản xuất, phân xởng.
Bên Nợ: -Tập hợp chi phí sản xuất chung thực tế phát sinh
Bên Có: - Các khoản ghi giảm chi phí sản xuất chung
- Kết chuyển hay phân bổ chi phí sản xuất chung
TK 627 cuối kỳ không có số d
TK 627 đợc chi tiết thành 6 tiểu khoản:
TK 6271:nhân viên phân xởng
TK 6272:chi phí vật liệu

15

TK 6273:chi phí dụng cụ sản xuất
TK 6274:chi phí khấu hao TSCĐ
TK 6277:chi phí dịch vụ mua ngoài
TK 6278:các chi phí bằng tiền khác
*Phơng pháp hạch toán:
Tập hợp chi phí sản xuất chung theo từng phân xởng
-Tính tiền lơng phải trả cho nhân viên quản lý phân xởng
Nợ TK 627 (6271)
Có TK 334,338
-Chi phí vật liệu gián tiếp:
Nợ TK 627 (6272)
Có TK 152
-Chi phí công cụ dụng cụ
Nợ TK 627 (6273)
Có TK 153 (nếu phân bổ một lần)
-Tính, trích khấu hao TCSĐ ở phân xởng
Nợ TK 627 (6274)
Có TK 214
Đồng thời ghi Nợ TK 009
-Chi phí dịch vụ mua ngoài
Nợ TK 627 (6274)
Nợ TK 133 VAT đợc khấu trừ
Có TK 111,112,331
-Các chi phí phải trả tính vào chi phí sản xuất chung trong kỳ. Các chi phí sửa
chữa TSCĐ, chi phí ngừng sản xuất theo kế hoạch
Nợ TK 627
Có TK 335
-Phân bổ chi phí trả trớc vào chi phí sản xuất chung của kỳ này nh

Nợ TK 627
Có TK 142
-Các chi phí bằng tiền khác
16

Nợ TK 627(6278)
Có TK 111,112
-Các khoản giảm chi phí sản xuất chung
Nợ TK 111,112,152,153,138
Có TK 627
Cuối kỳ hạch toán tiến hành phân bổ kết chuyển chi phí sản xuất chung theo tiêu
thức phù hợp cho từng đối tợng chịu chi phí sản phẩm, nhóm sản phẩm, lao vụ, dịch
vụ...
Nợ TK 154 (chi tiết đối tợng)
Có TK 627 (chi tiết phân xởng)
*Phơng pháp phân bổ chi phí sản xuất chung
Do chi phí sản xuất chung có liên quan đến nhiều đối tợng, nhiều loại sản phẩm
nên để tính đợc giá thành sản phẩm của từng loại nhất thiết phải phân bổ chi phí sản
xuất chung theo tiêu thức phù hợp nh theo tiền lơng công nhân sản xuất, giá trị vật
liệu chính tiêu hao, theo giờ máy làm việc, theo chi phí tiêu hao...
Mức chi phí sản xuất Tổng tiêu thức phân bổ cho
Chung phân bổ cho từng loại sản phẩm Tổng chi phí
Từng loại sản phẩm = x sản xuât
Từng đối tợng Tổng các tiêu thức chung

d)Tổng hợp chi phí sản xuất, kiểm kê đánh giá sản phẩm dở dang
*Tổng hợp chi phí sản xuất:

-Tài khoản sử dụng: kế toán sử dụng TK 154 (chi phí sản xuất kinh doanh dở

dang), tài khoản này đợc mở chi tiết theo từng loại hoạt động, từng đối tợng tập hợp
chi phí. Ngoài ra, nó còn sử dụng để theo dõi giá trị vật t, sản phẩm hàng hoá thuê
ngoài gia công chế biến.
Bên Nợ: -Tập hợp các chi phí sản xuất trong kỳ (chi phí NVLTT, chi phí NCTT,
chi phí sản xuất chung)
Bên Có: - Các khoản ghi giảm chi phí sản phẩm
17

-Tổng giá thành sản xuất thực tế hay chi phí thực tế của sản phẩm, lao vụ,
dịch vụ đã hoàn thành.
D Nợ:Chi phí thực tế của sản phẩm, lao vụ, dịch vụ dở dang, cha hoàn thành.

-Phơng pháp tổng hợp chi phí sản xuất
Cuối kỳ kinh doanh:
Tiến hành kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực
tiếp, chi phí sản xuất chung:
Nợ TK 154 (chi tiết đối tợng)
Có TK 621 (chi tiết đối tợng)
Có TK 622(chi tiết đối tợng)
Có TK 627(chi tiết đối tợng)
Phản ánh các khoản ghi giảm chi phí sản xuất nh giá trị vật t sản phẩm mất, thiếu
hụt, giá trị sản phẩm hỏng không sữa chữa đợc trên dây chuyền sản xuất...
Nợ TK 152,138,334...
Có TK 154
Phản ánh tổng giá thành công xởng thực tế của sản phẩm lao vụ, dịch vụ hoàn
thành trong kỳ

Nợ TK 155 : nhập kho thành phẩm
Nợ TK 152,153 : nhập kho vật liệu, dụng cụ
Nợ TK 157 : giá vốn hàng bán trực tiếp

Có TK 154 (chi tiết đối tợng)
Trờng hợp lao vụ, dịch vụ của sản xuất kinh doanh phục vụ cho các đối tợng, kế
toán ghi theo giá thành sản phẩm dịch vụ phục vụ

Nợ TK 627
Nợ TK 641,642
Nợ TK 152,153,155
Có TK 154
(xem sơ đồ số 1)
*Kiểm kê đánh giá sản phẩm dở dang
18

Sau khi tiến hành tổng hợp chi phí sản xuất sản phẩm, công việc tiếp theo kế toán
phải tiến hành là kiểm kê đánh giá sản phẩm dở dang.
Xét trong phạm vị phân xởng: sản phẩm dở dang là các sản phẩm đang nằm trên
dây truyền chế biến tại phân xởng.
Xét trong phạm vi doanh nghiệp: sản phẩm dở dang là những sản phẩm cha kết
thúc giai đoạn chế biến cuối cùng, còn đang nằm trong quá trình sản xuất.
Nh vậy, muốn tính giá thành sản phẩm thì phải đánh giá sản phẩm dở dang. Công
việc này thờng tiến hành vào cuối kỳ và có ảnh hởng trực tiếp tới độ chính xác của
giá thành sản phẩm.
Tuỳ thuộc vào đặc điểm tình hình cụ thể về tổ chức sản xuất, về quy trình công
nghệ, về tính chất cấu thành của chi phí sản xuất và yêu cầu trình độ quản lý của
từng doanh nghiệp để vận dụng phơng pháp đánh giá sản phẩm dở cuối kỳ cho phù
hợp.
-Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
hoặc chi phí chính trực tiếp
Theo phơng pháp này, sản phẩm làm dở cuối kỳ chỉ tính toán phần chi phí nguyên
vật liệu trực tiếp hoặc chi phí nguyên vật liệu chính, còn các chi phí khác tính cho cả
sản phẩm hoàn thành. Do đó phơng pháp này áp dụng cho trờng hợp chi phí nguyên

vật liệu trực tiếp (hoặc chi phí nguyên vật liệu chính trực tiếp) chiếm tỷ trọng lớn
trong tổng chi phí sản xuất. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp bỏ một lần ngay từ khi
bắt đầu quy trình công nghệ.
Chi phí sản phẩm + Chi phí NVL chính
Chi phí sản làm dở đầu kỳ phát sinh trong kỳ Số lợng
Phẩm làm = x sản phẩm
Dở cuối kỳ Số lợng sản phẩm + Số lợng sản phẩm làm dở
Hoàn thành làm dở

-Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo phơng pháp ớc lợng sản phẩm
hoàn thành tơng đơng
Theo phơng pháp này, sản phẩm làm dở cuối kỳ đợc tính đầy đủ các khoản mục
chi phí theo mức độ hoàn thành. Do vậy, khi kiểm kê phải xác định khối lợng sản
19

phẩm làm dở và mức độ hoàn thành của chúng. Trên cơ sở đó, quy đổi sản phẩm
làm dở cuối kỳ ra số sản phẩm hoàn thành tơng đơng và tính toán chính xác chi phí
cho sản phẩm làm dở theo nguyên tắc: - - Đối với chi phí bỏ vào một lần từ đầu của
quy trình công nghệ (chi phí nguyên vật liệu trực tiếp hoặc chi phí nguyên vật liệu
chính):
D cuối kỳ Chi phí NVL chính trong kỳ Số lợng
(chi phí NVL = x sản phẩm
chính) Số lợng sản phẩm + Số lợng sản phẩm làm dở
hoàn thành làm dở (Sd)
- Còn các chi phí bỏ dần trong quá trình sản xuất (chi phí nhân công trực tiếp, chi
phí sản xuất chung, chi phí nguyên vật liệu khác) thì việc đánh giá sản phẩm làm dở
theo công thức:
D cuối kỳ Chi phí chế biến trong kỳ Số lợng
(chi phí chế = x sản phẩm
biến) Số lợng sản phẩm + Số lợng sản phẩm làm dở

hoàn thành làm dở (Sd)
Trong đó: Sd= Sd x % mức độ chế biến hoàn thành
Phơng pháp này đợc áp dụng trong điều kiện các doanh nghiệp sản xuất có chi
phí nguyên vật liệu chiếm tỷ trọng không lớn trong tổng chi phí sản xuất, khối lợng
sản phẩm làm dở trong kỳ không ổn định.
-Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo chi phí sản xuất định mức
Phơng pháp này áp dụng thích hợp đối với doanh nghiệp sản xuất thực hiện hạch
toán sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo phơng pháp định mức.
Theo phơng pháp này, căn cứ vào khối lợng sản phẩm làm dở và chi phí sản xuất
định mức cho một đơn vị sản phẩm ở từng phân xởng, giai đoạn để tính ra giá trị của
sản phẩm làm dở cuối kỳ.
Tuỳ theo từng điều kiện cụ thể mà có thể tính theo định mức chi phí chi nguyên
vật liệu trực tiếp hoặc toàn bộ các khoản mục chi phí.
20

Để đảm bảo độ chính xác cao thì cần phải xác định đợc mức độ hoàn thành của
sản phẩm làm dở cuối kỳ để từ đó xác định giá trị sản phẩm làm dở cuối kỳ theo chi
phí sản xuất định mức nhng có tính đến mức độ hoàn thành.
-Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo 50% chi phí chế biến
Để đơn giản cho việc tính toán, đối với những sản phẩm mà chi phí chế biến
chiếm tỷ trọng thấp trong tổng chi phí, kế toán thờng sử dụng phơng pháp này. Theo
phơng pháp này, giả định sản phẩm dở dang đã hoàn thành ở mức độ 50% so với
thành phẩm.
Giá trị sản phẩm dở = Chi phí NVL chính nằm x 50% chi phí
Dang cha hoàn thành trong sản phẩm dở dang chế biến
1.5.2.4.Kế toán chi phí sản xuất theo phơng pháp kiểm kê định kỳ
Đối với các doanh nghiệp áp dụng phơng pháp KKĐK, các nghiệp vụ phát sinh
liên quan đến hàng tồn kho không đợc ghi sổ liên tục. Bởi vậy, cuối kỳ doanh
nghiệp phải tiến hành kiểm kê tất cả các loại NVL, thành phẩm trong kho và tại các
phân xởng cùng với các sản phẩm dở dang để xác định chi phí của các sản phẩm

hoàn thành, của hàng đã bán.
Vì thế, việc hạch toán chi phí sản phẩm trong các doanh nghiệp này cũng có
những khác biệt nhất định.
a)Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
Do đặc điểm của phơng pháp kiểm kê định kỳ nên chi phí vật liệu xuất dùng khó
có thể nhận biết đợc là xuất cho mục đích sản xuất hay quản lý, tiêu thụ sản phẩm.
Vì vậy, dể phục vụ cho việc tính giá thành kế toán phải theo dõi các chi phí NVL đã
xuất dùng, kế toán theo dõi TK 621 nhng không ghi chứng từ xuất dùng nguyên vật
liệu mà đợc ghi một lần vào cuối kỳ kế toán sau khi đã tiến hành kiểm kê.
-Đầu kỳ kết chuyển giá trị vật liệu tồn kho

Nợ TK 611(6111)
Có TK 151,152
21

-Trong kỳ phản ánh các nghiệp vụ tăng NVL

Nợ TK 611(6111)
Có TK 111,112,331,311,411...
-Cuối kỳ kế toán căn cứ vào kết quả kiểm kê để phản ánh giá trị vật liệu cha sử
dụng
Nợ TK 151,152
Có TK 611(6111)
-Xác định và kết chuyển giá trị vật liệu sử dụng
Nợ TK 621,627,641,642
Có TK 611(6111)
Đồng thời kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
Nợ TK 631
Có TK 621
b)Kế toán chi phí nhân công trực tiếp

Cách tập hợp chi phí trong kỳ tơng tự nh phơng pháp kê khai thờng xuyên.
Cuối kỳ kết chuyển để tính giá trị sản phẩm lao vụ dịch vụ, kế toán tiến hành kết
chuyển chi phí nhân công trực tiếp vào TK 631
Nợ TK 631
Có TK 622
c)Kế toán chi phí sản xuất chung
Toàn bộ chi phí sản xuất chung cuối kỳ đợc tập hợp vào TK 627 và cũng đợc theo
dõi chi tiết theo từng tiểu khoản tơng ứng nh các doanh nghiệp áp dụng phơng pháp
KKTX.
Nợ TK 631
Có TK 627
d)Tổng hợp chi phí sản xuất, kiểm kê đánh giá sản phẩm dở dang
*Tổng hợp chi phí sản xuất
22

Để tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo phơng pháp KKĐK
kế toán sử dụng TK 631. Tài khoản này đợc hạch toán chi tiết theo từng địa điểm
phát sinh chi phí.
Đầu kỳ kết chuyển giá trị sản phẩm dở dang vào giá thành từng loại sản phẩm lao
vụ, dịch vụ
Nợ TK 631
Có TK 154
Cuối kỳ kết chuyển các chi phí sản xuất phát sinh vào các tài khoản để tính giá
thành sản phẩm
Nợ TK 631
Có TK 621
Có TK 622
Có TK 627
Cuối kỳ căn cứ vào kết quả kiểm kê và đánh giá sản phẩm dở dang, ghi bút toán
kết chuyển

Nợ TK 154
Có TK 631
Tổng giá thành lao vụ, dịch vụ đã hoàn thành

Nợ TK 632
Có TK 631
(xem sơ đồ 2)
*Kiểm kê đánh giá sản phẩm dở dang
Việc kiểm kê và đánh giá sản phẩm dở dang cũng đợc tiến hành tơng tự nh phơng
pháp kê khai thờng xuyên.
1.7.Phơng pháp tính giá thành sản phẩm

1.7.1.Đối tợng tính giá thành

Xác định đối tợng tính giá thành là công việc đầu tiên trong công tác tính giá
thành sản phẩm. Việc xác định đối tợng tính giá thành phải căn cứ vào đặc điểm
23

cơ cấu tổ chức sản xuất, đặc điểm của quy trình công nghệ, kỹ thuật sản xuất sản
phẩm, yêu cầu trình độ hạch toán kinh tế và quản lý doanh nghiệp. Từ đó, có thể xác
định đợc đối tợng tính giá thành có thể là từng sản phẩm, công việc, đơn đặt hàng,
từng công trình, chi tiết bộ phận sản phẩm....
1.7.2.Các phơng pháp tính giá thành
Phơng pháp tính giá thành sản phẩm là phơng pháp sử dụng số liệu chi phí sản
xuất đã tập hợp đợc trong kỳ để tính toán tổng giá thành và giá thành đơn vị theo
từng khoản mục chi phí quy định cho các đối tợng tính giá thành.
Các doanh nghiệp sản xuất tuỳ thuộc vào đặc điểm sản xuất kinh doanh cũng nh
quy trình công nghệ để có thể áp dụng một trong các phơng pháp sau cho phù hợp.

1.7.2.1.Phơng pháp tính giá thành giản đơn

Phơng pháp vận dụng thích hợp cho những doanh nghiệp có quy trình công nghệ
sản xuất giản đơn. Quy trình này chỉ sản xuất một mặt hàng hoặc một số ít mặt hàng
với số lợng lớn và chu kỳ sản xuất ngắn, sản phẩm làm dở không có hoặc nếu có thì
rất ít và rất ổn định. Đối tợng tập hợp chi phí và đối tợng tính giá thành của phơng
pháp này thờng phù hợp với nhau.

D đầu + Chi phí phát - D cuối
Kỳ sinh trong kỳ kỳ
Giá thành
đơn vị =
sản phẩm
Số lợng sản phẩm hoàn thành tơng đơng
1.7.2.2.Phơng pháp tính giá thành phân bớc
Phơng pháp này áp dụng cho những doanh nghiệp có quy trình công nghệ sản
xuất phức tạp, chế biến liên tục, sản xuất sản phẩm trải qua nhiều giai đoạn chế biến
liên tục, bán thành phẩm của giai đoạn trớc là đối tợng
24

tiếp tục chế biến ở giai đoạn sau. Đối tợng tập hợp chi phí sản xuất là từng giai đoạn
quy trình công nghệ sản xuất nh các phân xởng, các đội sản xuất; đối tợng tính giá
thành có thể là bán thành phẩm ở từng giai đoạn
công nghệ hoặc là sản phẩm đã hoàn thành ở giai đoạn cuối cùng của quy trình công
nghệ sản xuất.
Do tính chất của hàng hoá, sản phẩm hoặc là do yêu cầu quản lý mà phơng pháp
tính giá thành phân bớc chia ra thành:

1.7.2.2.1.Phơng pháp tính giá thành phân bớc có tính giá thành bán thành
phẩm
Phơng pháp này đợc áp dụng trong các doanh nghiệp có yêu cầu hạch toán trong

nội bộ không cao hoặc bán thành phẩm ở từng bớc bán ra ngoài thì chi phí chế biến
phát sinh trong các giai đoạn công nghệ đợc tính nhập vào giá thành sản phẩm một
cách đồng thời. Theo phơng pháp này, kế toán không phải tính giá bán thành phẩm
hoàn thành trong từng giai đoạn mà chỉ tính giá thành phẩm hoàn thành bằng cách
lấy tổng chi phí nguyên vật liệu chính và các chi phí chế biến khác trong giai đoạn
công nghệ.
Có thể khái quát quá trình hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
theo sơ đồ sau:
25