Đọc văn: Từ ấy

TRƯỜNG THPT NGÔ QUYỀN Ngày soạn: 2/03/2010
GVHD: THÂN ĐỨC VÂN
SVTH: DƯƠNG THỊ VÂN
Giảng văn: Tiết 101 TỪ ẤY
I. Mục tiêu cần đạt
- Giúp HS thấy rõ niềm hạnh phúc, say mê mãnh liệt của tác giả trong buổi
đầu gặp lí tưởng cách mạng với cuộc đời nhà thơ.
- Làm cho HS hiểu được sự vận động của các yếu tố thơ trữ tình như tứ
thơ, hình ảnh, ngôn ngữ, nhịp điệu trong thơ trong việc làm nổi bật tâm
trạng cái tôi của nhà thơ.
II. Phương tiện và cách thức tiến hành
- Sử dụng SGK, sách giáo viên, thiết kế bài giảng
- Kết hợp các phương pháp như đọc hiểu, phát vấn, thảo luận
III. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Giới thiệu bài mới
Trong nền văn học Việt Nam, Tố Hữu được coi là lá cờ đầu của nền
thơ ca cách mạng. Từ một thanh niên trí thức tiểu tư sản khi bắt gặp và được
giác ngộ lí tưởng cách mạng ông đã trở thành một người chiến sĩ. Tập thơ Từ ấy
ra đời như một tiếng reo vui, một sự hân hoan hạnh phúc của ông khi tìm được
ánh sáng chân lí soi đường. Từ ấy là tập thơ mở đường và nó như một bản
tuyên ngôn, một lời hứa đanh thép về lí tưởng sống mà ông đã tự đặt ra, noi
theo và làm trong suốt cuộc đời cách mạng cũng như sự nghiệp văn chương của
mình.
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
HĐ 1: Tìm hiểu chung
B1: Tìm hiểu về tác giả
TT1: GV gọi HS đọc phần tiểu dẫn.
- GV phát vấn:Trình bày những nét
chính trong cuộc đời Tố Hữu?

TT2: HS suy nghĩ trả lời
TT3: GV nhận xét, bổ sung
B2: Tìm hiểu về tác phẩm
TT1: GV phát vấn :
- Trình bày hiểu biết của em về tập thơ
Từ ấy?
I. Giới thiệu chung
1. Tác giả
- Tố Hữu(1920-2002), quê ở Thừa
Thiên-Huế, là nhà thơ lớn của nền văn
học VN hiện đại
- Sự nghiệp thơ ca gắn với sự nghiệp
cách mạng.
- Đặc điểm nổi bật của phong cách thơ
Tố Hữu: tình cảm trữ tình chính trị về
nội dung và đậm đà tính dân tộc trong
nghệ thuật biểu hiện.
- Tố Hữu được tặng huân chương sao
vàng (1994), nhà nước trao tặng giải
thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ
thuật (1996) và giải thưởng văn học
ASEAN (1999)
=>Tố Hữu là nhà thơ lớn của dân tộc;
là “con chim đầu đàn” của thơ ca cách
mạng Việt Nam.
2. Tác phẩm
a. Tập thơ Từ ấy (1937-1946)
- Mở đầu cho sự nghiệp thơ Tố Hữu,
thể hiện niềm say mê lý tưởng, khát
khao được chiến đấu, tinh thần lạc

quan của người thanh niên Cộng sản
- GV phát vấn: Nêu hoàn cảnh và xuất
xứ của bài thơ?
- GV hướng dẫn HS đọc diễn cảm bài
thơ và phân chia bố cục.
TT2: HS suy ngĩ trả lời.
TT3: GV nhận xét, bổ sung
HĐ 2: Đọc - hiểu văn bản
B1: Tìm hiểu nội dung khổ thơ đầu.
TT1: GV đặt câu hỏi:
- Từ ấy là thời điểm nào?
- Nhà thơ đã dùng hình ảnh nào để chỉ
lí tưởng? Hiệu quả của việc sử dụng
các hình ảnh ấy?
- Em có cảm nhận gì về động từ
“bừng”, “chói” trong câu thơ?
-Gồm 3 phần: Máu lửa, xiềng xích, giải
phóng
b. Bài thơ Từ ấy
- Xuất xứ , hoàn cảnh sáng tác :
+ Từ ấy là bài thơ mở đầu cho phần
thơ Máu lửa trong tập thơ Từ ấy của
Tố Hữu ( sáng tác từ năm 1937 -1946).
+ Bài thơ ra đời khi Tố Hữu được kết
nạp vào Đảng Cộng sản 7/1938.
- Bố cục bài thơ
Gồm ba phần:
+ Khổ 1: Niềm vui sướng, say mê khi
gặp lý tưởng của Đảng.
+Khổ 2: Nhận thức mới về lẽ sống.

+ Khổ 3 : Sự chuyển biến sâu sắc
trong tình cảm của tác giả.
II. Đọc- hiểu văn bản
1. Niềm vui sướng, say mê khi gặp
lý tưởng của Đảng
- Là khi nhà thơ được giác ngộ lí tưởng
cách mạng, lí tưởng cộng sản, được
kết nạp vào Đảng.
- Hình ảnh ẩn dụ: nắng hạ, mặt trời
chân lí => Khẳng định, nhấn mạnh
tưởng cộng sản như một nguồn sáng
mới làm bừng sáng tâm hồn nhà thơ.
- Nhấn mạnh ánh sáng lí tưởng Cộng
sản đã mở ra trong tâm hồn nhà thơ
chân trời mới của nhận thức, tư tưởng,
- Nhà thơ đã sử dụng những hình ảnh
nào để thể hiện niềm vui sướng, say
mê khi bắt gặp lí tưởng?
TT2: HS suy nghĩ, trả lời
TT3: GV nhận xét, bổ sung.
Bước2: Tìm hiểu khổ thơ 2
TT 1: GV đặt câu hỏi:
- Khi được ánh sáng của lí tưởng soi
rọi nhà thơ đã có những nhận thức mới
về lẽ sống như thế nào?
TT2: HS suy nghĩ trả lời
TT3: GV nhận xét, bổ sung.
tình cảm.
- Hình ảnh: Vườn hoa lá đậm hương
và rộn tiếng chim => gợi tả một thế giới

tràn đầy sức sống.
*Tóm lại, bằng bút pháp tự sự kết hợp
với bút pháp trữ tình lãng mạn, đoạn
thơ đã thể hiện tình cảm chân thành,
trong trẻo và hết sức nồng nhiệt của
một thanh niên lần đầu tiên được tiếp
nhận lý tưởng của Đảng, tìm được
hướng đi đúng đắn cho cuộc đời mình
2. Những nhận thức mới về lẽ sống
- Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
=> Nhà thơ tự nguyện “buộc” lòng
mình với mọi người, để hoà nhập cái
“tôi” riêng của mình với cái ta chung
của toàn dân tộc.
- “Trăm nơi”: hoán dụ chỉ mọi người
sống ở khắp nơi cùng “trang trải”, chia
sẻ với nhau.
- Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời
=> Khối đời: Hình ảnh ẩn dụ chỉ sự
đoàn kết của toàn dân, toàn quân. Đây
chính là yếu tố làm nên thắng lợi của
cuộc kháng chiến của quân và dân ta.
So sánh với câu thơ của Thế Lữ trong
bài Nhớ rừng: Gặm một khối căm hờn
trong cũi sắt. Tuy giống nhau về mặt từ
ngữ nhưng ý nghĩa thì hoàn toàn khác
nhau. Ở câu thơ của Thế Lữ là sự bất
mãn, tù túng của một nhà thơ Mới
B3: Tìm hiểu khổ thơ 3

TT1: GV phát vấn:
- Sự chuyển biến sâu sắc trong tâm
hồn nhà thơ được biểu hiện ra sao?
- GV phát vấn: Nhận xét về cách xưng
hô của Tố Hữu ở khổ thơ cuối?
TT2: HS trả lời
TT3: GV nhận xét, bổ sung.
HĐ 3 :Tổng kết
TT1: GV gọi HS tổng kết những nét
chính về nội dung.

trong tâm trạng mất nước. Ở câu thơ
của Tố Hữu như sự khẳng định về lòng
đồng tâm nhất chí của nhân dân ta
trong cuộc khắng chiến chống thực dân
Pháp xâm lược.
à Tâm hồn nhà thơ đã trải rộng với
cuộc đời, khả năng đồng cảm sâu xa
với từng hoàn cảnh của mọi người.
*Tóm lại, Tố Hữu đã tìm thấy niềm vui
và sức mạnh mới không chỉ bằng nhận
thức mà còn bằng tình cảm yêu mến
và sự giao cảm của trái tim mình với
mọi người
3. Sự chuyển biến sâu sắc trong tình
cảm của tác giả
- Lý tưởng Cộng sản đã giúp cho nhà
thơ không chỉ có lẽ sống mới mà còn
vượt qua được những tình cảm ích kỷ,
hẹp hòi của giai cấp tiểu tư sản để có

được tình hữu ái giai cấp với quần
chúng lao khổ bằng một yêu thương
ruột thịt.
- Những điệp từ là, cùng với các từ
con, em, anh và số từ ước lệ vạn , vừa:
+ Nhấn mạnh và khẳng định tình cảm
gia đình đầm ấm, thân thiết.
+ Vừa biểu hiện sự đồng cảm, tấm
lòng xót thương chân thành của nhà
thơ với những kiếp người nghèo khổ.
III. Tổng kết
*Nội dung:
“Từ ấy” là lời tâm nguyện chân thành
của người thanh niên yêu nước giác
ngộ lí tưởng cộng sản
TT2: Gọi HS tổng kết những nét chính
về nghệ thuật
TT3:GV nhận xét và đánh giá
*Nghệ thuật:
- Giọng thơ chân thành, sôi nổi, nồng
nàn
- Hình ảnh thơ tươi sáng, ngôn ngữ
giàu tính dân tộc
- Sử dụng nhiều biện pháp tu từ (ẩn dụ,
tượng trưng…)
->Tiêu biểu cho phong cách thơ trữ
tình -chính trị
4.Dặn dò
- Học thuộc lòng và phân tích được nội dung của bài thơ
-Chuẩn bị bài : Nhớ đồng -Tố Hữu

GVHD SVTT
THÂN ĐỨC VÂN DƯƠNG THỊ VÂN