Giáo án Hoá học lớp 9 - SƠ LƯỢC VỀ BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC pdf

BÀI 30:

SƠ LƯỢC VỀ BẢNG TUẦN HỒN CÁC NGUN
TỐ HĨA HỌC

I/ MỤC TIÊU:
1/ Kiến thức : Giúp HS biết và hiểu được:


nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố theo chiều tăng dần điện

tích hạt nhân


cấu tạo bảng tuần hồn các ngun tố hóa hõc..

2/ Kĩ năng: .


Dự đốn tính chất cơ bản cũa nguyên tố khi biết vị trí , cấu

tạo nguyên tử và ngược lại..
3/ Thái độ: HS có hứng thú học tập.
II/ CHUẨN BỊ::
 Bảng tuần hồn hóa học.
 Nam châm.
 Sơ đồ cấu tạo nguyên tử của một số nguyên tố chu kì 1,2,3 ( mỗi sơ
đồ thể hiện trên một tờ giấy A4).Ví dụ :
8+
1+

Hiđro


Oxi
III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ:
HS1: Liệt kê các nguyên tố trong dãy hđhh theo chiều hđhh giảm dần?
HS 2: Xếp các nguyên tố phi kim sau : Cl.F.Br,I theo chiều hđhh giảm dần?
HS 3: giữa hai nguyên tố S và Cl phi kim nào hđhh mạnh hơn?Ví dụ chứng
minh điều đó?
Hoạt động 2: Tìm hiểu nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng
tuần hồn

 Thuyết trình:
 Từ trước cơng ngun cho
đến cuối thế kỉ 18, người ta đã biết
63 NTHH.Các nguyên tố đó tìm ra
một cách ngẫu nhiên ( Au,Cu,Fe…)
hoặc mị mẫm (P…).
 Lúc bấy giờ trong hóa học
người ta đã tích lũy được một khối
lượng rất lớn các tài liệu thực



Lắng nghe.


nghiệm( cả đúng lẫn sai) .
 Sự phát triển của hóa học

địi hỏi phải tìm cách hệ thống hóa
các tài liệu thực nghiệm và phân loại
các NTHH .Tìm ra qui luật chung chi
phối tính chất các ngun tố.
 Nhiều cơng trình nghiên
cứu đã đề ra những cách phân loại
NTHH hoặc qui luật biến đổi của
chúng, tuy vậy các nhà bác học vẫn
chưa khám phá thực chất của định
luật tuần hoàn.
 Trong quá trình nghiên
cứu sắp xếp các nguyên tố, nhà bác



Quan

sát các

sơ đồ

học Nga Menđêlêep đã phân tích một nguyên tử.
cách sâu sắc mối liên quan giữa khối



Trả lời và ghi bài

lượng ngun tử với tính chất của
chúng .Ơng nhận thấy có sự biến đổi

I. Nguyên tắc sắp xếp các

tuần hồn những tính chất đó theo

ngun tố trong bảng tuần

chiều tăng của NTK.

hồn.

 Năm

1869,

Menđêlêep

Các ngun tố được xếp theo

cơng bố định luật tuần hoàn và thể chiều tăng dần của điện tích hạt nhân
hiện định luật đó dưới dạng một ngun tử.
bảng gọi là bảng tuần hồn các
ngun tố hóa học.


 Gắn sơ đồ các nguyên tố
chu kì 1,2,3 lên bảng.
 Hỏi:
1)

Nêu nhận xét về sự

thay đỏi điện tích hạt nhân của các
nguyên tố từ H đến Ar ?
2)

Cho biết nguyên tắc

sắp xếp các nguyên tố trong bảng
tuần hoàn ?

Hoạt động 3: Tìm hiểu cấu tạo bảng tuần hồn.

 Hỏi:
1) Quan sát hình 3.22 tr 96
sgk cho biết: Ơ ngun tố cho biết



Trả lời và ghi bài
II.

Cấu tạo bảng tuần

hoàn

những ý gì?
1.

2) Hãy so sánh số hiệu

nguyên tử ( Tr 98 sgk) và điện tích

Ơ ngun tố:
Cho biết: Số hiệu

ngun tử,KHHH, tên nguyên tố,


hạt nhân ( sơ đồ nguyên tử) của mỗi

NTK của ngun tố.

ngun tố?

3) Trong bảng tuần hồn có
mấy chu kì? bao nhiêu chu kì nhỏ?

Số hiệu ngun tử

= điện tích hạt nhân = số electron
= số thứ tự của nguyên tử.

bao nhiêu chu kì lớn?
4) Quan sát sơ đồ nguyên tử
và cho biết số lớp electron của các
nguyên tố trong :


Chu kì 1



Chu kì 2



Chu kì 3

2.

Chu

kì

(

hàng

Các

nguyên

ngang):


5) Nêu nhận xét về:

tố

cùng một chu kì có cùng số lớp



Số

lớp

electron

electron.

của các ngun tố trong cùng một


chu kì?

Số thứ tự chu kì =

số lớp electron trong nguyên tử.


Số thứ tự chu kì và

số lớp electron trong cùng chu kì?
6) Bảng tuần hồn có bao
nhiêu nhóm?

3.

Nhóm( cột dọc)

 Các

nguyên tố trong

cùng một nhóm có số electron
ngoài cùng bằng nhau.

7) Quan sát sơ đồ nguyên tử
và nêu nhận xét:

 Số thứ tự của nhóm = số


 Số electron ở lớp ngoài

electron lớp ngoài cùng.

cùng của các nguyên tố trong cùng
một nhóm?
 Số electron ở lớp ngồi
cùng của các ngun tố trong cùng
một nhóm so với số thứ tự của
nhóm?
8)

Quan sát bảng phụ lục 1

sgk tr 169 cho biết:
 Các nguyên tố kim loại
được xếp chủ yếu vào những nhóm

nào?( nhóm 1,2,3).
 Các nguyên tố phi kim
được xếp chủ yếu vào những nhóm
nào? ( nhóm 5,6,7).

Hoại động 4: Tìm hiểu sự biến đổi tính chất các nguyên tố trong bảng
tuần hoàn.


Hỏi:

Trả lời và ghi bài

1) Hãy nhận xét sự thay đổi

III. Sự biến đổi tính chất của

tính kim loại của các nguyên tố

các nguyên tố trong bảng tuần

trong chu kì 3 ( dựa vào vị trí các

hồn.

ngun tố Na,Mg,Al)?
1) Trong một chu kì (từ trái
sang phải ).
 Số electron lớp ngồi cùng tăng
n từ 1 đến 8.

2) Từ vị trí của S và Cl
trong chu kì 3 hãy nhận xét sự thay

Tính kim loại giảm



đổi tính phi kim của các ngun tố



Tính phi kim tăng

dần.

trong cùng một chu kì?
3) Vị trí hai ngun tố

dần.

K,Na trong chu kì 3:
Hãy nhận xét sự thay đổi tính
kim loại của các nguyên tố trong một

2) Trong một nhóm ( từ trên
xuống):

nhóm 1?



4) Nhận xét sự thay đổi tính
phi kim các ngun tố trong nhóm

Số

lớp

electron

trong nguyên tử tăng dần.

7?



Tính kim loại tăng



Tính phi kim giảm

dần.


dần.

Hoạt động 5: Tìm hiểu ý nghĩa của bảng tuần hồn các ngun tố hóa
học.



 Các

Tổ chức thảo luận nhóm :

nhóm

thăm để chọn phiếu
Bài tập 1: Chọn cụm từ thích hợp điền

bốc
thảo

luận, cứ 3 cùng một phiếu.

vào chỗ trống ở cột B (chỉ cấu tạo nguyên tử)
và cột C ( tính chất của nguyên tố ) sao cho



Phiếu 1: Bài tập 1



Phiếu 2: Bài tập 2

phù hợp với vị trí của nguyên tố ở cột A.

Cột A
(

vị

Cột B

trí

nguyên tố)

Cột
C

(

cấu

tạo nguyên tử
và tính chất

chất

( tính
của

nguyên
tố)

nguyên tố A)

Số
hiệu nguyên
tử : 17

Ghi bài

Chu

IV. Ý nghĩa của bảng
tuần hoàn các ngun tố

kì: 3

hóa học.
Nhóm

Biết vị trí các ngun
tố ta có thể suy đốn cấu

: VII

tạo ngun tử, tính chất
Bài tập 2: Chọn cụm từ thích hợp điền
vào chỗ trống ở cột B (vị trí nguyên tố) và cột
C ( tính chất của nguyên tố ) sao cho phù hợp
với cấu tạo nguyên tử nguyên tố X.

nguyên tố và ngược lại.

Cột A
(

cấu

tạo

nguyên tử và
tính

Cột B

chất

Cột
C

(

vị

trí nguyên tố)

nguyên tố A)

( tính

chất

của

nguyên
tố)

Điện
tích hạt nhân :
16+

Số lớp
electron: 3

Số
electron ngoài
cùng: 6



Cho HS ghi bài.

Hoạt động 6: Bài tập vận dụng

Bài 1: Dãy nào dưới đây được xếp

Bài 3:Nguyên tố nào dưới


theo thứ tự tính phi kim tăng dần?

đây khơng phải là kim loại kiềm?

A.

P,Si,S,Cl.

A.

Li

B.

Si,P,S,Cl.

B.

Na

C.

Si,S,P,Cl.

C.

K

D.

Si,P,Cl,S.

D.

Sn

Bài 2: Dãy nào dưới đây được xếp
theo thứ tự tính kim loại giảm dần?

Bài 4: Cho 1,11g kim loại
kiềm tác dụng với nước, thu được
1,792 lH2( đktc) kim loại đó là:

A.

Na,Mg,Ni,Zn,Sn
A. Li

B.

Na,Mg,Sn,Zn,Ni
B. Na

C.

Na,Mg,Zn,Ni,Sn
C. K

D.

Mg,Na,Zn,Ni,Sn
D. Rb