bài giảng cơ sở dữ liệu chương 2: mô hình thực thể kết hợp - ths. nguyễn thị khiêm hòa

MƠ HÌNH THỰC THỂ KẾT HỢP
Entity Relationship Diagram

Giảng viên: Ths. Nguyễn Thị Khiêm Hòa


NỘI DUNG
• Biểu diễn hệ thống thơng tin
• Mơ hình thực thể kết hợp
• Xây dựng mơ hình thực thể kết hợp
• Mơ hình thực thể kết hợp mở rộng

Khoa Công nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

2


Đặt vấn đề
Làm thế nào để có thể biểu diễn một bài tốn thực tế
một cách trực quan?

Khoa Cơng nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

3


BIỂU DIỄN HỆ THỐNG THƠNG TIN
• Hệ thống là tập hợp các yếu tố có nhiều ràng buộc
lẫn nhau và hướng đến một mục đích chung
• Hệ thống tổ chức:
• Tổ chức

• Mơi trường
Sự tác động qua lại giữa tổ chức và môi trường tạo
sự cân bằng cho tổ chức

Khoa Công nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

4


BIỂU DIỄN HỆ THỐNG THƠNG TIN

Dữ liệu vào

Ngun vật liệu

Hệ
thống
thơng
tin

Chỉ đạo sản xuất

Báo cáo sản xuất

Hệ quyết định

Thông tin ra

Sản phẩm/ dịch vụ

Hệ tác nghiệp

MÔI TRƯỜNG
Các phân hệ của hệ thống kinh doanh / dịch vụ
5
Khoa Công nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM


BIỂU DIỄN HỆ THỐNG THƠNG TIN
Vật lý
Tổ chức
Quan niệm

Phân tích
Thiết kế và cài đặt

Dữ
liệu

Thủ
tục xử
lý

Bộ
máy
xử lý

Môi
Con
trường người

Khai thác

Các trục biểu diễn hệ thống thông tin
Khoa Công nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

6


BIỂU DIỄN HỆ THỐNG THƠNG TIN

Khoa Cơng nghệ Thơng tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

7


MƠ HÌNH THỰC THỂ KẾT HỢP
• Khái niệm
Mơ hình thực thể kết hợp (Entity Relationship
Diagram):
• Mơ hình trực quan được dùng thiết kế CSDL ở mức
quan niệm

• Biểu diễn trừu tượng cấu trúc CSDL

Khoa Công nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

8

MƠ HÌNH THỰC THỂ KẾT HỢP
• Thành phần:
• Thực thể
• Mối liên hệ/ kết hợp
• Thuộc tính

Khoa Cơng nghệ Thơng tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

9


MƠ HÌNH THỰC THỂ KẾT HỢP
• Thực thể
• Đối tượng cụ thể/ trừu tượng tồn tại ổn định và
tương đối độc lập trong thế giới thực
• Ví dụ: khách hàng, hóa đơn …
• Ký hiệu:
Tên thực thể

Khoa Cơng nghệ Thơng tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

10


Thảo luận
• Đối tượng nào sau đây là thực thể?
• Kế tốn
• Bệnh viện
• Khách hàng
• Bảng lương

Khoa Cơng nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

11


MƠ HÌNH THỰC THỂ KẾT HỢP
• Thuộc tính
• Dùng mơ tả một tính chất của thực thể

• Tập thực thể: các thực thể có cùng tập thuộc tính
• Mỗi thuộc tính có một tập giá trị hay một kiểu dữ

liệu ngun tố (chuỗi, số, ngày tháng…)
• Ký hiệu
Tên thuộc tính

Khoa Công nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

12


VÍ DỤ MẪU
•

•
•

•

Cơng ty được tổ chức thành nhiều đơn vị với các thông tin bao gồm: tên
đơn vị, số hiệu đơn vị. Mỗi đơn vị có thể có nhiều văn phòng đại diện tại
những địa điểm khác nhau. Đơn vị được quản lý bởi một nhân viên giữ
chức vụ trưởng đơn vị. Hệ thống cũng yêu cầu phải duy trì thơng tin về
ngày ký quyết định bổ nhiệm cho từng trưởng đơn vị.
Mỗi đơn vị điều hành nhiều dự án. Thông tin về dự án bao gồm: tên dự
án, số hiệu, và địa điểm thực hiện dự án.
Công ty duy trì thơng tin về nhân viên bao gồm: họ và tên, mã số, mức
lương, giới tính, ngày sinh và ngày ký hợp đồng làm việc với công ty. Mỗi
nhân viên thuộc biên chế một đơn vị nhưng có thể tham gia nhiều dự án
khác nhau. Các dự án này không nhất thiết phải do cùng một đơn vị quản
lý. Cơng ty cũng theo dõi thời gian (tính bằng số giờ làm việc trong tuần)
tham gia từng dự án của mỗi nhân viên. Ngồi ra, mỗi nhân viên cịn chịu
sự giám sát của một nhân viên khác.
Cuối cùng, công ty có chế độ bảo hiểm dành cho người thân của nhân
viên. Thông tin về người thân bao gồm tên, giới tính, ngày sinh và mối
liên hệ với nhân viên.
Khoa Cơng nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

13


Thảo luận
• Xác định các tập thực thể trong ví dụ mẫu
• Xác định thuộc tính tương ứng với từng tập

thực thể trong ví dụ mẫu

Khoa Cơng nghệ Thơng tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

14


MƠ HÌNH THỰC THỂ KẾT HỢP
• Thuộc tính đơn trị: một thời điểm chỉ nhận một giá trị
duy nhất
Ví dụ: ngày sinh, giới tính…

Ngày sinh
Nhân viên

Giới tính
…

Khoa Cơng nghệ Thơng tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

15


MƠ HÌNH THỰC THỂ KẾT HỢP
• Thuộc tính đa trị: có thể có một hoặc nhiều giá trị khác
nhau trong cùng một lúc
Ví dụ: trình độ ngoại ngữ của nhân viên, hay địa điểm
của dự án
Ngoại ngữ 1
Ngoại ngữ
Nhân viên

Ngoại ngữ 2
Giới tính

…

…

Khoa Cơng nghệ Thơng tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

16


MƠ HÌNH THỰC THỂ KẾT HỢP
• Thuộc tính đơn: Thuộc tính khơng thể phân rã được
• Thuộc tính tổ hợp: là thuộc tính có thể phân rã thành

nhiều thuộc tính khác
Ví dụ: Họ tên nhân viên
Họ
Họ tên
Nhân viên

Tên
Ngày sinh
…

Khoa Cơng nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

17


Thảo luận

• Xác định miền giá trị thích hợp cho các thuộc tính trong
từng tập thực thể của ví dụ mẫu
• Xác định thuộc tính đơn & thuộc tính tổ hợp trong từng
tập thực thể của ví dụ mẫu
• Xác định thuộc tính đơn trị & thuộc tính đa trị trong từng
tập thực thể của ví dụ mẫu

Khoa Cơng nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

18


MƠ HÌNH THỰC THỂ KẾT HỢP
• Thuộc tính lưu trữ: giá trị thực sự được nhập vào CSDL
• Thuộc tính dẫn xuất: giá trị của thuộc tính được suy ra từ

giá trị của thuộc tính khác
Ví dụ: năm sinh hoặc tuổi
Ngày sinh
Nhân viên

Tuổi
…

Khoa Công nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

19


MƠ HÌNH THỰC THỂ KẾT HỢP

• Giá trị null:
• Giá trị khơng tồn tại

• Giá trị tồn tại nhưng khơng xác định
• Giá trị tồn tại, xác định, nhưng khơng sử dụng được

Khoa Công nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

20


MƠ HÌNH THỰC THỂ KẾT HỢP
• Thuộc tính khóa:
• Một (số) thuộc tính dùng để phân biệt các thực thể

khác nhau trong một tập thực thể
• Mỗi tập thực thể có ít nhất một khóa
• Khóa chính và khóa phụ
Ví dụ: Số tài khoản dùng để phân biệt hai tài khoản bất
kỳ.

Khoa Công nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

21


Thảo luận
• Xác định thuộc tính lưu trữ và thuộc tính dẫn xuất (nếu
có) trong ví dụ mẫu
• Diễn giải sự xuất hiện của các giá trị null xuất hiện trong

ví dụ mẫu
• Xác định khóa chính, khóa phụ trong ví dụ mẫu

Khoa Cơng nghệ Thơng tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

22


VÍ DỤ MẪU

Hình 2.1. Các thực thể (kèm thuộc tính) của COMPANY
Khoa Công nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

23


MƠ HÌNH THỰC THỂ KẾT HỢP
• Liên kết là một sự kết hợp giữa các thực thể từ một hoặc
nhiều tập thực thể khác nhau
• Ký hiệu
Tên liên kết

Khoa Cơng nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

24


MƠ HÌNH THỰC THỂ KẾT HỢP
• Phân loại liên kết dựa trên số thực thể tham gia
• Liên kết hai ngơi

• Liên kết nhiều ngơi
• Liên kết nhiều ngơi có thể được chuyển đổi thành nhiều

liên kết hai ngôi

Khoa Công nghệ Thông tin - Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

25