bài giảng hệ cơ sở dữ liệu - ths. trịnh thị ngọc linh

H
H
Ệ
Ệ
CƠ S
CƠ S
Ở
Ở
D
D
Ữ
Ữ
LI
LI
Ệ
Ệ
U
U
GV: ThS.Tr
GV: ThS.Tr
ị
ị
nh Th
nh Th
ị
ị
Ng
Ng
ọ
ọ
c Linh

c Linh
Email:
Email:
Chương
Chương
3
3
MÔ HÌNH QUAN H
MÔ HÌNH QUAN H
Ệ
Ệ
3.1. Mô h
3.1. Mô h
ì
ì
nh quan h
nh quan h
ệ
ệ
3.2. C
3.2. C
á
á
c kh
c kh
á
á
i ni
i ni
ệ

ệ
m c
m c
ủ
ủ
a mô h
a mô h
ì
ì
nh quan h
nh quan h
ệ
ệ
3.3. T
3.3. T
í
í
nh to
nh to
à
à
n v
n v
ẹ
ẹ
n c
n c
ủ
ủ
a quan h

a quan h
ệ
ệ
3.4. C
3.4. C
á
á
c ngôn ng
c ngôn ng
ữ
ữ
quan h
quan h
ệ
ệ
3.5. Khung nh
3.5. Khung nh
ì
ì
n
n
3.1. Mô h
3.1. Mô h
ì
ì
nh quan h
nh quan h
ệ
ệ



Mô h
Mô h
ì
ì
nh cơ s
nh cơ s
ở
ở
d
d
ữ
ữ
li
li
ệ
ệ
u quan h
u quan h
ệ
ệ
(g
(g
ọ
ọ
i t
i t
ắ
ắ
t l

t l
à
à
Mô h
Mô h
ì
ì
nh quan h
nh quan h
ệ
ệ
)
)


Do E.F
Do E.F
Codd đ
Codd đ
ề
ề
xu
xu
ấ
ấ
t năm
t năm
1971
1971



Mô h
Mô h
ì
ì
nh n
nh n
à
à
y bao g
y bao g
ồ
ồ
m:
m:


M
M
ộ
ộ
t
t
h
h
ệ
ệ
th
th
ố

ố
ng c
ng c
á
á
c ký hi
c ký hi
ệ
ệ
u đ
u đ
ể
ể
mô t
mô t
ả
ả
d
d
ữ
ữ
li
li
ệ
ệ
u
u
dư
dư
ớ

ớ
i d
i d
ạ
ạ
ng
ng
dòng v
dòng v
à
à
c
c
ộ
ộ
t như quan h
t như quan h
ệ
ệ
, b
, b
ộ
ộ
, thu
, thu
ộ
ộ
c t
c t
í

í
nh, kh
nh, kh
ó
ó
a ch
a ch
í
í
nh,
nh,
kh
kh
ó
ó
a ngo
a ngo
ạ
ạ
i,
i,


M
M
ộ
ộ
t
t
t

t
ậ
ậ
p h
p h
ợ
ợ
p c
p c
á
á
c ph
c ph
é
é
p to
p to
á
á
n thao t
n thao t
á
á
c trên d
c trên d
ữ
ữ
li
li
ệ

ệ
u
u
như ph
như ph
é
é
p
p
to
to
á
á
n t
n t
ậ
ậ
p h
p h
ợ
ợ
p, ph
p, ph
é
é
p to
p to
á
á
n quan h

n quan h
ệ
ệ


R
R
à
à
ng bu
ng bu
ộ
ộ
c to
c to
à
à
n v
n v
ẹ
ẹ
n
n
quan h
quan h
ệ
ệ
3.2. C
3.2. C
á

á
c kh
c kh
á
á
i ni
i ni
ệ
ệ
m c
m c
ủ
ủ
a mô h
a mô h
ì
ì
nh quan h
nh quan h
ệ
ệ
3.2.1. Mi
3.2.1. Mi
ề
ề
n (Domain)
n (Domain)
3.2.2. Thu
3.2.2. Thu
ộ

ộ
c t
c t
í
í
nh (Attribute)
nh (Attribute)
3.2.3.
3.2.3.
Lư
Lư
ợ
ợ
c đ
c đ
ồ
ồ
quan h
quan h
ệ
ệ
(Relation scheme)
(Relation scheme)
3.2.4. Quan h
3.2.4. Quan h
ệ
ệ
(Relation)
(Relation)
3.2.5. B

3.2.5. B
ộ
ộ
gi
gi
á
á
tr
tr
ị
ị
(tuple)
(tuple)
3.2.6. Th
3.2.6. Th
ể
ể
hi
hi
ệ
ệ
n c
n c
ủ
ủ
a quan h
a quan h
ệ
ệ
(view)

(view)
3.2.7. Kh
3.2.7. Kh
ó
ó
a (key)
a (key)
3.2.1. Mi
3.2.1. Mi
ề
ề
n (Domain)
n (Domain)


M
M
ộ
ộ
t mi
t mi
ề
ề
n D l
n D l
à
à
m
m
ộ

ộ
t t
t t
ậ
ậ
p h
p h
ợ
ợ
p c
p c
á
á
c gi
c gi
á
á
tr
tr
ị
ị
nguyên t
nguyên t
ố
ố
, hi
, hi
ể
ể
u theo

u theo
ngh
ngh
ĩ
ĩ
a m
a m
ỗ
ỗ
i gi
i gi
á
á
tr
tr
ị
ị
trong mi
trong mi
ề
ề
n không th
n không th
ể
ể
phân chia trong ph
phân chia trong ph
ạ
ạ
m

m
vi mô h
vi mô h
ì
ì
nh quan h
nh quan h
ệ
ệ


Đ
Đ
ể
ể
đ
đ
ặ
ặ
c t
c t
ả
ả
m
m
ộ
ộ
t mi
t mi
ề

ề
n ngư
n ngư
ờ
ờ
i ta ch
i ta ch
ỉ
ỉ
ra m
ra m
ộ
ộ
t
t
tên mi
tên mi
ề
ề
n
n
, m
, m
ộ
ộ
t
t
ki
ki
ể

ể
u
u
d
d
ữ
ữ
li
li
ệ
ệ
u
u
v
v
à
à
khuôn d
khuôn d
ạ
ạ
ng d
ng d
ữ
ữ
li
li
ệ
ệ
u

u


V
V
í
í
d
d
ụ
ụ
:
:


Mi
Mi
ề
ề
n c
n c
ủ
ủ
a Mã sinh viên l
a Mã sinh viên l
à
à
m
m
ộ

ộ
t t
t t
ậ
ậ
p h
p h
ợ
ợ
p c
p c
á
á
c dãy ký t
c dãy ký t
ự
ự
c
c
ó
ó
đ
đ
ộ
ộ
d
d
à
à
i

i
t
t
ừ
ừ
5
5
đ
đ
ế
ế
n 8, b
n 8, b
ắ
ắ
t đ
t đ
ầ
ầ
u l
u l
à
à
m
m
ộ
ộ
t ch
t ch
ữ

ữ
c
c
á
á
i
i


Mi
Mi
ề
ề
n c
n c
ủ
ủ
a H
a H
ọ
ọ
tên l
tên l
à
à
m
m
ộ
ộ
t t

t t
ậ
ậ
p c
p c
á
á
c dãy ch
c dãy ch
ữ
ữ
c
c
á
á
i c
i c
ó
ó
đ
đ
ộ
ộ
d
d
à
à
i không
i không
qu

qu
á
á
35
35
3.2.2. Thu
3.2.2. Thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh (Attribute)
nh (Attribute)


Thu
Thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh l
nh l
à
à
m

m
ộ
ộ
t t
t t
í
í
nh ch
nh ch
ấ
ấ
t riêng bi
t riêng bi
ệ
ệ
t c
t c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t đ
t đ
ố
ố
i tư
i tư
ợ

ợ
ng c
ng c
ầ
ầ
n
n
đư
đư
ợ
ợ
c lưu tr
c lưu tr
ữ
ữ
trong CSDL đ
trong CSDL đ
ể
ể
ph
ph
ụ
ụ
c v
c v
ụ
ụ
cho vi
cho vi
ệ

ệ
c khai th
c khai th
á
á
c d
c d
ữ
ữ
li
li
ệ
ệ
u v
u v
ề
ề
đ
đ
ố
ố
i tư
i tư
ợ
ợ
ng
ng


C

C
á
á
c thu
c thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh đư
nh đư
ợ
ợ
c phân bi
c phân bi
ệ
ệ
t qua
t qua
tên g
tên g
ọ
ọ
i
i
v
v
à

à
ph
ph
ả
ả
i thu
i thu
ộ
ộ
c
c
v
v
à
à
o m
o m
ộ
ộ
t
t
ki
ki
ể
ể
u d
u d
ữ
ữ
li

li
ệ
ệ
u
u
nh
nh
ấ
ấ
t đ
t đ
ị
ị
nh (s
nh (s
ố
ố
, chu
, chu
ỗ
ỗ
i, ng
i, ng
à
à
y th
y th
á
á
ng, logic,

ng, logic,
h
h
ì
ì
nh
nh
ả
ả
nh,
nh,
…
…
)
)


Trong c
Trong c
ù
ù
ng m
ng m
ộ
ộ
t đ
t đ
ố
ố
i tư

i tư
ợ
ợ
ng không đư
ng không đư
ợ
ợ
c c
c c
ó
ó
hai thu
hai thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh
nh
c
c
ù
ù
ng tên
ng tên
3.2.2. Thu
3.2.2. Thu
ộ

ộ
c t
c t
í
í
nh (tt)
nh (tt)


V
V
í
í
d
d
ụ
ụ


Đ
Đ
ố
ố
i tư
i tư
ợ
ợ
ng Khoa c
ng Khoa c
ó

ó
c
c
á
á
c thu
c thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh Mã khoa,
nh Mã khoa,
Tên khoa.
Tên khoa.


Đ
Đ
ố
ố
i tư
i tư
ợ
ợ
ng L
ng L
ớ

ớ
p h
p h
ọ
ọ
c c
c c
ó
ó
thu
thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh Mã l
nh Mã l
ớ
ớ
p, Tên l
p, Tên l
ớ
ớ
p, Niên
p, Niên
kh
kh
ó

ó
a, S
a, S
ố
ố
h
h
ọ
ọ
c viên
c viên
…
…


Đ
Đ
ố
ố
i tư
i tư
ợ
ợ
ng Môn h
ng Môn h
ọ
ọ
c c
c c
ó

ó
thu
thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh Mã môn, Tên môn, S
nh Mã môn, Tên môn, S
ố
ố
t
t
í
í
n ch
n ch
ỉ
ỉ
…
…


Đ
Đ
ố
ố
i tư

i tư
ợ
ợ
ng Sinh viên c
ng Sinh viên c
ó
ó
c
c
á
á
c thu
c thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh Mã sinh viên, Tên
nh Mã sinh viên, Tên
sinh viên, Ng
sinh viên, Ng
à
à
y sinh, Gi
y sinh, Gi
ớ
ớ
i t

i t
í
í
nh, Quê qu
nh, Quê qu
á
á
n,
n,
Đ
Đ
ị
ị
a ch
a ch
ỉ
ỉ
…
…


Đ
Đ
ố
ố
i tư
i tư
ợ
ợ
ng Gi

ng Gi
ả
ả
ng viên c
ng viên c
ó
ó
c
c
á
á
c thu
c thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh Mã gi
nh Mã gi
ả
ả
ng viên,
ng viên,
Tên gi
Tên gi
ả
ả
ng viên, H

ng viên, H
ọ
ọ
c v
c v
ị
ị
, Chuyên ng
, Chuyên ng
à
à
nh
nh
3.2.2. Thu
3.2.2. Thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh (tt)
nh (tt)


M
M
ộ
ộ
t s

t s
ố
ố
ki
ki
ể
ể
u d
u d
ữ
ữ
li
li
ệ
ệ
u thư
u thư
ờ
ờ
ng d
ng d
ù
ù
ng:
ng:


Text (ho
Text (ho
ặ

ặ
c Character, String, ho
c Character, String, ho
ặ
ặ
c Char)
c Char)
–
–
ki
ki
ể
ể
u văn b
u văn b
ả
ả
n
n


Number (ho
Number (ho
ặ
ặ
c Numeric, ho
c Numeric, ho
ặ
ặ
c float)

c float)
–
–
ki
ki
ể
ể
u s
u s
ố
ố


Logical (ho
Logical (ho
ặ
ặ
c Boolean)
c Boolean)
–
–
ki
ki
ể
ể
u lu
u lu
ậ
ậ
n lý

n lý


Date/Time
Date/Time
–
–
ki
ki
ể
ể
u th
u th
ờ
ờ
i gian: ng
i gian: ng
à
à
y th
y th
á
á
ng năm
ng năm
+ gi
+ gi
ờ
ờ
ph

ph
ú
ú
t
t


Memo (ho
Memo (ho
ặ
ặ
c VarChar)
c VarChar)
–
–
ki
ki
ể
ể
u văn b
u văn b
ả
ả
n c
n c
ó
ó
đ
đ
ộ

ộ
d
d
à
à
i thay đ
i thay đ
ổ
ổ
i
i


V
V
í
í
d
d
ụ
ụ
:
:


Thu
Thu
ộ
ộ
c t

c t
í
í
nh ng
nh ng
à
à
y (trong m
y (trong m
ộ
ộ
t th
t th
á
á
ng) c
ng) c
ó
ó
ki
ki
ể
ể
u d
u d
ữ
ữ
li
li
ệ

ệ
u l
u l
à
à
s
s
ố
ố
nguyên, mi
nguyên, mi
ề
ề
n gi
n gi
á
á
tr
tr
ị
ị
t
t
ừ
ừ
1
1
đ
đ
ế

ế
n (t
n (t
ố
ố
i đa l
i đa l
à
à
) 3
) 3
1
1


Đi
Đi
ể
ể
m thi c
m thi c
ó
ó
ki
ki
ể
ể
u d
u d
ữ

ữ
li
li
ệ
ệ
u s
u s
ố
ố
nguyên, mi
nguyên, mi
ề
ề
n gi
n gi
á
á
tr
tr
ị
ị
t
t
ừ
ừ
0
0
đ
đ
ế

ế
n 10
n 10
3.2.3. Quan h
3.2.3. Quan h
ệ
ệ
(Relation)
(Relation)


M
M
ộ
ộ
t quan h
t quan h
ệ
ệ
trên m
trên m
ộ
ộ
t t
t t
ậ
ậ
p c
p c
á

á
c thu
c thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh l
nh l
à
à
m
m
ộ
ộ
t t
t t
ậ
ậ
p con c
p con c
ủ
ủ
a
a
t
t
í

í
ch Descartes c
ch Descartes c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t hay nhi
t hay nhi
ề
ề
u mi
u mi
ề
ề
n
n


Quan h
Quan h
ệ
ệ
còn đư
còn đư
ợ
ợ
c g

c g
ọ
ọ
i b
i b
ằ
ằ
ng thu
ng thu
ậ
ậ
t ng
t ng
ữ
ữ
kh
kh
á
á
c l
c l
à
à
b
b
ả
ả
ng
ng
(table)

(table)


B
B
ậ
ậ
c (degree) c
c (degree) c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t quan h
t quan h
ệ
ệ
l
l
à
à
s
s
ố
ố
thu
thu
ộ

ộ
c t
c t
í
í
nh c
nh c
ủ
ủ
a quan h
a quan h
ệ
ệ


đ
đ
ó
ó


B
B
ả
ả
n s
n s
ố
ố
(cardinality) c

(cardinality) c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t quan h
t quan h
ệ
ệ
l
l
à
à
s
s
ố
ố
c
c
á
á
c b
c b
ộ
ộ
(tuple) m
(tuple) m
à

à
n
n
ó
ó
ch
ch
ứ
ứ
a đ
a đ
ự
ự
ng
ng
3.2.3. Quan h
3.2.3. Quan h
ệ
ệ
(tt)
(tt)


V
V
í
í
d
d
ụ

ụ
:
:


MonHoc (MaMon
MonHoc (MaMon
, T
, T
enMon, S
enMon, S
oĐVHT
oĐVHT
) l
) l
à
à
quan h
quan h
ệ
ệ
3 ngôi
3 ngôi


HocVien (MaHocVien, TenHocVien, NgaySinh, QueQuan,
HocVien (MaHocVien, TenHocVien, NgaySinh, QueQuan,
MaLop) l
MaLop) l
à

à
quan h
quan h
ệ
ệ
5 ngôi
5 ngôi


GiangVien (MaGiangVien, TenGiangVien, CapHocVi,
GiangVien (MaGiangVien, TenGiangVien, CapHocVi,
ChuyenNganh) l
ChuyenNganh) l
à
à
quan h
quan h
ệ
ệ
4 ngôi
4 ngôi
3.2.4.
3.2.4.
Lư
Lư
ợ
ợ
c đ
c đ
ồ

ồ
quan h
quan h
ệ
ệ
(Relation scheme)
(Relation scheme)


T
T
ậ
ậ
p h
p h
ợ
ợ
p t
p t
ấ
ấ
t c
t c
ả
ả
c
c
á
á
c thu

c thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh c
nh c
ầ
ầ
n qu
n qu
ả
ả
n lý c
n lý c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t đ
t đ
ố
ố
i
i
tư

tư
ợ
ợ
ng c
ng c
ù
ù
ng v
ng v
ớ
ớ
i m
i m
ố
ố
i liên h
i liên h
ệ
ệ
(hay t
(hay t
ậ
ậ
p c
p c
á
á
c r
c r
à

à
ng bu
ng bu
ộ
ộ
c) gi
c) gi
ữ
ữ
a
a
ch
ch
ú
ú
ng đư
ng đư
ợ
ợ
c g
c g
ọ
ọ
i l
i l
à
à
lư
lư
ợ

ợ
c đ
c đ
ồ
ồ
quan h
quan h
ệ
ệ


Khi th
Khi th
à
à
nh l
nh l
ậ
ậ
p m
p m
ộ
ộ
t lư
t lư
ợ
ợ
c đ
c đ
ồ

ồ
, n
, n
gư
gư
ờ
ờ
i thi
i thi
ế
ế
t k
t k
ế
ế
thư
thư
ờ
ờ
ng g
ng g
ắ
ắ
n cho
n cho
n
n
ó
ó
m

m
ộ
ộ
t ý ngh
t ý ngh
ĩ
ĩ
a nh
a nh
ấ
ấ
t đ
t đ
ị
ị
nh, g
nh, g
ọ
ọ
i l
i l
à
à
tân t
tân t
ừ
ừ
c
c
ủ

ủ
a lư
a lư
ợ
ợ
c đ
c đ
ồ
ồ
quan h
quan h
ệ
ệ


đ
đ
ó
ó


Nhi
Nhi
ề
ề
u lư
u lư
ợ
ợ
c đ

c đ
ồ
ồ
quan h
quan h
ệ
ệ
c
c
ù
ù
ng n
ng n
ằ
ằ
m trong m
m trong m
ộ
ộ
t h
t h
ệ
ệ
th
th
ố
ố
ng qu
ng qu
ả

ả
n
n
lý đư
lý đư
ợ
ợ
c g
c g
ọ
ọ
i l
i l
à
à
m
m
ộ
ộ
t
t
lư
lư
ợ
ợ
c đ
c đ
ồ
ồ
CSDL

CSDL
3.2.4.
3.2.4.
Lư
Lư
ợ
ợ
c đ
c đ
ồ
ồ
quan h
quan h
ệ
ệ
(tt)
(tt)


Lư
Lư
ợ
ợ
c đ
c đ
ồ
ồ
CSDL đ
CSDL đ
ể

ể
qu
qu
ả
ả
n lý đi
n lý đi
ể
ể
m sinh viên c
m sinh viên c
ó
ó
th
th
ể
ể
g
g
ồ
ồ
m c
m c
á
á
c
c
lư
lư
ợ

ợ
c đ
c đ
ồ
ồ
quan h
quan h
ệ
ệ
sau:
sau:


Sv(MaSV, HoSV, TeNSV, GioiTinh, NgaySinh, MaLop,
Sv(MaSV, HoSV, TeNSV, GioiTinh, NgaySinh, MaLop,
Tinh)
Tinh)


Lop(MaLop, TenLop, SiSo, MaKhoa)
Lop(MaLop, TenLop, SiSo, MaKhoa)


Kh(MaKhoa, TenKhoa, SoCBGD)
Kh(MaKhoa, TenKhoa, SoCBGD)


Mh(MaMH, TenMH, SoTiet)
Mh(MaMH, TenMH, SoTiet)



Kq(MaSV, MaMH, DiemThi)
Kq(MaSV, MaMH, DiemThi)
3.2.4.
3.2.4.
Lư
Lư
ợ
ợ
c đ
c đ
ồ
ồ
quan h
quan h
ệ
ệ
(tt)
(tt)


MonHoc (MaMon
MonHoc (MaMon
, T
, T
enMon, S
enMon, S
oĐVHT
oĐVHT
) v

) v
ớ
ớ
i tân t
i tân t
ừ
ừ
: "M
: "M
ỗ
ỗ
i môn h
i môn h
ọ
ọ
c c
c c
ó
ó
m
m
ộ
ộ
t
t
tên g
tên g
ọ
ọ
i c

i c
ụ
ụ
th
th
ể
ể
,
,
đư
đư
ợ
ợ
c h
c h
ọ
ọ
c trong m
c trong m
ộ
ộ
t s
t s
ố
ố
đơn v
đơn v
ị
ị
h

h
ọ
ọ
c tr
c tr
ì
ì
nh nh
nh nh
ấ
ấ
t đ
t đ
ị
ị
nh v
nh v
à
à
ứ
ứ
ng
ng
v
v
ớ
ớ
i môn h
i môn h
ọ

ọ
c l
c l
à
à
m
m
ộ
ộ
t mã s
t mã s
ố
ố
duy nh
duy nh
ấ
ấ
t đ
t đ
ể
ể
phân bi
phân bi
ệ
ệ
t v
t v
ớ
ớ
i m

i m
ọ
ọ
i môn h
i môn h
ọ
ọ
c kh
c kh
á
á
c"
c"


HocVien (MaHocVien, TenHocVien, NgaySinh, QueQuan, MaLop) v
HocVien (MaHocVien, TenHocVien, NgaySinh, QueQuan, MaLop) v
ớ
ớ
i
i
tân t
tân t
ừ
ừ
: "M
: "M
ỗ
ỗ
i h

i h
ọ
ọ
c viên c
c viên c
ó
ó
m
m
ộ
ộ
t h
t h
ọ
ọ
v
v
à
à
tên, ng
tên, ng
à
à
y sinh, quê qu
y sinh, quê qu
á
á
n v
n v
à

à
đư
đư
ợ
ợ
c
c
c
c
ấ
ấ
p m
p m
ộ
ộ
t mã s
t mã s
ố
ố
duy nh
duy nh
ấ
ấ
t đ
t đ
ể
ể
phân bi
phân bi
ệ

ệ
t v
t v
ớ
ớ
i m
i m
ọ
ọ
i h
i h
ọ
ọ
c viên kh
c viên kh
á
á
c trong trư
c trong trư
ờ
ờ
ng,
ng,
h
h
ọ
ọ
c viên đư
c viên đư
ợ

ợ
c ghi danh v
c ghi danh v
à
à
o m
o m
ộ
ộ
t l
t l
ớ
ớ
p h
p h
ọ
ọ
c duy nh
c duy nh
ấ
ấ
t trong trư
t trong trư
ờ
ờ
ng"
ng"


GiangVien (MaGiangVien, TenGiangVien, CapHocVi, ChuyenNganh) v

GiangVien (MaGiangVien, TenGiangVien, CapHocVi, ChuyenNganh) v
ớ
ớ
i
i
tân t
tân t
ừ
ừ
: "M
: "M
ọ
ọ
i gi
i gi
ả
ả
ng viên đ
ng viên đ
ề
ề
u c
u c
ó
ó
h
h
ọ
ọ
tên, c

tên, c
ấ
ấ
p h
p h
ọ
ọ
c v
c v
ị
ị
thu
thu
ộ
ộ
c m
c m
ộ
ộ
t chuyên ng
t chuyên ng
à
à
nh
nh
nh
nh
ấ
ấ
t đ

t đ
ị
ị
nh v
nh v
à
à
đư
đư
ợ
ợ
c g
c g
á
á
n cho m
n cho m
ộ
ộ
t mã s
t mã s
ố
ố
duy nh
duy nh
ấ
ấ
t, g
t, g
ọ

ọ
i l
i l
à
à
MaGiangVien
MaGiangVien
,
,
đ
đ
ể
ể
phân bi
phân bi
ệ
ệ
t v
t v
ớ
ớ
i m
i m
ọ
ọ
i gi
i gi
ả
ả
ng viên kh

ng viên kh
á
á
c trong trư
c trong trư
ờ
ờ
ng"
ng"
3.2.5. B
3.2.5. B
ộ
ộ
(tuple)
(tuple)


M
M
ộ
ộ
t b
t b
ộ
ộ
l
l
à
à
c

c
á
á
c thông tin c
c thông tin c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t đ
t đ
ố
ố
i tư
i tư
ợ
ợ
ng thu
ng thu
ộ
ộ
c quan h
c quan h
ệ
ệ


B

B
ộ
ộ
c
c
ũ
ũ
ng thư
ng thư
ờ
ờ
ng đư
ng đư
ợ
ợ
c g
c g
ọ
ọ
i l
i l
à
à
m
m
ẫ
ẫ
u tin hay b
u tin hay b
ả

ả
n ghi
n ghi
(record) ho
(record) ho
ặ
ặ
c
c
dòng
dòng
c
c
ủ
ủ
a b
a b
ả
ả
ng (Row)
ng (Row)


V
V
í
í
d
d
ụ

ụ
:
:
Đây l
Đây l
à
à
4 b
4 b
ộ
ộ
gi
gi
á
á
tr
tr
ị
ị
d
d
ự
ự
a trên c
a trên c
á
á
c thu
c thu
ộ

ộ
c t
c t
í
í
nh c
nh c
ủ
ủ
a quan h
a quan h
ệ
ệ
HocVien:
HocVien:
q1 = (SV001, Nguy
q1 = (SV001, Nguy
ễ
ễ
n Văn Nam
n Văn Nam
, 27/03/1970, C
, 27/03/1970, C
ầ
ầ
n Thơ
n Thơ
, QTKD1)
, QTKD1)
q2 = (SV005, V

q2 = (SV005, V
ũ
ũ
Th
Th
ị
ị
Tuy
Tuy
ế
ế
t Mai,
t Mai,
26
26
/02/1968,
/02/1968,
Đ
Đ
ồ
ồ
ng Nai, KTKC1)
ng Nai, KTKC1)
q3 = (SV014, H
q3 = (SV014, H
ồ
ồ
ng Đăng
ng Đăng
, 3

, 3
0/04/1975,
0/04/1975,
Đ
Đ
ồ
ồ
ng Nai, CNTK3)
ng Nai, CNTK3)
q4 = (SV015, Lê Ho
q4 = (SV015, Lê Ho
à
à
i Nh
i Nh
ớ
ớ
, 23/03/1965, Long An, CNTK4)
, 23/03/1965, Long An, CNTK4)
3.2.6. Th
3.2.6. Th
ể
ể
hi
hi
ệ
ệ
n c
n c
ủ

ủ
a quan h
a quan h
ệ
ệ
(view)
(view)


Th
Th
ể
ể
hi
hi
ệ
ệ
n (ho
n (ho
ặ
ặ
c còn g
c còn g
ọ
ọ
i l
i l
à
à
t

t
ì
ì
nh tr
nh tr
ạ
ạ
ng) c
ng) c
ủ
ủ
a quan h
a quan h
ệ
ệ
R, ký hi
R, ký hi
ệ
ệ
u
u
b
b
ở
ở
i T
i T
R
R
, l

, l
à
à
t
t
ậ
ậ
p h
p h
ợ
ợ
p c
p c
á
á
c b
c b
ộ
ộ
gi
gi
á
á
tr
tr
ị
ị
c
c
ủ

ủ
a quan h
a quan h
ệ
ệ
R v
R v
à
à
o m
o m
ộ
ộ
t th
t th
ờ
ờ
i
i
đi
đi
ể
ể
m
m


V
V
í

í
d
d
ụ
ụ
:
:
MaMon TenMon SoDVHT
TCKT Tài chính - kế toán 4
KTCT Kinh tế chính trị 4
TOANC Toán Cơ sở 4
LTCBC Lập trình căn bản C 5
3.2.7. Kh
3.2.7. Kh
ó
ó
a (key)
a (key)


Siêu kh
Siêu kh
ó
ó
a (superkey) c
a (superkey) c
ủ
ủ
a m
a m

ộ
ộ
t lư
t lư
ợ
ợ
c đ
c đ
ồ
ồ
quan h
quan h
ệ
ệ
R l
R l
à
à
m
m
ộ
ộ
t t
t t
ậ
ậ
p
p
h
h

ợ
ợ
p g
p g
ồ
ồ
m m
m m
ộ
ộ
t hay nhi
t hay nhi
ề
ề
u thu
u thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh c
nh c
ủ
ủ
a lư
a lư
ợ
ợ

c đ
c đ
ồ
ồ
R c
R c
ó
ó
t
t
í
í
nh
nh
ch
ch
ấ
ấ
t x
t x
á
á
c đ
c đ
ị
ị
nh duy nh
nh duy nh
ấ
ấ

t m
t m
ộ
ộ
t b
t b
ộ
ộ
trong m
trong m
ỗ
ỗ
i th
i th
ể
ể
hi
hi
ệ
ệ
n c
n c
ủ
ủ
a R
a R


Kh
Kh

ó
ó
a (primary key) c
a (primary key) c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t lư
t lư
ợ
ợ
c đ
c đ
ồ
ồ
quan h
quan h
ệ
ệ
l
l
à
à
m
m
ộ
ộ

t siêu
t siêu
kh
kh
ó
ó
a c
a c
ủ
ủ
a lư
a lư
ợ
ợ
c đ
c đ
ồ
ồ
n
n
à
à
y sao cho m
y sao cho m
ọ
ọ
i t
i t
ậ
ậ

p con th
p con th
ự
ự
c s
c s
ự
ự
c
c
ủ
ủ
a n
a n
ó
ó
không ph
không ph
ả
ả
i l
i l
à
à
siêu kh
siêu kh
ó
ó
a
a

V
V
í
í
d
d
ụ
ụ
: PhongBan(
: PhongBan(
MaPhong,
MaPhong,
TenPhong)
TenPhong)
3.2.7. Kh
3.2.7. Kh
ó
ó
a (key)
a (key)


M
M
ộ
ộ
t lư
t lư
ợ
ợ

c đ
c đ
ồ
ồ
quan h
quan h
ệ
ệ
c
c
ó
ó
th
th
ể
ể
c
c
ó
ó
nhi
nhi
ề
ề
u hơn m
u hơn m
ộ
ộ
t kh
t kh

ó
ó
a,
a,
khi đ
khi đ
ó
ó
m
m
ỗ
ỗ
i m
i m
ộ
ộ
t kh
t kh
ó
ó
a đư
a đư
ợ
ợ
c g
c g
ọ
ọ
i l
i l

à
à
m
m
ộ
ộ
t kh
t kh
ó
ó
a d
a d
ự
ự
tuy
tuy
ể
ể
n
n


C
C
á
á
c thu
c thu
ộ
ộ

c t
c t
í
í
nh tham gia v
nh tham gia v
à
à
o m
o m
ộ
ộ
t kh
t kh
ó
ó
a đư
a đư
ợ
ợ
c g
c g
ọ
ọ
i l
i l
à
à
thu
thu

ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh
nh
kh
kh
ó
ó
a (
a (
prime key), n
prime key), n
gư
gư
ợ
ợ
c l
c l
ạ
ạ
i đư
i đư
ợ
ợ
c g
c g

ọ
ọ
i l
i l
à
à
thu
thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh không
nh không
kh
kh
ó
ó
a (non prime key)
a (non prime key)


V
V
í
í
d
d

ụ
ụ
:
:


Sv(
Sv(
MaSV
MaSV
, HoSV, TenSV, Nu, NgaySinh, MaLop, Tinh)
, HoSV, TenSV, Nu, NgaySinh, MaLop, Tinh)


Lop(
Lop(
MaLop
MaLop
, TenLop, SiSo, MaKhoa)
, TenLop, SiSo, MaKhoa)


Kh(
Kh(
MaKhoa
MaKhoa
, TenKhoa, SoCBGD)
, TenKhoa, SoCBGD)



Mh(
Mh(
MaMH
MaMH
, TenMH, SoTiet)
, TenMH, SoTiet)


Kq(
Kq(
MaSV
MaSV
,
,
MaMH
MaMH
, DiemThi)
, DiemThi)
3.2.7. Kh
3.2.7. Kh
ó
ó
a (tt)
a (tt)


M
M
ộ
ộ

t thu
t thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh đư
nh đư
ợ
ợ
c g
c g
ọ
ọ
i l
i l
à
à
kh
kh
ó
ó
a ngo
a ngo
ạ
ạ
i (foreign key) n
i (foreign key) n

ế
ế
u n
u n
ó
ó
l
l
à
à
thu
thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh c
nh c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t lư
t lư
ợ
ợ

c đ
c đ
ồ
ồ
quan h
quan h
ệ
ệ
n
n
à
à
y nhưng l
y nhưng l
ạ
ạ
i l
i l
à
à
kh
kh
ó
ó
a
a
ch
ch
í
í

nh c
nh c
ủ
ủ
a lư
a lư
ợ
ợ
c đ
c đ
ồ
ồ
quan h
quan h
ệ
ệ
kh
kh
á
á
c
c


V
V
í
í
d
d

ụ
ụ
:
:


NhanVien(
NhanVien(
MaNV
MaNV
, TenNV, HoNV, NgSinh, DChi, Phai,
, TenNV, HoNV, NgSinh, DChi, Phai,
MaPhong)
MaPhong)


PhongBan(
PhongBan(
MaPhong,
MaPhong,
TenPhong)
TenPhong)
Ch
Ch
ú
ú
ý
ý



M
M
ộ
ộ
t b
t b
ả
ả
ng đư
ng đư
ợ
ợ
c g
c g
ọ
ọ
i l
i l
à
à
m
m
ộ
ộ
t quan h
t quan h
ệ
ệ
(relation)
(relation)



M
M
ộ
ộ
t dòng trong b
t dòng trong b
ả
ả
ng đư
ng đư
ợ
ợ
c g
c g
ọ
ọ
i l
i l
à
à
m
m
ộ
ộ
t b
t b
ộ
ộ

(tuple)
(tuple)


M
M
ộ
ộ
t c
t c
ộ
ộ
t trong b
t trong b
ả
ả
ng g
ng g
ọ
ọ
i l
i l
à
à
m
m
ộ
ộ
t thu
t thu

ộ
ộ
c
c
t
t
í
í
nh ( attribute)
nh ( attribute)


S
S
ố
ố
lư
lư
ợ
ợ
ng c
ng c
á
á
c c
c c
ộ
ộ
t trong b
t trong b

ả
ả
ng đư
ng đư
ợ
ợ
c
c
g
g
ọ
ọ
i l
i l
à
à
b
b
ậ
ậ
c (degree) c
c (degree) c
ủ
ủ
a b
a b
ả
ả
ng
ng



M
M
ộ
ộ
t c
t c
ộ
ộ
t ho
t ho
ặ
ặ
c t
c t
ậ
ậ
p h
p h
ợ
ợ
p m
p m
ộ
ộ
t s
t s
ố
ố

c
c
ộ
ộ
t x
t x
á
á
c
c
đ
đ
ị
ị
nh duy nh
nh duy nh
ấ
ấ
t m
t m
ộ
ộ
t dòng bên trong
t dòng bên trong
b
b
ả
ả
ng đư
ng đư

ợ
ợ
c g
c g
ọ
ọ
i l
i l
à
à
kh
kh
ó
ó
a ch
a ch
í
í
nh c
nh c
ủ
ủ
a
a
b
b
ả
ả
ng (primary key)
ng (primary key)

MaMon TenMon SoDVHT
TCKT Tài chính - kế toán 4
KTCT Kinh tế chính trị 4
TOANC Toán Cơ sở 4
LTCBC Lập trình căn bản C 5
3.3. T
3.3. T
í
í
nh to
nh to
à
à
n v
n v
ẹ
ẹ
n c
n c
ủ
ủ
a quan h
a quan h
ệ
ệ


R
R
à

à
ng bu
ng bu
ộ
ộ
c to
c to
à
à
n v
n v
ẹ
ẹ
n l
n l
à
à
m
m
ộ
ộ
t đi
t đi
ề
ề
u ki
u ki
ệ
ệ
n b

n b
ấ
ấ
t bi
t bi
ế
ế
n không đư
n không đư
ợ
ợ
c vi
c vi
ph
ph
ạ
ạ
m trong m
m trong m
ộ
ộ
t CSDL
t CSDL


C
C
á
á
c ki

c ki
ể
ể
u r
u r
à
à
ng bu
ng bu
ộ
ộ
c to
c to
à
à
n v
n v
ẹ
ẹ
n:
n:


R
R
à
à
ng bu
ng bu
ộ

ộ
c to
c to
à
à
n v
n v
ẹ
ẹ
n th
n th
ự
ự
c th
c th
ể
ể


R
R
à
à
ng bu
ng bu
ộ
ộ
c to
c to
à

à
n v
n v
ẹ
ẹ
n tham chi
n tham chi
ế
ế
u
u


R
R
à
à
ng bu
ng bu
ộ
ộ
c to
c to
à
à
n v
n v
ẹ
ẹ
n ng

n ng
ữ
ữ
ngh
ngh
ĩ
ĩ
a
a


Null bi
Null bi
ể
ể
u th
u th
ị
ị
m
m
ộ
ộ
t gi
t gi
á
á
tr
tr
ị

ị
đ
đ
ặ
ặ
c bi
c bi
ệ
ệ
t cho m
t cho m
ộ
ộ
t thu
t thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh c
nh c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t

t
b
b
ộ
ộ
trong trư
trong trư
ờ
ờ
ng h
ng h
ợ
ợ
p không bi
p không bi
ế
ế
t gi
t gi
á
á
tr
tr
ị
ị
c
c
ủ
ủ
a thu

a thu
ộ
ộ
c t
c t
í
í
nh n
nh n
à
à
y hay
y hay
không th
không th
ể
ể
á
á
p d
p d
ụ
ụ
ng thu
ng thu
ộ
ộ
c t
c t
í

í
nh n
nh n
à
à
y cho b
y cho b
ộ
ộ
đ
đ
ó
ó
3.3.1. R
3.3.1. R
à
à
ng bu
ng bu
ộ
ộ
c to
c to
à
à
n v
n v
ẹ
ẹ
n th

n th
ự
ự
c th
c th
ể
ể


To
To
à
à
n v
n v
ẹ
ẹ
n th
n th
ự
ự
c th
c th
ể
ể
l
l
à
à
r

r
à
à
ng bu
ng bu
ộ
ộ
c
c
ph
ph
á
á
t bi
t bi
ể
ể
u r
u r
ằ
ằ
ng:
ng:
Trong m
Trong m
ộ
ộ
t quan
t quan
h

h
ệ
ệ
, gi
, gi
á
á
tr
tr
ị
ị
c
c
ủ
ủ
a c
a c
á
á
c b
c b
ộ
ộ
t
t
ạ
ạ
i thu
i thu
ộ

ộ
c
c
t
t
í
í
nh c
nh c
ó
ó
tham gia v
tham gia v
à
à
o kh
o kh
ó
ó
a ch
a ch
í
í
nh
nh
không đư
không đư
ợ
ợ
c l

c l
à
à
r
r
ỗ
ỗ
ng (null)
ng (null)


V
V
í
í
d
d
ụ
ụ
:
:
SinhVien(
SinhVien(
MaSv
MaSv
, TenSv, Khoa)
, TenSv, Khoa)
MaSv TenSv Khoa
001
Trần Thị Lan Anh

CNTT
002
Thái Thiện Kỳ
CNTT
003
Nguyễn Văn Hải
CNTT
Không
được rỗng
3.3.2. R
3.3.2. R
à
à
ng bu
ng bu
ộ
ộ
c to
c to
à
à
n v
n v
ẹ
ẹ
n tham chi
n tham chi
ế
ế
u

u


To
To
à
à
n v
n v
ẹ
ẹ
n tham chi
n tham chi
ế
ế
u l
u l
à
à
r
r
à
à
ng bu
ng bu
ộ
ộ
c ph
c ph
á

á
t bi
t bi
ể
ể
u r
u r
ằ
ằ
ng:
ng:
Gi
Gi
á
á
tr
tr
ị
ị
c
c
ủ
ủ
a c
a c
á
á
c b
c b
ộ

ộ
t
t
ạ
ạ
i kh
i kh
ó
ó
a ngo
a ngo
ạ
ạ
i ho
i ho
ặ
ặ
c ph
c ph
ả
ả
i b
i b
ằ
ằ
ng m
ng m
ộ
ộ
t gi

t gi
á
á
tr
tr
ị
ị
t
t
ạ
ạ
i
i
kh
kh
ó
ó
a ch
a ch
í
í
nh c
nh c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t b

t b
ộ
ộ
n
n
à
à
o đ
o đ
ó
ó
trong quan h
trong quan h
ệ
ệ
kh
kh
á
á
c ho
c ho
ặ
ặ
c
c
ph
ph
ả
ả
i b

i b
ằ
ằ
ng r
ng r
ỗ
ỗ
ng
ng
MaLop TenLop
CNTT-01 Công nghệ thông tin
TMĐT-02 Thương mại điện tử
CNTTUD-03 Công nghệ thông tin ứng dụng
MaSinhVien TenSinhVien MaLop
001 Trần Thị Lan Anh CNTT-01
002 Thái Thiện Kỳ CNTT-01
003 Nguyễn Văn Hải CNTT-01
3.3.2. R
3.3.2. R
à
à
ng bu
ng bu
ộ
ộ
c to
c to
à
à
n v

n v
ẹ
ẹ
n ng
n ng
ữ
ữ
ngh
ngh
ĩ
ĩ
a
a


R
R
à
à
ng bu
ng bu
ộ
ộ
c to
c to
à
à
n v
n v
ẹ

ẹ
n ng
n ng
ữ
ữ
ngh
ngh
ĩ
ĩ
a l
a l
à
à
c
c
á
á
c quy lu
c quy lu
ậ
ậ
t đư
t đư
ợ
ợ
c ch
c ch
ỉ
ỉ
đ

đ
ị
ị
nh
nh
b
b
ở
ở
i NSD hay ngư
i NSD hay ngư
ờ
ờ
i qu
i qu
ả
ả
n tr
n tr
ị
ị
CSDL c
CSDL c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t CSDL n

t CSDL n
à
à
o đ
o đ
ó
ó
,
,
nh
nh
ằ
ằ
m đ
m đ
ị
ị
nh ngh
nh ngh
ĩ
ĩ
a hay r
a hay r
à
à
ng bu
ng bu
ộ
ộ
c m

c m
ộ
ộ
t s
t s
ố
ố
kh
kh
í
í
a c
a c
ạ
ạ
nh n
nh n
à
à
o đ
o đ
ó
ó
c
c
ủ
ủ
a
a
ho

ho
ạ
ạ
t đ
t đ
ộ
ộ
ng
ng


V
V
í
í
d
d
ụ
ụ
:
:
Trong CSDL v
Trong CSDL v
ề
ề
qu
qu
ả
ả
n lý h

n lý h
ọ
ọ
c viên c
c viên c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t trư
t trư
ờ
ờ
ng h
ng h
ọ
ọ
c,
c,
ch
ch
ú
ú
ng ta c
ng ta c
ó
ó
m

m
ộ
ộ
t s
t s
ố
ố
r
r
à
à
ng bu
ng bu
ộ
ộ
c to
c to
à
à
n v
n v
ẹ
ẹ
n như sau
n như sau
:
:


R1 : M

R1 : M
ỗ
ỗ
i l
i l
ớ
ớ
p h
p h
ọ
ọ
c ph
c ph
ả
ả
i c
i c
ó
ó
m
m
ộ
ộ
t mã s
t mã s
ố
ố
duy nh
duy nh
ấ

ấ
t đ
t đ
ể
ể
phân bi
phân bi
ệ
ệ
t v
t v
ớ
ớ
i m
i m
ọ
ọ
i l
i l
ớ
ớ
p
p
h
h
ọ
ọ
c kh
c kh
á

á
c trong trư
c trong trư
ờ
ờ
ng
ng


R2 : M
R2 : M
ỗ
ỗ
i l
i l
ớ
ớ
p h
p h
ọ
ọ
c ph
c ph
ả
ả
i thu
i thu
ộ
ộ
c m

c m
ộ
ộ
t Khoa c
t Khoa c
ủ
ủ
a trư
a trư
ờ
ờ
ng
ng


R3 : M
R3 : M
ỗ
ỗ
i sinh viên c
i sinh viên c
ó
ó
m
m
ộ
ộ
t mã s
t mã s
ố

ố
riêng bi
riêng bi
ệ
ệ
t, không tr
t, không tr
ù
ù
ng v
ng v
ớ
ớ
i b
i b
ấ
ấ
t c
t c
ứ
ứ
sinh
sinh
viên n
viên n
à
à
o kh
o kh
á

á
c
c


R4 : M
R4 : M
ỗ
ỗ
i sinh viên ph
i sinh viên ph
ả
ả
i đăng ký v
i đăng ký v
à
à
o m
o m
ộ
ộ
t l
t l
ớ
ớ
p c
p c
ủ
ủ
a trư

a trư
ờ
ờ
ng
ng
3.4. C
3.4. C
á
á
c ngôn ng
c ngôn ng
ữ
ữ
quan h
quan h
ệ
ệ


C
C
á
á
c ngôn ng
c ngôn ng
ữ
ữ
thao t
thao t
á

á
c d
c d
ữ
ữ
li
li
ệ
ệ
u đư
u đư
ợ
ợ
c ph
c ph
á
á
t tri
t tri
ể
ể
n cho mô h
n cho mô h
ì
ì
nh
nh
quan h
quan h
ệ

ệ
(
(
thư
thư
ờ
ờ
ng g
ng g
ọ
ọ
i l
i l
à
à
ngôn ng
ngôn ng
ữ
ữ
v
v
ấ
ấ
n tin,
n tin,
query language
query language
)
)
đư

đư
ợ
ợ
c chia l
c chia l
à
à
m hai nh
m hai nh
ó
ó
m căn b
m căn b
ả
ả
n:
n:


C
C
á
á
c ngôn ng
c ngôn ng
ữ
ữ
d
d
ự

ự
a trên đ
a trên đ
ạ
ạ
i s
i s
ố
ố
quan h
quan h
ệ
ệ
(relational
(relational
algebra)
algebra)


C
C
á
á
c ngôn ng
c ngôn ng
ữ
ữ
d
d
ự

ự
a trên ph
a trên ph
é
é
p t
p t
í
í
nh quan h
nh quan h
ệ
ệ
(relational
(relational
calculus)
calculus)


C
C
ả
ả
hai ngôn ng
hai ngôn ng
ữ
ữ
đư
đư
ợ

ợ
c Codd đưa ra năm
c Codd đưa ra năm
1970 v
1970 v
à
à
ông đã
ông đã
ch
ch
ứ
ứ
ng minh r
ng minh r
ằ
ằ
ng ch
ng ch
ú
ú
ng tương đương v
ng tương đương v
ề
ề
kh
kh
ả
ả
năng di

năng di
ễ
ễ
n t
n t
ả
ả
3.4.1.
3.4.1.
Đ
Đ
ạ
ạ
i s
i s
ố
ố
quan h
quan h
ệ
ệ


Đ
Đ
ạ
ạ
i s
i s
ố

ố
quan h
quan h
ệ
ệ
c
c
ó
ó
m
m
ộ
ộ
t t
t t
ậ
ậ
p c
p c
á
á
c ph
c ph
é
é
p to
p to
á
á
n trên c

n trên c
á
á
c quan h
c quan h
ệ
ệ


Ch
Ch
ú
ú
ng c
ng c
ó
ó
ngu
ngu
ồ
ồ
n g
n g
ố
ố
c t
c t
ừ
ừ
lý thuy

lý thuy
ế
ế
t t
t t
ậ
ậ
p h
p h
ợ
ợ
p (m
p (m
ỗ
ỗ
i quan h
i quan h
ệ
ệ
th
th
ự
ự
c ch
c ch
ấ
ấ
t l
t l
à

à
m
m
ộ
ộ
t t
t t
ậ
ậ
p h
p h
ợ
ợ
p)
p)


M
M
ỗ
ỗ
i to
i to
á
á
n t
n t
ử
ử
nh

nh
ậ
ậ
n m
n m
ộ
ộ
t ho
t ho
ặ
ặ
c hai quan h
c hai quan h
ệ
ệ
l
l
à
à
m to
m to
á
á
n h
n h
ạ
ạ
ng v
ng v
à

à
cho ra m
cho ra m
ộ
ộ
t quan h
t quan h
ệ
ệ
m
m
ớ
ớ
i (quan h
i (quan h
ệ
ệ
k
k
ế
ế
t qu
t qu
ả
ả
),
),
đ
đ
ế

ế
n lư
n lư
ợ
ợ
t n
t n
ó
ó
quan h
quan h
ệ
ệ
k
k
ế
ế
t qu
t qu
ả
ả
c
c
ó
ó
th
th
ể
ể
d

d
ù
ù
ng l
ng l
à
à
m to
m to
á
á
n h
n h
ạ
ạ
ng cho m
ng cho m
ộ
ộ
t to
t to
á
á
n
n
t
t
ử
ử
kh

kh
á
á
c
c


Nh
Nh
ữ
ữ
ng ph
ng ph
é
é
p to
p to
á
á
n n
n n
à
à
y cho ph
y cho ph
é
é
p v
p v
ấ

ấ
n tin v
n tin v
à
à
c
c
ậ
ậ
p nh
p nh
ậ
ậ
t cơ s
t cơ s
ở
ở
d
d
ữ
ữ
li
li
ệ
ệ
u quan h
u quan h
ệ
ệ