Bài giảng dịch bệnh côn trùng - Các nguyên nhân gây bệnh côn trùng pptx

Chương 2
CÁC NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH
CÔN TRÙNG
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
PhầnI: NẤM GÂY BỆNH CÔN TRÙNG
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
2.1. Nấmgâybệnhcôntrùng
• ĐôngNam Álàvùngcó điềukiệnthờitiếtthíchhợpcho
nấmgâybệnhcôntrùngpháttriển
•Hầuhếtcácnấmpháttriểnbênngoàicơthể kýchủ -dễ
nhậnbiết
• Được đánhgiálànhómphổ biếnvàcóý nghĩahơnso
vớivirus và độngvậtnguyêndinh
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
Nấmgâybệnhcôntrùngcómặtởcả4 lớp:
-NấmbậcthấpPhycomycetes: tậptrung ở 3 bộ
Chytridiales, BlastocladialesvàEntomophthorales–bào
tử pháttánmạnhtrongtựnhiên.
-NấmtúiAscomycetes: bộ Laboulbenialesngọaikýsinh
côntrùng, bộ Hypocrealesgồmnhữnggiốngquantrọng
Cordyceps, Aschersonia
-NấmđảmBasidiomycetes: tậptrung ở 2 giống
Septobasidium và Uredinella
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
-NấmbấttòanDeuteromycetes:
+ phầnlớncácnấmgâybệnhcôntrùng đềuthuộc
bộ Monilialesgồmcácgiống: Beauveria,
Metarhizium, Paecilomycetes, Cephalosporium,
Verticillium, Aspergillus, Penicillium, Sorosporella
+ đượcnhiềunướctrênthế giớinghiêncứu.
+ hệ sợinấmtạothànhmộtlớpdàytrênbềmặtký

chủ
+ bàotửhìnhthànhtrênbềmặtcủalớpsợinấmvà
khôngpháttánmạnh
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
MỘT SỐ NẤM GÂY BỆNH CÔN TRÙNG
2.1.1. Nấmmốc
§Đặc điểmhìnhthái
• Thể sợinấm
-Sợinấmthô, đườngkínhlớn, ítphânnhánhhoặcphân
nhánhrấtnhiều
-Tồntạitrongxoangmáucôntrùng
-Thể nấmhìnhcầu, bầudụchoặchìnhquả thận
-Nảymầmthànhsợinấm–phânhóathànhcànhbào
tử, dạngtúivàrễgiả ⇒ chịu được điềukiệnbấtlợi
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
A: sự xâmnhập.
B: lớpkitin.
C: sợinấmpháttriển.
D: sợinấmhìnhthànhváchngăn.
E: túibàotửhìnhthành.
F: bàotửđộng.
G: bàotửnoãn
Quátrìnhxâmnhiễm
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
• Cànhbàotửphânsinh
- Điềukiệnthuậnlợi: sợinấmxuyênqua da
côntrùng, hìnhthànhtừnglớptrênbềmặt
-Phânnhánhhoặckhôngphânnhánh–tùy
loài
-Tếbàosinhbàotửhìnhthànhtrên đỉnh, có1

hoặcnhiềunhân
-Khihìnhthànhbàotử, chấtnguyênsinhvận
chuyển đến đỉnhthắtlại–váchngăn ⇒ bào
tử phânsinh
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
Cànhbàotửphânsinhkhôngphân
nhánhcủanấmPenicillium
Cànhbàotửphânsinh
phânnhánh
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
Aspergillus
Verticillium
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
• Bàotửphânsinh
-cónhiềudạng: hìnhbầudục, hìnhquả lê, hình
cầu, hìnhchuông-bàotửcó1 hoặc2 váchtế
bào
-Sốlượngnhântếbàokhácnhautùyloài
+ bàotửtừcuốngsinhra: bàotửsơsinh
+ bàotửthứ sinh: nếukhônggặpvậtchủ,
nảymầmthànhdạngkhác, nếugặpvậtchủ sẽ
xâmnhiễmhìnhthànhbàotửthứ sinhlần2, lần
3
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
• Bàotửngủ
-Bàotửcóváchdày, chốnglạiđiềukiệnbấtlợi,
gồm
+ bàotửtiếphợp: 2 váchtếbào
+ bàotửváchdày: 1 lớptếbào
• Rễ giả vàthể dạngtúi

Khihìnhthànhcuốngbàotửtrênthâncôntrùng,
sợinấmphânhóathànhrễgiả vàthể dạngtúi:
+Rễgiả:
-làmchothâncôntrùngbámvàogiáthể
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
Rễ giả
rễ giả
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
-phânnhánhhoặckhôngphânnhánh
- đỉnhsợiphìnhto hoặcnứtrathànhdạng
vòibám
-pháttriểntừ1 sợinấmhoặcbósợinấm
+ Thể dạngtúi: sợinấmphìnhto ở giữacuống
bàotử, làsợibấtthụ
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
• Thể nguyênsinhchất
-hìnhthànhtrongcơthể hoặctrongdịchnuôi
môcôntrùng
-dạngsợi, dạngtrứng, dạngbiếnhìnhhoặc
dạngcầu
-khôngcóváchtếbào
-sinhsảntheophươngthứcnảymầm
-làmtăngkhả nănggâybệnhchocôntrùng
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
§ Đặc điểmsinhvậthọc
•Tínhchuyênhóa
cácloạinấmmốccótínhchuyênhóacaohơnnấm
Beauverianhưngthấphơnvirus, thườngxâmnhiễmgây
bệnhtrênnhữngloàisâucó đặctínhgầngiốngnhau
-Môitrườngthíchhợpchonấmpháttriểnlàlòng

đỏ trứnggà
-KhôngpháttriểntrênmôitrườngcómuốiNO
3
-
-HìnhthànhkémtrênmôitrườngNH
4
+
vôcơ
-PháttriểntốttrênmôitrườngNH
4
+
hữucơhoặc
vậtphângiảiprotein
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
-Nguồncacbon: glucose, maltose, glycerin
-Khôngtrao đổichấtvớisaccharose
•Vòng đời:
-kháphứctạp, cócả2 giai đọanbàotửphân
sinh(vôtính) vàbàotửngủ (hữutính)
-Bàotửphânsinhnảymầm–xâmnhậpvào
xoangcôntrùng–hìnhthànhthể nấm(hoặc
nguyênsinhchất)–sinhsản.
-Thể nấmnảymầmàcànhbàotửphânsinh
à bàotửphânsinh ⇒ giai đọansinhsảnvô
tính
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
-bàotửphânsinhxuấthiệnnhiềulần,chukỳtái
xâmnhiễmngắn5-10 ngày–tácdụngquan
trọng ⇒ gây thànhdịch
-Thể nấmnảymầmàbàotửtiếphợp(hoặc

bàotửváchdày) à côn trùngchết à nấmphát
triểnrangoàicơthể, pháttántrongtựnhiên-
gặpđiềukiệnthuậnlợi-nảymầmàhìnhthành
bàotử⇒giai đọansinhsảnhữutính(bàotử
ngủ)
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
2.1.2. Nấmbấttòan
• Đặc điểm
-nhiềuloài
-phânbốrộng
-dễnuôicấytrênmôitrườngdinhdưỡng
-kýsinhtrênsâunon –thânsâucứng–phủ
đầysợinấmngoàicơthể -bàotửphânsinhcó
màukhácnhau
-thể sợi, phânnhánhvàcóváchngăn
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
Cácloạinấmbấttòan
• Metarhiziumanisopliae–Metarhiziumflavoviridae
• Beauveriabasiana
• Nomureariley
• Paecilomycesfumosoroseus
• Entomophagagrylli
• Verticilliumlecanii
• Fusariumsolani
• Aspergillusflavus
• Aspergillusniger
• Penicillium spp.
• Aschersonia spp.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
• Nấmtrắng-Beauveria

- phổ kýchủ rộng, gâyhạitrên7 bộ côntrùngkhácnhau
-thể sợinấmmàutrắng, dạnglông, mảnh, đườngkính
1,5-2µm
-cànhbàotửmọcđơnhoặcphânnhánh
-bàotửtrầnsinhtừsợisinhdưỡngmọcthànhtừng đám,
cócuốngphìnhradạnghìnheliphoặchìnhcổchai,
cuốngtếbàohìnhziczắc
-bàotửđơnbào, khôngmàu, trongsuốtkhôngvách
ngăncódạngtừhìnhcầuđếnhìnhtrứng
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
Cấutrúccànhvàbàotửphânsinhnấm
Beauveria
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
• Beauveria gồmcó2 lòaichính:
- Beauveriabassiana
+ bàotửhìnhcầu
+ phânbốrộng
+ gâybệnhnhiềutrêncôntrùngthuộcbộ
Lepidoptera, Hemiptera
- Beauveriatenella/, B. brongniartii
+ bàotửhìnhtrứng
+ phânbốtrong đất
+ gâybệnhtrênsâunon bọ hung
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
Nấm Beauveria kýsinhtrênsâuhại
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version
Nấm Beauveria kýsinhtrênsâuhại
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version