BÀI GIẢNG BÉO PHÌ (Kỳ 7) pdf

BÀI GIẢNG BÉO PHÌ
(Kỳ 7)
IX. ĐIỀU TRỊ
Mô hình điều trị béo phì: dựa vào 3 phương cách chính sau đây:
- Tiết thực giảm trọng lượng.
- Tăng năng lượng tiêu dùng (tập thể dục).
- Thay đổi chuyển hóa thức ăn.
Phương cách 1 và 2 bao hàm tiết thực và tập thể dục.
1. Tiết thực giảm trọng lượng và tập thể dục:
Giảm trọng lượng là mục tiêu chính điều trị, với giảm trọng lượng ở mức
nhẹ từ 5% đến 10% trọng lượng ban đầu, bằng tiết thực và tập thể dục cũng cải
thiện lâm sàng có ý nghĩa, cải thiện được bệnh tăng HA, bất thường lipid cũng như
glucose máu.
Khoảng 80% bệnh nhân ĐTĐ týp 2 có tăng trọng hoặc béo phì, nếu giảm
trọng lượng từ 5% đến 10% thì cải thiện có ý nghĩa HbA1c.
Theo “Chương trình ĐTĐ Phần Lan” và “Chương trình Ngăn ngừa bệnh
ĐTĐ” cho thấy rằng những bệnh nhân có rối loạn dung nạp glucose máu, nếu
giảm trọng lượng chừng 7% sẽ giảm được nguy cơ ĐTĐ týp 2 chừng 58%.
1.1. Tiết thực giảm trọng lượng:
- Tiết thực giảm trọng lượng: là phương cách đầu tiên và được áp dụng một
cách rộng rãi. Cách thức chính là tiết thực giảm calo, giảm mỡ và vài thức ăn khác
có khả năng giảm sinh năng lượng cho cơ thể. Nếu năng lượng đưa vào thấp hơn
nhu cầu sinh lý, thì năng lượng thêm vào là từ mô mỡ dự trữ. Sự khác biệt lớn
giữa nhu cầu đưa vào và năng lượng là do sự đói. Khi không có thức ăn đưa vào,
năng lượng được rút ra từ mô mỡ dự trữ là 1500-3000 kcal. Mỡ cơ thể chứa 7500
kcal/kg. Với cân bằng calo âm tính 1500 kcalo/ngày, thì sẽ làm giảm trọng lượng
cơ thể 1 kg mỗi 5 ngày. Làm giảm trọng lượng khoảng từ 0,5-1 kg/tuần là thích
hợp cho một tiết thực giảm trọng lượng.
Đối với người lớn tuổi vừa, 1200 kcalo/ngày duy trì mất > 0,5 kg/tuần.
Nói chung lượng calo cho mỗi bệnh nhân tốt nhất phải dựa vào cân nặng
hiện tại. Tiết thực giảm calo khi lượng calo dùng 20-25 kcalo/kg/ngày.

Như vậy nếu lượng calo cung cấp giảm dưới 500 kcalo/mỗi ngày, thì sẽ làm
giảm mất trọng lượng khoảng 0,5 kg/tuần. Thành công điều trị tuỳ vào tuổi bệnh
nhân (béo phì thiếu niên phải được điều trị rất sớm) và động lực bệnh nhân rất cần
cho điều trị.
Đối với những bệnh nhân có thói quen ăn nhiều, chấp nhận hạn chế thức ăn
trong suốt cuộc sống là rất khó khăn.
Tiết thực ít mỡ, giảm thức ăn giàu carbohydrat và tiết thực mỡ đơn không
bão hoà cải thiện được bệnh mạch vành. Nên dùng nhiều trái cây, các loại rau, và
những loại toàn hạt, giàu chất xơ. Nên thay thế thức ăn có chất dinh dưỡng thấp,
giàu calo bằng những thức ăn có chất dinh dưỡng cao, ít năng lượng.
Để tránh các bệnh lý tim mạch, nên dùng các loại rau, trái cây, các loại toàn
hạt, cá và các thức ăn được chế biến ít mỡ kèm luyên tập thể dục.
Sau đây là phương cách điều trị nền của “Phương pháp Điều trị thay đổi lối
sống” viết tắt là TLC (Therapeutic lifestyle Change) là một chương trình gồm 12
tuần thăm khám, sau đó là mỗi 2 tuần trong vòng 3 tháng nữa được thay thế mỗi 6
tuần nhằm đạt mục đích là Triglyceride, HDL-C và test NPDNGU bình thường.
Mỗi lần thăm khám đánh giá nồng độ LDL-C, vòng bụng, trọng lượng, đánh giá
việc tuân thủ tiết thực và tập luyện thể dục của bệnh nhân.
Bảng: Thành phần chất dinh dưỡng trong tiết thực điều trị TLC
Chất dinh dưỡng Nhu cầu cần thiết
Mỡ bão hoà < 7% calories toàn thể
Mỡ đa không bão hoà > 10% calories toàn thể
Mỡ đơn không bão hoà > 20% calories toàn thể
Mỡ toàn thể 25-35% calories toàn thể
Carbohyddrate (hạt, trái cây, rau)

50-60% calories toàn thể
Chất xơ 20-30 gam/ngày
Protein Tối đa 15% calories toàn thể
Cholesterol < 200 mg/ngày

Tổng cộng calories toàn thể (kể
cả hoạt động thể lực tối đa 200 kcal/ngày

Cân bằng năng lượng đưa vào
và năng lượng tiêu dùng để duy trì một
trọng lượng thích hợp/ngăn chặn tăng
cân
- Tiết thực Cambridge (Cambridge diet): Cung cấp đầy đủ yếu tố vi lượng,
giảm glucide hiệu quả, giảm cân khá tốt, không tai biến.
- Điều trị nhịn đói: Nguy hiểm và phải cho nhập viện (béo phì khó điều trị).
Nhịn đói gây dị hoá mô mỡ và protein. Giảm natri và có thể làm tổn thương gan
trầm trọng.