VIÊM ĐÀI BỂ THẬN CẤP, MẠN (Kỳ 1) pps

VIÊM ĐÀI BỂ THẬN CẤP, MẠN
(Kỳ 1)

I. ĐẠI CƯƠNG
1. Định nghĩa:
Viêm đài bể thận là nhiễm khuẩn ở tổ chức kẽ của thận nguyên nhân do vi
khuẩn. Ở giai đoạn cấp của bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được loại bỏ
nguy cơ và nguyên nhân gây bệnh. Nếu bị tái phát nhiều lần sẽ chuyển thành mạn,
và hậu quả cuối cùng sẽ dẫn đến suy thận mạn. Bệnh nhân có thể tử vong do biến
chứng suy thận mạn, do đó nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng và triệt để bệnh
nhân phục hồi hoàn toàn.
2. Đặc điểm dịch tễ:
Viêm đài bể thận cấp và mạn là một bệnh gặp nhiều ở nữ, gặp ở mọi lứa
tuổi nhất là lứa tuổi lao động và hoạt động sinh dục nhiều. Nữ giới có sự liên quan
với tình trạng có thai. Theo J.Conte khi nghiên cứu ở cộng đồng bệnh chiếm tỷ lệ
10% dân số. Tại khoa Thận Bệnh viện Bạch Mai (1997-2000) có 17% bệnh nhân
bị suy thận là nguyên nhân do viêm đài bể thận mạn (PGS. Trần Văn Chất). Trong
đó nhóm nguyên nhân do sỏi chiếm 27% và nhiều thống kê cho thấy viêm đài bể
thận mạn là nguyên nhân đứng hàng thứ hai dẫn đến suy thận. Qua trên ta thấy
viêm đài bể thận mạn là bệnh hay gặp có nguy cơ dẫn đến suy thận do đó việc
tuyên truyền giáo dục cho cộng đồng những nguy cơ gây bệnh sẽ giảm bớt tỷ lệ
mắc bệnh.
II. NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH VÀ CƠ CHẾ BỆNH SINH
1. Nguyên nhân:
1.1. Nguyên nhân do vi khuẩn:
- Vi khuẩn Gram (-) chiếm khoảng 90% các trường hợp:
+ E. Coli: 60-70%
+ Klebsiella: 20% (15-20%)
+ Proteus mirabilis: 15% (10-15%)
+ Enterobacter: 5-10%
+ Và một số vi khuẩn Gram (-) khác.

- Vi khuẩn Gram (+) chiếm < 10%
+ Enterocoque: 2%
+ Staphylocoque: 1%
+ Các vi khuẩn khác: 3-4%.
1.2. Nguyên nhân thuận lợi:
Là nguyên nhân gây tắc nghẽn đường bài xuất nước tiểu, gây ứ trệ dòng
nước tiểu, tạo điều kiện cho nhiễm trùng và khi đã có nhiễm trùng thì duy trì
nhiễm trùng.
Vì vậy viêm đài bể thận xảy ra trên một bệnh nhân có tắc nghẽn dòng nước
tiểu thường rất dai dẳng và nặng.
- Các nguyên nhân thường gặp là:
+ Sỏi thận tiết niệu.
+ U thận tiết niệu.
+ U bên ngoài đè ép vào niệu quản.
+ U tuyến tiền liệt.
+ Dị dạng thận, niệu quản.
- Các nguyên nhân khác:
+ Thận đa nang.
+ Thai nghén.
+ Đái tháo đường.
Cần khám toàn diện, chụp thận không chuẩn bị, UIV, siêu âm thận, UPR để
phát hiện các nguyên nhân thuận lợi điều trị triệt để tránh tiến triển bệnh nặng
thêm.
2. Cơ chế bệnh sinh:
- Chủ yếu là đường ngược dòng có thể là nhiễm khuẩn ngẫu nhiên. Ở nữ tỷ
lệ thường cao hơn, ở nam tỷ lệ thường ít gặp hơn do đường niệu đạo dài, hẹp hơn,
ở xa lỗ hậu môn hơn. Chất tiết của tuyến tiền liệt cũng có khả năng sát khuẩn.
- Vi khuẩn có thể đến gây viêm đài bể thận qua đường máu và đường bạch
huyết nhưng hiếm gặp hơn.