Tình huống thứ 1: Việt Nam và ''''hiệu ứng Wal-Mart'''' ppsx

TÌNH HUỐNG THỨ 1
Tin ngày: Thứ Tư, 26/09/2007 16:19 GMT+7
Việt Nam và 'hiệu ứng Wal-Mart'
Wal-Mart lớn chừng nào? Nếu toàn bộ tổng sản lượng nội địa (GDP) của Việt
Nam đạt 60 tỉ USD trong năm 2006, thì Wal-Mart trước ngày 1/3 năm nay đã
có doanh số bằng như thế.
Từ Philadelphia (Mỹ), biên tập viên cao cấp Charles Fishman đã viết bài phân tích sau đây.
Việt Nam đã sẵn sàng cho Wal-Mart? Đương nhiên
Việt Nam có một nền kinh tế sôi động, đang phát triển nhanh nhất châu Á. Việt Nam có một
dân số có học vấn, đầy nghị lực và trẻ trung đang ngày càng quan tâm đến các sản phẩm tiêu
dùng. Việt Nam có một nền doanh nghiệp sản xuất đang lớn mạnh cần tìm nơi bán sản phẩm
ra thế giới. Cho nên, Việt Nam đã sẵn sàng cho Wal-Mart.
Nhưng Việt Nam đã có sẵn sàng cho “hiệu ứng Wal-Mart” không? Không.
Khi Wal-Mart bước vào một tỉnh thành, một địa hạt, hay toàn bộ một ngành công nghiệp, tác
động luôn đầy kịch tính. Và tác động ấy luôn là một hỗn hợp giữa tốt và xấu: tốt cho người
tiêu dùng và người mua sắm, nhưng xấu cho những cửa hàng sẵn có.
Tốt cho hiệu quả của các nhà máy và sản xuất, nhưng nguy hiểm cho các hãng cung cấp nào
đã nhường quá nhiều quyền kiểm soát cho Wal-Mart. Tốt cho chuyện tạo thêm việc làm,
nhưng thường là gây hại cho tinh thần làm việc hay cho môi trường. Đó là “hiệu ứng Wal-
Mart”.
Quy mô và quyền lực phi thường của Wal-Mart sẽ mang lại nhiều lợi ích lớn. Chỉ cần bán
được hàng một lần cho Wal-Mart, một công ty Việt Nam có thể tiếp cận được toàn bộ thị
trường Mỹ.
Nhưng quy mô và quyền lực của Wal-Mart cũng đồng nghĩa là một mình Wal-Mart thường
cầm trịch cho cả nền kinh tế tiêu dùng, không chỉ ở nước Mỹ mà khắp thế giới. Wal-Mart
định ra luật lệ - cho dù bạn ở ngành may mặc, đồ chơi hay giày dép.
Wal-Mart ấn định giá cả và nhịp độ làm việc. Và trong vai trò người tiêu dùng, người kinh
doanh hay quan chức chính quyền, dù muốn dù không bạn phải theo luật của Wal-Mart nếu
muốn chơi cùng. Đó là “hiệu ứng Wal-Mart”.
Do đó nếu Việt Nam và người Việt Nam muốn lớn mạnh trong nền kinh tế toàn cầu, họ cần
hiểu rõ Wal-Mart và những gì Wal-Mart tác động vào doanh nghiệp, vào người mua sắm, và

vào đời sống - hệ sinh thái mà Wal-Mart sáng tạo ra.
Tại sao Wal-Mart lại khác biệt?
Việt Nam đã có hơn một thập niên kinh nghiệm trong nền kinh tế toàn cầu - Ngân hàng
Citibank lớn của Mỹ đã làm ăn ở Việt Nam, cũng như IBM, cũng như Tập đoàn bán lẻ Metro
của Đức. Hãng sản xuất chip lớn nhất thế giới Intel đang chi 1 tỉ USD để xây dựng nhà máy ở
Việt Nam. Vậy thì có gì ầm ĩ về Wal-Mart? Tại sao Wal-Mart lại khác biệt?
Wal-Mart khác biệt vì hai lý do. Thứ nhất đó là quy mô. Wal-Mart lớn tới mức khó lòng hiểu
thấu đáo hoàn toàn về nó. Wal-Mart không chỉ là siêu thị lớn nhất nước Mỹ, không chỉ là siêu
thị lớn nhất thế giới.
Wal-Mart hiện là công ty lớn nhất thế giới với doanh thu 1 tỉ USD một ngày, 42 triệu USD
một giờ, từng giờ của từng ngày trong năm. Wal-Mart thực chất không chỉ là công ty lớn nhất
thế giới - nó là công ty lớn nhất trong lịch sử thế giới.
Điều đó có nghĩa gì? Có nghĩa là ngay cả những công ty danh tiếng nhất cũng phải uốn mình
theo ý muốn của Wal-Mart. Công ty 100 năm tuổi Levi Strauss là một huyền thoại không chỉ
ở Mỹ mà khắp thế giới. Levi Strauss đã sáng chế ra chiếc quần jean.
Ngày nay, Wal-Mart bán quần jean Levi nhưng cũng bán cả quần jean mang “nhãn hiệu
riêng” là Faded Glory (một phần sản phẩm này có thể được gia công ở Việt Nam). Và đây là
thực tế: bất kể thanh thế và sự hấp dẫn của quần jean Levi, Wal-Mart mỗi năm bán quần jean
còn nhiều hơn Levi Strauss cho dù Wal-Mart vốn chẳng có tên tuổi gì trong ngành sản xuất
quần jean.
Cho nên, khi bạn cân nhắc chuyện làm ăn với Wal-Mart - khi bạn tưởng tượng nhà máy hay
công ty của mình đang cung ứng sản phẩm cho Wal-Mart - đừng quên cái quyền lực đặc biệt
mà quy mô của Wal-Mart có được. Hợp đồng có thể tốt đẹp hôm nay, nhưng một năm nữa thì
sao, và ba năm nữa thì sao?
Điều thứ hai khiến Wal-Mart khác biệt chính là tính nguyên tắc của công ty này. Hầu như
không có công ty nào trên thế giới có khả năng chuyên tâm như là Wal-Mart.
Wal-Mart luôn luôn biết nó quan tâm điều gì, và chỉ một điều thôi: giá sản phẩm thấp bán cho
người tiêu dùng. Giá thành sẽ tốn bao nhiêu? Anh có thể làm sản phẩm đó rẻ hơn được
không? Làm sao năm sau anh hạ giá xuống?
Tính nguyên tắc như thế đã cho Wal-Mart một lợi thế lớn. Các nhà quản lý và điều hành ở

Wal-Mart luôn biết rõ những câu hỏi họ cần hỏi - cho dù họ đang suy tính việc khai trương
một siêu thị hay thương thảo một hợp đồng mua quần jean. Họ biết rõ sứ mệnh của họ và
không bao giờ chệch hướng.
Quy mô và nguyên tắc khiến Wal-Mart khác biệt. Điều đó có nghĩa là nếu bạn sẽ làm ăn với
Wal-Mart - nếu Wal-Mart sẽ đến thành phố bạn, nếu Wal-Mart sẽ cạnh tranh với cửa hàng
của bạn, nếu Wal-Mart sẽ mua sản phẩm của bạn - bạn phải tự hỏi mình cái giá phải trả đi
kèm theo những lợi ích là gì. Và cái phí tổn ấy có xứng đáng với lợi ích hay không?
Wal-Mart luôn biết câu trả lời cho câu hỏi đó, cho từng siêu thị họ khai trương, cho từng nhà
máy họ ký hợp đồng. Điều quan trọng là đừng bị Wal-Mart mê hoặc, đừng tưởng tượng là
doanh nghiệp của bạn hay thành phố của bạn có thể tính toán hay hơn Wal-Mart.
Bài học của “hiệu ứng Wal-Mart” là làm việc với Wal-Mart có thể hiệu quả và ích lợi. Nhưng
chỉ khi nào bạn thành thật tự hỏi mình, Wal-Mart sẽ tác động gì đến bạn - năm nay, năm sau,
và năm năm nữa.
Nếu bạn làm ăn với Wal-Mart vì tình cảm, phấn khởi, hay lạc quan háo hức, có thể cam đoan
rằng Wal-Mart sẽ nắm chắc phần hơn.
(Nguồn: DT)
Câu hỏi thảo luận:
1. Bạn hiểu gì về công ty Wal-Mart?
2. Yếu tố nào là lợi thế cạnh tranh của Wal-Mart?
3. Wal-Mart bước vào thị trường Việt Nam là tốt hay xấu?
4. Từ câu chuyện về “Hiệu ứng Wal-Mart”, cho chúng ta thấy những tác động tích cực
và tiêu cực nào của TNCs hay MNCs đối với Việt Nam?
5. Theo bạn các doanh nghiệp kinh doanh bán lẻ cần làm gì khi Wal-Mart, Tesco,
Carefour … vào Việt Nam?