Chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng pps

Chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng


Trẻ sơ sinh non tháng
có thể trạng rất non
yếu, khả năng chịu
đựng rất kém các
sang chấn và tình
trạng thiếu oxy. Trẻ
cũng dễ bị tử vong
hơn những trẻ đủ
tháng. Những trẻ sống
được sẽ có nguy cơ
mắc bệnh nhiều hơn
và gặp nhiều khó khăn
hơn trong quá trình
phát triển. Do đó, trẻ
cần có những nhu cầu
chăm sóc đặc biệt.

Cho bé gần gũi mẹ càng
sớm càng tốt.

Trẻ non tháng nên được sinh ở các bệnh viện có khả
năng chăm sóc tích cực cho trẻ ngay sau sinh hơn là
phải chuyển trẻ đi ngay sau sinh. Kết quả tốt phụ
thuộc vào sự chăm sóc sản khoa và sơ sinh trong lúc
chuyển dạ, sổ thai và những ngày đầu của cuộc
sống. Nếu được chăm sóc tốt và đúng cách, trẻ có
thể sống và khỏe mạnh như trẻ bình thường.

Để giảm bớt tật nguyền sau này cho trẻ non tháng
cần phải:

- Cho liên hệ mẹ con càng sớm càng tốt.

- Nuôi ăn bằng sữa mẹ. Trường hợp trẻ chưa bú
được thì cho ăn bằng ống thông nhỏ giọt.

- Tập cho trẻ bú và biết cách chăm sóc, nuôi dưỡng
trẻ non tháng.

- Tái khám định kỳ, chích ngừa, kiểm tra thể lực và
tâm sinh lý cho trẻ.

- Phát hiện và điều trị sớm các bất thường về thị giác,
thính giác và vận động của trẻ.

Người chăm sóc trẻ non tháng cần đảm bảo
những nguyên tắc sau:

- Không đeo nhẫn, vòng vàng, đồ trang sức khi chăm
sóc trẻ.

- Phải ăn mặc sạch, gọn gàng, thay dép khi vào
phòng chăm sóc trẻ.

- Cắt ngắn móng tay, rửa tay sạch tới khuỷu bằng
dung dịch sát trùng.

- Nôi và các dụng cụ khác dùng cho trẻ, tã áo đều

phải sạch sẽ.

- Nếu đang bị cảm cúm, nhiễm trùng không nên chăm
sóc trẻ.

Cách chăm sóc trẻ non tháng:

- Cần giữ ấm cho trẻ. Nếu sờ bàn tay, bàn chân trẻ
thấy lạnh nên mang bao tay, mang vớ cho trẻ. Khi trẻ
ngủ nên đắp mền. Nhiệt độ trong phòng cần giữ ở
mức 28
0
-30
0
C.

- Cho trẻ ăn sớm trong những giờ đầu sau khi sinh.
Tuy nhiên, tùy theo tình trạng của từng trẻ, tùy theo
cân nặng và tuổi thai mà cho ăn thích hợp.

+ Nếu trẻ sơ sinh non tháng trên 34 tuần, cân nặng ≥
2300g, đã có phản xạ bú nên tập cho trẻ bú sữa mẹ
càng sớm càng tốt và cho nằm với mẹ.

+ Nếu trẻ non tháng dưới 32 tuần, không có khả năng
bú, phải nặn sữa mẹ cho ăn bằng ống thông dạ dày
(8 – 10 lần trong ngày), ống thông tá tràng và có thể
vắt sữa mẹ từng giọt vào miệng trẻ. Cần theo dõi
lượng sữa trẻ ăn.

+ Trẻ quá non, cân nặng dưới 1500g được bác sĩ cho
truyền dung dịch glucose có thêm chất điện giải.
Điều này sẽ giảm dần và thay thế bằng đường tiêu
hóa.

+ Hầu hết trẻ sinh non được cho ăn mỗi 2 giờ 30 phút
đến 4 giờ.

Tìm các dấu hiệu chứng tỏ trẻ đói. Trẻ sinh non
thường không khóc, khi đói trẻ thường cử động
nhiều, không nằm yên. Sau 4 đến 5 giờ bú nếu trẻ
vẫn còn ngủ, nên đánh thức trẻ dậy để cho trẻ bú.

Khi xuất viện, mỗi trẻ non tháng có thể bú từ 40 đến
60ml sữa mỗi 3 đến 4 giờ. Nếu trẻ còn đói, có thể
tăng lượng sữa thêm. Trẻ bú mẹ thường bú lâu hơn
và mau đói hơn bú bình. Cách tốt nhất để biết trẻ bú
đủ hay không là quan sát xem trẻ tiểu bao nhiêu lần
một ngày. Mỗi ngày trẻ tiểu 6 đến 8 lần là đủ.

- Nhu cầu của trẻ non tháng:

+ Năng lượng: 50 – 100 kcal/kg/ngày trong 3 ngày
đầu.
110 – 140 kcal/kg/ngày cho các ngày tiếp theo nếu
trẻ dưới 2000g.
130 – 140 kcal/kg/ngày nếu trẻ cân nặng trên
2000g.

+ Nước: 60 – 100 ml/kg/ngày trong tuần đầu.

Tránh lượng thức ăn và nước quá tải vì có thể gây
nôn ói và sặc.
Những tuần sau tăng 180 – 200 ml/kg/ngày (không
quá 200ml).

+ Protid: 2,5 – 3 g/kg/ngày.
Khi tăng cân nhanh, nhu cầu có thể tăng đến 4 – 5
g/kg/ngày.

+ Lipid: 2 – 3 g/kg/ngày.

+ Glucid: 12 – 15 mg/kg/ngày.

+ Vitamin D: 800 – 1000 đơn vị/ngày.

+ Vitamin C: 50 mg/ngày.

+ Vitamin E: 5 – 10 mg/ngày.

Theo dõi và phát hiện kịp thời các rối loạn khác:

+ Rối loạn hô hấp, thở nhanh, thở co kéo.

+ Nôn ói, sặc.

+ Màu da, môi trẻ, các ngón chi.

+ Rối loạn tiêu hóa, phân, nước tiểu.

ần tắm cho trẻ mỗi ng

ày nếu giữ vùng quấn tã sạch. Nếu tắm thường xuyên da tr
ẻ dễ bị khô.
ỗi tuần tắm một hoặc hai lần l
à đủ. Ảnh: Sciencephoto.com

- Lau mặt trẻ mỗi ngày với nước ấm. Chú ý lau vùng
da dưới cằm, nơi dễ bị đọng sữa.

- Trẻ sinh non có thể đặt nằm sấp khi điều trị trong
bệnh viện, nơi có phương tiện theo dõi trẻ. Nhưng tại
nhà, không nên đặt trẻ nằm sấp trong lúc ngủ vì nguy
cơ ngưng thở trong khi ngủ.

- Sau sinh có nhiều người muốn đến thăm trẻ.
Cần lưu ý rằng:

+ Những người đang bị cảm cúm không nên vào
thăm trẻ ngay, họ có thể thăm trẻ vào những ngày
sau.

+ Trẻ sinh non dễ nhạy cảm với kích thích, do vậy
nên hạn chế tiếp xúc hoặc sờ vào trẻ.

+ Khách thăm không nên hút thuốc trong phòng trẻ.

+ Để bảo vệ trẻ tốt nhất khách không nên thăm cho
đến khi trẻ lớn hơn.

- Trẻ non tháng thường được chủng ngừa ở cùng
thời điểm sau sinh như trẻ đủ tháng trừ một số trường

hợp quá non tháng, cân nặng dưới 2000g hoặc có
bệnh lý đang điều trị sẽ được chủng ngừa
sau khi trẻ đến tái khám tại phòng khám trẻ em.

- Khi trẻ sinh non khóc: Khóc là một cách thông tin.
Trẻ có thể khóc do những nhu cầu khác nhau. Những
nguyên nhân khóc thường gặp là:

+ Đói, đặc biệt nếu trẻ bú xong đã 2 giờ.

+ Khó chịu, do tả ướt hoặc dơ, quần áo quấn quá
chặt, quá lạnh hoặc quá nóng.

+ Trẻ cần được thay đổi tư thế.

+ Trẻ nghẹt mũi.

+ Trẻ sinh non dễ bị kích thích. Trẻ thường không
chịu được quá nhiều đụng chạm từ người xung
quanh.

+ Trẻ bị bệnh.

- Nếu trẻ khóc thường xuyên thì cần:

+ Xem trẻ có bị ướt, bị đói không?

+ Vỗ lưng cho trẻ ợ mỗi 5 phút trong khi bú

+ Chú ý xem trẻ có bị bệnh không? (sốt, tiêu chảy,

màu da tái…).

+ Dùng khăn quấn gọn tay và chân trẻ.

+ Đu đưa trẻ.

+ Ôm trẻ vào ngực, cho trẻ tiếp xúc da qua da.

+ Cho trẻ vào xe nôi đẩy bộ.

+ Giữ cho đầu trẻ cao hơn thân trẻ trong khi trẻ ăn.

+ Đắp mền phía dưới bụng trẻ khi trẻ nằm.

+ Cho trẻ tắm nước ấm.

- Trẻ sinh non dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp.
Những dấu hiệu cho biết trẻ bệnh là:

+ Trẻ thay đổi kiểu thở, thở bất thường.

+ Trẻ khóc nhiều, kích thích.

+ Bú ít.

+ Khó đánh thức.

+ Ho.

+ Ọc sữa hầu hết cử bú

+ Tiểu ít.

+ Da xanh tái.

+ Sốt.

- Trẻ sinh non thường ngưng thở khi đang bú. Khi
trẻ sinh non mút, trẻ có thể không thở hoặc không
nuốt nhịp nhàng. Chú ý xem trẻ có dấu hiệu xanh tái
quanh miệng hay không. Nếu có:

+ Phải ngưng cho bú.

+ Cho trẻ ngồi vào trong lòng. Vỗ lưng cho trẻ thở.
Tạm ngưng bú cho trẻ ợ.

+ Mang trẻ đến cơ sở y tế gần nhất.

- Phương pháp Kanguroo: tiếp xúc da kề da mẹ
con, để mẹ "ấp" đứa con non tháng của mình. Với
phương pháp này, nhiều đứa trẻ sinh non, thậm chí
trẻ sinh vào khoảng tháng thứ sáu và chỉ cân nặng
dưới 1kg có thể được cứu sống, phát triển, đi đứng
bình thường.

Đây là phương pháp hữu hiệu để giữ ấm, nuôi dưỡng
trẻ bằng sữa mẹ hoàn toàn, bảo vệ trẻ tránh nhiễm
khuẩn cũng như mang lại sự kích thích, sự an toàn và
tình yêu cho trẻ. Phương pháp này cũng giúp các

người mẹ tự tin hơn, đem lại hy vọng cho trẻ sinh
non.

Nếu trẻ được tiếp xúc da kề da liên tục thì đo thân
nhiệt cho trẻ 2 lần một ngày.
Người mẹ cần theo dõi nhịp thở của trẻ. Nếu trẻ có
cơn ngừng thở. Có thể kích thích trẻ thở bằng cách
xoa vào lưng trẻ trong vòng 10 giây. Nhưng tốt nhất
là khi phát hiện các dấu hiệu nguy hiểm như trẻ
ngừng thở, giảm vận động, li bì hoặc bú kém phải
báo cho nhân viên y tế ngay để xử trí kịp thời.

Thời gian “ấp” con trong tư thế Kanguroo sẽ kéo dài
cho đến khi trẻ đạt được tuổi thai bình thường: 9
tháng 10 ngày.

Khi ở nhà, người mẹ có thể thoải mái hơn trong tư
thế chăm sóc trẻ theo phương pháp Kanguroo nhưng
cần đưa trẻ đến cơ sở y tế theo dõi đều đặn. Khi trẻ
ra khỏi vị trí Kanguroo vẫn cần tiếp tục theo dõi 1
lần/tháng về tình trạng dinh dưỡng, sự tăng trưởng
và phát triển.